Morgunblaðið - 17.03.2003, Blaðsíða 6
FRÉTTIR
6 MÁNUDAGUR 17. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGURINN heilsaði íbú-
um Fjarðabyggðar með rigningu,
þoku til fjalla og kalsaveðri. Eftir því
sem leið á daginn létti til og lygndi og
þegar búið var að skrifa undir samn-
inga um einhverja stærstu fram-
kvæmd Íslandssögunnar braust sólin
í gegnum skýin og höfðu margir á orði
að það hefði verið eins og eftir pöntun
hjá himnaföðurnum.
Mikill viðbúnaður var fyrir utan
íþróttahúsið á Reyðarfirði, þar sem
samningsundirskriftin fór fram. Lög-
reglumenn stjórnuðu umferðinni og
vegna orðróms um að mótmælendur
væru á leiðinni frá Reykjavík voru
björgunarsveitarmenn til taks, ásamt
sjúkrabíl og slökkviliðsbíl. Engir mót-
mælendur höfðu sig hins vegar í
frammi og brátt tóku íbúar af öllum
Austfjörðum, ásamt öðrum gestum,
að streyma að íþróttahúsinu. Talið er
að um eitt þúsund manns hafi verið
samankomnir í húsinu. Ríkti þar mikil
gleði, eða eins og Guðmundur Bjarna-
son, bæjarstjóri Fjarðabyggðar,
sagði að lokinni nærri klukkustundar
langri undirskrift þar sem skrifað var
undir 42 samningsskjöl á tveimur
tungumálum: „Hér er fagnaðarfund-
ur!“
Líkt og á körfuboltaleik
Stemmningin í upphafi var ekki
ósvipuð og á bandarískum körfubolta-
leik þar sem „leikmenn“ voru kynntir
til sögunnar af Smára Geirssyni, for-
manni bæjarráðs Fjarðabyggðar,
sem stjórnaði athöfninni, undir miklu
lófaklappi. Þetta voru þau Valgerður
Sverrisdóttir iðnaðarráðherra, Geir
H. Haarde fjármálaráðherra, Friðrik
Sophusson, forstjóri Landsvirkjunar,
Alain J.P. Belda, forstjóri Alcoa,
Michael Baltzell, aðalsamningamaður
Alcoa, Jóhannes Geir Sigurgeirsson,
stjórnarformaður Landsvirkjunar, og
Guðmundur Bjarnason.
Að loknum setningarávörpum
Smára og Valgerðar fóru undirskrift-
irnar í hönd, sem stjórnað var af
Kristjáni Skarphéðinssyni, ráðuneyt-
isstjóra iðnaðarráðuneytisins. Byrjað
var á samkomulagi milli ríkisins og
Fjarðabyggðar um gjöld og þjónustu
sveitarfélagsins og við tóku fjárfest-
ingarsamningar þar sem m.a. er
kveðið á um skattlagningu Alcoa.
Næst var skrifað undir raforku-
samninga og spennan farin að magn-
ast í íþróttahúsinu. Viðstaddir sýndu
þessu mikla þolinmæði en börn voru
þó farin að ókyrrast. Þá var komið að
lóðarsamningum þar sem Fjarðaál
leigir um 100 hektara lands af ríkinu
undir starfsemi álversins. Næst voru
undirritaðir hafnarsamningar þar
sem m.a. er kveðið á um byggingu
hafnar á Mjóeyri og að endingu var
komið að yfirlýsingum því til staðfest-
ingar að nauðsynlegum skilyrðum
allra samninga hefði verið fullnægt.
Viðstöddum var létt og þegar síð-
ustu pappírar höfðu verið undirritaðir
var vel tekið undir orð Kristjáns
Skarphéðinssonar: „Nú eru komnir á
bindandi samningar um mesta fjár-
festingarverkefni Íslandssögunnar.
Við skulum sýna ánægju okkar með
þessi tímamót með lófaklappi.“
Smári fór á trommurnar
Við upphaf og lok athafnarinnar
söng Kór Fjarðabyggðar ættjarðar-
lög þar sem síðasta lagið var „Ísland
ögrum skorið“. Þar á undan, þegar
undirskrift var lokið, lék hljómsveit
fjörug lög með írsku ívafi og Smári
Geirsson gerði sér lítið fyrir og settist
við trommusettið við mikinn fögnuð
viðstaddra og skemmtilegan undrun-
arsvip forstjóra Alcoa.
Eftir að samningsundirskrift lauk í
íþróttahúsinu bauð Fjarðabyggð öll-
um til kaffiveitinga í grunnskólanum
og félagsheimilinu þar sem snædd var
gríðarstór terta. Síðan óku fjölmargir
að álverslóðinni þar sem upplýsinga-
skilti Alcoa um framkvæmdina, bæði
á ensku og íslensku, var afhjúpað af
Alain Belda og Smára Geirssyni. Um
kvöldið var efnt til dansleikja á Reyð-
arfirði, Eskifirði og í Neskaupstað og
flugeldum skotið samtímis á loft. Fór
hátíðarhaldið vel og friðsamlega fram
eða eins og lögreglumenn orðuðu það
í gær: Allir voru í gleðivímu!
Um þúsund manns viðstaddir undirritun álsamninganna á Reyðarfirði
„Hér er fagnaðarfundur“
Hátíðarstemmning ríkti í Fjarðabyggð og
víðar á Austfjörðum á laugardag er skrifað
var undir samninga vegna álvers Alcoa.
