Morgunblaðið - 29.09.2003, Blaðsíða 16

LISTIR
16 MÁNUDAGUR 29. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
YFIRSKRIFTIN var ekki að
skafa utan af því. „Stórtónleikar“
stóð á prógramminu, og það með
hástöfum. En þrátt fyrir sjálfsör-
yggið sem lesa mætti úr téðri fyr-
irsögn getur hljómlistamaður aldrei
dormað á lárviðinum eins og emb-
ættismaður með háskólapróf í eitt
skipti fyrir öll. Hann endurþreytir
próf sitt með hverri framkomu. Og
þó að nöfn fjórmenninganna á tón-
leikunum í Salnum sl. föstudag
gæfu af fenginni reynslu fullt tilefni
til að tala um landslið íslenzkra ein-
söngvara, ásamt einum reyndasta
og eftirsóttasta undirleikara meðal
hérlendra píanista, þá þurftu samt
öll að hlíta lögmálum drottningar
listanna og gjöra svo vel að uppfylla
væntingar tónleikagesta hér og nú.
Þær voru greinilega ekki litlar
eftir aðsókninni að dæma, því húsið
var koluppselt. En bezt er líklega
að taka fram strax, að væntingar
hlustenda uppfylltust það ríkulega
að allar líkur virðast á að eins verði
um áformaða sex tónleika hópsins á
næstu dögum á Siglufirði, í Skaga-
firði, á Selfossi og í Reykholti, auk
tvennra annnarra tónleika í Salnum
í kvöld og á miðvikudagskvöld.
Ánægja undirritaðs var ekki síðri
og ýtti reyndar undir vonarglætu
um að umræddum hljómlistarhópi
gæfist einhvern tíma tækifæri til að
ferðast saman út fyrir landsteina,
þó ekki væri nema til að kynna
frændþjóðunum í landsuðri rjóm-
ann af íslenzkum gullaldarsönglög-
um sem löngu er kominn tími til.
Jafnvel þótt sú von rætist trúlega
seint meðan báðir karlsöngvararnir
eru bundnir á hæl og hnakka í
óperuverkefnum erlendis.
Verkefnavalið samanstóð af ell-
efu klassískum íslenzkum sönglög-
um fyrir hlé, en þar á eftir af vel
þekktum aríum og dúettum úr þeim
liðlega fjörutíu óperum sem enn
mynda uppstöðu óperuhúsa hins
vestræna heims. Athyglin beindist
því mest að flutningshliðinni, og
hún var ekki af verri endanum. Sig-
rún Hjálmtýsdóttir reið á vaðið
með Draumalandið eftir Sigfús
Einarsson af aðdáunarvert þéttri
raddfyllingu, og Gunnar Guð-
björnsson undirstrikaði lofttæra
tign annars af þrem stjörnulögum
Sigfúsar, Draumalandsins. Næst
söng Kristinn Sigmundsson tvö lög
eftir Markús Kristjánsson. Kvöld-
söngur (Sólin er hnigin) mótaðist af
líðandi kyrrð, en Minning af lát-
lausri einlægni.
Tvenndarformúla lagavalsins
hélt áfram með tveim lögum eftir
Sveinbjörn Sveinbjörnsson, fyrst
Huldumál er Sigrún túlkaði með
frábæru tenuto legato, síðan hesta-
vísu Hannesar Hafstein, Sprettur,
af viðeigandi frískleika. Raunar féll
þar ekki eina hefðbundna karlavígi
kvöldsins fyrir glansmiklum sópran
Sigrúnar, því í uppklöppun tón-
leikaloka hrundi einnig Hamra-
borgin ástsæla, og með engu minni
bravúr en múrar Jeríkó forðum.
