Morgunblaðið - 04.01.2003, Blaðsíða 16

ERLENT
16 LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
NORÐUR-Kóreumenn sögðust í
gær vilja viðræður án skilyrða og
griðasáttmála við Bandaríkjamenn
til að leysa deiluna um kjarnavopna-
tilraunir kommúnistastjórnar Kim
Jong-ils. Kínverjar hvöttu til þess í
ritstjórnargrein í blaðinu China
Daily að jafnt Norður-Kóreumenn
sem Bandaríkjamenn sýndu „heil-
brigða skynsemi“ og gagnrýndu það
sem þeir kölluðu hugsunarhátt risa-
veldisins í stefnu stjórnvalda í Wash-
ington. Bandaríkjamenn ættu að
leggja af óbilgirni og hætta að hóta
N-Kóreu viðskiptalegum refsingum
en koma fram við ríkið á jafnrétt-
isgrundvelli.
Bandaríkjamenn hafa um 37.000
manna herlið á landamærum Kóreu-
ríkjanna. Kínverjar hafa lengi verið
bandalagsþjóð N-Kóreumanna og
studdu þá með miklu herliði í Kóreu-
stríðinu fyrir hálfri öld gegn Banda-
ríkjamönnum og Suður-Kóreumönn-
um. N-Kóreumenn viðurkenndu
fyrir nokkrum vikum að þeir væru
að gera tilraun til að smíða kjarn-
orkuvopn en þar með hafa þeir brot-
ið samning sem gerður var við
Bandaríkjamenn árið 1994. Einnig
hafa þeir brotið alþjóðasamning sem
ríkið á aðild að um bann við út-
breiðslu, svonefndan NPT-sáttmála.
Bandaríkjamenn segjast ekki reiðu-
búnir að eiga beinar viðræður við
N-Kóreumenn fyrr en þeir stöðvi
umræddar tilraunir.
Aðstoðarutanríkisráðherrar Kína
og Suður-Kóreu héldu fund á
fimmtudag til að bera saman bækur
sínar en ekki hefur verið látið uppi
hver niðurstaðan varð.
Fundur í næstu viku
Að sögn bandaríska utanríkis-
ráðuneytisins munu fulltrúar Banda-
ríkjanna, Japans og S-Kóreu ræðast
við í Washington í næstu viku um
leiðir til að leysa deiluna um n-kór-
esku kjarnavopnin. Að þeim loknum
mun James Kelly, aðstoðarutanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, fara til
fundar við leiðtoga í nokkrum
Austur-Asíulöndum, þar á meðal
Roh Moo-Hyun, nýkjörinn forseta
S-Kóreu sem tekur senn við völdum
af flokksbróður sínum, Kim Dae
Jung. Kim hefur á síðustu árum
reynt að bæta samskiptin við grann-
ann í norðri með svonefndri „sól-
skinsstefnu“, þ.e. áherslu á friðsam-
leg samskipti og viðræður. Stefnan
varð fyrir nokkru áfalli í fyrra er í
ljós kom að norðanmenn höfðu á
laun haldið áfram að reyna að smíða
kjarnorkuvopn, þrátt fyrir bætt
samskipti.
Aðstoðarmaður Roh sagði í gær að
forsetinn tilvonandi myndi á næst-
unni birta tillögur um málamiðlun
þar sem kveðið væri á um tilslakanir
af hálfu jafnt N-Kóreu sem Banda-
ríkjanna til að draga úr spennu
vegna kjarnavopnatilraunanna.
Kínverjar saka Banda-
ríkjamenn um óbilgirni
Hvetja þá og N-Kóreumenn til
að sýna „heilbrigða skynsemi“
Washington, Seoul, Peking. AP, AFP.
ÍBÚAR á Kyrrahafseyjunni Tikopia, sem tilheyrir
Salómonseyjaklasanum, komust líkega allir af er
mikill hvirfilbylur gekk yfir hana fyrir viku. Var því
haldið fram í áströlsku dagblaði, sem sagði, að fólk-
ið hefði borgið lífi sínu með því að leita skjóls í
hellum.
Fréttamenn dagblaðsins The Australian komust
til Tikopia í gær með þyrlu og höfðu eftir íbúunum,
sem eru um 1.300 talsins, að þeir hefðu flúið inn í
hella á eyjunni er hvirfilbylurinn Zoe fór yfir hana.
