Morgunblaðið - 29.09.2003, Blaðsíða 4

VIGDÍS Finnbogadóttir, fyrrver-
andi forseti Íslands, var gerð að
sérstökum verndara táknmála á
Norðurlöndum á alþjóðadegi
heyrnarlausra á laugardag. Bind-
ur Norðurlandaráð heyrnarlausra
miklar vonir við að ná fram bar-
áttumálum sínum með Vigdísi inn-
an sinna raða. Alþjóðadagurinn
var haldinn hátíðlegur í hátíðarsal
Háskóla Íslands á laugardag.
Félag heyrnarlausra á Íslandi
fer nú með formennsku í Norð-
urlandaráði heyrnarlausra og er
eitt af helstu verkefnum ráðsins
að tryggja að við endurskoðun á
norræna tungumálasamningnum,
sem nú stendur yfir, verði tákn-
mál á Norðurlöndum eitt þeirra
tungumála sem samningurinn nær
til.
Vigdís Finnbogadóttir fékk að
gjöf vatnslitamynd frá Félagi
heyrnarlausra, Heim án hljóða,
eftir Sunnu Davíðsdóttur, sem
systurnar Áslaug og Snædís Hjart-
ardætur afhentu henni. Vigdís
þakkaði heiðurinn í ávarpi sínu,
og sagði ótrúlega mikils virði að
benda á það eins sterkt og kostur
væri, að táknmál væri mannrétt-
indi eins og öll önnur tungumál.
„Að eiga sér tungumál og tala
það, eru mannréttindi í öllum
löndum. Fyrir það hef ég verið að
vinna, það eru ýmis tungumál í
heiminum sem eiga undir högg að
sækja og þurfa vernd og um-
hyggju. Nú hefur táknmál bæst í
þann hóp,“ sagði Vigdís.
Samhygðin á undanhaldi
Sagði hún að hið sanna lýðræði
í heiminum fælist í því að fólk
gæti sagt það sem því byggi í
brjósti á hvaða máli sem það vildi.
Hún vék að manngildum í ávarpi
sínu og sagði manngildi á borð við
Morgunblaðið/Kristinn
Vigdís Finnbogadóttir ásamt systrunum Áslaugu og Snædísi og Sunnu Davíðsdóttur listakonu.
Táknmál er mannréttindi
Vigdís Finnbogadóttir verndari norrænna táknmála
samhygð vera á undanhaldi. „Við
gleymum því allt of oft að sérhver
manneskja á jörðinni er einstök,“
sagði hún og bætti við að fólk
hefði hjartað á sama stað og hver
manneskja hefði tilfinningar.
„Þetta ber okkur að virða og
vernda og gera allt sem í okkar
valdi stendur til þess að standa
með hverjum þeim sem vill nota
sér sitt eigið mál til þess að tjá
sig.“
Vigdís lýsti þá yfir mikilli
ánægju sinni með þingsetu Sig-
urlínar Margrétar Sigurðardóttur,
varaþingmanns Frjálslynda flokks-
ins, fyrsta heyrnarlausa þing-
mannsins á Alþingi, en hún mun
jafnframt vera fyrsti heyrnarlausi
þingmaðurinn á Norðurlöndum.
Táknmálsfræði hefur verið föst
fræðigrein til BA-prófs í Háskóla
Íslands síðan 2001 og stunda nú
15 nemendur nám í faginu.
FRÉTTIR
4 MÁNUDAGUR 29. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Skógarhlíð 18, sími 595 1000
www.heimsferdir.is
Fegursta borg Evrópu og eftirlæti
Íslendinga sem fara nú þangað í þúsunda tali á hverju ári með Heims-
ferðum. Í október er yndislegt veður í
Prag enda vinsælasti tími ferðamanna
til að heimsækja borgina. Fararstjórar
Heimsferða gjörþekkja borgina og
kynna þér sögu hennar og heillandi
menningu. Góð hótel í hjarta Prag,
frábærir veitinga- og skemmtistaðir.
