Morgunblaðið - 23.09.2003, Blaðsíða 25

ög til að fjár-
a bankanum
man við fjárfestingahreyfingar Lands-
Íslands í sömu félögum.
unn segir þessi tilmæli Fjármálaeftir-
fyrst og fremst snúast um viðskipti
ra aðila við bankann sjálfan og að þeir
engra viðskiptalegra ívilnana umfram
Landsbankinn hafi heldur ekki fjár-
að viðskipti Samson.
purð hvort það fari ekki gegn fyrr-
um tilmælum að Landsbankinn fjárfesti
tækjum um leið og stærstu eigendur
ns kaupi í sömu fyrirtækjum í gegnum
önnur fjárfestingafélög segir Þórunn svo ekki
vera.
„Af hverju má Samson Global Holdings ekki
fjárfesta í sömu félögum og Landsbankinn?“
spyr hún og ítrekar að þetta sé ekki Samson
eignarhaldsfélag sem þarna eigi í hlut. „Það
væri út í hött ef eignarhaldið í Landsbank-
anum kæmi í veg fyrir að þessir aðilar gætu
fjárfest í öðrum félögum hér á landi. Viðskipt-
in byggjast alls ekki á því að þeir hafi misnotað
aðstöðu sína hjá Landsbankanum,“ segir Þór-
unn.
r hömlur til fjárfestinga á Íslandi
Morgunblaðið/Ásdís
astjórar Landsbanka Íslands, kynntu kaup bankans á Eimskipafélaginu fyrir helgi.
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. SEPTEMBER 2003 25
Sverris-
a- og iðn-
segir að
nnar hlut-
t Samson
ið á svig
ru fram í
sins varð-
fara með
dsbankan-
rlitsins að
é eftir úr-
því vel til
fram að
Fjármála-
amþykkt-
aldsfélags
ru að til-
markaður
nkanum.
mtali við
i ekki það
aðili með
erk hefði
höndum
hefði selt
g haft úr-
s fyrir því
eiga virk-
það eft-
gjast með
kurðinum
sagði Val-
ænta þess
di tryggja
ákvæðum
um Sam-
um. „Ég
u ákaflega
máli eins
ur.
ð
ar
svipting-
ð undan-
förnu á heimasíðu sinni í gær og
segir þar að bankar geti ekki verið
kjölfestufjárfestar í öðrum fyrir-
tækjum en fjármálafyrirtækjum.
„Þeir geta hins veg-
ar til skamms tíma
tekið yfir rekstur sem
er í erfiðleikum og
einnig geta þeir sinnt
svokallaðri fjárfest-
ingarbankastarfsemi,
þ.e. að kaupa fyrir-
tæki í því skyni að
sameina annarri
starfsemi, selja al-
menningi eða um-
breyta á annan hátt.
Þá geta bankar keypt
verðbréf til að eiga í
stuttan tíma (minna
en eitt ár) í því skyni
að hagnast á verð-
breytingum. Bönkum
er hins vegar ekki heimilt að eiga í
atvinnufyrirtækjum til langs tíma
með áhrif í huga. Það er ekki hlut-
verk banka,“ segir Valgerður á
heimasíðu sinni.
Hún segir enn fremur að tilgang-
urinn með eftirliti með eigendum
þeirra sem eiga yfir 10% hlutafjár í
banka sé einkum sá að draga úr
hættunni á að stórir hluthafar í
fjármálafyrirtækjum hafi skaðleg
áhrif á rekstur þeirra. „Viss hætta
þykir á að stórir hluthafar í fjár-
málafyrirtækjum beiti áhrifum sín-
um, sem fylgja eignarhaldinu, í því
skyni að afla sjálfum sér ávinnings
á kostnað fyrirtækjanna, annarra
hluthafa eða eftir atvikum annarra
viðskiptavina. Slík háttsemi er
skaðleg viðkomandi fyrirtækjum
og til þess fallin að draga úr tiltrú
almennings á fjármálamarkaðnum.
