Morgunblaðið - 29.09.2003, Blaðsíða 2
2003 MÁNUDAGUR 29. SEPTEMBER BLAÐ B
B L A Ð A L L R A L A N D S M A N N A
EINN EINN BIKARINN Í SAFN SKAGAMANNA / B3,B5,B6,B7,B8
RIVALDO, brasilíski knatt-
spyrnumaðurinn sem var leystur
undan samningi sínum við AC Mil-
an í síðustu viku, lýsti því yfir í við-
tali við enska blaðiðið Sunday Her-
ald í gær að hann vildi ganga til liðs
við Chelsea. Verði það raunin,
harðnar enn á dalnum hjá Eiði
Smára Guðjohnsen sem þarf að bít-
ast við Hernan Crespo, Adrian
Mutu og Jimmy Floyd Hasselbaink
um sæti í framlínunni hjá Chelsea.
„Það yrði mjög auðvelt fyrir mig
að falla inn í lið Chelsea, því þar eru
fyrir margir frægir leikmenn og
suma þeirra þekki ég vel. Þetta yrði
kannski besti kosturinn fyrir mig,
því ef ég fæ góða samherja sem
þekkja hvernig ég spila, er nánast
gulltryggt að ég myndi standa mig
vel. Chelsea er því afar áhugaverð-
ur kostur en ég get ekki sagt meira
um það í bili. England er hinsvegar
mjög rökréttur áfangastaður fyrir
mig, ég hef fengið svo mörg tilboð
þaðan að það yrði einfaldast að fara
þangað og ná góðum árangri. Nú
mun ég skoða vel fjögur til fimm af
þeim tólf ákveðnu tilboðum sem ég
hef fengið frá Frakklandi, Eng-
landi, Spáni og Brasilíu og mun
velja það sem ég tel að mér muni
henta best,“ sagði Rivaldo.
Hann upplýsti að Middlesbrough
og Newcastle væru í hópi þeirra
liða sem hefðu haft samband við sig
en hann þyrfti að skoða betur hvort
það væri heppilegt fyrir sig að fara
á þær slóðir.
EGGERT Stefánsson, knatt-
spyrnumaður úr Fram, fer í vik-
unni til enska 1. deildarfélagsins
Stoke City og verður þar til
reynslu um skeið. Að sögn Stefáns
Geirs Þórissonar, stjórnarmanns í
Stoke, hefur félagið fylgst vel
með Eggerti í leikjum með Fram í
alllangan tíma og vill skoða hann
betur með mögulegan samning í
huga. Eggert er 23 ára varn-
armaður og spilaði 15 leiki með
Fram í úrvalsdeildinni í sumar.
Enginn Íslendingur er í röðum
Stoke um þessar mundir, sem eru
mikil viðbrigði því þar hafa jafn-
an verið íslenskir leikmenn und-
anfarin tíu ár. Áhugi er á að bæta
úr því. „Við höfum hug á að fá til
okkar efnilega íslenska stráka og
bjóða þeim góðar aðstæður þar
sem þeir geta samræmt það að
spila með unglingaliðum okkar og
stundað um leið fjarnám við sína
skóla á Íslandi. Þetta er allt á
byrjunarstigi ennþá en við von-
umst til þess að geta fengið
nokkra til okkar á þennan hátt
áður en langt um líður,“ sagði
Stefán Geir Þórisson.
Eggert til reynslu
hjá Stoke City
Ríkharður er jafnframt kominninn í myndina hjá íslensku
landsliðsþjálfurunum á nýjan leik
eftir góða byrjun með Fredrikstad.
Hann hefur skorað þrjú mörk í fjór-
um leikjum eftir að hann gekk til liðs
við félagið fyrr í haust. Ríkharður er
í 22 manna hópi sem tilkynntur hefur
verið til UEFA vegna landsleiks Ís-
lands og Þýskalands í Hamborg 11.
október, og í þeim hópi eru einnig
Tryggvi Guðmundsson, Bjarni Guð-
jónsson og Gylfi Einarsson, sem ekki
hafa leikið með landsliðinu að und-
anförnu.
