Morgunblaðið - 06.12.2002, Side 55

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. DESEMBER 2002 55
UM þessar mundir eru 20 ár lið-
in síðan kvennaathvarfið var stofn-
að á Íslandi. Kvennaathvarfið er
skjól fyrir konur, sem búa við of-
beldi, og börn þeirra. Athvarfið er
opið allan sólarhringinn og er starf-
semi þess þríþætt. Í fyrsta lagi að
taka á móti konum og börnum í
dvöl þegar líf þeirra heima við er
orðið óbærilegt vegna andlegs og
eða líkamlegs ofbeldis. Í öðru lagi
er konum boðið að koma í stuðn-
ingsviðtöl hjá starfskonum um
lengri eða skemmri tíma og í þriðja
lagi er boðið upp á símaviðtöl kon-
um til styrktar, stuðnings og upp-
lýsinga. Einnig er opið hús á
fimmtudagskvöldum þar sem konur
geta komið saman og deilt sameig-
inlegri reynslu sinni af ofbeldi. Á
þessum kvöldum er boðið upp á
mismunandi dagskrá sem miðar að
sjálfstyrkingu og fræðslu fyrir þol-
endur ofbeldis. Ekki er um eig-
inlega meðferð að ræða í athvarf-
inu, heldur er markmiðið hjálp til
sjálfshjálpar. Hverri konu er mætt
þar sem hún er stödd, hún full-
vissuð um að hún sé ekki ein og
bent á ýmsar lausnir og úrræði í
samfélaginu. Hvort sem kona hefur
orðið fyrir líkamlegu, kynferðislegu
eða andlegu ofbeldi er henni vel-
komið að notfæra sér hvern þann
þátt sem athvarfið býður upp á fyr-
ir sig. Góð aðstaða er í athvarfinu
fyrir börn sem koma til dvalar með
mæðrum sínum. Reynsla starfs-
kvenna athvarfsins er sú, að konum
sem dvelja í athvarfinu gefist mik-
ilvægur tími án utanaðkomandi
áreitis. Tími í ró og næði til að vega
og meta stöðu sína, hlusta eftir
andlegri og líkamlegri líðan sinni
og þörfum. Þannig gefst þeim dýr-
mætt tækifæri á eigin forsendum
til að taka mikilvægar ákvarðanir
fyrir sig og börn sín. En áhersla er
lögð á það í athvarfinu að þolendur
ofbeldis þekkja sjálfir best stöðu
sína, þarfir og væntingar. Á þeim
20 árum sem Kvennaathvarfið hef-
ur starfað hafa þær breytingar
helstar orðið að færri konur koma
til dvalar en meira er um að þær
komi í stuðningsviðtöl. Hugsanleg
skýring er sú að konur hafi með
auknu sjálfstæði sínu fleiri úrræði
og þar með fleiri útgönguleiðir.
Einnig hefur það aukist á síðustu
árum að konur sem búið hafa við
andlegt ofbeldi án þess að líkam-
legt ofbeldi sé því samhliða leiti til
Kvennaathvarfsins. En 60% kvenna
í athvarfinu árið 2001 komu vegna
andlegs ofbeldis. Með sóttum
stuðningi í athvarfið hefur fjöl-
mörgum konum gefist tækifæri til
að m.a. greina vanda sinn, öðlast
styrk, takast á við tilfinningar og
síðast en ekki síst að vinna sig út
úr ofbeldissambandi.
Kvennaat-
hvarfið í dag
Eftir Ástu Guðmunds-
dóttur, Áslaugu Ein-
arsdóttur, Kolbrúnu E.
Pétursdóttur, Körlu
Karlsdóttur og Ragn-
heiði K. Pétursdóttur
Höfundar eru starfskonur
Kvennaathvarfsins.
- HÉLSTU í alvöru að þetta tæk-
ist hjá þér? hvíslaði hann ógnandi.
Hún starði upp til hans.
- Hélstu í alvöru að þetta væri
svona auðvelt?
Hún hristi höfuðið hægt.
(Arnaldur Indriðason. 2001. Graf-
arþögn, bls. 52.)
Hvers vegna í ósköpunum lætur
kona heimilisofbeldi yfir sig ganga?