Á hinn bóginn geta stórum eign-
arhlutum einnig fylgt kostir, enda
geta þeir stuðlað að ákveðnu jafn-
vægi og stöðugleika og laðað að
hæfa fjárfesta sem stuðla að
framþróun viðkomandi fyrirtækja
og markaðarins alls. Eftirliti með
eigendum er því ætlað
að veita slíkum hlut-
höfum aðhald, án þess
að hrekja þá frá, og
treysta með því trú al-
mennings á heilbrigði
fjármálamarkaðar-
ins,“ segir enn frem-
ur.
Valgerður segir
einnig að atburðir síð-
ustu vikna sýni þörf-
ina fyrir öflugt opin-
bert eftirlit með
bönkum og eigendum
þeirra og Fjármála-
eftirlitið hafi í hönd-
unum þau tæki og tól
sem til þurfi í þeim
efnum. Lagaramminn hér sé í sam-
ræmi við tilskipanir ESB þar sem
bönkum sé heimilt að stunda við-
skiptabanka- og fjárfestingabanka-
starfsemi í sama fyrirtæki. Bankar
og opinberir eftirlitsaðilar þurfi
hins vegar að gæta þess að hags-
munaárekstrar komi ekki upp sem
grafið geti undan trúverðugleika
banka og kerfisins í heild.
„Fyrir banka skiptir öllu máli að
glata ekki trausti viðskiptavina.
Bankar verða því að koma fram
með trúverðugum hætti. Það er
augljóst að það getur verið mjög
erfitt fyrir banka að eiga í fyrir-
tækjum vegna hugsanlegra hags-
munaárekstra. Það eru hins vegar
hagsmunir bankanna sjálfra að sjá
til þess að traustið og trúverðug-
leikinn sé til staðar. Einnig er það
hlutverk Fjármálaeftirlitsins að
bregðast við ef einstakir hagsmunir
bankanna rekast á,“ segir Valgerð-
ur enn fremur á heimasíðu sinni.
ðherra um kaup Samsonar á hlut í Eimskip
E fylgist með að
urðinum sé fylgt
Valgerður Sverrisdóttir
URÐUR Gunnarsdóttirhefur verið ráðin tals-maður sérstakrarstofnunar ÖSE (Örygg-
is- og samvinnustofnunar Evrópu)
um lýðræðis- og mannréttindamál
(ODIHR). Um 120 umsækjendur
voru um starfið. Hjá ODIHR starfa
um hundrað manns og hefur stofn-
unin aðsetur í Varsjá í Póllandi.
Urður hóf störf hjá stofnuninni í
gær.
„Ég fer til Varsjár um helgina,
set mig inn í starfið og finn mér
íbúð, síðan fer ég til Bosníu, kveð,
pakka dótinu mínu í Golfinn, tek
köttinn og keyri til Varsjár,“ segir
hún í samtali við Morgunblaðið.
Urður hefur starfað fyrir ÖSE
sl. þrjú og hálft ár, en þá á vegum
íslenska utanríkisráðuneytisins og
hefur hún verið í Sarajevo í Bosníu
undanfarin tvö ár. Starfið hjá
ODIHR er á hinn bóginn ekki á
vegum utanríkisráðuneytisins
heldur eru hún ráðin beint af ÖSE.
Er hún þar með eini Íslendingur-
inn sem er fastráðinn hjá ÖSE.
Urður segir að ODIHR sé sá
hluti ÖSE sem sjái m.a. um allt
kosningaeftirlit í löndum sem eru
að reyna að festa lýðræðið í sessi;
til að mynda gömlu austantjalds-
löndunum. Þá segir hún að stofn-
unin sé einskonar stuðningsstofn-
un fyrir allar sendinefndir ÖSE.
Þar geti nefndirnar fengið ýmsa
aðstoð sérfræðinga varðandi lög,
alþjóðasáttmála og starfsemi stofn-
ana svo sem umboðsmanna.
