Vísir - 25.10.1980, Blaðsíða 9

/»aí’i iOiU íÁ i .c,*
Laugardagur 25. október 1980.
vtsm
Biskupskjör mun fara
fram hér á landi á næsta
ári. Undanfari þess
verður prófkjör eða skoð-
anakönnun meðal presta
og annarra guðfræðinga,
sem búist er við að muni
eiga sér stað á þeim vetri,
sem gengur í garð í dag.
Herra Sigurbjörn Ein-
arsson mun á næsta ári
láta af embætti biskups
fyrir aldurs sakir eftir
farsælt og giftudrjúgt
starf. Mikill sjónarsviptir
mun verða að þessum
merka kennimanni, sem
hefur tekist vel að laga
sig að breyttum timum,
ekki síst með tilkomu
sjónvarpsins, þar sem
hann hefur með ræðu-
snilld sinni náð beint til
þjóðar sinnar á hátíða-
stundum og notið álits og
vinsælda sem biskup
hennar.
Forsetakosningar settu
meginsvip á það ár, sem nú er
að liða og varla hafa kosningar i
annan tima verið umfangsmeiri
eða snarari þáttur i þjóölifinu.
Þótt að forminu til hafi þær far-
ið fram með heföbundnum
hætti, var allur umbúnaður mun
meiri en áður hefur tiðkast og
kosningabarátta liflegri og
svipmeiri.
Biskupskjör hér á landi hefur
fram til þessa verið ólikt for-
setakjöri og aö mestu farið fram
i kyrrþey. Þar hafa klerkar og
kennimenn valið einn úr sinum
hópi til þess að gegna þessu em-
bætti æðsta yfirmanns þjóð-
kirkjunnar og ekki látið al-
menning i landinu hafa nein á-
hrif i þvi sambandi.
Gamlar reglur um fyrirkomu-
lag biskupskjörs kveða á um
hverjir hafi atkvæðisrétt við
biskupskjör og hvernig staðiö
skuli að atkvæðagreiðslunni, og
er augsýnilega orðið ástæða til
þess að endurskoða þær með til-
liti til aukinnar þátttöku leik-
manna i starfi kirkjunnar.
Forseti tslands frú Vigdis Finnbogadóttir og biskupinn yfir tsiandi, herra Sigurbjörn Einarsson,ganga
til dómkirkjunnar er setning alþingis fór fram á dögunum. Visismynd: GVA.
biskupskjörs. Hefði ekki verið
nær að lesa það sem blaðamenn
VIsis hafa ritaö um þetta mál
með kristilegu hugarfari og
gefa sér þá grundvallarfor-
sendu, að þeir væru að rækja
upplýsingaskyldu sina viö al-
menning I landinu?
Ritstjórn Visis telur, aö blaöið
eigi að flytja lesendum sinum
fréttir og fróðleik af þessum
vettvangi eins og öðrum sviðum
þjóðlifsins, vegna þess að al-
menningi komi það við hverja
klerkar landsins hyggist styðja
til kjörs biskups yfir Islandi.
Áróöur fyrir ákveðnum
manni?
Það er aftur á móti grundvall-
armisskilningur séra Guð-
mundar, aö Visir hafi haldið
fram eða hyggist halda fram
einhverjum ákveðnum manni I
þetta embætti. Getsakir um þaö
eru út i hött og koma mönnum
reyndar allspánskt fyrir sjónir i
grein þar sem rekinn er meiri
áróður fyrir einu biskupsefni en
dæmi eru til áður opinberlega.
Visir mun ekki taka afstöðu til
persóna viö fyrirhugað biskups-
kjör, og ekki styðja neinn á-
kveðinn mann til þessa háa
embættis, I þeim efnum mun
blaöið fylgja sömu stefnu og það
gerði i forsetakosningunum I
sumar, Þá kom ekki fram i leiö-
urum VIsis stuðningur við neinn
þeirra fjögurra frambjóðenda,
sem þá voru i kjöri.