„Við tilkynntum 22 menn fyrir
þennan leik til að hafa vaðið fyrir
neðan okkur þar sem nokkrir okkar
lykilmanna eru frá vegna meiðsla og
aðrir tæpir. Endanlegi 18 manna
hópurinn verður ekki valinn fyrr en
rétt áður en við förum til Þýska-
lands. Ríkharður hefur farið vel af
stað með sínu nýja liði og við munum
fylgjast mjög vel með honum. Það er
afar ánægjulegt að hann skuli vera
farinn að spila og skora mörk á ný,
og það eru góðar fréttir fyrir okkur
að hann hafi skorað þessi mörk í
dag,“ sagði Ásgeir Sigurvinsson,
landsliðsþjálfari, við Morgunblaðið í
gær.
Ríkharður lék síðast með landslið-
inu fyrir rúmu ári, þegar það tapaði,
0:2, fyrir Ungverjum í vináttuleik á
Laugardalsvellinum. Nokkrum dög-
um áður skoraði hann tvívegis í 3:0
sigri Íslands á Andorra og hann er í
2.–3. sæti yfir markahæstu A-lands-
liðsmenn Íslands frá upphafi með 14
mörk.
Hjá Fredrikstad eru menn afar
stoltir yfir því að Ríkharður skuli
jafnvel vera á leið í leik með íslenska
landsliðinu og á heimasíðu félagsins
er velt upp þeim möguleika að Ísland
komist alla leið í lokakeppni EM á
næsta ár. Félagið hefur ekki átt A-
landsliðsmann í 17 ár, eða frá árinu
1986 þegar Per Egil Ahlsen, leik-
maður Fredrikstad, lék með norska
landsliðinu.
Fjórtánda mark Haraldar
Ríkharður var ekki einn Íslend-
inga um að skora í norsku 1. deild-
Morgunblaðið/Kristinn
Ríkharður Daðason er kominn inn í myndina hjá íslensku landsliðsþjálfurunum á nýjan leik.
Ríkharður Daðason skoraði tvö mörk
Valinn í Þýska-
landshópinn
RÍKHARÐUR Daðason skaut Fredrikstad á topp norsku 1. deildar-
innar í knattspyrnu í gær. Ríkharður skoraði tvö mörk þegar Fred-
rikstad sigraði HamKam, 4:1, í uppgjöri tveggja af efstu liðum
deildarinnar og lið hans hefur nú sett beina stefnu á sæti í úrvals-
deildinni eftir að hafa leikið í 2. deild í fyrra. Fredrikstad er með 53
stig, Hönefoss 51 og HamKam 50. Tvö efstu liðin fara beint upp og
það þriðja í aukaleiki.
Rivaldo vill til Chelsea
STJÓRN knattspyrnudeildar Víkings hefur
gengið frá samkomulagi við Sigurð Jónsson
um að hann þjálfi liðið næstu þrjú árin. Sig-
urður tók við Víkingum fyrir nýliðið tímabil
og undir hans stjórn unnu þeir sér sæti í úr-
valsdeildinni eftir fjögurra ára fjarveru.
„Það er mikil ánægja í okkar röðum með
störf Sigurðar sem sýndi og sannaði hæfileika
sína sem þjálfari hjá okkur í sumar,“ sagði
Gísli Sváfnisson, formaður knattspyrnudeild-
ar Víkings, við Morgunblaðið í gær.
Hann sagði að Víkingar hygðust styrkja lið
sitt fyrir slaginn næsta sumar. „Við munum
þó fara rólega í sakirnar og byrjum á að
ganga frá samningum við okkar leikmenn. Ég
á von á því að þeir verði allir áfram, nema
hvað við vitum ekki hvernig verður með láns-
mennina sem við fengum seinnipart sumars,
Jón B. Hermannsson frá Fylki og Jón Skafta-
son frá KR. En við þurfum að fá meiri reynslu
í okkar lið og reyna að koma í veg fyrir að það
sama gerist hjá okkur og Val og Þrótti, sem
ekki styrktu sín lið að ráði og féllu strax aftur
úr deildinni. En við munum vanda okkur og
leggjum áherslu á að fá menn sem passa inn í
okkar lið,“ sagði Gísli Sváfnisson.