Sér um öll almannatengsl
Urður verður með fasta búsetu í
Varsjá en gerir þó ráð fyrir að
starfinu fylgi töluverð ferðalög.
„Það vill svo til að ég hef gaman af
að ferðast,“ útskýrir hún, „ég er ein
af þeim sem líður
aldrei vel nema vera
með flugmiða í vasan-
um eða vera búinn að
panta hann.“ Urður
mun í starfi sínu m.a.
fara til þeirra landa
þar sem ODIHR er
með kosningaeftirlit.
„Starf mitt mun m.a.
felast í því að setja
upp blaðamannafundi
þar sem fulltrúar
ÖSE leggja mat á
hvernig kosningarnar
fóru fram.“ Auk þess
verður verkefni henn-
ar að sjá um öll al-
mannatengsl fyrir
ODIHR. Aðspurð segir hún að
framundan séu m.a. kosningar í
Albaníu, Rússlandi og Georgíu, en
stofnunin fylgist bæði með sveitar-
stjórnar- og þingkosningum.
Urður segir aðspurð að almenn-
ingur og stjórnmálamenn í löndun-
um séu fylgjandi því að óháður aðili
eins og ÖSE fylgist með kosning-
unum. Hún segir að í löndum á
borð við Bosníu beri almenningur
t.d. enn svo mikið vantraust í garð
yfirvalda og stjórnvalda að hann
telji það ákveðinn öryggisventil að
fá utanaðkomandi aðila til að fylgj-
ast með kosningunum. Af sömu
ástæðum, þ.e. vegna þessa van-
trausts, sé stjórnmálamönnum um-
hugað um að óháður aðili fylgist
með kosningunum.
Urður hóf að starfa hjá ÖSE á
vegum íslenska utanríkisráðuneyt-
isins árið 1999 sem blaðafulltrúi í
Kosovo. Upphaflega stóð til að hún
yrði þar aðeins í sex mánuði en eftir
að stríðinu lauk í Kos-
ovo var dvölin fram-
lengd. „Og þar með
varð ekki aftur snúið,“
segir hún. Urður segir
að það sé mjög spenn-
andi að vinna á þess-
um vettvangi.
„Manni finnst að
maður sé að gera eitt-
hvert gagn og að þetta
uppbyggingarstarf,
sem á sér stað í þess-
um löndum, skipti ein-
hverju máli.“ Hún
segir að það sé alltaf
jafn sérstakt að koma
heim og sjá hve mál-
efnin og umræðan sé
ólík því sem gerist í t.d. löndum
Balkanskagans; það sem við teljum
sjálfsagt hér sé svo sannarlega
ekki sjálfsagt í löndum eins og t.d.
Bosníu. Okkur finnist t.d. sjálfsagt
að kjósa en það sama eigi ekki við
um almenning í löndum Balkan-
skagans. Fólki þar finnist ástæðu-
laust að kjósa; það telji að stjórn-
málamenn séu t.d. hvort sem er
allir jafn spilltir.
Urður kveðst hlakka til að taka
við starfinu í Varsjá. Hún segir að
Pólland sé komið einna lengst á veg
af austantjaldslöndunum fyrrver-
andi og að mikill munur sé á því og
Bosníu. Hún segist líka hlakka til
að koma sér upp heimili í Varsjá,
því þótt starfið hjá ÖSE hafi verið
spennandi undanfarin ár þá hafi
það verið slítandi að eiga sér hvergi
almennilegt heimili.
Urður Gunnarsdóttir ráðin starfsmaður
ODIHR-stofnunarinnar hjá ÖSE
Mun sjá um öll al-
mannatengsl ÖSE
Var valin úr hópi um 120 umsækjenda um starfið
Urður Gunnarsdóttir
HUNDRAÐ og sautjánríki hafa fullgilt Kyoto-bókunina við loftslags-sáttmála Sameinuðu
þjóðanna um viðbrögð vegna
hækkandi hitastigs í andrúmsloft-
inu en bókunin getur aðeins tekið
gildi ef hún er fullgilt af að minnsta
kosti 55 ríkjum sem báru ábyrgð á
a.m.k. 55% af koltvísýringslosun
iðnríkjanna í heiminum árið 1990.