Hvers vegna fer hún ekki? Þetta er
þó svo einfalt! Við gerum ráð fyrir
því að stöðugt sé um ofbeldi að
ræða í sambandinu, en sú er ekki
raunin. Það skiptast á skin og skúr-
ir og sjá má ákveðið ferli sem nefnt
hefur verið ofbeldishringurinn. Allt
leikur í lyndi en síðan hleðst upp
spenna sem fær útrás með líkam-
legu ofbeldi en oftar en ekki and-
legu ofbeldi. Þegar bráir af gerand-
anum iðrast hann gjörða sinna og
gerir allt til þess að bæta fyrir brot
sitt. Síðan rúllar sambandið áfram
hringinn og það er eins og góðu
tímabilunum fækki eða að þau
standi skemur yfir. Konan fer að
gera allt til þess að koma í veg fyrir
ofbeldið, reynir að lesa í allar at-
hafnir makans og gera honum allt
til hæfis. Þetta er þó maðurinn sem
hún giftist eða hóf sambúð með í
rósrauðum bjarma ástarinnar og
hún heldur dauðahaldi í vonina,
vonina um að góðu tímabilunum
fjölgi. Eina sem hún þarf að gera er
að vanda sig aðeins betur við elda-
mennskuna, heimilisstörfin, barna-
uppeldið og huga að öllum þörfum
makans. Hún finnur sárt til van-
máttarkenndar, hefur mikla sekt-
arkennd og finnst hún ekki hafa
marga kosti í lífinu. Sjálfsmyndin
er í molum enda býr hún við and-
legt ofbeldi. Í ofbeldissamböndum,
hvort heldur sem um líkamlegt eða
andlegt ofbeldi eða sambland þess
er að ræða, er karlinn búinn að ná
algjörri stjórn á lífi konunnar.
Hann hefur meiri áhrif á líðan,
hegðun og skoðanir hennar en hún
sjálf. Hún er oftar en ekki mjög
einangruð og leitar hvorki til fjöl-
skyldu sinnar né vina í vanlíðan
sinni, því hún hefur ekki leyfi til
þess. Hann fylgist með samskiptum
hennar við aðra og hún þarf að gera
grein fyrir öllum ferðum sínum.
Líðan hennar hefur verið líkt við
líðan gísla, nefnt Stokkhólmsheil-
kennið. Í báðum tilfellum hafa einn
eða fleiri aðilar líf annarrar mann-
eskju í sínum höndum. Og hvað
gerum við þegar okkur er haldið í
gíslingu? Jú, við reynum að lifa af
með því að læra á þann sem heldur
okkur í gíslingu. Við megum ekki
gleyma því að hægt er að brjótast
undan oki ofbeldis. Þá er mjög mik-
ilvægt að finna fyrir skilningi og
stuðningi samferðamanna sinna
sem vita að ofbeldið er ekki á
ábyrgð þess sem fyrir því verður
heldur þess sem beitir því.
Hvers vegna
fer hún ekki?
Eftir Jónu Sigurlín
Harðardóttur
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samtaka um kvennaathvarf.
„Við megum
ekki gleyma
því að hægt
er að brjót-
ast undan
oki ofbeldis. Þá er mjög
mikilvægt að finna fyrir
skilningi og stuðningi
samferðamanna
sinna ...“
SJÁVARÚTVEGSSTEFNA
Frjálslynda flokksins mun hleypa
nýju lífi í byggðir landsins.
Stefnan mun byggjast á þeirri
leið að strandveiðiflotinn færist úr
kvótakerfi undir sóknarkerfi. Að-
skilja þarf veiðar og vinnslu og um
leið stuðla að löndun alls afla á
ferskfiskmarkaði. Þegar fyrningar-
leið er valin með innköllun veiði-
heimilda þarf að tryggja að útgerð-
um sé áfram tryggður veiðirétturinn
á fimm ára aðlögunartíma breyt-
inga. Nauðsynleg forsenda breyt-
inganna er að skipta fiskveiðiflot-
anum upp í fjóra aðgreinda
útgerðarflokka. Frystitogara-, nóta-
veiði- og flottrollsflotinn (sem einn
af fjórum útgerðarflokkum) geti
verið áfram í framseljanlegu kvóta-
kerfi innan eins útgerðarflokks.
Þessi útgerðarflokkur geti ekki
keypt frekari heimildir niður fyrir
sig frá öðrum útgerðarflokkum inn-
an íslenskrar landhelgi.
Ljóst er að þessi leið mun hleypa
miklu lífi í byggðir landsins. Hin erf-
iða umræða brottkasts mun heyra
sögunni til, opnað verður fyrir nýlið-
un í greinina og sjónarmiðum fisk-
vinnslu án útgerðar verður mætt
með þeirri skipan að öllum afla verði
landað á ferskfiskmarkaði. Jöfn
tækifæri, réttlæti og frjáls sam-
keppni eru gildi sem loks munu líta
dagsins ljós eftir myrkviði undan-
farinna tuttugu ára.
Hvert bæjarfélag mun finna fyrir
miklum breytingum á stuttum tíma.
Andrúmsloftið verður þægilegra og
biturð vegna óréttlátra úthlutana og
mismununar fyrri ára mun hverfa.
Við mun taka heilbrigð kappsemi í
takt við forsjá Íslendingsins og bæði
afla- og útflutningsverðmæti sjáv-
arfangs mun stóraukast í hverri
byggð fyrir sig. Óeðlilegt peninga-
veldi örfárra fjölskyldna mun lapp-
ast niður og við tekur frumburð-
arréttur allra einstaklinga í hverri
byggð að nýta þjóðarauðlindina.
