Morgunblaðið - 31.03.2003, Blaðsíða 17

við eins og sjúkdóma og slysa en aðr-
ar eru tilkomnar vegna tímabund-
inna félagslegra aðstæðna eins og at-
vinnuleysis. Einstæðar mæður, þeir
sem hafa minnsta menntun að baki
og aldraðir hafa einnig oft lítið á milli
handanna. Ennfremur líða þeir oft
skort sem ekki hafa sniðið sér stakk
eftir vexti og hafa spilað óskynsam-
lega úr fjármunum sínum. Þeir sem
eiga við félags- og tilfinningaleg
vandamál að stríða eða hafa leiðst út
í ánetjun áfengis- og vímuefna hafa
einnig oft lítið á milli handanna. Hér
er ekki um tæmandi lista að ræða af
fólki sem telja má til fátæks fólks á
einum eða öðrum tímapunkti í lífinu.
Allt eru þetta mál sem við, sem störf-
um í heilbrigðisstétt, þekkjum vel úr
okkar vinnu.
Ef heildarmyndin er skoðuð verð-
ur samt sem áður ekki hjá því komist
að sjá og finna að möguleikar til já-
kvæðra og uppbyggjandi hluta hafa
aldrei verið eins margir. Kaupmátt-
ur hefur aukist samfellt, fleiri krón-
ur eru í vasanum og nú er hægt að fá
meira fyrir tekjurnar en nokkru
sinni fyrr. Þetta á sérstaklega við um
þá sem hafa lægstu launin, því kaup-
máttur þeirra hefur aukist mest.
Frambjóðendur Sjálfstæðisflokksins
eru tilbúnir allir sem einn til að vinna
í þágu sérhvers landsmanns til að ná
æ betri árangri til bættra lífskjara,
en til þess þarf umboð kjósenda að
liggja fyrir.
Höfundur er sálfræðingur og fram-
bjóðandi í 9. sæti til alþingiskosninga
á lista Sjálfstæðisflokksins í Reykja-
vík suður.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 31. MARS 2003 17
Ilmefnalausar og ofnæmisprófaðar — og verðið það gerist ekki betra....
Lágmúla þriðjudaginn 1. apríl
Smáratorgi miðvikudaginn 2. apríl
Smáralind fimmtudaginn 3. apríl
Spöng föstudaginn 4. apríl
Sumarlitirnir komnir
www.lyfja.iswww.gosh.dk
Kynning í Lyfju
ÁSTAND og þróun heilbrigðis-
mála á Suðurnesjum undanfarna
mánuði hefur vakið áhuga minn. Þar
virðist vera í gangi eitthvert til-
raunaverkefni sem felst í því að
reka heilsugæslustöð án heimilis-
lækna. Þar sem þetta er ekki í takt
við það sem gerist í landinu almennt
og úr takti við yfirlýsta stefnu heil-
brigðisyfirvalda verður málið enn
sérkennilegra. Ekki er annað að
heyra en að árangurinn sé skelfileg-
ur, sífelldar kröfur íbúa svæðisins
um lágmarks heilbrigðisþjónustu er
daglegt brauð á síðum fjölmiðla.
Hvað er að gerast í grunnheil-
brigðisþjónustu á Suðurnesjum?
Í Morgunblaðinu 14. mars sl. var í
viðtali við framkvæmdastjóra
Heilsugæslu Suðurnesja þetta að
finna: „Það þurfa ekki endilega að
vera heilsugæslulæknar sem veita
alla þjónustu. Auk sérfræðilækna
erum við með aðra sérfræðinga, t.d.
hjúkrunarfræðinga, sem sinna mik-
ilvægu hlutverki í allri heilsugæslu,
næringarráðgjafa, sjúkraþjálfara,
iðjuþjálfa og sálfræðinga. En við
munum að sjálfsögðu ráða hingað
heilsugæslulækna ef þeir uppfylla
okkar kröfur og sækja um starf.“
Ef þetta er kjarni málsins er ég
ekki hissa á að ástandið sé eins og
það er. Við heimilislæknar höfum
lengi barist fyrir því að fá sérgrein
okkar, heimilislækningar, viður-
kennda í raun. Ef ofangreindar
stéttir eru nú allt í einu orðnar sér-
fræðingar á Heilsugæslustöð Suð-
urnesja sé ég ekki að heimilislæknar
hafi þar neitt að gera. Ég held að
framkvæmdastjórinn þurfi ekkert
að óttast að heimilislæknar, sem
ekki uppfylli hennar kröfur, sæki
um störf þegar viðlíka hugarástand
ríkir á þeim bænum.