Ríkin 117 bera ábyrgð á 44,2% los-
unarinnar. Í ljósi þess að Banda-
ríkjamenn sem standa á bak við
36,1% af losuninni ákváðu að
standa utan við bókunina beinast
nú öll spjót að Rússlandi sem ber
ábyrgð á 17,4% koltvísýringslosun-
ar.
Pútín ávarpar loftslags-
ráðstefnu í lok mánaðarins
Halldór Þorgeirsson, skrifstofu-
stjóri á skrifstofu sjálfbærrar þró-
unar og alþjóðamála í umhverfis-
ráðuneytinu, segir að hugsanlega
sé að vænta svara frá Rússum síðar
í mánuðinum. „Staðan er orðin sú
að vegna þess að Bandaríkin hafa
ákveðið að standa utan við bók-
unina eru Rússar komnir í lykil-
stöðu, þeir bera ábyrgð á rúmum
17% af losuninni og það er ekki
hægt að ná þessu marki nema að
þeir fullgildi hana. [...]Pútín [forseti
Rússlands] hefur verið með yfirlýs-
ingar í þá veru að hann telji eðlilegt
að Rússland fullgildi bókunina.
Þetta er hins vegar mjög flókið
ferli hjá þeim og kerfið mjög þungt
í vöfum. Hins vegar liggur fyrir álit
efnahagsráðgjafa rússnesku ríkis-
stjórnarinnar um að út frá efna-
hagslegu sjónarmiði sé ekkert því
til fyrirstöðu að fullgilda hana.“
Að sögn Halldórs er þess nú beð-
ið að málið fari aftur formlega fyrir
Dúmuna, neðri deild rússneska
þingsins. Þá hefst í Moskvu mánu-
daginn 29. september nk. alþjóðleg
ráðstefna um veðurfarsbreytingar
þar sem jafnvel er gert ráð fyrir að
Pútín forseti muni gefa út yfirlýs-
ingu um hvenær vænta megi þess
að Rússar fullgildi Kyoto-bók-
unina. Gangi það eftir megi gera
ráð fyrir að Rússar fullgildi hana á
fyrstu mánuðum næsta árs en að
sjálf Kyoto-bókunin taki í gildi 90
dögum síðar.
Sex ár liðin frá
Kyoto-bókuninni
Rúm sex ár verða þá liðin frá því
gengið var frá Kyoto-bókuninni í
desember 1997. Að sögn Halldórs
var í raun margt ófrágengið eftir
að bókunin lá fyrir og hófst um-
fangsmikið ferli í að útfæra hin
ýmsu ákvæði nánar. „Því verkefni
lauk raunverulega ekki fyrr en í
Marrakech í nóvember 2001 en frá
þeim tíma má segja að bókunin hafi
legið ljós fyrir og hvað fælist í
henni. Það var til að mynda í
Marrakech sem var gengið frá út-
færslu íslenska ákvæðisins en Ís-
land fullgilti bókunina í maí 2002 og
var 55. ríkið sem það gerði.“
Þess má geta að 1. desember nk.
hefst í Mílanó 9. aðildarríkjaþing
loftslagssamningsins sem gekk í
gildi árið 1994 og Kyoto-bókunin
byggist á. Hefðu Rússar verið bún-
ir að fullgilda bókunina hefði sá
fundur jafnframt orðið fyrsta aðild-
arríkjaþing Kyoto-bókunarinnar.
Hillir loks undir að Kyoto-bókunin um
loftslagssáttmála SÞ taki gildi
Yfirlýsingar að vænta
frá Pútín forseta
117 ríki hafa fullgilt Kyoto-bókunina við
loftslagssáttmála SÞ og spjótin beinast nú
að Rússum varðandi hugsanlega gild-
istöku hans. Kristján Geir Pétursson
skoðaði framgang málsins.
kristjan@mbl.is