Morgunblaðið - 09.01.2003, Blaðsíða 51

AFMÆLI
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 2003 51
ÚTSALA
HEFST Í DAG
Skrifstofur stjórn-
málaflokkanna eru afl-
vaki félagsstarfsins,
aflvakistjórnmála-
starfsins. Þar eru unn-
in þau störf sem halda
flokkunum saman, þar
vinna nefndir að
stefnumörkun í hinum
ýmsu þjóðmálum, þar
eru tengiliðir við
flokksmenn og þar er
oftast unnið það sátta-
starf, sem öllum stjórn-
málaflokkum er nauð-
synlegt, bæði milli
einstaklinga annars
vegar og milli flokksmanna og
stefnu flokksins hins vegar. Þar er
unnið það starf sem leiðtogarnir
byggja á, grundvöllurinn og undir-
staðan sem þeir standa á, þótt það
sé ekki í fjölmiðlum og á forsíðum
blaðanna, þar fer skipulagning
flokksstarfsins fram.
Þráinn Valdimarsson var fram-
kvæmdastjóri Framsóknarflokksins
í 34 ár og hafði þá áður unnið í tvö ár
á flokksskrifstofunni. Það er langur
tími í svo erilsömu starfi. Þegar ég
skrifa þessar línur dettur mér í hug
að þetta kunni að vera Íslandsmet
sem framkvæmdastjóri stjórnmála-
flokks þótt ég geti ekki fært á það
sönnur á þessari stundu. Ég var
mjög kunnugur störfum Þráins í
nærfellt einn og hálfan áratug eða
frá því fyrir 1970 fram til 1983 er
hann lét af störfum. Minnisstæðast
er mér að mér fannst hann aldrei
eiga frí. Fram eftir öllum kvöldum
jafnt um helgar sem virka daga var
hann ýmist á fundum eða í símanum.
Jafnvel heima voru honum engin
grið gefin. Menn höfðu samband við
Þráin á öllum tímum sólarhringsins,
ýmist vegna persónulegra mála
sinna eða málefna flokksins, ríkis-
stjórnarinnar eða þjóðarinnar.
Hann var vakinn og sofinn í starfi
sínu, stundum fannst mér eins og
flokkurinn ætti hann. Hlutverk hans
var að skipuleggja starfið, bera sátt-
arorð milli manna, koma á tengslum
og efla trúnað milli manna og iðu-
lega að leysa hvers manns vanda.
Þráinn hafði ótrúlega hæfileika til
þess að takast á við þetta marg-
þætta og oft flókna starf. Þráinn var
glæsilegur fulltrúi flokksins. Per-
sónutöfrar hans og einstæður hæfi-
leiki til þess að laða fólk að sér og
ÞRÁINN
VALDIMARSSON
kynnast því, glaðværð,
vinsemd og nærgætni í
senn gerðu það að
verkum að öllum
fannst þeir geta leitað
til hans sem vinar.
Heimilið og fjölskyld-
an urðu oft að sitja á
hakanum í þessu eril-
sama starfi.
Þráinn Valdimars-
son fæddist á Ásólfs-
stöðum í Þjórsárdal 9.
janúar 1923. Hann
fluttist með foreldrum
sínum ársgamall, fyrst
til Hafnarfjarðar en
síðan til Reykjavíkur. Ungur að ár-
um var hann sendur til sumardvalar
hjá afa sínum og ömmu í Meiri-
Tungu í Rangárvallasýslu. Vistin
þar varð lengri en áformað hafði
verið, í Meiri-Tungu átti hann heima
til tvítugsaldurs. Hann hóf nám við
Laugarvatnsskóla árið 1943 og lauk
þaðan gagnfræðaprófi vorið 1946.
Þráinn var strax mikill félagsmála-
maður og kjörinn til forystu meðal
nemenda. Þegar fyrsta veturinn var
hann kjörinn formaður yngri deildar
en síðan var hann formaður skóla-
félags Laugarvatnsskóla næstu tvo
vetur.