Þarnæst voru tvö lög eftir Emil
Thoroddsen, bæði sungin af Gunn-
ari. Í fögrum dal virðist í nokkru
formlegu ójafnvægi fyrir hlutfalls-
lega löng for- og eftirspil höfundar
og því ekki með þakklátustu við-
fangsefnum, auk þess sem fyrri
toppsöngnótan, eins og gilti stund-
um síðar um einstaka tón Gunnars
á efstu mörkum hásviðsins, var ein-
kennilega mött miðað við annars
stórt og hljómmikið raddsvið þessa
frábæra tenórs, en vonandi er að-
eins um tímabundið ástand að
ræða. Smalastúlkan var hins vegar
leikandi létt og gáskafull við hæfi.
Af tveim lögum Sigvalda Kaldalóns
söng Sigrún Svanasöng á heiði sem
nánast sýnikennslu í fyrirmyndar-
raddbeitingu og af svífandi tærri
innlifun, en Kristinn tók upp magn-
aðan Stentor sinn í Þótt þú langför-
ull legðir eins og honum er einum
lagið. Loks sungu þeir Gunnar „ís-
lenzka perlukafaradúettinn“, Sól-
setursljóð Bjarna Þorsteinssonar,
af líðandi kyrrum glæsibrag, og
voru undirtektir að vonum miklar.
Óperuefnið eftir hlé var kynnt af
söngvurum til skiptis og setti
skemmtilega afslappaðan blæ á
tónleikana, enda grunnt á gáskan-
um. Mozart var efstur á blaði með
dúett Don Giovannis og Zerlínu, La
ci carem la mano, elegant fluttur af
Kristni og Diddú, og Kristinn söng
La vendetta, aríu Dr. Bartolos í
hefndarhug úr Brúðkaupi Figaros,
með skoplegum buffo-tilþrifum og
mannskæðri parlando-tungufimi.
Dove sono Sigrúnar úr sömu óperu
var stórbrotin og einlæg í senn.
Tvö atriði úr Perluköfurum
Georges Bizet komu næst. Hin
háttlæga aría Je crois entendre en-
core er ekkert lamb að leika sér við
sungin á líðandi veiku piano, en
Gunnar fór engu að síður með hana
eins og um lauflétta barnagælu
hefði verið að ræða, og af hrífandi
tjáningardýpt. Hinn verðugt vin-
sæli dúett Au fond du temple saint
varð ekki óvænt meðal hápunkta
kvöldsins í óviðjafnanlegum sam-
söng Gunnars og Kristins. Síðar-
nefndur bryddaði þvínæst upp á
skúrkshlutverkinu í tveim aríum
Mephistolesar úr Faust eftir
Gounod, og skartaði Vous qui faites
l’endormie m.a. djöfullegum háðs-
hlátri. Kristinn tók síðan á hinum
stóra sínum í Le veau d’or est
toujours debout svo nötraði í hverj-
um krók og kima, enda ekki af litlu
að taka, og uppskar gífurlegar und-
irtektir.
Aría Alfredos úr La traviata
Verdis, Lunge da lei, var innblásin
af ástheitri lýrík í glimrandi með-
förum Gunnars, og dúett Alfredos
og Violettu úr sömu óperu, Parigi, o
cara, gerði verðskuldaða lukku í
meðförum þeirra Gunnars og Sig-
rúnar. Válegur feigðargrunur
Bancos úr Macbeth sama höfundar
grúfði eftirminnilega yfir túlkun
Kristins, og fruntaerfið aría Helenu
í pólónesutakti úr Vespri Siciliani
ljómaði og skein úr barka Sigrúnar
þrátt fyrir óhemju raddsviðskröfur
og vandmeðfarinn flúrsöng.
Að lokum voru þrjú samfelld at-
riði úr niðurlagi 1. þáttar La Bo-
hème Puccinis, Che gelida manina
(Hve köld er litla höndin), af-
bragðsvel sungið af Gunnari. Túlk-
un Sigrúnar á Si. Mi chianamo
Mimi var í ótvíræðum stjörnu-
flokki, og útgöngudúett þeirra, O
soave fanciulla, lét engan ósnortinn.