Sigurður semur
við Víking til
þriggja ára
mánudagur 29. september 2003 mbl.is
w
w
w
.f
rj
a
ls
i.
is
Ráðgjafar okkar veita allar nánari upplýsingar. Þú getur
komið við í Ármúla 13a, hringt í síma 540 5000 eða sent
tölvupóst á frjalsi@frjalsi.is
Ertu að kaupa, byggja eða breyta? Þú getur á auðveldan
hátt samið um fasteigna- eða framkvæmdalán hjá Frjálsa
fjárfestingarbankanum. Um er að ræða hagstætt lán, sem
veitt er til allt að 30 ára gegn veði í fasteign.
Dæmi um mánaðarlega greiðslubyrði af 1.000.000 kr.*
Vextir % 6,50% 7,50% 8,50% 9,50% 10,00%
5 ár 19.600 20.000 20.500 21.000 21.200
15 ár 8.700 9.300 9.800 10.400 10.700
30 ár 6.300 7.000 7.700 8.400 8.800
*Lán með jafngreiðsluaðferð án verðbóta.
Frjálsa fjárfestingarbankans
Fasteignalán
Allt að 80%veðsetningarhlutfallaf verðmæti fasteignar
Þúsundir fasteigna af öllum stærðum og öllum gerðum alls staðar á landinu
Fasteignablaðið
// Nýtt nám
Nýtt nám í matstækni er nú að hefjast
á símenntunarsviði Tækniháskóla Íslands,
kennsla í matsfræðum, sniðin að
þörfum fagmanna. 2
// Baldursgata
Freyja Jónsdóttir fjallar hér um áberandi
hús við Baldursgötu/Óðinsgötu sem
bræðurnir Jón og Eiríkur Ormsson byggðu
um 1920 19
// Hótel Snæfell
Hjá Hóli á Egilsstöðum er til sölu Aust-
urvegur 3 á Seyðisfirði, betur þekkt sem
Hótel Snæfell. Hús þetta á sér langa, merki-
lega sögu. 42
// Einbýli í Gíneu
Eila Kivekäs, stofnandi þróunarfélags V-
Afríku, valdi hina þekktu arkitektastofu
Heikkinen+Komonen til að hanna fyrir sig
hús. 46
Einkaneysla hefur aukist í þjóð-
félaginu að undanförnu. Íbúðalána-
sjóður telur að mikill vöxtur einka-
neyslu sé að mestu fjármagnaður
af bönkum og fyrirtækjum í þeirra
eigu með dýrum háum vöxtum
skammtímalána. Þetta hafi valdið
þrýstingi á verð fasteigna og
hækkað ávöxtunarkröfu á skulda-
bréfamarkaði.
„Þótt sumar greiningardeildir
bankanna telji að vöxtur í útlánum
Íbúðalánasjóðs sé að valda þenslu,
þá gleymist að það er heildarvöxt-
ur útlána og heildarstærðir mark-
aðarins sem hafa efnahagsleg áhrif.
Staðhæfingar um að húsbréfaút-
gáfu Íbúðalánasjóðs sé um að
kenna standast ekki þótt ljóst sé að
Íbúðalánasjóður sé einn af áhrifa-
völdum á fjármálamarkaði,“segir
Hallur Magnússon, sérfræðingur
hjá Íbúðalánasjóði.
„Heildarútlánaaukning lánakerf-
isins til heimila á árinu 2003 er um
4,15% eða um 30 milljarðar króna.
Útlánaaukning til fyrirtækja nem-
ur hins vegar 12,75% eða 125 millj-
örðum króna.
Útlánaaukning til heimila skipt-
ist á milli tveggja meginþátta. Lán
vegna íbúðahúsnæðis sem eru
hrein fjárfestingarlán og önnur lán
einstaklinga sem fyrst og fremst
eru neyslulán.
Þegar skoðaðar eru tölur Seðla-
banka Íslands um flokkun útlána
Íbúðalánasjóðs, lífeyrissjóða,
banka og ýmissa annarra lánafyr-
irtækja svo sem eignaleigufyrir-
tækja og greiðslukortafyrirtækja
kemur í ljós að neyslulán einstak-
linga hafa vaxið mun meira á þessu
ári en fjárfestingalán til íbúða-
kaupa.“
Hallur bendir á að Íbúðalána-
sjóður lögum samkvæmt lánar ein-
göngu fjárfestingalán til íbúðarhús-
næðis. „Vöxturinn í einkaneyslu
sem er umfram launahækkanir eigi
sér því fyrst og fremst stað í vexti
útlána til fyrirtækja og einstak-
linga af hendi bankakerfisins og
fyrirtækja í þeirra eigu. Ástæður
útlánaaukningarinnar séu lækkandi
stýrivextir Seðlabanka, lækkun
bindiskyldu banka og sparisjóða og
óvenju góð lausafjárstaða þeirra á
sama tíma og eftirspurn eftir
lánsfé hafi aukist.