Þráinn hóf nám í efri deild Sam-
vinnuskólans 1946 en hvarf frá námi
eftir ágreining við Jónas Jónsson frá
Hriflu, sem þá var skólastjóri. Ólík-
legt þykir mér að Jónas hafi gert sér
grein fyrir því þá að þessi ungi mað-
ur sem hann efndi til ágreinings við
með svo afdrifaríkum afleiðingum
ætti eftir að verða einn helsti burð-
arás og félagsmálamaður Fram-
sóknarflokksins um marga áratugi.
Þráinn tók við störfum hjá Fram-
sóknarflokknum vorið 1947 og starf-
aði hjá flokknum óslitið í 36 ár eins
og fram hefur komið. Á þeim tíma
gegndi hann ýmsum trúnaðarstörf-
um fyrir flokkinn. Þráinn sat í stjórn
Sambands ungra framsóknarmanna
1948–1956, var varaformaður 1948–
1952 og formaður 1952–56. Fulltrúi
ungra framsóknarmanna í miðstjórn
flokksins var hann 1950–59. Hann
sat í stjórn Byggingarsamvinnu-
félags Reykjavíkur 1963–69. Vara-
maður var hann í Húsnæðismála-
stjórn 1966–70, aðalmaður 1970–84,
lengst af sem varaformaður en for-
maður í fjögur ár.
Þegar ég kynntist Þráni var
flokksskrifstofan, fyrst við Hring-
braut og síðar á Rauðarárstígnum,
eins og annað heimili virkustu
flokksmanna. Þangað komu menn til
að ræða málin og kaffi var alltaf á
könnunni. Þangað sóttu menn ráð
og hjálp og glaðlegt viðmót Þráins,
hlýleg framkoma hans, gerði það að
verkum að öllum fannst þeir vel-
komnir. Sérstaklega eru mér minn-
isstæð árin á Rauðarárstígnum. Þar
átti flokkurinn glæsilega húseign,
sem hugmyndasmiðir Nútímans
veðsettu og töpuðu á undraskömm-
um tíma án þess eiginlega að taka
eftir því. Á þessum árum var flokk-
urinn í sókn í Reykjavík og átti öfl-
uga forystumenn í höfuðborginni,
Einar Ágústsson, Þórarin Þórarins-
son og Kristján Benediktsson.
Flokksstarfið var mikið og fram-
kvæmdastjórinn var glæsilegur
fulltrúi flokksins og vel heima í öll-
um málum, taldi ekki eftir sér að
skýra stöðuna og veita innsýn í at-
burðarás og orsakir, sem ekki lágu
alltaf á yfirborðinu. Hann laðaði að
sér fólk með vinsemd og hjálpsemi.
Þráinn var ákaflega flokkshollur.
Ég held að segja megi, að hann hafi
verið vinstra megin í flokknum. En
ævinlega varði hann flokkinn og for-
ystumenn hans jafnvel þótt hann
væri ekki fyllilega sáttur sjálfur.
Annað sem einkenndi Þráin var það
að hann bar alltaf gott á milli
manna. Ég minnist þess ef úfar risu
með mönnum og einhver hallaði á
annan í viðræðum, þá sagði Þráinn
oft: „Ekki talar hann svona um þig,
hann hefur mikið álit á þér.“ Þegar
hann hafði rætt þannig við báða
málsaðila hvorn í sínu lagi voru
óvildarmenn orðnir vinir óafvitandi.
Þráinn hafði á þessum árum marga
samstarfsmenn og ber þeim öllum
vel söguna. Þó heyri ég hversu mjög
Guðmundur Tryggvason er honum
ofarlega í huga. Einhvern tíma
heyrði ég hann segja: „Guðmundur
Tryggvason er merkasti maður sem
ég hefi kynnst, hann er svo fjölgáf-
aður maður.“ Þá er ekki lítið sagt
þegar litið er til þess að Þráinn
kynntist vel og var náinn samstarfs-
maður margra leiðtoga þjóðarinnar.
Þar má nefna Jónas frá Hriflu,
Hermann Jónasson, Eystein Jóns-
son, Ólaf Jóhannesson og Steingrím
Hermannsson.
