Morgunblaðið - 04.01.2003, Blaðsíða 35

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 2003 35
✝ Anna Björg Jóns-dóttir fæddist í
Geitavík á Borgar-
firði eystra 13. júlí
1920. Hún lést á
sjúkradeild Heil-
brigðisstofnunar
Austurlands á Egils-
stöðum 30. desember
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru Jón
Björnsson bóndi í
Geitavík, f. 2. jan.
1885, d. 11. mars
1930, og Geirlaug
Gunnfríður Ár-
mannsdóttir, f. 18. apríl 1885, d. 26.
okt. 1926. Anna Björg var yngst sex
barna þeirra hjóna. Hin voru: Emil,
f. 13. maí 1907, d. 1. des. 1974;
óskírður drengur, f. 15. maí 1908, d.
16. maí 1908; Svava, f. 24. apríl
1909, d. 4. jan. 2001; Ólína, f. 6. júní
1914, d. 21. mars 1995; Björn, f. 6.
júlí 1916, og er hann einn eftirlif-
andi þeirra systkina.
Anna Björg var gift Sveini
Bjarnasyni búfræðingi, f. 3. okt.
1917, frá Bakkagerði á Borgarfirði
eystra. Eignuðust þau tíu börn. Þau
eru: 1) Geirlaug, f. 11.10. 1942,
tryggingafulltrúi á Egilsstöðum,
gift Sveini Jóhannssyni, eiga þau
þrjú börn: Jóhann, kvæntur Hafdísi
Guðmundsdóttur og eiga þau þrjú
1954, bókari, búsett í Reykjavík,
gift Inga Eyjólfi Friðþjófssyni. Slitu
þau samvistir. Börn þeirra eru
Harpa Sif og Ívar Hlynur. 7) Karl, f.
9.4. 1956, útgerðarmaður á Borg-
arfirði eystra, sambýliskona hans
er Sigurlaug Margrét Bragadóttir.
Dætur þeirra eru Kolbrún og Hall-
veig. 8) Bóthildur, f. 21.1. 1958,
hjúkrunarfræðingur á Akureyri,
gift Bernard Gerrisma, sem eiga
börnin Berglind og Bjarka. 9) Guð-
rún Hvönn, f. 15.10. 1959, grunn-
skóla- og jógakennari í Reykjavík.
10) Skúli, f. 22.1. 1962, stýrimaður
og rekur ferðaþjónustu á Borgar-
firði.
Anna Björg ólst upp í Geitavík.
Fyrst undir handleiðslu foreldra
sinna en þau létust langt um aldur
fram er Anna Björg var aðeins sex
og níu ára gömul. Tóku þá elstu
systkinin við búi og uppeldi yngri
barna þótt sjálf væru ung að árum.
Anna Björg stundaði nám tvo vetur
í Alþýðuskólanum á Eiðum. Vann á
ýmsum heimilum auk búsins í
Geitavík.
Anna Björg og Sveinn hófu bú-
skap á heimili Sveins árið 1943.
Jafnhliða því byggðu þau upp eyði-
býlið Hvannstóð. Þangað flytur
fjölskyldan árið 1946. Árið 1999
bregða þau búi og flytja að Víkur-
nesi í Bakkagerði. Í upphafi árs
2001 flytur Sveinn á sjúkradeild á
Egilsstöðum en Anna Björg hélt
heimili í Víkurnesi til dauðadags.