Aftur á móti var umræöuvett-
vangur á siðum blaðsins opinn
öllum sjónarmiöum varðandi
þær kosningar og sama gildir
um biskupskjörið. Úr þvi aö
stuðningsmaður eins þeirra,
sem væntanlega koma til greina
(það má vist ekki tala um fram-
bjóðanda i þessu sambandi)
hefur riðið á vaðið, er eðlilegt að
aðrir séu hvattir til þess að láta
frá sér heyra um biskupskjörið
á siðum blaðsins.
óhlutdræg upplýsinga-
miðlun
, Sjálfstæöur fjölmiöill eins og
Visir reynir að birta sem við-
tækastar upplýsingar og fréttir
af hverju þvi máli, sem um er
fjallað, þannig að lesendur hans
Biskup prestanna
eda þjódarinnar?
Biskupskjör og
safnaðarfólk
1 þessu sambandi má minna
á, að i gær kom saman Kirkju-
þing tslands, æðsta samkunda
þjóökirkjunnar og þar eru
prestar og leikmenn jafnrétthá-
ir. Þeir kjósa i sameiningu
raunverulega rikisstjórn kirkj-
unnar, sem ber heitið kirkjuráð.
Það væri þvi i sjálfu sér eðli-
legt aö sami háttur yrði hafður á
við biskupskjör, það er að segja,
að leikmönnum innan kirkjunn-
ar, fulltrúum safnaðanna yrði
leyft að hafa áhrif á kjör
biskupsins, oddvita kirkjunnar,
nefna mætti forsætisráðherra
rikisstjórnar hennar, en kenni-
menn réðu þvi kjöri ekki einir
eins og nú háttar.
Þannig er þetta til dæmis i
Noregi. Þar hafa safnaðar-
stjórnirnar sitt að segja um val
biskups.
En það eru greinilega til i röð-
um klerka menn, sem telja, að
almenningi i landinu komi
hreinlega ekkert við, hver sé
kjörinn biskup hér á landi á
hverjum tima. Það sé einkamál
presta. Hversu fjölmennur sá
afturhaldshópur er veit ég ekki,
en einn talsmanna hans lét til
sin heyra á siöum Visis á dögun-
um. Það var séra Guömundur
Óli ólafsson, staðarprestur i
Skálholti.
Grein hans, sem bar yfir-
skriftina ,,Opið bréf til ritstjóra
VIsis: Um biskupskjör og blaða-
menn”, var hin undarlegasta i
ýmsum efnum. Sumt af þvi,
sem þar var dylgjað um er alls
ekki svaravert, en ekki verður
hjá þvi komist að ympra á
nokkrum atriðum, sem þar
komu fram.
Sálusorgari prestanna
Guðmundur óli leggur mikið
upp úr valdi prestanna i landinu
og segir, að biskupinn sé ein-
ungis biskup klerkanna en ekki .
þjóðarinnar allrar „prestur
prestanna” eins og hann orðar
það og prestarnir séu söfnuður
hans. „Hann skal fyrst og
fremst vera sálusorgari þeirra,
vera þeim tii trausts og halds i
öllu starfi þeirra” segir hann.
Hvað um þjóðina? Hvað um
almenning i landinu? Er
biskupinn ekki trúarlegur leið-
togi þjóðarinnar? Er ekki em-
bættistitill hans „biskupinn yfir
íslandi”?
Hræddur er ég um að sllk
sjónarmið sem Guömundur Óli
afhjúpar með skrifum sinum
eigi ekki upp á pallboröið hjá
öllum almenningi i landinu nú á
ofanverðri tuttugustu öld.
Hvaö um
prestskosningar?