Fyrir þá sem ekki til þekkja er
það nú þannig að allir geta orðið
heilsugæslulæknar svo fremi þeir
hafi almennt lækningaleyfi. Lækna-
nemar á 5. og 6. ári geta orðið
heilsugæslulæknar um stundarsakir
fái þeir tímabundið almennt lækn-
ingaleyfi með undanþágu stjórn-
valda. Hugsanlega er það þetta sem
framkvæmdastjórinn er að ýja að í
orðum sínum, hafi umsækjendur al-
mennt lækningaleyfi þá séu þeir að
öllu forfallalausu gjaldgengir sem
heilsugæslulæknar á Heilsugæslu
Suðurnesja. Þetta ber ekki vott um
mikinn metnað eða háleitar hug-
myndir um þjónustu við hinn al-
menna borgara á Suðurnesjum og
er síst til þess fallið að vekja áhuga
heimilislækna á vinnustaðnum.
Framtíðarsýn heilsugæslunnar
á Suðurnesjum
Í lok ofangreinds viðtals kemur
fram ótrúleg bjartsýni á framtíðina
við núverandi aðstæður. „Hér voru
mörg vandamál og þau leysast ekki
á einni nóttu. Við erum að setja upp
okkar framtíðarsýn sem lítur mjög
vel út, þannig að ég er bjartsýn.“
Vandamálin urðu til nánast á
einni nóttu þegar framkvæmda-
stjórinn hafnaði þeim 10 heimilis-
læknum sem sóttust eftir endur-
ráðningu. Skynsamlegra væri að
tala um lausn þessa vanda í árum en
nóttum. Að tala um framtíðarsýn við
Heilsugæslu Suðurnesja án heimil-
islækna tel ég vera „útopíu“ en ekki
veruleika. Ég tel vera kominn tími
til að framkvæmdastjórinn skoði
sinn hug og horfist í augu við
ábyrgð sína á því ástandi sem upp
er komið. Það þarf ekkert þegjandi
samkomulagt okkar heimilislækna,
eins og hefur verið ýjað að, til að við
sækjum ekki um stöður heilsu-
gæslulækna á Suðurnesjum. Við
þurfum ekkert annað en að sjá þá
stefnubreytingu sem hefur orðið í
starfi heilsugæslustöðvarinnar til að
leita á önnur mið. Enginn sómakær
heimilislæknir með stéttarvitund
sækir um starf við Heilsugæslu Suð-
urnesja meðan núverandi ástand
ríkir.
Heimilislæknar eru í dag mun-
aðarvara hér á landi sem og erlend-
is. Þeir læknar sem flæmdust frá
Suðurnesjum voru ekki í neinum
vandræðum með að finna vinnu við
sitt hæfi. Eftir situr 17 þús. manna
byggð nánast án þjónustu heimilis-
lækna. Eiga íbúar Suðurnesja ekki
rétt á þjónustu heimilislækna eins
og aðrir landsmenn? Spyr sá er ekki
veit.
Hlutverk Læknafélags Íslands
Ekki verður skilið við þennan
vettvang án þess að velta fyrir sér
hlutverki stéttarfélags heimilis-
lækna, Læknafélags Íslands. Ég hef
undrast það að stéttarfélag okkar
hafi engin viðbrögð sýnt við því að
stór hópur heimilislækna er flæmd-
ur á braut frá Suðurnesjum og í stað
þeirra eru komnir sérgreinalæknar
úr sama stéttarfélagi. Ég þekki ekk-
ert stéttarfélag sem hefði liðið það
að kollegar úr sama stéttarfélagi
gengju í störf, þar sem félögum hef-
ur verið hafnað á grundvelli launa-
kjara og það að fækka eigi starfs-
mönnum miðað við sama vinnuálag.
Ég tel því orðið tímabært að heim-
ilislæknar stofni sitt eigið stéttar-
félag því Læknafélag Íslands er
greinilega ófært um að verja hags-
muni þeirra.
Hvað er til ráða?
Fyrir höndum er vinna við að út-
færa möguleikann á að heimilis-
læknar starfi sjálfstætt í verktöku
fyrir ríkið. Þetta er í anda yfirlýs-
ingar heilbrigðisráðherra frá í októ-
ber sl. Mér sýnist því eina lausnin
fyrir íbúa Suðurnesja vera sú að
hraða þeirri vinnu og ljúka samn-
ingum sem fyrst. Þannig gætu
heimilislæknar komið til starfa á
Suðurnesjum á ný og sinnt brýnum
þörfum íbúanna fyrir grunnheil-
brigðisþjónustu.
Heilsugæsla á Suðurnesj-
um – hvað er til ráða?
Eftir Ágúst
Oddsson „Eiga íbúar
Suðurnesja
ekki rétt á
þjónustu
heimilis-
lækna eins og aðrir
landsmenn?“
Höfundur er læknir á Hvammstanga
og formaður Félags íslenskra lands-
byggðarlækna.