Var vindhraðinn þá meira en 300 km á klukkustund
auk þess sem mikill sjór gekk á land. Eru flest þorp
á eynni rústir einar og fyrstu myndir af eyðilegg-
ingunni, sem teknar voru úr lofti, ollu því, að óttast
var, að flestir hefðu farist. Eyjarskeggjarnir sögðu
fréttamönnunum, að þeir hefðu verið varaðir við
fárviðrinu og því haft sama háttinn á og foreldrar
þeirra og forfeður og leitað skjóls í hellum.
Eyjarnar á þessum slóðum eru margar mjög af-
skekktar og oft margra daga sigling á milli þeirra.
Ekki hafa enn borist áreiðanlegar fréttir af því
hvernig íbúum á annarri Salómonseyju, Anuta,
reiddi af, og heldur ekki á eyjunni Mota Lava, sem
tilheyrir Vanuatu.
Vistaskip á leiðinni
Yfirvöld á Salómonseyjum hafa lýst yfir neyðar-
ástandi á eyjunum en skip með vistir, lyf og annan
búnað var ekki væntanlegt til eyjanna, sem urðu
verst úti, fyrr en nú um helgina. Ekki er heldur bú-
ist við, að yfirvöldin geti veitt mikla aðstoð því að
ríkið má heita gjaldþrota og komið upp á náð og
miskunn annarra ríkja. Er ástandið svo slæmt, að
það dróst nokkuð, að vistaskipið legði úr höfn
vegna þess, að ekki voru til peningar fyrir olíu og
launum áhafnarinnar.
Leituðu skjóls í hellum að fornum sið
Íbúar Kyrrahafseyjar-
innar Tikopia lifðu af
hamfarir hvirfilbylsins
Sydney. AFP.
♦ ♦ ♦
TÍMAMÓT urðu í sögu Rolls-
Royce-lúxusbílaverksmiðjanna
sögufrægu í gær, er hulunni var
svipt af fyrsta bílnum sem hann-
aður hefur verið frá grunni eftir
að BMW-verksmiðjurnar þýzku
keyptu framleiðsluréttindin að
Rolls-Royce-bílum.
Í Goodwood, um 110 km suður
af Lundúnum, var í gær blaða-
mönnum sýndur hinn nýi Rolls-
Royce Phantom, en í Goodwood
hefur BMW látið byggja splunku-
nýja verksmiðju fyrir sem svarar
um níu milljarða króna. Þar verða
allir Rolls-Royce-bílar settir sam-
an og séð um frágang þeirra eftir
óskum hinna vel fjáðu kaupenda,
en álboddí og vélar eðalvagnanna
eru smíðaðar í heimaverksmiðju
BMW í Dingolfing við München í
Bæjaralandi.
Á bak við gamalkunnugt kantað
og risavaxið „grillið“ – með hinni
vængjuðu glæsimey sem kölluð
hefur verið „Alsæluandinn“ (Spir-
it of Ecstasy) og prýtt hefur Rolls-
Royce-bíla í yfir 90 ár – vinnur 6,8
lítra tólf strokka vél, sem skilar
460 hestöflum og 720 Newton-
metra togi. Þetta afl á að duga til
að hraða hinum tveggja og hálfs
tonns þunga, 5,83 m langa eð-
alvagni úr kyrrstöðu í 100 km
hraða á 5,9 sekúndum.
Rolls-Royce-merkið hefur verið
í þýzkri eigu frá því árið 1998,
þegar Volkswagen-verksmiðj-
urnar buðu betur en BMW í Rolls-
Royce- og Bentley-verksmiðj-
urnar í Crewe á Englandi. Hins
vegar keypti BMW framleiðslu-
réttinn á Rolls-Royce-bílum af
Rolls-Royce-flugvélatæknifyr-
irtækinu. VW og BMW sömdu síð-
an um að VW héldi afnotarétt-
inum að Rolls-Royce-tegundar-
merkinu fram til ársloka 2002.
Það var því fyrst nú eftir áramótin
sem BMW-fyrirtækið gat kynnt
fyrsta Rollsinn sem þróaður hefur
verið á þess vegum.
