Morgunblaðið - 04.01.2003, Blaðsíða 30

UMRÆÐAN
30 LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
SJÁLFA kosninganóttina eftir
síðustu borgarstjórnarkosningar
lýsti Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
því yfir að hún væri ekki á leiðinni
í þingframboð á næsta ári. Með
þessu staðfesti hún þau fyrirheit
sem hún hafði gefið í kosningabar-
áttunni. Í septembermánuði á síð-
asta ári sá Ingibjörg Sólrún sér-
staka ástæðu til þess að leggjast
undir feld í nokkra daga áður en
hún staðfesti þetta heit sitt að
nýju. Hinn 18. desember sl. lýsti
Ingibjörg Sólrún því hins vegar yf-
ir að hún ætlaði sér að taka 5. sæt-
ið á lista Samfylkingarinnar í
Reykjavíkurkjördæmi norður.
Var Ingibjörg Sólrún þá ekki að
svíkja gefin fyrirheit með því að
taka þetta sæti? Því hafnar Ingi-
björg sjálf í viðtali við Morgun-
blaðið hinn 31. desember sl., þar
sem hún segir orðrétt: „Þegar við
erum að tala um þingframboð, í
þeirri stöðu sem ég er, þá held ég
að engum blandist hugur um að þá
er fólk að tala um það að taka
ákveðna forystu í framboði. Það
stefndi ég ekki á í kosningunum,
það stefndi ég ekki á í haust og það
stefndi ég heldur ekki á núna.“
Nú ber að hafa í huga að Össur
Skarphéðinsson, formaður Sam-
fylkingarinnar, lýsti því yfir um
leið og hann tilkynnti fjölmiðlum
framboð Ingibjargar að hún myndi
skipa baráttusæti Samfylkingar-
innar. Össur er raunar gjarn á
slíkar yfirlýsingar. Hann lýsti því
t.d. yfir fyrir kosningarnar 1999 að
10. sætið á lista Samfylkingarinnar
í Reykjavík væri sambærilegt bar-
áttusæti. Úrslit kosninganna urðu
þau að Samfylkingin fékk fimm
þingmenn í Reykjavík.
Eigi að síður er erfitt að sjá
hvernig það gengur upp að bar-
áttusætið sé ekki í þingframboði.
Hver er annars merking þess að
vera í þingframboði? Er orðið
„þingframboð“ ekki eitt af þessum
gegnsæju orðum sem íslenskan er
svo rík af? Er það ekki annars
augljóst að orðið merkir einfald-
lega að bjóða sig fram til setu á
þingi? Fer fólk ekki annars í fram-
boð til Alþingis með því að taka
sæti á listum stjórnmálaflokkanna
fyrir alþingiskosningar? Eru þeir
sem sitja á framboðslistum fyrir
alþingiskosningar þá ekki komnir í
„þingframboð“?
Ekki finnst Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur það. Hún segir að seta
hennar í 5. sæti Samfylkingarinnar
sé ekki þingframboð í „þeirri stöðu
sem ég er“, svo vitnað sé aftur til
áðurnefnds viðtals við Morgun-
blaðið. Hverju getur staða Ingi-
bjargar Sólrúnar breytt um þá ein-
földu staðreynd hvort hún býður
sig fram til þings eða ekki? Þá seg-
ir Ingibjörg Sólrún jafnframt í við-
talinu að þegar talað er um þing-
framboð sé verið að tala um að
„taka ákveðna forystu í framboði“.
Hvað meinar Ingibjörg Sólrún með
„forystu í framboði“? Ber að skilja
það svo að aðeins þeir sem skipa 1.
sætið séu í þingframboði? Ef sá
skilningur er réttur eru þau Bryn-
dís Hlöðversdóttir, Guðrún Ög-
mundsdóttir og Helgi Hjörvar
(sem skipa 2.–4. sætið á lista Sam-
fylkingarinnar í kjördæmi Ingi-
bjargar) ekki í þingframboði? Eða
eru þau í þingframboði vegna þess
að þeirra „staða“ er önnur en Ingi-
bjargar?
Augljóslega var markið sett ansi
hátt – og líklega of hátt – þegar
formaður Samfylkingarinnar
ákvað að 5. sætið á framboðslista
flokksins í Reykjavíkurkjördæmi
norður yrði baráttusæti flokksins.