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Verð kr. 39.950
Flug og hótel í 4 nætur, helgarferð
9. okt. M.v. 2 í herbergi á Expo Hotel,
4 stjörnur. Skattar innifaldir.
Ferðir til og frá flugvelli kr. 1.800.
Glæsilegt 4 stjörnu hótel
Október og nóvember
Fimmtudaga og mánudaga
3, 4 eða 7 nætur
Verð kr. 29.950
Flugsæti til Prag, 9. okt.
Helgarferð til
Prag
9. okt.
frá kr. 29.950
AP segir Alcoa ekki vera eina fyr-
irtækið sem vilji draga úr orkukostn-
aði til álvera. Greint er frá nýlegum
kaupum Alcan, móðurfyrirtækis ál-
versins í Straumsvík, á franska ál-
framleiðandanum Pechiney og talið
að sú fjárfesting geti þýtt árlegan
sparnað fyrir Alcan upp á 250 millj-
ónir dollara. Einnig er bent á að Alcan
framleiði sjálft um 62% af þeirri raf-
orku sem fyrirtækið þurfi á að halda.
Fer sú framleiðsla aðallega fram í
Kanada.
Kaup Alcan á Pechiney hafa vakið
nokkra athygli, m.a. hér á landi þar
sem vitað er að Alcoa hefur átt í
nokkru samstarfi við Pechiney og
m.a. notast við kertækni frá franska
fyrirtækinu. Spurður hvort kaupin
hafi ekki áhrif á Alcoa segir Jake
Siewert það varla verða með beinum
hætti, þó að uppstokkun geti orðið á
álmarkaðnum í heild sinni. Segist
hann ekki eiga von á breytingum á
samstarfi sem Alcoa hafi átt við Pech-
iney í Kanada og áfram verði notast
við framleiðslutækni frá fyrirtækinu.
draga sem mest úr heildarkostnaðin-
um. Aldrei hafi þó staðið til að taka
þátt í byggingu og rekstri Kára-
hnjúkavirkjunar. Verkefnið á Íslandi
miðist eingöngu við að starfrækja ál-
verið í Reyðarfirði.
Verjast verðsveiflum með
rekstri um allan heim
Í fréttaskýringu AP segir að álfyr-
irtækin séu að reyna að verjast mikl-
um sveiflum í orkuverði með því að
starfrækja álver sem víðast um heim-
inn. Hefur AP það eftir talsmanni Al-
coa, Kevin Lowery, að fyrirtækið sé
að tryggja sig fyrir óvæntum rekstr-
arsveiflum með þessum hætti. Álver
Alcoa keppi jafnt innbyrðis sem og við
álver annarra fyrirtækja. Ljóst sé að
því lægri sem orkukostnaðurinn sé,
þeim mun ódýrara sé að framleiða ál.
Hefur Alcoa að sögn AP verið að auka
við eignarhluti sína í álverum og verk-
smiðjum í S-Ameríku og haft áform
uppi um stækkun álvers í Ástralíu.
ALCOA hefur ekki áform um að fjár-
festa í Kárahnjúkavirkjun eða starf-
rækja hana þegar til kemur, segir
Jake Siewert, aðaltalsmaður Alcoa.
Tilefni fyrirspurnar Morgunblaðsins
þessa efnis eru nýlegar fréttir um að
Alcoa hafi undirritað viljayfirlýsingu
um kaup á 26% hlut í fyrirtækinu
Alba í Barein, sem aðallega starfræk-
ir álver þar í landi. Hefur Alcoa til
fjölda ára útvegað álveri Alba hráefni
til álframleiðslunnar en raforkan
kemur hins vegar frá fyrirtæki í eigu
Alba.
Í fréttaskýringu AP-fréttastofunn-
ar segir að þessi fjárfesting sé til
marks um þá viðleitni Alcoa að draga
sem mest úr framleiðslukostnaði og
hafa meiri stjórn á orkuöflun til ál-
vera sinna.