Útför Önnu Bjargar verður gerð
frá Bakkagerðiskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
börn: Svein Þorgeir,
Guðmund Gauta og
Brynjar Loga; Anna
Björg, sambýlismaður
er Ólafur Helgi Ólafs-
son, þeirra börn eru:
Þórdís og Ólafur Geir;
Bjarni Ágúst, sam-
býliskona Gréta Björk
Ómarsdóttir, börn
þeirra eru: Elísa Björt
og Alexander Ágúst. 2)
Ágústa, f. 31.12. 1943,
starfsstúlka á Seyðis-
firði, gift Helga Eyj-
ólfssyni, eiga þau fjög-
ur börn: Þorkell, kvæntur Lukku
Sigríði Gissurardóttur. Þeirra börn
eru Eyjólfur og Elínrós; Magnús
Bjarni, kvæntur Ásdísi Snjólfsdótt-
ur. Þau skildu. Þeirra börn eru
Hugrún Birna og Sveinn. Barn
Hugrúnar er Adam Ingi, fyrsta
langalangömmubarn Önnu Bjarg-
ar; Ósk gift Stefáni Tryggvasyni
sem eiga Hannes Garðar, Sævar
Pál og Sigurbjörgu Örnu; Anna gift
Guðna Sigmundssyni, þeirra börn
eru Helgi og Vilborg. 3) Bjarni, f.
12.7. 1945, líffræðingur, búsettur á
Borgarfirði eystra. 4) Páll, f. 17.7.
1947, lengst af bóndi en gegndi
fleiri störfum, d. 20.10. 1986. 5) Jón,
f. 2.7. 1949, bóndi á Grund á Borg-
arfirði eystra. 6) Ingibjörg, f. 2.5.
Mig langar til að minnast ömmu
minnar í nokkrum orðum.
Í mörg sumur fékk ég að vera í
sveit hjá ömmu og afa í Hvann-
stóði og lærði ég margt af ömmu
sem hefur nýst mér seinna meir á
lífsleiðinni. Mér verður oft hugsað
til hennar nú þegar ég er orðin
bóndakona eins og hún var alla
sína starfstíð. Þau voru mörg
handtökin sem amma þurfti að
sinna sem húsmóðir á stóru heim-
ili. Tíu börn er stór hópur og hefur
örugglega oft verið glatt á hjalla. Í
vetur þegar við amma vorum að
spjalla saman spurði ég hana hvort
ekki hefði verið erfitt að ala upp
allan þennan krakkahóp. Sagði hún
það ekki hafa verið, þau hefðu
passað hvert annað og að hún hefði
fljótlega fengið rennandi vatn þeg-
ar hún flutti inn í Hvannstóði. Mér
fannst þetta lýsa því vel hversu
nægjusöm hún var.
Amma hafði gaman af náttúru-
fræði eins og allir í Hvannstóði.
Þær voru fáar plönturnar sem hún
ekki þekkti í íslenskri náttúru og
reyndi hún að kenna mér nöfnin á
þeim. Amma var mér alltaf góð en
ég man þó eftir að hún skammaði
mig tvisvar, það var þegar ég sneri
skilvindunni of hratt og þegar ég
kom inn illa lyktandi eftir að hafa
verið að hengja upp hákarl með
Kalla frænda.
Mér leið alltaf vel í Hvannstóði
og fannst ég eiga þar heima.
Ég vil þakka ömmu fyrir allt
sem hún hefur gert fyrir mig.
Bless gæska, þín nafna
Anna Björg.
Það var sumarið 1968 að ég fyrst
barði að dyrum í Hvannstóði,
innsta bæ í Borgarfirði eystra. Þar
réðu þá húsum hjón á miðjum
aldri, Sveinn Bjarnason og Anna
Björg Jónsdóttir, bæði Borgfirð-
ingar sem höfðu byggt upp jörðina
úr eyði við lok heimsstyrjaldarinn-
ar síðari og bjuggu þar við margt
fé og ómegð. Þetta var góðviðr-
isdagur, börn í varpa og hundar
heilsuðu gestum með mikilli gá.
Túnið var hvítskellótt þótt komnar
væru heyannir, eitt versta kalár
aldarinnar á Norðausturlandi í al-
gleymingi, bóndi með sonum ung-
um af bæ að reyta saman hey, mig
minnir suður í Loðmundarfirði.
