Morgunblaðið - 27.11.2003, Blaðsíða 37

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. NÓVEMBER 2003 37
HJÁ Hafnarfjarðarleikhúsinu eru hafnar æfingar á Meist-
aranum og Margarítu eftir Mikael Bulgakov og er frum-
sýning fyrirhuguð milli jóla og nýárs.
Meistarinn og Margaríta er skáldsaga sem Bulgakov
skrifaði á fyrri hluta síðustu aldar og var birt í tímaritinu
,,Moskva“ sem framhaldssaga á sjöunda áratugnum, rösk-
lega 25 árum eftir dauða Bulgakovs og vegna andstöðu þá-
verandi valdhafa í Rússlandi fékkst bókin ekki útgefin fyrr
en mörgum áratugum síðar eða í lok aldarinnar. Helsta
ástæðan var sú að höfundurinn stakk á kýlum þjóðfélags-
ins eins og það kom honum fyrir sjónir og þótt bókin hafi
verið skrifuð á þessum tíma pólitískra þvingana og kúg-
unar á hún fullt erindi við samtímann, segir í fréttatilkynn-
ingu.
Leikgerðin er unnin af leikstjóranum Hilmari Jónssyni
sem hefur verið listrænn stjórnandi Hafnarfjarðarleikhúss-
ins frá upphafi og aðrir listrænir stjórnendur sýning-
arinnar koma úr röðum þess.
Þórunn María Jónsdóttir búningahönnuður, Börkur Jóns-
son leikmynd, Margrét Örnólfsdóttir tónlist, Egill Ingi-
bergsson ljósahönnuður, Ásta Hafþórsdóttir leikgervi.
Leikendur eru: Kristján Franklín Magnús, Margrét Vil-
hjálmsdóttir, Egill Heiðar Anton Pálsson, Erling Jóhann-
esson, Hjálmar Hjálmarsson, Elma Lísa Gunnarsdóttir, Jón
Páll Eyjólfsson, Sólveig Guðmundsdóttir og Páll S. Pálsson.
Stór hópur blásara úr lúðrasveitinni Svani tekur þátt í
sýningunni. Ennfremur kemur til liðs við leikfélagið hópur
hafnfirskra unglinga sem koma til með að gegna hlutverki
borgarbúa og vinna ýmis störf sem til falla við uppfærslu á
svo viðamiklu verki.
Meistarinn og
Margaríta í
Hafnarfirði
Morgunblaðið/Jim Smart
Stór hópur fólks kemur að sýningunni á verki
Bulgakovs í Hafnarfjarðarleikhúsinu.
BJARNI Jónsson hefur á undan-
förnum árum lagt sig eftir því að gera
leikgerðir af skáldsögum til flutnings
í útvarpi. Það er athyglisvert að hann
ræðst ekki á garðinn þar sem hann er
lægstur heldur leitar uppi skáldsögur
sem við fyrstu sýn virðist jafnvel
ómögulegt að snúa í leikrænan bún-
ing. Honum tekst undantekninga-
laust allsæmilega að draga fram
dramatískustu þætti þeirra og jafnvel
finna lausnir sem gera þær að athygl-
isverðum útvarpsleikritum. Að auki
þessum starfa skrifar hann áfram
leikrit frá eigin brjósti og verður eitt
þeirra – Vegurinn brennur – vænt-
anlega frumsýnt í Þjóðleikhúsinu í
byrjun næsta árs.
Hér hefur orðið fyrir valinu skáld-
saga eftir Guðberg Bergsson sem er
langt í frá eitt af bestu verkum höf-
undar. Ólína Þorvarðardóttir fjallaði
um bókina í umsögn í Mbl. þegar hún
kom út fyrir níu árum og notaði þá
setningar eins og „sérkennileg og
sundurlaus frásögn“,
kvað söguna líða fyrir
hve losaraleg hún
væri í byggingu, hún
væri „laus í böndum“
og „útúrdúrar margir
og langir“, „örlar á
klisjum“ og samtölin
„óþarflega bókleg“
þó að „aðdáendur
Guðbergs fá[i] þó
ýmsa sælgætismola í
þessu verki“ enda sé
hann „jafnan orð-
heppinn“ og bjóði
„upp á margt óborg-
anlegt spakmælið“.
Það er hægt að taka undir allt þetta
en hið ánægjulega við leikgerð Bjarna
er að honum hefur tekist að sneiða hjá
flestum vanköntum bókarinnar,
draga fram snilldina í þessu verki
Guðbergs auk þess að ná að komast
að kjarna málsins um eðli hinnar dul-
arfullu konu sem aðalpersónan, Vífill,
flækist með til Grindavíkur – eitthvað
sem greinilega hefur farið bæði fram
hjá Ólínu á sínum tíma og undirrit-
uðum þegar þau lásu bókina.
Orðmargir útúrdúrar Guðbergs
eru skornir niður við trog og við það
kemur Bjarni böndum á skáldlegt
hugarflug rithöfundarins. Útkoman
verður mun meitlaðra verk, gullmol-
arnir í stílnum fá að njóta sín og
tengslin milli hinna upphöfnu hug-
mynda um hina einu réttu og hvers-
dagslegrar sambýliskonu undirstrik-
uð með því að láta Eddu Heiðrúnu
Backman leika þessa tvíeinu konu.
Hún gerir það líka með glæsibrag,
hvert tilsvar innblásið af
andagift. Hjálmar Hjálm-
arsson skilar líka afar
vönduðu verki, hvort sem
er sem Vífill sögumaður
eða í samtölum við aðrar
persónur. Það er greini-
legt að María Kristjáns-
dóttir hefur lagt sig fram
um að ná fram afslöppuð-
um leik jafnframt því að
leggja áherslu á að per-
sónurnar samsvöruðu hin-
um undarlega hugarheimi
sem þær byggja, enda eru
þær „ekki afkvæmi veru-
leikans“ svo vitnað sé í orð
höfundar.
Það er skemmtilegt að heyra í
Kristbjörgu Kjeld og Pétri Einars-
syni í stuttu atriði en þar hefði hljóð-
myndin mátt vera áleitnari, enda þau
á ferð í bifreið. Ólafur Darri Ólafsson
og Örn Árnason skila sínu mætavel en
rúsínan í pylsuendanum er Margrét
Helga Jóhannsdóttir sem leikur
frænkuna eins og hún ein getur leikið
slíkar kvenpersónur.
Tónlistin á stóran þátt í hve flutn-
ingurinn er vel heppnaður. Það er
sjaldgæft að leikgerðir séu betur
heppnaðar en skáldverkið sem þær
eru byggðar á – ef slíkt gerist er það
vegna þess að höfundi leikgerðar
tekst að skilja hismið frá kjarnanum
og leyfa snilld skáldsins að njóta sín í
sinni hreinustu mynd. Þessi leikgerð
Bjarna Jónssonar er gott dæmi um
slíkt.
Hin eina rétta
LEIKLIST
Útvarpsleikhúsið
Höfundur leikgerðar: Bjarni Jónsson sem
byggir á samnefndri skáldsögu Guðbergs
Bergssonar. Höfundur tónlistar: Hallur
Ingólfsson. Leikstjóri: María Kristjáns-
dóttir. Upptökustjórn: Björn Eysteinsson.
Leikarar: Edda Heiðrún Backman, Hjálm-
ar Hjálmarsson, Kristbjörg Kjeld, Mar-
grét Helga Jóhannsdóttir, Ólafur Darri
Ólafsson, Pétur Einarsson og Örn Árna-
son. Frumflutt fimmtudag 20. nóvember;
endurtekið fimmtudagskvöld 27. nóv-
ember.
ÆVINLEGA
Sveinn Haraldsson
Bjarni Jónsson
. 23 34 5
&*4 6 
&*3