Rökvissa klerksins fer dálitið
á skjön, þegar hann segir ann-
ars vegar, aö á embætti prests
og biskups sé ekki neinn eðlis-
munur i vorri kirkjudeild og
hins vegar að óeðlilegt sé, að
i menn gefi kost á sér i embætti
mundar Óla i nefndri Visis-
grein. Hvernig gat hann verið
þekktur fyrir að gefa kost á sér
sem prestur i Skálholti og berj-
ast þar fyrir kjöri sinu? Ég bara
spyr.
Formleg framboö
hjá Dönum
t nágrannalöndum okkar hafa
reglur um kjör biskups verið
færðar til nútimahorfs og til
dæmis i Danmörku eru menn
látnir bjóða sig formlega fram
til biskupsembættisins og þeim
gert skylt að leggja jafnframt
fram ákveðinn meðmælenda-
lista. Með þessu eru frændur
okkar Danir, samkvæmt kenn-
ingum Guðmundar óla að
brjóta gersamlega i bága við
kristna siðfræði og skilning
kirkjunnar á embætti biskups
með likum hætti og gerðist
varðandi embættasölur á mið-
öldum, svo vitnað sé til orða
klerksins, þar sem hann talar
um hversu óviðeigandi sé að
prestar eða guðfræöingar sækist
eftir biskupsdómi.
Samsæri eða kristið
hugarfar
Það er forvitnilegt aö kynnast
þvi hugarfari þessa kirkjunnar
þjóns, sem birtist I skrifum
hans. Grófar samsæriskenning-
ar eru það fyrsta sem honum
kemur I hug, þegar hann les frá-
sagnir Visis af þvi sem er að
gerast varöandi undirbúning
hafi tækifæri til að mynda sér
eigin skoðun á málinu. Hann
leggur einnig áherslu á að fá
menn til þess að lýsa afstöðu
sinni til mála i viðtölum eða
neðanmálsgreinum.
t fréttum er gætt fyllstu óhlut-
drægni og blaðamenn, sem
fréttirnar skrifa gæta þess
vandlega að láta ekki skoðanir
sinar eöa afstöðu til þeirra
mála, sem um er fjallað, koma
fram i frásögninni.
Það gefur aftur á móti auga
leið, að ábyrgur fjölmiðill
veröur aö taka afstöðu til þeirra
meginmála, sem athygli lands-
manna beinist að á hverjum
tima. Þær skoðanir blaðsins á
þjóðmálum og öðrum málefnum
koma einungis fram i forystu-
greinum blaðsins.
Visir er elsta dagblað lands-/
ins, verður sjötugur i lok þessa
árs. Hann hefur á hverjum tima
kappkostaö að fylgjast með tim-
anum og veita þá þjónustu, sem
lesendur hafa gert kröfur til:
Með þvi að laga sig að breyttum
aöstæðum er hann siungur, þótt
sjötugur sé.
Fréttaþjónustan hefur alltaf
verið þungamiðja i upplýsinga-
miðlun blaðsins og svo mun
verða áfram. Visir mun þvi
halda áfram að upplýsa lesend-
ur sina i fréttum og frásögnum
um það, sem telst til tiðinda á
hinum ýmsu sviðum þjóölifsins,
— þar á meðal á vettvangi
kirkju þjóðarinnar.
Ólafur Ragnarsson.
biskups. Mætti þá ekki spyrja:
Hvað um prestskosningar? Er
þá ekkí fyrir neðan allar hellur,
að fyrirkomulag þeirra sé þann-
ig, að prestar gefi kost á sér til
embættisins og stundi kosninga-
baráttu til þess aö ná kjöri?
Hvernig lita prestskosningar
út i augum manns, sem segir
um biskupskjörið: „Færi svo,
að einhver prestur eða guðfræð-
ingur tæki að sækja mjög fast
eftir biskupsdómi og berjast
fyrir eigin kjöri, væri jafnframt
ljóst orðið, að hann væri manna
sist fallinn til þess að verða
biskup”. Þetta eru orð Guð-
ritstjórnar
pistill
Ólafur Ragnarsson rit-
stjóri skrifar