Íbúðalánasjóður er fjárfestinga-
sjóður íslenskra heimila en ekki
neyslulánasjóður eins og sumir
talsmenn viðskiptabankanna hafa
haldið fram að undanförnu. Eigna-
myndun íslenskra heimila í gegn-
um séreignastefnuna hefur verið
gríðarleg á síðustu 50 árum, en alls
nemur brunabótaverðmæti íslensks
íbúðarhúsnæðis 1.500 milljörðum
íslenskra króna.
Íbúðalánasjóður og forverar
hans hafa leikið lykilhlutverk í
þessari eignamyndun heimilanna
sem er einn af hornsteinum öflugs
samfélags og grundvöllur fé-
lagslegrar jöfnunar,“ segir Hallur.
Vextir hækka vegna auk-
inna útlána bankakerfisins
Í rammaskipulagi fyrir Reykja-
nesbæ koma fram ýmsar hug-
myndir varðandi þróun bæjarins.
Gera á bæinn sýnilegri m.a. með
því að koma fyrir björgum meðfram
Reykjanesbraut, sem blasa við
þeim, sem aka þar um.
Svokölluð lífæð er þungamiðja
skipulagshugmyndarinnar. Hún
liggur eftir endilöngum bænum,
gefur byggðinni samhengi og tengir
bæjarfélagið í eina heild. Lífæðin
mun liggja frá Grófinni um Hafn-
argötu og Njarðarbraut í átt að
framtíðarbyggð bæjarins til aust-
urs. Þar myndar hún vaxtarbrodd
og ný hverfaþjónusta getur byggzt
upp samhliða íbúðarbyggðinni.
Í Innri Njarðvík er fyrirhuguð
uppbygging íbúðasvæðis í framhaldi
af núverandi byggð, sem yrði þá all-
stórt hverfi, en miðað er við að full-
byggt myndi svæðið eitt skóla-
hverfi. /28
Reykja-
nesbær
!"
#$%&'
( )*'
+*!"
, *- %%'
./0112
*./0112
' 3
./0112
*./0112
4
5
1 44
4
! "
.061
.061
.061
.061
7
7
7
4
#
$
$
%
$#
$
$
& ! '
!
1 1 18 !((
(
1.1
!((
(
!(
1 1544
1 1 Yf ir l i t
FRÉTTIR
2 MÁNUDAGUR 29. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Í dag
Sigmund 8 Minningar 21/25
Viðskipti 11 Bréf 26
Vesturland 11 Dagbók 28/29
Erlent 12 Þjónusta 25
Daglegt líf 13/14 Kirkjustarf 29
Listir 14/16 Fólk 30/33
Umræðan 16 Bíó 30/33
Forystugrein 18 Ljósvakar 34
Hestar 20 Veður 35
* * *
BALDUR Guðlaugsson, ráðuneytis-
stjóri fjármálaráðuneytisins, segir
það misskilning hjá Gissuri Péturs-
syni, forstjóra Vinnumálastofnunar,
að skýrsla Atvinnuleysistrygginga-
sjóðs eigi skv. lögum að leggja
grunn að framlögum til atvinnuleys-
isbóta í fjárlögum.
Gissur sagði í ræðu sinni á árs-
fundi Vinnumálastofnunar í vikunni
að ekkert tillit hefði verið tekið til
tillagna stjórnar Atvinnuleysis-
tryggingasjóðs á þessu og síðasta
ári um fyrirsjáanlegar greiðslur til
atvinnuleysisbóta og því væru áætl-
aðar greiðslur „fullkomlega“ van-
áætlaðar í fjárlögum.