Almenningi mun gefast tæki-
færi til að skoða nýja Rollsinn á al-
þjóðlegu bílasýningunni í Detroit,
sem hefst á mánudaginn. Tals-
menn Rolls-Royce vonast til að
geta selt um 1.000 bíla á ári, þar af
um 400 í Bandaríkjunum. Reiknað
er með því að verðið fyrir eitt
stykki Rolls-Royce Phantom verði
í kringum 28 milljónir ísl.kr.
Nýi Rolls-Royce Phantom-eðalvagninn er 5,83 m að lengd og 2.485 kg. Afturhurðirnar opnast „öfugt“, þ.e. upp í akstursstefnuna.
Hulunni svipt
af nýjum
Rolls-Royce
Reuters
Tony Gott, forstjóri Rolls-Royce, kynnir nýja Rollsinn í Goodwood í gær.
BRESKA lögreglan kallaði í gær til
frænku manns sem hefur síðan á
öðrum degi jóla haldið manni í gísl-
ingu í Hackney-hverfinu í Austur-
London. Var vonast til að konan gæti
talið manninn á að gefast upp, en
umsátur lögreglunnar um hús hans
hefur nú staðið í tíu daga.
Um er að ræða eitt lengsta umsát-
ur sem um getur í Bretlandi. Fimm-
tíu lögreglumenn eru á staðnum og
hefur rafmagn m.a. verið tekið af
húsinu, sem stendur við Graham
Road í Hackney. Lögregla hefur
hins vegar séð mönnunum tveimur
fyrir mat.
Um 16 íbúar nærliggjandi húsa
hafa þurft að rýma þau vegna umsát-
ursins sem hófst þegar maðurinn,
sem er á þrítugsaldri, tók að skjóta á
lögreglumenn sem 26. desember sl.
reyndu að ráðast til inngöngu í húsið.
Þá komast á fimmta tug manna, sem
búa í nágrenninu, ekki ferða sinna
vegna þess að fólkið er í skotlínu
mannsins.
Umsátur í A-London
Frænka
mannsins
kölluð til
London. AFP.
TVEIR hópar bandarískra líf-
fræðinga segjast hafa fundið
ótvíræð merki um, að ýmsar
tegundir dýra og plantna hafi á
undanförnum áratugum verið
að bregðast við hærra hitastigi
með því færa sig til, aðallega
norður á bóginn og til svæða,
sem liggja hærra en þeirra
vanalegu heimkynni. Kom þetta
fram á fréttavef BBC, breska
ríkisútvarpsins, í gær.
Vísindamennirnir, sem
skýrðu frá rannsóknum sínum á
meira en 1.700 tegundum í tíma-
ritinu Nature, segja, að þær
styðji fyrri spár margra sér-
fræðinga. Margar tegundir hafi
fært sig norður á bóginn um 6,1
km til jafnaðar á áratug. Þá hafi
varptími og koma farfugla færst
fram um 2,3 daga á áratug.
Vísindamennirnir leggja
áherslu á, að ekki séu allir á einu
máli um ástæður þess, að hlýn-
að hefur í veðri, og þeir taka
fram, að breytingar á hegðun
einstakra tegunda séu sjaldan
mjög afgerandi. Þær séu þó
þeim mun greinilegri sem norð-
ar dregur og hærra yfir sjó.
Ekki fari samt á milli mála, að
um breytingar sé að ræða og al-
veg ljóst, að þær geti haft alvar-
legar afleiðingar í för með sér
fyrir einstakar tegundir.
Vistkerf-
in flýja
hærra
hitastig
LAURENT Gbagbo, forseti Fíla-
beinsstrandar, hét því í gær að binda
enda á vopnuð átök í landinu og
senda heim erlenda málaliða, sem
barizt hafa við hlið stjórnarher-
manna gegn sveitum uppreisnar-
manna undanfarna mánuði. Þessi yf-
irlýsing forsetans var mikilsverðasti
árangurinn af fundi hans með Dom-
inique de Villepin, utanríkisráðherra
Frakklands, í Abidjan, stærstu borg
þessarar fyrrverandi frönsku ný-
lendu. Talsmenn stærstu hreyfingar
uppreisnarmanna sögðust þó strax
gefa lítið fyrir yfirlýsingar forsetans.
De Villepin sagði að frönsk stjórn-
völd byðu að skipuleggja friðarvið-
ræður í París frá miðjum janúar nk.
Friður á Fíla-
beinsströnd?
Abidjan. AP.