Jake Siewert segir að fjárfestingin
í Barein eigi það sammerkt með verk-
efninu á Íslandi að vera hluti af þeirri
áætlun og markmiðum Alcoa að auka
fjölbreytni í sinni framleiðslu og
Haft er eftir sérfræðingum á ál-
markaðnum að leitin að ódýrari orku
muni leiða álfyrirtækin í aukna sam-
keppni í öllum heimsálfum. „Í áliðn-
aðinum er það orðið meginmarkmið
að verða sér úti um aðgang að
orkunni,“ segir Tony Lesiak, sér-
fræðingur hjá HSBC-bankanum við
AP-fréttastofuna. Greint er frá fjár-
festingum Alcoa og Alcan á Íslandi og
haft eftir Robin King, talsmanni Al-
uminium Association, að um allan
heim sé leitað að hagstæðu orkuverði
og öruggri orkuöflun. „Fyrirtækin
eru að leita að hinu rétta umhverfi
fyrir hagkvæman iðnrekstur, líkt og á
Íslandi,“ segir King.
Framleiða meiri raforku
en Landsvirkjun
Þorsteinn Hilmarsson, upplýsinga-
fulltrúi Landsvirkjunar, tekur undir
með starfsbróður sínum hjá Alcoa og
segir engin áform hafa verið uppi um
að álfyrirtækið tæki þátt í smíði eða
rekstri Kárahnjúkavirkjunar.
„Hins vegar höfum við vitað það frá
upphafi að bæði Alcoa og Alcan eru
hvort tveggja um sig margfalt stærri
raforkuframleiðendur en Landsvirkj-
un. Það er vel þekkt fyrirbrigði að raf-
orkuver séu reist fyrir álver af sama
aðilanum. Báðir samningsaðilar hér
vissu af þessu en þetta var aldrei inni í
myndinni vegna Kárahnjúkavirkjun-
ar,“ segir Þorsteinn.
Hann bendir á að ný raforkulög
geri ráð fyrir því að menn geti reist
orkuver fyrir skilgreinda þörf. Hver
sem er geti farið út í framleiðslu á raf-
orku. Þorsteinn segir að í gegnum tíð-
ina hafi margvíslegar leiðir verið
ræddar varðandi uppbyggingu og
fjármögnun virkjana hér á landi.
Þannig hafi það verið til skoðunar á
sínum tíma, áður en Norsk Hydro og
síðar Alcoa komu til sögunnar vegna
álvers í Reyðarfirði, að stofna sér-
stakt félag um orkuframleiðsluna á
Austurlandi. Ekkert hafi orðið úr því
og Landsvirkjun tekið að sér orkuöfl-
unina við Kárahnjúka.
Alcoa fjárfest-
ir í álveri og
orkuveri
Í erlendum fjölmiðlum er talað um að
álfyrirtækin séu að reyna að ná meiri stjórn
á orkuöflun til álvera sinna. Alcoa og Alcan
eru nefnd í þessu sambandi og kynnti
Björn Jóhann Björnsson sér málið.
Morgunblaðið/Kristinn
Jake Siewert, aðaltalsmaður Alcoa, og Friðrik Sophusson, forstjóri Landsvirkjunar, stinga saman nefjum á fundi
Verslunarráðs um virkjanamál fyrr á þessu ári. Alcoa ætlar ekki að reka Kárahnjúkavirkjun, segir Siewert.
bjb@mbl.is
ÞRÍR slösuðust í hörðum
árekstri á Arnarnesvegi við
Fífuhvammsveg á mörkum
Garðabæjar og Kópavogs á
þriðja tímanum í gær. Að sögn
læknis á slysadeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur í Fossvogi var fólk-
ið flutt á sjúkrahús til rann-
sóknar, en svo virtist sem um
minniháttar áverka væri að
ræða. Að sögn lögreglunnar í
Hafnarfirði, sem fer með rann-
sókn málsins, voru bæði öku-
tækin flutt af vettvangi með
dráttarbíl. Samtals voru fjórir í
bílunum.
Þrír á slysadeild eftir
slys á Arnarnesvegi