Ekki tilefni til að breyta
atvinnutryggingargjaldinu
Baldur segir að skv. lögum um
fjárreiður ríkisins, eigi fjárlög að
byggjast á forsendum þjóðhags-
áætlunar og að framlög til atvinnu-
leysisbóta byggist á þjóðhagsfor-
sendum um áætlað atvinnuleysi. „Í
frumvarpi til fjárlaga fyrir hvert ár
þarf að reyna að áætla hver verði
líkleg útgjöld vegna atvinnuleysis-
bóta næsta árið,“ útskýrir Baldur og
bætir því við að það hafi „svo sem
ekki reynst mikil nákvæmnisvísindi
að áætla það fyrirfram, því það sé
háð svo mörgum breytum og óvissu
um þróun efnahagsmála“. Það þurfi
m.ö.o. að líta til ýmissa þátta og
skýrsla Atvinnuleysistrygginga-
sjóðs sé einn af þeim.
Baldur segir að sökum þess að at-
vinnuleysi sé háð svo mörgum þátt-
um þurfi að endurskoða framlög til
umrædds málaflokks í fjáraukalög-
um. Sem dæmi, segir hann, hafi í
forsendum fjárlaga fyrir árið 2002
verið miðað við 2,1% atvinnuleysi en
atvinnuleysið hafi síðan orðið 2,5%
þegar upp var staðið. Það hafi þó
ekki verið hægt að sjá „að fullu“
fyrr en komið hafi verið fram á árið
2002.
Baldur leggur áherslu á að
skýrslu Atvinnuleysistrygginga-
sjóðs, sem birta þurfi árlega skv.
lögum sjóðsins, sé ekki síst ætlað að
leggja grunn að hugsanlegum
ákvörðunum um breytingar á sjálfu
atvinnutryggingargjaldinu, þ.e. því
gjaldi sem tekið er af greiddum
launum og notað til að standa undir
atvinnuleysisbótum. Í reglum sjóðs-
ins segi að gefi efni skýrslunnar til-
efni til að breyta hundraðshluta at-
vinnutryggingargjaldsins skuli
fjármálaráðherra flytja frumvarp
þar að lútandi á Alþingi. Hann
minnir á að atvinnutryggingargjald-
ið sé nú 0,8% af greiddum launum
og segir að ekki hafi verið neitt til-
efni til að breyta því gjaldi síðustu
árin. Hann segir eiginfjárstöðu
sjóðsins vera sterka þrátt fyrir auk-
ið atvinnuleysi síðustu misserin.
Ráðuneytisstjóri fjármálaráðuneytisins um Atvinnuleysistryggingasjóð
Skýrslur sjóðsins
leggja ekki grunn
að framlögum
GREIÐSLUR úr Ábyrgðarsjóði
launa tvöfölduðust í fyrra frá árinu
áður og námu 715 milljónum króna,
samanborið við 356 milljónir árið
2001 og 170 milljónir árið 2000. Þetta
kemur m.a. fram í ársskýrslu Vinnu-
málastofnunar fyrir síðasta ár sem
kynnt var á ársfundi stofnunarinnar
í gær.
Í skýrslunni kemur jafnframt
fram að fyrstu átta mánuði þessa árs
námu greiðslur úr sjóðnum 458 millj-
ónum króna, sem er 9% aukning frá
sama tíma í fyrra þegar þær námu
420 milljónum frá janúar til ágúst. Á
sama tímabili árið 2001 námu
greiðslur úr sjóðnum 186 milljónum
króna.
Í skýrslunni segir að auknar
greiðslur síðustu ára endurspegli
versnandi rekstrarumhverfi fyrir-
tækja í landinu. Ábyrgðarsjóður
launa ábyrgist greiðslu vinnulauna-
kröfu launþega og kröfu lífeyrissjóðs
vegna iðgjalda á hendur vinnuveit-
anda við gjaldþrotaskipti eða þegar
dánarbú hans er til opinberra skipta
og erfingjar ábyrgjast ekki skuld-
bindingar hans.
Ný lög um sjóðinn tóku gildi sl.
vor og eru helstu breytingarnar þær
að frá og með næstu áramótum tek-
ur sjóðurinn á sig ábyrgð á van-
greiddum viðbótarlífeyrisiðgjöldum
sem lýst er í bú vinnuveitandans. Þá
verður hækkun á hámarksábyrgð
sjóðsins vegna krafna launamanna.