En það er einfaldlega sjálfskap-
arvíti Samfylkingarinnar að for-
ystumenn hennar magna í sífellu
upp væntingarnar til eigin frammi-
stöðu, sem síðar reynist ómögulegt
að standa undir. Ekkert af þessu
breytir merkingu orðsins „þing-
framboð“. Ástæðan fyrir þessari
nýstárlegu skilgreiningu Ingi-
bjargar á þessu annars sakleys-
islega orði er einfaldlega sú að
borgarstjórinn hafði málað sig út í
horn með eigin yfirlýsingum. Nú
skal bjarga sér úr klípunni með
orðhengilshætti og útúrsnúning-
um. Þetta er ekki í fyrsta skiptið
sem stjórnmálamaður rekur flótt-
ann undan eigin loforðum með því
að fara undan í flæmingi og reyna
þanþol tungumálsins til hins ýtr-
asta.
Það hefði verið meiri reisn yfir
framboði Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur hefði hún haft kjark til
þess að viðurkenna að þar með
væri hún að ganga á bak orða
sinna. Hún átti jafnframt að gera
sér grein fyrir því að hún gæti ekki
bæði staðið í fylkingarbrjósti Sam-
fylkingarinnar fyrir alþingiskosn-
ingar og verið borgarstjóri í um-
boði Framsóknarflokksins, Vinstri
grænna og Samfylkingarinnar.
Raunar verða orð hennar ekki skil-
in á annan veg en að hún geri sér
sjálf grein fyrir þessu. Þannig seg-
ir Ingibjörg Sólrún í áðurnefndu
viðtali við Morgunblaðið að það
hafi ekki verið nokkur vafi í henn-
ar huga að hún gæti ekki gegnt
starfi borgarstjóra tæki hún fyrsta
sætið á lista Samfylkingarinnar.
En hún virðist hafa haldið að um
fimmta sætið giltu allt önnur lög-
mál, jafnvel þótt við blasi að á
þessu er aðeins bitamunur, en ekki
fjár.
En 5. sætið var jú ekki þing-
framboð í huga Ingibjargar Sól-
rúnar Gísladóttur. Og í hennar
huga virðist það engu breyta hvaða
skilning bæði kjósendur og hennar
nánustu samstarfsmenn hlutu að
leggja í orð hennar.
Þingframboð
– eða ekki?
Eftir Finn Þór
Birgisson
„Það hefði
verið meiri
reisn yfir
framboði
Ingibjargar
Sólrúnar Gísladóttur
hefði hún haft kjark til
þess að viðurkenna að
þar með væri hún að
ganga á bak orða
sinna.“
Höfundur er lögfræðingur og situr í
ritstjórn þjóðmálavefjarins Kreml.
NÝTT ár er gengið í garð. Við lút-
um Guði í þökk fyrir liðið ár og horf-
um til þess nýja með eftirvæntingu
og von í hjarta. Í upphafi árs mótum
við verk okkar og ákvarðanatöku í
bæn til Guðs. Laugardaginn hinn
fjórða í nýju ári gangast ýmis kristin
trúfélög fyrir bænagöngu niður
Laugaveginn. Bænagangan hefst á
Hlemmi kl. 15 og endar síðan á
Austurvelli með bænastund kl. 16.
Við sem stöndum að þessari
bænagöngu teljum afar mikilvægt
að leggja komandi ár í hönd Guðs.
Við viljum með þessum hætti auð-
mýkja okkur fyrir Guði og leita
Hans auglitis til þess að verk okkar
og vegir verði betri á nýju ári. Við
leitum Guðs í bæn fyrst og fremst
vegna okkar sjálfra. Við sjáum að
okkur skortir á og það er hægt að
gera miklu betur en okkur hefur
auðnast á liðnu ári. Það er ýmislegt
hjá okkur sjálfum sem við þurfum
að snúa frá og taka á móti því sem er
betra og sannarlega fætt af Guði
sjálfum. Auglit Guðs hefur ekki
nauðsynlega lýst yfir allt sem við
höfum tekið okkur fyrir hendur. Við
viljum gera betur og við ætlum að
gera betur.
Nokkrir leiðtogar kristinna trú-
félaga komu saman fyrir skemmstu
og ræddu hver áhersla okkar þyrfti
að vera í bæninni á nýju ári. Nið-
urstaðan er þessi:
Við viljum biðja um vakningu á Ís-
landi. Við viljum biðja Guð um að
vekja menn til umhugsunar um eilíf
gildi. Bæn okkar er að menn hyggi
að sálu sinni og sjái þar verðmæti
sem yfirskyggja allt annað sem
mönnum er á hendur falið. Menn
verða að höndla af festu og ákveðni
þann eilífa sannleika að Jesús er
vegurinn, sannleikurinn og lífið,
enginn kemst til Föðurins nema fyr-
ir Hann.
Við viljum biðja fyrir fjölskyldum
á Íslandi. Því miður stendur fjöl-
skyldan höllum fæti í landi okkar í
dag. Stefna stjórnvalda er ekki
nægilega „fjölskylduvæn“ að okkar
mati. Okkur þykir afar miður að fólk
skuli finna hag sínum betur borgið
með hjónaskilnaði. Við getum ekki
sætt okkur við að þannig sé búið að
hjónabandinu og fjölskyldunni að
þrengt sé að fólki fjárhagslega sem
vill hafa sín mál í þeim farvegi sem
bæði Orð Guðs og velsæmi býður.