Við tóku í uppklappi Tonerne eftir
Grieg, kannski eitt glæsilegasta
framlag Gunnars þetta kvöld, fyrr-
getin Hamraborg Sigrúnar, og, sem
kómískur endapunktur, „Bla, bla“
lag Gershwinbræðra, I’ve Written
You A Song, í bráðfyndinni úttekt
Kristins. Um undirleik Jónasar
Ingimundarsonar þurfti ekki að
hafa áhyggjur frekar en fyrri dag-
inn, því burtséð frá einstaka smá-
stirðleika sem ígildi óperuhljóm-
sveitar í einni aríu eða tveim var
píanóspilið öryggið uppmálað og
fylgið fram í fingurgóma.
Þetta voru stórtónleikar í orðsins
fyllstu merkingu – og alveg hástaf-
anna virði.
Stórtónleikar með hástöfum
TÓNLIST
Salurinn
Íslenzk sönglög ásamt aríum og dúettum
úr óperum eftir Mozart, Bizet, Gounod,
Verdi & Puccini. Sigrún Hjálmtýsdóttir
sópran, Gunnar Guðbjörnsson tenór,
Kristinn Sigmundsson bassi og Jónas
Ingimundarson píanó. Föstudaginn 26.
september kl. 20.
EINSÖNGSTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
Sigrún Hjálmtýsdóttir Gunnar Guðbjörnsson Kristinn Sigmundsson
KRISTINN Sigmundsson, Gunnar
Guðbjörnsson, Sigrún Hjálmtýs-
dóttir og Jónas Ingimundarson
efna til annarra aukatónleika í
Salnum á miðvikudagskvöld kl. 21.
Miðasalan hefst í dag kl. 10.
Uppselt er á fyrri aukatónleika
fjórmenninganna í Salnum í kvöld.
Aðrir
aukatón-
leikar
HANNES Þ. Guðrúnarson
gítarleikari heldur tónleika
undir yfirskriftinni Suð-
rænt og seiðandi í Salnum,
Tónlistarhúsi Kópavogs,
annað kvöld kl. 20. Tón-
leikar Hannesar eru fyrstu
tónleikarnir af fimm í tón-
leikaröð kennara Tónlistar-
skóla Kópavogs sem nú er
haldin þriðja árið í röð.
Hannes lauk burtfararprófi
frá Tónskóla Sigursveins
árið 1993 og stundaði fram-
haldsnám við Tónlistarskól-
ann í Björgvin þaðan sem
hann lauk einleikaraprófi
og prófi í kammertónlist.
Hann starfar nú sem gítar-
kennari við Tónlistarskól-
ann í Kópavogi. „Í raun má
segja að tónleikarnir annað
kvöld séu debúttónleikar
mínir hér í Reykjavík.“
Spurður um tónleikaröð-
ina segir Hannes hana veita kenn-
urum tækifæri til þess að sýna á
sér nýja hlið sem flytjendur. „Auk
þess eru tónleikarnir hluti af tón-
listaruppeldinu. Þannig kynna tón-
fræðikennararnir í skólanum tón-
leikana sérstaklega fyrir
nemendum sínum sem vinna síðan
ritgerð út frá tónleikunum sem
metin er til prófs. Þannig þjálfast
nemendur í að skrifa um tónleika
og tónlistina. Með þessu eru tón-
leikaferðir líka gerðar að hluta af
náminu, sem er náttúrlega sjálf-
sagður hlutur,“ segir Hannes og
bætir við: „Mér finnst það mjög
virðingarvert framtak að gefa
kennurum tækifæri á borð við
þetta, því ég hef alltaf verið þeirr-
ar skoðunar að það hljóti að vera
kostur fyrir kennara að geta verið
flytjendur líka.“
Á efnisskránni annað kvöld eru
verk þriggja tónskálda, þeirra
Agustin Barrios Mangore frá
Paragvæ, Manuel M. Ponce frá
Mexíkó og Leo Brouwer frá Kúbu.
Hannes segir úr nógu að moða
þegar komi að því að velja tónverk
eftir Barrios og Brouwer þar sem
þeir hafi báðir verið afar afkasta-
mikil tónskáld.