Sú fjárhæð er ákveðin af ráðherra í
reglugerð fyrir eitt ár í senn og nem-
ur nú 250 þúsund krónum á mánuði.
Aukning á greiðslum
úr Ábyrgðarsjóði launa
!
" #$%
&
'( )*** )**+ )**) )**,
ÞYRLUÁHÖFN Landhelgisgæslunnar þarf
reglulega að æfa sjálfsbjörgun ef þyrlan
hrapaði í sjóinn og hefur í vikunni verið við
æfingar í Skotlandi í þessu skyni. Æfingar
fara fram í sérútbúinni laug þar sem notað er
sérstakt þyrlulíkan sem hægt er að sökkva í
vatn og velta á alla kanta. Áhöfnin þarf síðan
að bjarga sér út úr flakinu og koma sér í
björgunarbát.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Þyrluáhöfn æfir sjálfsbjörgun
AKSTURSLAG Breta nokkurs
á Biskupstungnabraut í Árnes-
sýslu í gær leiddi til harkalegs
áreksturs við bifreið, svo af
hlaust mikið eignatjón, þótt
ekki hefðu menn slasast. Bret-
inn mun hafa gleymt því um
stund að hægri umferð við-
gengist hér á landi og ók á
vinstri vegarhelmingi. Brátt
kom bifreið á móti og stefndi í
stórslys. Bíllinn sem á móti
kom hörfaði þá til hægri til að
forðast árekstur en þá færði
Bretinn sig einnig yfir á hægri
akrein. Skullu bílarnir saman,
en þó ekki nema á hægra horni.
Dugði það þó til þess að miklar
skemmdir hlutust af en öku-
menn sluppu ómeiddir eins og
áður gat.
Ók á vinstri
vegar-
helmingi
BÍÐA VISTUNAR
146 einstaklingar sem lokið hafa
meðferð á Landspítalanum bíða nú
eftir varanlegri vistun utan spít-
alans. Er þetta um 50% fjölgun frá
því sem verið hefur. Margir bíða eft-
ir plássi á dvalar- og hjúkrunarheim-
ilum fyrir aldraða.
Rafmagnsbilun á Ítalíu
Bilun í flutningslínum á rafmagni
olli því að Ítalía varð að mestu raf-
magnslaus aðfaranótt sunnudags,
aðeins eyjan Sardínía slapp. Raf-
magn var komið á í norðurhér-
uðunum síðdegis í gær en ekki alls
staðar í sunnanverðu landinu. Upp-
tökin eru sögð hafa verið að í sterk-
um vindi slógust trjágreinar í flutn-
ingslínu í Sviss og slitu hana. Varð
þá álagið of mikið á aðra línu sem
flutti afl um Frakkland suður á bóg-
inn.
Sjómanni bjargað
Sjómaður var mjög hætt kominn
þegar hann lenti í sjónum við mið-
línuna milli Íslands og Færeyja, en
var bjargað eftir 25 mínútna volk í
sjónum á föstudag. Segist hann ekki
hafa átt langt eftir þegar honum var
bjargað.
Vilja samstarf við IAEA
Íranar segjast vilja samstarf við
eftirlitsmenn Alþjóðakjarnorku-
málastofnunarinnar, IAEA. Íranar
eru grunaðir um að ætla að reyna að
smíða kjarnorkusprengju með auðg-
uðu úrani úr orkuveri sem þeir reisa
með aðstoð Rússa. En Íranar segj-
ast vilja tryggingu fyrir því að til-
raunir þeirra með nýtingu kjarn-
orku í friðsamlegum tilgangi verði
ekki heftar. Jafnt Rússar sem
Bandaríkjamenn hvetja stjórnina í
Teheran til að eiga fullt samstarf við
IAEA og vilja einnig að komið verði
í veg fyrir tilraunir N-Kóreumanna
til að smíða kjarnorkuvopn.
Leit á Helluvatni
Um 50 manns frá lögreglu, björg-
unarsveitum, Landhelgisgæslunni
og slökkviliði komu að umfangsmik-
illi leit að þremur mönnum á Hellu-
vatni í gærkvöldi, en eftir um tvo og
hálfan tíma höfðu leitarmenn leitað
af sér allan grun um að menn væru í
vatninu og var þá leit hætt.