Umframfjárfesting heimilanna
vegna gylliboða er einnig sorgleg
staðreynd sem ber að andæfa. Við
viljum biðja Guð um breytta stefnu í
þessum málum.
Við viljum biðja Guð um varð-
veislu og liðveislu í baráttunni gegn
áfengis- og eiturlyfjafíkninni. Við
sjáum allt of marga verða þessum
öflum að bráð og við erum sannfærð
um að hægt er að gera betur. Við
þökkum Guði fyrir vaxandi skilning
stjórnvalda, en við gerum okkur
ljóst að Guð þarf að grípa í taumana
og það er bæn okkar. Við viljum sjá
ný úrræði á nýju ári.
Við sjáum stóran hóp af ungu
fólki kalla yfir sig harmkvæli vegna
þess að það kann ekki fótum sínum
forráð í peningamálum. Mikil skuld-
setning og gjaldþrot ungmenna í
hundraðavís kann ekki góðri lukku
að stýra. Við viljum biðja Guð um að
gefa ungu fólki raunsætt mat í þess-
um efnum. Við viljum einnig biðja
Guð þess að unga fólkið sem kemur
úr námi út í atvinnulífið verði búið
undir að í peningamálum er ekki allt
sem sýnist. Við viljum að þarna
verði lækning.
Við viljum að ein ríkasta þjóð í
heimi og sú hamingjusamasta finni
sér traustari grunn undir hamingju
sína og velferð. Þann grunn sem að-
eins er hægt að finna í kletti aldanna
– Kristi Jesú.
Yfirskrift bæna okkar á nýju ári
er að finna í síðari Kroníkubók 7:14,
en þar segir:
„… og lýður minn, sá er við mig
er kenndur, auðmýkir sig, og þeir
biðja og leita auglitis míns og snúa
sér frá sínum vondu vegum, þá vil
ég heyra þá frá himnum, fyrirgefa
þeim syndir þeirra og græða upp
land þeirra.“
Guð vill græða land okkar
Eftir Gunnar
Þorsteinsson
„Við viljum
biðja um
vakningu á
Íslandi.“
Höfundur er forstöðumaður
Krossins í Kópavogi.
U
m hvað snúast ís-
lensk stjórnmál?
Snúast þau um
hvers konar sam-
félag við viljum
byggja upp til framtíðar? Snúast
þau um hvort við eigum að gera
breytingar á heilbrigðiskerfinu
og þá hvers konar breytingar?
Snúast þau um uppbyggingu í
menntakerfinu? Snúast þau um
hvers konar skattakerfi við vilj-
um hafa?
Þeir sem hafa fylgst með
stjórnmálaumræðu síðustu daga
eiga sjálfsagt auðvelt með að
svara þessum spurningum. Að
sjálfsögðu skipta þessar spurn-
ingar engu máli. Íslensk stjórn-
mál snúast um persónur og leik-
endur. Þessa
stundina snú-
ast íslensk
stjórnmál að-
eins um eina
spurningu.
Átti Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir að
bjóða sig fram til þings?
Þegar formenn stjórn-
málaflokkanna komu til að ræða
saman um stjórnmál og atburði
líðandi stundar í þættinum
„Kryddsíld“ á Stöð tvö á gaml-
ársdag var um fátt annað rætt
en þá ákvörðun Ingibjargar Sól-
rúnar að fara í þingframboð.
Þegar Davíð Oddsson for-
sætisráðherra var spurður um
þetta mál svaraði hann: „Ég sem
gamall borgarstjóri til níu ára,
ég trúi því ekki að einhver borg-
arstjóri hlaupi frá verkinu með
allt liðið grátandi og vælandi í
kringum sig, öskrandi hvað upp
í annað, til þess að verða vara-
maður á einhverjum þinglista.
Þetta virkar á mig eins og hver
önnur vitleysa.
Svo eru allir fjölmiðlarnir í því
að upphefja þennan ágæta frá-
farandi borgarstjóra sem alveg
himinháan snilling sem allir eru
skíthræddir við. Hvaða endemis
þvæla er þetta?
Svo kemur minn ágæti Össur
og segir, við fáum einhvern öfl-
ugasta, sterkasta og merkasta
liðsmann sem allir skjálfa fyrir
og við ætlum að setja hann beint
í fimmta sætið! Þetta er eins og
ég væri að stjórna Fram og ég
fengi Eið Guðjohnsen og segði
að ég væri svo ánægður með að
fá hann Eið að ég ætlaði bara að
setja hann 40 metra fyrir aftan
markið. Það mun styrkja stöðu
okkar gríðarlega. Hvaða endem-
is vitleysa er þetta?
