Morgunblaðið - 07.06.2003, Blaðsíða 18

ERLENT
18 LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Trússhestalest fer niður Laugaveginn
að fornum sið kl. 14.00
laugardaginn 7. júní
Löngum laugardegi
Líf á
Ýmsar uppákomur
aðrar svo sem
brassbönd
götulistamenn
og fleira
Miðborgin náttúrulega!
Fjölmenn
um
í miðborg
ina
STJÓRNVÖLD í Kambódíu og Sam-
einuðu þjóðirnar (SÞ) náðu í gær
samkomulagi um að draga fyrrver-
andi leiðtoga Rauðra khmera fyrir
rétt vegna þjóðarmorðs en um 1,7
milljónir manna voru drepnar í
stjórnartíð þeirra.
Sok An, aðalsamningamaður
Kambódíu, og Hans Corell, aðstoðar-
framkvæmdastjóri SÞ á sviði alþjóða-
laga, skrifuðu undir samkomulag í
Phnom Penh, höfuðborg Kambódíu,
þar sem réttarhöldin munu fara fram
með aðstoð erlendra aðila.
Samkomulag stjórnvalda og
SÞ þykir marka tímamót
Þing Kambódíu verður að staðfesta
samkomulagið til að réttarhöldin geti
farið fram. Corell og fleiri hafa varað
við því að enn kunni þess að vera
langt að bíða að réttarhöldin hefjist.
Saksóknarar og dómarar verða jafnt
frá Kambódíu sem og öðrum ríkjum.
Samkomulagið þykir marka tíma-
mót. 24 ár eru liðin frá því að Rauðu
khmerarnir misstu völdin í Kambódíu
og blóðugri ógnarstjórn þeirra linnti.
Sex ár eru liðin frá því að stjórnvöld í
Kambódíu óskuðu fyrst eftir aðstoð
SÞ við réttarhöld yfir leiðtogunum
fyrrverandi. Enginn leiðtogi Rauðu
khmeranna hefur verið dreginn fyrir
rétt vegna grimmdarverka á árunum
1975–79 þegar tæplega fjórðungur
þjóðarinnar lét lífið. Margir háttsettir
liðsmenn Rauðu khmeranna lifa
frjálsir í landinu eftir að hafa gefið sig
fram við stjórnvöld árið 1998, sama ár
og leiðtogi þeirra, Pol Pot, lést.
Réttað yfir Rauðum
khmerum í Kambódíu
Phnom Penh. AFP.
FLEST bendir til að Pólverjar
muni samþykkja að ganga í Evr-
ópusambandið (ESB) er þeir ganga
að kjörborðinu í þjóðaratkvæða-
greiðslu í dag, laugardag, og á
morgun, sunnudag. Verði nið-
urstaðan jákvæð mun Pólland með
38 milljónir íbúa verða fjölmenn-
asta fyrrum austantjaldsþjóðin til
að ganga í sambandið á næsta ári.
Samkvæmt skoðanakönnun sem
birt var á mánudag segjast 74%
styðja inngöngu í sambandið og
83% ætla að kjósa en kosningaþátt-
taka verður að vera a.m.k. 50% til
að atkvæðagreiðslan sé gild.
Þótt meirihluti stjórnmálamanna
sé hlynntur inngöngu eru ekki allir
á einu máli um ágæti hennar, m.a.
er deilt um hvort fullveldi þjóð-
arinnar sé í hættu og hvort áhrif
hinna frjálslyndu vestrænu hátta á
fremur íhaldssama kaþólska þjóð-
ina geti verið slæm. Smáflokkar á
borð við Pólska fjölskylduflokkinn
og róttækan bændaflokk sem kall-
ar sig Sjálfsvörnina, hafa haldið
þeirri skoðun á lofti að litið verði á
Pólverja sem annars flokks þjóð í
ESB og þeir verði notaðir sem
ódýrt vinnuafl fyrir Evrópu. Sömu
viðhorf má heyra hjá Radio Mar-
yja, afar vinsælli, róttækri, kaþ-
ólskri útvarpsstöð.
Þrátt fyrir að andstæðingar ESB
eigi einungis nokkur sæti á þingi
endurómar boðskapur þeirra í
sveitum landsins. Smábændur eru
um tvær milljónir í landinu og ótt-
ast margir að lítil, fjölskyldurekin
bú þeirra muni ekki eiga sér við-
reisnar von þegar stór framleiðslu-
fyrirtæki í landbúnaði frá Evrópu
fá aðgang að landinu.
Þeirra á meðal er Lubinski-
fjölskyldan sem hefur lifibrauð af
því að yrkja nokkurra ekra jörð við
smáþorpið Michalin um 180 km frá
Varsjá. Marian Lubinski sem er 63
ára og lifir á rúmlega 11.000 krón-
um á mánuði treystir ekki orðum
stjórnmálamanna um kosti þess að
ganga í ESB.
„Þeir [stjórnmálamenn] eru með
áróður í stóru borgunum en forðast
gleymda staði eins og þessa hér.
Ég efast um að ég muni kjósa.