Anna húsfreyja tók mér og sam-
fylgdarmanni hlýlega og sýndi
strax áhuga því erindi okkar að
ganga inn á Hvannstóðsdal til að
líta á fágætar plöntur. Börn fylgdu
okkur áleiðis og Borgarfjörður
ljómaði í sumarblíðunni. Í bakaleið
var sest yfir kaffi og meðlæti og
fylgdi ómældur fróðleikur um
fjallageiminn inn af Borgarfirði,
áhugi húsfreyju þó mestur á fugl-
um himins og liljum vallarins.
Börnin hlýddu á tal móður sinnar
og gesta og höfðu greinilega áhuga
á fleira en kleinunum. Það kom í
ljós að systkinin voru tíu talsins,
komin í heiminn á 20 ára tímabili
og þau elstu orðin laus við heima.
Eftir góðgjörðir fylgdi Anna okkur
úr hlaði til að vísa í túnfæti á slæð-
ingsplöntu sem hún hafði gefið
gætur um tíma.
Anna í Hvannstóði hvarf ekki úr
huga gestsins við túnhliðið. Fjör-
mikil augu hennar og létt lund
þrátt fyrir erfiðan hversdag
greyptu sig í huga minn eins og ef-
laust flestra sem henni kynntust.
Hún og Sveinn höfðu þá þegar af-
kastað fullgildu ævistarfi, en héldu
þó búskapnum áfram í hartnær
aldarfjórðung í viðbót, samhent
með stuðningi barna sinna. Leiðir
okkar lágu alloft saman fram á síð-
ustu ár, meðal annars á vettvangi
Náttúruverndarsamtaka Austur-
lands sem þau hjón studdu dyggi-
lega frá stofnun 1970. Þegar syn-
irnir voru orðnir þátttakendur í
búskapnum gafst foreldrunum loks
færi á að létta sér upp stöku sinn-
um og skoða annað en heimahag-
ana. Mér er minnisstæð fjölmenn
ferð að Snæfelli sumarið 1985 þar
sem Anna var í hópi þátttakenda
og Skúli yngsti sprotinn með
henni. Þá dró hún úr pússi sínu
þurrkaða plöntu sem sonurinn Páll
hafði þá um vorið veitt athygli í
Brúnuvík og fært móður sinni.
Þetta reyndist vera ljósalyng, fram
að þessu óþekktur borgari í flóru
Íslands.
Sá mannvænlegi hópur sem ólst
upp í litla steinhúsinu í Hvann-
stóðstúni fékk gildan heimanmund
frá foreldrum sínum í því sem möl-
ur og ryð ekki granda. Þar fer
saman næmleiki fyrir umhverfinu,
þekkingarleit og virðing fyrir því
sem náttúran gefur af sér. Nokkur
barnanna fóru í langskólanám og
öll hafa þau tengst átthögunum
órjúfanlegum böndum, sum hver
nú meðal gildustu stoða í borg-
firsku samfélagi.
Gömlu hjónin frá Hvannstóði
hafa um skeið notið góðrar að-
hlynningar á Sjúkrahúsinu á Egils-
stöðum. Þar hitti ég Önnu síðast
nú í vetrarbyrjun æðrulausa og
hýra í bragði. Nú hefur hún kvatt
með skjótum hætti til að yrkja
ódáinsakra, ein af þessum hetjum
20. aldar sem hollt er að minnast.
Hjörleifur Guttormsson.
ANNA BJÖRG
JÓNSDÓTTIR
✝ Fanney LovísaGuðnadóttir,
saumakona á Eski-
firði, fæddist 7. júlí
1917. Hún lést á
Sjúkrahúsinu í Nes-
kaupstað 29. des-
ember síðastliðinn.
Hún var elst fjög-
urra barna foreldra
sinna, Guðna Þor-
leifssonar kaup-
manns og konu
hans Maríu Tómas-
dóttur. Systkini
Fanneyjar eru Sig-
urborg, húsmóðir í Stóra-Sand-
felli í Skriðdal, f. 11. janúar
1921, Ölver, stýri-
maður og fisk-
vinnslufræðingur á
Eskifirði, f. 1. sept-
ember 1925, og
Elís, kaupmaður á
Eskifirði, f. 13.
júní 1929.