Þráinn tókst á við flokksstarfið
bæði þegar flokkurinn var í stjórn
og stjórnarandstöðu, upplifði bæði
sigra og ósigra flokksins á þessum
tíma. Þegar Þráinn kom að flokks-
starfinu var stjórn „lýðræðsflokk-
anna“, Stefanía, og nýsköpunar-
stjórnin hafði sleppt hendi af
stjórnvelinum. Þegar Þráinn hættir
er komin stjórn Steingríms Her-
mannssonar 1983.
Stundum fannst mér starf Þráins
felast að hluta í nokkurs konar sál-
gæslu. Einhverju sinni kom til mín
maður sem hafði þurft að leita til
flokksins og sagði: „Mikið á flokk-
urinn gott að hafa svona mann.“ Í
starfi sínu kynntist Þráinn ótrúleg-
um fjölda manna. Hann ferðaðist
um landið og hélt tengslum við sem
allra flesta, þekkti alla og ræktaði
sambönd. Hann eignaðist vináttu
þúsunda manna úr öllum flokkum og
samtöl við hann báru þess vitni að
þar fór maður sem hafði yfirsýn yfir
þjóðfélagsmál og þekkti bæði ein-
staklingana og félagasamtök.
Annað var athyglisvert. Í stórum
stjórnmálaflokki eru ekki allir alltaf
á sömu skoðun. Oft komu menn heit-
ir í skapi á flokksskrifstofuna og all-
ir vörpuðu áhyggjum sínum á Þráin.
Starf hans var í fjölda ára að tala við
þá sem óánægðir voru og sætta þá
við flokkinn. Þetta var ekki alltaf
auðvelt og þarna komu eðliseigin-
leikar Þráins og persónutöfrar sér
vel. Oft hlýtur hann að hafa verið
þreyttur, ekki síst þegar hann var
loks kominn heim að loknum löngum
vinnudegi, þegar síminn hringdi og
óánægður flokksmaður hellti úr
skálum reiði sinnar. En auðvitað
voru líka margar ánægjustundir í
þessu starfi.
Seint fær Framsóknarflokkurinn
fullþakkað Þráni hans mikla starf.
Hin síðari ár hefur hann helgað fjöl-
skyldu sinni, spilar golf og sækir
sundlaugarnar. Lifandi samband við
fólk úr öllum hópum þjóðfélagsins
heldur honum síungum. Enn ræðir
hann stjórnmál af miklum áhuga og
vera hans í eldlínunni í áratugi gefur
orðum hans þunga.
Þráinn Valdimarsson er gæfu-
maður í einkalífi sínu. Hann kvænt-
ist Elise Aare Jensen snyrtisérfræð-
ingi árið 1952. Hún er fædd í
Danmörku, dóttir hjónanna Ole
Jensen fógeta í Jyllinge og konu
hans Sigrid Sivertsen. Þau Þráinn
og Elise eiga tvö börn, Örn og Hildi.
Lísa hefur staðið við hlið manns síns
ótrauð alla tíð og búið við óvenjulegt
ónæði á heimilinu áratugum saman
þegar enginn friður var og síminn
hringdi jafnt að degi sem nóttu. Nú
eru þau sest í helgan stein og hlýja,
festa og vinátta eru kjölfesta heim-
ilisins. Síðast þegar ég heimsótti
þau hjón sat þessi áttræða unga og
glæsilega kona á þrekhjólinu úti á
svölum og æfði sig glaðvær og ein-
beitt á svip.
Ég færi þeim Þráni og Lísu inni-
legustu hamingjuóskir á þessum
tímamótum. Ég þakka fyrir áratuga
vináttu og ráðgjöf á fyrstu árum
stjórnmálaþátttöku minnar. Svo fast
stóð Þráinn með mér þegar ég steig
mín fyrstu spor að sumum þótti nóg
um og gárungarnir töluðu um
Guðm. G. Þráinsson. Það var ómet-
anlegt að eiga Þráin að í ólgu þeirra
ára.
Ég bið þann sem:
„batt niður fjallanna rætur
og hagvandi skúrir og skin“
að færa þeim hjónum enn mörg
gæfurík ár.
Guðm. G. Þórarinsson.