Það er ekki ætlan Frjálslynda
flokksins með nokkru móti að hrifsa
til sín veiðirétt núverandi kvótaeig-
anda, síður en svo. Einungis að jöfn
tækifæri til veiða, frumburðarréttur
allra, verði tryggð og réttlæti við út-
hlutun fari á annan veg en raunin er
í dag. Ef fólk kýs óbreytta stjórn
kastar það um leið frá sér frum-
burðarréttinum sem um getur að of-
an, kastar fyrir róða valmöguleika
afkomenda sinna á að starfa í grein-
inni þegar fram í sækir og um leið
lofar þá einræðisstjórn sem ein-
göngu stendur ósvikinn vörð við
hallir þeirra valdamestu og ríkustu.
Í haust hafa ungir og efnilegir
einstaklingar hist í viku hverri í höf-
uðstöðvum Frjálslynda flokksins.
Um er að ræða vel menntað fólk. Ég
hef mætt á þessa á fundi og tel
öruggt mál að sá hugur og kraftur
ásamt þeirri hæfni sem unga fólkið
færir vopnabúri Frjálslyndra muni
hleypa óvæntu lífi í kosningabaráttu
vetrarins. Margir vilja halda að liðs-
menn Frjálslynda flokksins séu að-
allega gamalmenni eða fólk sem
með einum eða öðrum hætti er
minni máttar í samfélaginu. Þetta er
ekki rétt þótt ljúft sé til þess að
hugsa að eldri borgarar og við-
kvæmari einstaklingar finni fyrir
þeirri velvild sem þeim sannarlega
er ætluð hjá Frjálslynda flokknum.
Um er að ræða fólk sem af góðri
hugsjón og sterkri réttlætiskennd
hefur ákveðið að bjóða Frjálslynda
flokknum krafta sína. Ef þessir
sömu aðilar væru í einhverju frama-
poti eða fíflagangi væri skjólið lík-
legast að finna annars staðar, líkleg-
ast við hvolpaleik og slef undir
þægilegum strokum bláu handar-
innar. Það fylgir hugur máli hjá
þeim sem hafa gengið til liðs við
Frjálslynda flokkinn.
Sverrir Hermannsson, sem er enn
sem komið er starfandi þingmaður
flokksins, hefur ákveðið að víkja fyr-
ir ungum og kraftmiklum einstak-
lingum sem svo sannarlega munu
láta mikið að sér kveða á næstu
misserum. Í tíð Sverris hefur flokk-
urinn dafnað og styrkst. Í dag nýtur
flokkurinn virðingar og aukins
fylgis sem sannaði sig í síðustu
borgarstjórnarkosningum en þá
hlaut F-listinn rúmlega 6% fylgi.
Flokkurinn verður gerður nú-
tímalegri. Flokkurinn er með
skarpa stefnu í öllum málaflokkum.
Heimasíða flokksins mun verða öfl-
ugt málgagn hans en þar verður að
finna allt sem að starfi flokksins lýt-
ur. Öflugir markaðsmenn munu ná
til þeirra yngri, þeirra sem minna
láta sig landsmálin varða, en þessi
hópur er óvenjudrjúgur. Talsmenn
flokksins verða vandlega valdir sem
og frambjóðendur hans, en boðið
verður fram í öllum kjördæmum.
Umfram allt verður á ferðinni
ungur flokkur sem mun berjast með
kjafti og klóm og byltingaranda fyr-
ir réttlæti, jöfnum tækifærum og
velferðarmálum þeirra sem minnst
mega sín. Markmið okkar er að
auka fylgi flokksins úr 4,2% í 10% á
landsvísu. Ef þessi markmið okkar
verða að veruleika mun núverandi
ríkisstjórn falla. Við mun taka
stjórn sem mun starfa fyrir fólkið í
landinu. Öll sú hagræðing og vel-
megun sem núverandi ríkisstjórn
stærir sig af er einungis hagræðing
og velmegun fyrir stærstu fyrir-
tækja- og fjölskyldublokkir lands-
ins. Við óbreytt ástand munu millj-
arðar áfram streyma út úr landinu
og það er hróplegt óréttlæti gagn-
vart þjóðinni sem á auðlindina.
Sýnum kjark og treystum nýju
fólki fyrir stjórn þessa lands.
Frjálslyndi flokkurinn vill þér vel
lesandi góður.
Frumburðar-
rétturinn – rétt-
ur okkar allra
Eftir Gunnar
Örlygsson
Höfundur er stuðningsmaður
Frjálslynda flokksins.
„Milljarðar
munu áfram
streyma út
úr landinu.“
www.starri.is
Sérhæfing í
Intel-vörum
Móðurborð - Örgjörvar
- Flatir skjáir
3ja ára ábyrgð
Kokkabókastatíf
Verð 3.990 kr.
Klapparstíg 44
Sími 562 3614
Litir: Svart, blátt,
grænt, grátt