Það sem stendur upp úr er
þetta, að borgarstjórinn asnast
upp úr borgarstjórastólnum. Það
verður bara að segja það eins og
er. Hann kann engar skýringar
á því nema að menn séu vondir
við sig og hún ætli ekki að láta
beygja sig frá þeirri mikilvægu
ákvörðun að fá að vera varamað-
ur í þingliðinu. Hún var þing-
maður einu sinni og hvað gerði
hún þegar hún varð borg-
arstjóri? Sagði af sér þing-
mennskunni af því að hún taldi
það ekki fara saman að vera
þingmaður og borgarstjóri.
Sagði af sér. Síðan er hún búin
að fara heilan hring og það eiga
bara allir að skjálfa og nötra.
Ég hef ekki skipt mér af
þessu máli í átta eða tíu
daga …“
Össur Skarphéðinsson: „Ef ég
má aðeins …“
Davíð: „Ætlar þú kannski,
Össur, að halda því fram að ég
sé hræddur við þetta fólk?“
Össur: „Þú verður kannski
hræddur við þetta viðfangsefni
ef þú þarft að skrifa nýtt leikrit.
Ég er ekki viss um að þú getir
alveg höndlað það. Vegna þess
að mér sýnist að þú skiljir þetta
ekki alveg til fulls. Þú sérð út úr
þessu einhverja aulabrandara.
Þið sitjið hérna flestir og segið,
við erum ekki hræddir, við erum
ekki hræddir. Orðin sem þú not-
ar Davíð, ég verð að segja, að
eru forsætisráðherra til van-
sæmdar; að tala með þessum
hætti um öflugan stjórnmála-
mann …
„Nei, heyrðu Össur. Þú ert
slíkur dóni. Þú ert bara dóni.“
„Þú ert sjálfur dóni. Þú ert
sjálfur dóni með þeim hætti sem
þú talar …“
Nú væri kannski við hæfi að
segja eins og séra Sigvaldi: „Ja,
hér gæti komið amen eftir efn-
inu.“
Því verður ekki á móti mælt
að umræðan í „Kryddsíldinni“
var fjörug og hún hélt athygli
þeirra sem fylgdust með. Samt
var eitthvað dapurlegt við þessa
umræðu. Það var eitthvað sem
vantaði.
Nú fer að líða að kosningum
og þá hefst vertíð hjá fyrir-
tækjum sem sjá um að litgreina
stjórnmálamenn og pakka
„stefnumálum“ þeirra inn í fal-
legar umbúðir. Flestir kjósendur
taka feginshendi við þessum
pökkum og halda áfram að ræða
um hvað hann Steingrímur sé nú
með fallegt bindi og hvort Davíð
sé búinn að fara í klippingu.
Kannski leggur einhver kjósandi
það á sig að taka umbúðirnar ut-
an af kosningapökkunum til að
gá hvað er í þeim. Vonandi finn-
ur hann eitthvað. Eitt getur
hann þó verið viss um. Það er
það sama í þeim öllum.
Þegar ég var búinn að horfa á
dónaþáttinn á Stöð tvö tók ég
mér bók í hönd sem var í mínum
jólapakka. Þetta var bók sem
Einar Kárason skrifaði um tón-
listarmanninn KK. Hún fjallar
um viðburðaríkan æviferil Krist-
jáns Kristjánssonar tónlistar-
manns. Kristján ólst upp með
foreldrum sínum í Kaliforníu
vestur í Bandaríkjunum. Allt
virtist ganga fjölskyldunni í hag,
en svo tekur heimilisfaðirinn
óskynsamlega ákvörðun í fjár-
málum og skyndilega er fjöl-
skyldan á götunni. Móðirin
hrekst með börnin til Íslands og
þar taka við ný ævintýr.
Einar er í bókinni að skrifa
um lífsbaráttu fólksins í landinu
og örlög þess. Þetta er eitthvað
sem skiptir máli. Oft á tíðum
fann ég innilega til með sögu-
persónunni og ég vonaði að hag-
ur hennar færi nú að vænkast.
Ég er hins vegar hættur að
finna til með stjórnmálamönn-
unum. Ég vona bara að þeir fari
ekki slást með hnúum og hnef-
um.
Þú ert
bara dóni!
Því verður ekki á móti mælt að umræð-
an í „Kryddsíldinni“ var fjörug og hún
hélt athygli þeirra sem fylgdust með.
Samt var eitthvað dapurlegt við þessa
umræðu. Það var eitthvað sem vantaði.
VIÐHORF
Eftir Egil
Ólafsson
egol@mbl.is