„Eftir Barrios mun ég spila Vill-
ancico de Navidad, Barcarola og
La Samaritana, en þetta eru afar
falleg verk sem virka nánast eins
og sönglög. Eftir Brouwer spila ég
verkin Elogio de la Danza, Dansa
Caracteristica og Cancion de
Cuna. Formin hjá Brouwer eru af-
ar skýr og hann vinnur á nýstár-
legan hátt með hljóðfærið sem
hljómar mjög vel og fellur tækni-
lega vel að hljóðfærinu. En þess
má geta að bæði Barrios og
Brouwer voru sjálfir gítarleikarar
og þekktu því hljóðfærið afar vel.
Ponce var aftur á móti píanóleik-
ari og hljómsveitarstjóri, en eftir
að hann komst í kynni við gít-
arleikarann Andrés Segovia fór
hann að semja fyrir gítar í sam-
vinnu við Segovia.
Verk Ponce eru að sumu leyti
mun snúnari tæknilega, sem krefst
þess að maður nálgist verkin á
annan hátt. Ponce samdi 24 pre-
lúdíur og ég ákvað að velja úr
fimm til flutnings annað kvöld.
Þetta eru mjög stutt verk og fal-
leg, svona eins og litlar perlur.
Auk þess mun ég spila eftir hann
Theme varie et Finale sem er
krefjandi verk með fallegum til-
brigðum og glæsilegum fínale.
Þetta er stærsta verkið á efnis-
skránni og ákveðin áskorun fyrir
mig að spila það,“ segir Hannes að
lokum.
Morgunblaðið/Kristinn
Hannes Þ. Guðrúnarson gítarleikari leikur á tónleikum í Salnum annað kvöld.
Suðrænt og seiðandi
ÆFINGAR eru hafnar í Þjóðleik-
húsinu á einu af höfuðverkum norska
skáldjöfursins Henriks Ibsen, Jóni
Gabríel Borkmann. Frumsýning er
áætluð á Stóra sviðinu um miðjan
nóvember. Leikritið er nú frumflutt
á íslensku leiksviði, í nýrri þýðingu
Þórarins Eldjárns. Leikstjóri er
Kjartan Ragnarsson.
Jón Gabríel Borkmann banka-
stjóri situr í fangelsi í átta ár fyrir
fjárdrátt og í átta ár til viðbótar lifir
hann einangraður frá umheiminum
og bíður þess að fá uppreisn æru.
Hvað var það sem gerðist í raun og
veru? Er einhver leið fær út úr
ógöngunum? Hver voru verstu svik-
in? Leikrit um líf á bakvið hneyksl-
isfréttir dagblaðanna og leitina að
því sem raunverulega skiptir máli í
lífinu.
Arnar Jónsson fagnar fjörutíu ára
leikafmæli í titilhlutverkinu en með
önnur hlutverk fara Anna Kristín
Arngrímsdóttir, Ragnheiður Stein-
dórsdóttir, Sigurður Skúlason, Elva
Ósk Ólafsdóttir, Rúnar Freyr Gísla-
son, Vigdís Hrefna Pálsdóttir og
Edda Arnljótsdóttir.
Verkið er sem fyrr segir í nýrri
þýðingu Þórarins Eldjárns, tónlist
semur Jóhann Jóhannsson, um lýs-
ingu sér Björn Bergsteinn Guð-
mundsson, búningar eru í höndum
Filippíu I. Elísdóttur, höfundur leik-
myndar er Þórunn S. Þorgrímsdóttir
og leikstjóri Kjartan Ragnarsson.
Morgunblaðið/Ásdís
Frá fyrsta samlestri á Jóni Gabríel Borkmann í Þjóðleikhúsinu.
Æfingar hafnar á Jóni
Gabríel Borkmann
Í UMSÖGN um ljóðabók Gunnars
Dal í blaðinu laugardaginn 20. sept-
ember sl. misritaðist eitt orð í vísan í
131. hæku Gunnars í bókinni. Hún er
rétt svona:
Örninn sem flýgur
skilur aldrei eftir sig
nein spor á himnum.
Beðist er velvirðingar á þessu.
Leiðrétt