Fanney giftist
30. apríl 1960 Vil-
bergi Guðnasyni,
ljósmyndara á
Eskifirði, f. 4.12.
1924.
Útför Fanneyjar
verður gerð frá
Eskifjarðarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Þegar fréttin um andlát Fanneyjar
frænku minnar barst mér yfir Atl-
antshafið kom hún kannski ekki á
óvart. Engu að síður fylltist ég trega
og söknuði sem tíminn einn fær lækn-
að. Það eru óteljandi minningar sem
runnið hafa í gegnum hugann þá daga
sem liðnir eru frá því Fanney kvaddi
samferðafólk sitt í jarðnesku lífi. Það
er sérstakt við þær hugrenningar að
hver einasta er tengd einhverju já-
kvæðu og oftast líka glettni. Það var
alltaf stutt í brosið hjá frænku.
Þótt Fanneyju og Vilberg Guðna-
syni, eiginmanni hennar, hafi ekki
orðið barna auðið væri synd að segja
að heimili þeirra hafi verið barnlaust.
Við vorum fimm systkinin í Sunnu-
túni og annar eins skari í Guðnahúsi,
bræðrabörn Fanneyjar sem oft litu
við og dvöldu jafnvel daglangt hjá
Fanneyju og Vibba. Þá var oft mikið
fjör og fyrirgangur því húsið þeirra
bauð uppá ótrúlega spennandi leik-
svæði á tveimur hæðum. Toppnum
var náð þegar frændsystkinin frá
Stóra-Sandfelli í Skriðdal, með ald-
ursforseta frændsystkinanna, Bjarna
Hagen í fylkingarbrjósti, voru einnig
mætt á svæðið. Glaðværðin náði þá
hámarki. Þó að kastaðist í kekki með
einhverjum í hópnum, eins og gjarnan
gerist þar sem fimmtán rollingar á
öllum aldri hópast saman, var frænka
fljót að koma á sáttum. Aldrei minnist
ég þess að hún skipti skapi við okkur
krakkana. Það fór að sjálfsögðu ekki
hjá því að hún vandaði um við okkur
þegar á þurfti að halda. En það gekk
algerlega hávaðalaust fyrir sig.
Ég hef gjarnan gortað af því að ég
hafi kostað skólagöngu mína að öllu
leyti sjálfur og hvorki þegið fé frá for-
eldrum eða öðrum. Þetta er þó ekki
allskostar rétt þegar betur er að gáð.
Fljótlega eftir að ég hóf nám í Kenn-
araskólanum barst mér bréf að aust-
an. Innihaldið var tilskrif frá Fann-
eyju og Vibba sem lýstu ánægju sinni
með ákvörðun mína um að ganga
menntaveginn eins og öll menntun
fram yfir gagnfræðapróf var kölluð
þá.
Með bréfinu fylgdi ávísun upp á ríf-
lega mánaðarlaun kennara þess tíma
sem átti að hjálpa mér fyrstu metrana
á menntabrautinni. Þetta lýsir því vel
hve hugur þeirra hjóna var bundinn
frændsystkinunum sem oft á tíðum
voru eins og þeirra eigin börn.
Eftir að ég varð uppkominn, farinn
frá Eskifirði og hafði eignast mína
eigin fjölskyldu urðu samverustund-
irnar með Fanneyju og Vibba eðlilega
færri. En það var segin saga að þegar
við Inga, konan mín, heimsóttum þau
á Eskifjörð svignaði borðstofuborðið
undan veisluföngunum. Fanney
kunni flestum betur að taka á móti
gestum enda hafði hún einstaklega
gaman af að sitja á spjalli. Hún var vel
inni í þjóðfélagsumræðunni og fylgd-
ist með öllu sem fram fór í kringum
hana.