Vandamálin verða bara stærri og
við verðum fátækari en nokkru
sinni áður.“ Vegna áhyggna bænda
hefur ESB samþykkt að sjö ár muni
líða frá inngöngu þar til útlend-
ingar megi kaupa land í Póllandi.
Þá er líklegt að aðrar hefð-
bundnar greinar eins og námu-
vinnsla og stálframleiðsla muni
standa frammi fyrir miklum sam-
drætti þegar efnahagur landsins
nútímavæðist og dregið verður úr
styrkjum hins opinbera að kröfu
ESB. Þegar hafa mörg ríkisfyr-
irtæki lagt upp laupana á þeim 13
árum sem markaðsvæðing hefur
átt sér stað en það hefur leitt til
þess að atvinnuleysi er nú 18%.
Andstæðingar Evrópusambands-
ins hafa einnig haldið þeirri hug-
mynd á lofti að eftir að Pólland
gangi í sambandið muni Þjóðverjar
reyna að endurheimta þau land-
svæði í Póllandi sem þeir urðu að
láta af hendi eftir seinni heims-
styrjöldina.
Segir þjóðina ekki eiga val
Samkvæmt skoðanakönnunum
virðist meirihluti landsmanna hins
vegar telja að landinu sé betur
borgið innan ESB og líta fyrst og
fremst á kostina sem fylgja inn-
göngu sem eru m.a. aðgangur að
sjóðum sem gerir þeim kleift að
hreinsa umhverfið, hlúa að smáum
fyrirtækjum, endurskipuleggja
stofnanir og byggja vegi sem er að-
kallandi verkefni þar sem mikill
hluti vega er í slæmu ástandi.
Í skýrslu sem gerð var af óháð-
um sérfræðingum um inngöngu
þjóðarinnar í ESB segir að inn-
ganga muni þýða öra efnahagslega
þróun sem muni bæta upp fyrir
margra ára vanrækslu og að slíkt
sé eingöngu mögulegt með inn-
göngu í ESB. Witold Orlowski,
helsti efnahagsráðgjafi forseta
landsins, segir að innganga í ESB
veiti Pólverjum tækifæri til að
hraða efnahagslegum vexti. Sú
ákvörðun að vera utan sambands-
ins myndi bægja frá fjárfestum,
valda verðbólgu og veikja gjald-
miðil landsins.
Lech Walesa, fyrrum forseti Pól-
lands, segir þjóðina ekki eiga um
neitt að velja, hún verði að ganga í
ESB. „Staða Póllands í miðri Evr-
ópu, sem hefur hingað til verið afar
óheppileg og leitt yfir okkur stríð
og átök, er nú hentug til frekari
þróunar, innan ESB,“ segir Walesa.
Deilt um ágæti
vestrænna hátta
Pólverjar kjósa um aðild að Evrópusambandinu í
þjóðaratkvæðagreiðslu sem fer fram um helgina
Michalin. AP.
AP
Vegfarandi gengur framhjá veggspjaldi í Varsjá þar sem stendur: „Við
viljum lifa í sambandinu.“ Veggspjaldið er hannað af vel þekktum lista-
manni og sýnir sæðisfrumur ráðast inn í eggfrumu. Það á að tákna hag
komandi kynslóða af því að Pólland gangi í ESB.
ÁSTRALSKUR dómstóll hefur
úrskurðað að ríkið skuli veita
dæmdum heróínsala skattafslátt
að andvirði 10,6 milljónir króna
vegna þess að hann var svikinn í
viðskiptum með fíkniefni.
Dópsalinn, Franscesco Dom-
inico La Rosa, var dæmdur í
fangelsi fyrir sölu heróíns og
amfetamíns árið 1996. Það ár
mátu skattayfirvöld tekjur af
viðskiptum hans á tæplega 22
milljónir króna og létu hann
borga skatta samkvæmt því.
Hann mótmælti hins vegar og
kvað upphæðina eiga að vera um
helmingi lægri þar sem hann
hefði tapað um 10,6 milljónum er
hann var leiddur í gildru af svik-
ulum viðskiptavinum. En skatta-
yfirvöld vildu ekki fallast á að
lækka upphæðina og fóru með
málið fyrir dómstóla þar sem
rök La Rosa voru tekin gild og
úrskurðað honum í hag. Dóm-
arinn tók þó skýrt fram að með
því væri ekki verið að afsaka
iðju eiturlyfjasalans.
La Rosa var að vonum ánægð-
ur með niðurstöðuna og sagði að
ef ríkið vildi fá að skattleggja
gróða hans ætti það einnig að
taka tillit til þess taps sem hann
gæti orðið fyrir. „Hvort sem
menn eru eiturlyfjasalar eða
stunda önnur viðskipti eiga þeir
að njóta sömu réttinda og aðrir
skattgreiðendur,“ sagði La
Rosa.
Málið hefur orðið til þess að
yfirvöld íhuga að reyna með
lagasetningu að loka öllum hugs-
anlegum götum í skattalögum
landsins og tryggja með því að
hægt verði að skattleggja tekjur
af glæpastarfsemi að fullu.
Fær skattafslátt vegna
fíkniefnaviðskipta
Perth. AFP.