Morgunblaðið - 17.11.2003, Blaðsíða 7

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 17. NÓVEMBER 2003 7
SPAUGSTOFAN og Lesbók Morgunblaðsins
fengu sérstakar viðurkenningar á degi ís-
lenskrar tungu.
„Spaugstofan hefur um árabil skemmt
landsmönnum með gamanþáttum sínum í Rík-
issjónvarpinu. Spaugstofumönnum hefur tek-
ist einstaklega vel að ná til ólíkra aldurshópa
og þeir kunna þá list að bregða á leik með
tungumálið þannig að eftir er tekið,“ segir í
rökstuðningi ráðgjafarnefndar menntamála-
ráðherra um veitingu sérstakrar viðurkenn-
ingar til Spaugstofunnar fyrir framlag hennar
til íslenskrar tungu á undanförnum árum.
Skemmtileg og skapandi málnotkun
„Fyrir skemmtilega og skapandi málnotkun
í bundnu máli og óbundnu, leggur nefndin til
að Spaugstofan fái viðurkenningu á Degi ís-
lenskrar tungu 2003 og mér er það mjög ljúft
að hlíta þessum ráðum,“ sagði Tómas Ingi Ol-
rich um leið og hann afhenti tveimur af fimm
fulltrúum Spaugstofunnar, Sigurði Sigurjóns-
syni og Karli Ágústi Úlfssyni, viðurkenn-
inguna í formi verðlaunagrips er Brynhildur
Þorgeirsdóttir hannaði sérstaklega af þessu
tilefni.
„Systir góð, sérðu það sem ég sé,“ voru
upphafsorð þakkarræðu Karls Ágústs er hann
flutti fyrir hönd þeirra félaga. „Á þessum orð-
um hóf afmælisbarn dagsins eitt af sínum
þekktari verkum, Grasaferð. Þessi orð höfum
við Spaugstofumenn gert að okkar leiðarljósi
öll þau ár sem við höfum starfað að því að
létta fólki lund. Við höfum reynt að benda á
hluti í umhverfi okkar, samfélagi okkar og
sögu okkar, benda og spyrja um leið: sérðu
það sem ég sé? Við erum semsagt á grasafjalli
flesta daga. Að leita grasa til að sjóða úr þau
seyði og þá grauta sem við teljum að geti orðið
fólki gott. Okkar grasafjall er íslenskt sam-
félag og íslensk tunga. Við erum kannski mis-
heppnir, það eru ekki eintóm kosta- og
kjarnagrös sem við finnum. Það kemur fyrir
að við stöndum með í höndunum fulla tínu af
illgresi og brenninetlum sem sumum getur
sviðið undan. Það sem einum manni er illgresi
getur öðrum verið fagurt blóm eða gómsæt-
asta krás. Þetta eru orðnir hartnær tveir ára-
tugir sem við höfum starfað saman við það að
reyna að varpa nýju og vonandi skemmtilegu
ljósi á atburði líðandi stundar. Kannski erum
við ekki lengur unglingarnir í Grasaferðinni
heldur minnum meira núorðið á Grasa-Guddu,
sem vel að merkja er ævinlega leikin af karl-
manni. Tengingar okkar við íslenskan menn-
ingararf eru því býsna fjölbreyttar og marg-
þættar. Spaugstofan þakkar fyrir sig.“
„Á meðan tungan gerir okkur orðlaus“
„Ég trúi að áhugi landsmanna á Morgun-
blaðinu sé almennt nátengdur þeirri rækt-
arsemi við íslenskt mál sem blaðið hefur alla
tíð stundað,“ sagði Tómas Ingi Olrich er hann
afhenti Þresti Helgasyni, umsjónarmanni
Lesbókar Morgunblaðsins, viðurkenningu fyr-
ir framlag Lesbókarinnar til íslenskrar menn-
ingar og íslenskrar tungu á undanförnum ár-
um.
„Ef Morgunblaðið hefði ekki notið öruggrar
stefnumörkunar í málrækt gæti það ekki stát-
að af því upplagi sem það býr nú við. Morg-
unblaðið er ekki létt lesefni, að ekki sé minnst
á Lesbókina. Velgengni blaðsins, sem í mínum
huga er nátengd þeim kröfum sem þjóðin ger-
ir til ritaðs máls, segir því merkilega sögu,
ekki aðeins um Morgunblaðið, heldur kannski
fyrst og fremst um þjóðina. Þótt umfjöllun
Morgunblaðsins um menningarmál sé um-
fangsmikil, nýtur Lesbókin sérstöðu. Í nið-
urstöðu ráðgjafarnefndarinnar segir: Lesbók
Morgunblaðsins er í senn þáttakandi í og vett-
vangur fyrir umfjöllun um íslenska og erlenda
menningu og gerir grein fyrir hugmynda-
straumum og menningarástandi samtímans.
Þessu hlutverki gegnir Lesbókin af miklum
metnaði.“
Í þakkarávarpi sínu sagði Þröstur Helgason
að það gleddi hann mjög að fá að taka við
þessari viðurkenningu fyrir hönd Lesbókar
Morgunblaðsins og fólksins sem kemur að út-
gáfu þess blaðs. Og það á degi tungunnar og
Jónasar.
„Tungan og Jónas eru auðvitað tengd órjúf-
andi böndum, en Jónas var einnig frumkvöðull
í íslenskri blaðaútgáfu. Hann stóð að útgáfu
Fjölnis ásamt félögum sínum, Brynjólfi, Kon-
ráði og Tómasi, og markaði djúp spor í sögu
íslenskrar blaða- og tímaritaútgáfu með hon-
um. Ein hugmynd lá þó öðrum til grundvallar
við útgáfu Fjölnis og hún var sú að Íslend-
ingar og íslensk menning þyrfti að eiga í sam-
ræðu við umheiminn, við hið merkasta sem
væri gert og hugsað í veröldinni. Og með
þeirri samræðu átti að „vekja lífið í þjóðinni
og halda því vakandi,“ eins og sagt er í inn-
gangi fyrsta heftis tímaritsins.
Þegar öllu er á botninn hvolft snýst þetta
því um lesarann eða um samband milli fólks,
um samræðu, þetta snýst um að við höfum
eitthvað að segja við heiminn og að við segjum
það á þann hátt að einhver vilji heyra. Þetta
snýst um það að við getum hugsað á þessari
tungu okkar, að við getum hugsað nýjar hugs-
anir, að við getum sagt eitthvað nýtt á hverj-
um degi og þannig lagt okkar skerf til sam-
ræðunnar, hér sem annarsstaðar. Líkt og
Fjölnismenn bentu á þá snýst þetta um að
forðast doðann, að orða nýja hluti og gamla
hluti á nýjan hátt.
Á meðan tungan hugsar nýjar hugsanir, á
meðan hún kemur okkur á óvart, á meðan hún
orðar hlutina á óvæntan hátt; á meðan tungan
gerir okkur orðlaus – þá lifir hún,“ sagði
Þröstur Helgason.
„Sérðu það
sem ég sé?“
Morgunblaðið/Þorkell
Karl Ágúst Úlfsson, Sigurður Sigurjónsson, Jón S. Guðmundsson og Þröstur Helgason, hand-
hafar viðurkenninga fyrir framlag til íslenskrar tungu og menningar og verðlauna Jónasar
Hallgrímssonar á Degi íslenskrar tungu.