Fanney starfaði sem saumakona á
Eskifirði allan sinn starfsaldur. Orðið
listakona á betur við um frænku en
saumakona. Hún var einstakur snill-
ingur í höndunum og ánægðir við-
skiptavinir eru besti vitnisburður um
ævistarf hennar. Fullorðin vinkona
mín að austan, sem nú býr í Reykja-
vík, nefnir Fanneyju á nafn í hvert
einasta skipti sem ég tala við hana og
hælir verkum hennar. Fanney hafði
gaman af að klæða okkur systkinin
skraddarasaumuðum fötum og kjól-
arnir sem hún saumaði á systurnar
eru fjölskyldunni enn í minni fyrir
einstakt handverk.
Eina sögu um hvernig fagmennska
og glettni fléttaðist í starfi frænku
langar mig að segja. Veturinn 1988–
89 dvaldi ég á Eskifirði.
Tískuverslanir eru ekki á hverju
götuhorni þar en inni á Reyðarfirði
hafði opnað verslun undir frægu
tískumerki. Ég brá mér bæjarleið og
keypti bæði buxur og skyrtu sem ég
var allánægður með enda hafði ég
notið sérfræðiaðstoðar tískudrottn-
ingarinnar í búðinni. Þegar ég mæti í
dressinu til frænku horfir hún bros-
andi á mig rannsakandi augum og
segir svo í rólegheitum: „Þessar bux-
ur eru nú hálfpúkalegar, frændi minn.
Það þarf að breyta þeim.“ Og það
gerði hún með stíl enda varð ég mun
ánægðari með flíkina eftir breytingar
frænku.
Við, afkomendur Guðna Þorleifs-
sonar og Maríu Tómasdóttur, höfum
misst mikið með fráfalli Fanneyjar.
Enginn hefur þó misst meira en
Vibbi. Þau voru einstaklega samrýnd
og samhuga í öllu sem þau tóku sér
fyrir hendur. Húsið sem þau byggðu
sér ber um það gott vitni. Fyrir utan
að vera eitt glæsilegasta hús bæjarins
á sínum tíma hýsti það vinnustofur
þeirra beggja, ljósmyndastofu og
saumastofu.
Elsku Vibbi. Við Inga sendum þér
okkar dýpstu samúð. Við erum þess
fullviss að sá sem lífið okkur gefur og
tekur, mun veita þér styrk til að taka
því mikla áfalli sem þú hefur nú orðið
fyrir. Minningin um Fanneyju mun
standa okkur öllum, afkomendum afa
og ömmu í Guðnahúsi, sem vegvísir á
samviskusemi, iðni og manngæsku.
Guðni Ölversson og
Inga Erlingsdóttir í Noregi.
FANNEY
GUÐNADÓTTIR
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090.
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim, sem
sýndu okkur samúð og hlýhug við andlát og
útför okkar ástkæra
KRISTÓFERS MATTHEW CHALLENDER,
Strandgötu 49,
Hafnarfirði.
Embla Challender,
Sigríður Ásta Einarsdóttir,
Erla María Erlendsdóttir, Ólafur Örn Gunnarsson,
Melvin Fred Challender, Karen Challender,
Erlendur Eiríksson, Elfa María Magnúsdóttir,
Vilhelmína Ósk Ólafsdóttir,
Melissa Challender,
Dýrleif, Linda Björk og Helga Dóra Ólafsdætur,
Vilhelmína Arngrímsdóttir.
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim sem
sýndu okkur vináttu og hlýhug við andlát og
útför hjartkærrar móður okkar, tengdamóður,
ömmu og langömmu,
MAGNÚSÍNU GUÐRÚNAR
GUÐMUNDSDÓTTUR,
Hvassaleiti 56,
Reykjavík.
Erna Agnarsdóttir, Bjarni Ingólfsson,
Helgi Agnarsson, Hrefna Guðmundsdóttir,
Anna Agnarsdóttir, Ólafur Gústafsson,
Agla Bjarnadóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.