Björn Jóhann Björnsson og Ragnar
Axelsson voru meðal viðstaddra og lýsa
stemmningunni í máli og myndum.
bjb@mbl.is
„ÞAÐ er bjargföst trú mín að nú
hafi verið stigið heillaspor fyrir
þjóðina í heild. Fyrirhugaðar fram-
kvæmdir og afleidd störf munu
kalla á umskipti hér fyrir austan. Í
fyrsta sinn í langan tíma stefnir í
það að byggðaþróun verði snúið
við,“ sagði Valgerður Sverrisdóttir
iðnaðarráðherra m.a. að lokinni
undirskrift álsamninganna.
Hún sagði að með undirskrift-
unum væri nærri 30 ára barátta
Austfirðinga fyrir stóriðju í fjórð-
ungnum í höfn. Hér væri á ferðinni
langstærsta einstaka verkefnið sem
lyti að því að efla byggð. Álverið
myndi skapa 450 ný störf og 300
störf til viðbótar yrðu til á Austur-
landi með hvers konar þjónustu og
viðskiptum.
„The answer to my dreams“
Geir H. Haarde fjármálaráðherra
sagði að runnin væri upp langþráð
stund í Fjarðabyggð. Miklum áfanga
hefði verið náð og óskaði hann öll-
um til hamingju með árangurinn.
Nú væru draumarnir að rætast og
það væri sérstakt fagnaðarefni.
Geir beindi nokkrum orðum á
ensku til fulltrúa Alcoa og sagðist
hafa minnst á drauma í íslenska
hluta ræðunnar. Hann gæti sagt hið
sama um Alcoa og hann hefði einu
sinni sagt við eiginkonu sína: „You
are the answer to my dreams but
you are not everything I prayed for“
eða „Í þér hafa draumar mínir ræst
en þú ert ekki allt sem ég óskaði
mér.“ Uppskar Geir mikinn hlátur í
húsinu og bætti því við að eins og í
góðu hjónabandi hefðu öll ágrein-
ingsefni við Alcoa verið leyst.
Jóhannes Geir Sigurgeirsson,
stjórnarformaður Landsvirkjunar,
minnti í sinni ræðu á að fyrirtækið
væri ekki í fyrsta sinn að skrifa und-
ir orkusölusamninga til stóriðju.
Nýjungin væri sú að nú væri farið
inn á nýtt svæði til orkuöflunar og
verkefnið væri stærra en ráðist
hefði verið í í einum áfanga. Jóhann-
es sagði miklar umræður og rann-
sóknir um virkjanir norðan Vatna-
jökuls hafa farið fram, sem leitt
hefðu til málamiðlunar. Engin
áform væru uppi um stækkun eða
frekari virkjanir á því svæði.
Nú skín sólin á okkur
Guðmundur Bjarnason, bæjar-
stjóri Fjarðabyggðar, sagði að
merkum áfanga hefði verið náð í at-
vinnusögu Austurlands. Varnarbar-
áttu væri lokið og skeið uppbygg-
ingar og framfara runnið upp.
„Saga þessa máls hefur ekki alltaf
verið dans á rósum. Þegar mál hafa
virst vera á beinu brautinni hafa
skollið á okkur boðaföll og von-
brigðin oft verið mikil. Styrkur okk-
ar hefur verið fólginn í því að við
höfum aldrei gefist upp. Við höfum
talið kjark í hvert annað og þannig
haldið baráttunni áfram. Nú skín
sólin á okkur,“ sagði Guðmundur og
brýndi fyrir viðstöddum að allir
yrðu að standa saman á næstu árum.
Meðal viðstaddra Austfirðinga
var Kristján Kristjánsson, vélstjóri á
Reyðarfirði, sem hefur til margra
ára verið stuðningsmaður álversins.
Fyrir einu og hálfu ári hittu Morg-
unblaðsmenn hann að máli ásamt
fleirum, þegar neikvæður úrskurð-
ur Skipulagsstofnunar um Kára-
hnjúkavirkjun féll og margir héldu
að stóriðjuáformin á Austfjörðum
hefðu runnið út í sandinn. Kristján
vildi á þeim tíma ekki trúa því að
draumurinn væri úti og nú sagðist
hann hafa verið hrærður þegar
hann varð vitni að undirskriftinni.
„Þetta er stór dagur eftir alveg
ótrúlegt stríð. Þegar stríðum lýkur
hefst uppbygging,“ sagði Kristján
við Morgunblaðið, staddur við upp-
lýsingaskilti Alcoa er það var af-
hjúpað á álverslóðinni.
Þar var einnig staddur sendi-
herra Bandaríkjanna á Íslandi,
James I. Gadsden, sem var boðið að
vera við undirskriftina á Reyðar-
firði. Hann fagnaði sérstaklega
þeim áfanga sem Alcoa hefði náð og
sagði samningana vera fyrirmynd
að góðum viðskiptum Bandaríkj-
anna og Íslands. Gadsden sagði
sendiráðið hafa lagt Alcoa til aðstoð
og stuðning, enda væri það eitt
helsta hlutverk þess, en fyrirtækið
hefði engu að síður borið hitann og
þungann af samningagerðinni. Að-
spurður taldi hann að samningur Al-
coa við stjórnvöld gæti stuðlað að
auknum viðskiptum við bandarísk
fyrirtæki. Þau myndu taka eftir
þeim samningi og sjá enn betur
hvernig stuðlað væri að fjárfest-
ingum hér á landi.
Höfum aldrei gefist upp
Morgunblaðið/RAX
Íbúar Fjarðabyggðar og aðrir gestir streymdu með bros á vör að Félagslundi á Reyðarfirði að lokinni undirskrift
álsamninga í íþróttahúsinu og snæddu stærðarinnar rjómatertu í boði sveitarfélagsins.
Alain Belda, forstjóri Alcoa, tekur við tertusneið ásamt Friðriki Soph-
ussyni, Geir H. Haarde, Jóhannesi Geir Sigurgeirssyni og fleirum.