  


!
"

#"4 "0&& 7) .083&4 ,9 
"   "$4 :3* ; &0014 <&&
%"$4 ;&* <&*30&4 = >5 
&  &'
  4 . &3 2 0&4 "?= # -

(
   ) $  4 "3 3 4 ??
0 *)  " 
  )4 "3 3 4 ??
0 +, " 
 -4 @-3&& ,  0&4 "?= # -

.  /  0

4 A  % 3&0&4 % &
 "   /,"4 A
 B&& B0&4 C- 0  &&3&
1#
 4 A
 B&&0&4 "?= # -

D3&  3
0 E  "
#
$%&&
"











%"$4 ;&* <&*30&4 = >5 
1#
 4 A
 B&&0&4 "?= # -

2 34 
4 :& ,08&4 ,9 
5$4 ;&* <&*30&4 = >5 
64 ;&* <&*30&4 = >5 
7"  , 4 =3*$ B$* 34 "?= # -


"
 4 =3 0 ;) <&
0&4 C- 0  &&3&
&
4 F3&* =319-* 34
03
*
 4 D3& 7-0&4 C- 0  &&3&
04 ;&* <&*30&4 = >5 
 "
#
$%&&

 '
#
 # #
("










!
"

#"4 "0&& 7) .083&4 ,9 
 "   /,"4 A
 B&& B0&4 C- 0  &&3&
%'"4 <&
 G& ,93&0& 0 D H ,-* 34 C- 0  &&3&
*
4 73 $& 5  B&&* 34 C- 0  &&3&
+ '4 C*0&&4 C- 0  &&3&
"

8 9 &) " 4 D03& I0 4 "?= # -

(" : ;'
 ) " <<<4 : ?3 4 "?= # -

="
'4 ,9&3 B0& J**34 = >5 
0),> ?@ % >4 5 3 "&0&4 23&*
* ;;  A  "4 ;&* 8 : &
0 4 = >5 

 
#
 &
("


  




"   "$4 :3* ; &0014 <&&
(
   ) $  4 "3 3 4 ??
0 *)  " 
  )4 "3 3 4 ??
0 .  /  0

4 A  % 3&0&4 % &
B A     9 4 <3 " 0& 0
 334 "?=
0 3AC 7
 
4 F&* > 3 &* *> ""#4 2K  I0L4 "?= # -

 ;- D "$4 %3 ,) %
-&0& 3  J34 M&*& 3
" , A 4 C3K1  C00 4
03
   A )4 5$& ;&* 34 % 

)*+,-.
/01
2)*3
422

*53..
(6#
#
&   #



  


&  &'
  4 . &3 2 0&4 "?= # -

+, " 
 -4 @-3&& ,  0&4 "?= # -

2)  (A4 N3&&4 "?= # -

E  4
03 A
0&4 % **
6 , 6"4 @&& 5
& %39&* 34
03
* " 9 * 4 ?-3 "&0&4 ; &&  
O3

)
 @ F  3,  *" <4 B$3 ?-0&4 C- 0  &&3&
+
 -  4 D$& ?-* 34 = >5 
G' * 
 9 F  HH4 B9&
33 0&4 C- 0  &&3&
%" 4 %0*4 = >5 
 "
#
$%&&
78



  
 

G' 
4 "1&&  # 7 4 C- 0  &&3&
* ;' A"  4 4 % -10 # -
  "'4 .& <&3 ; 3&0& *34 , # -
& 5 &'A 4 %3 ?-0&4 "?= # -

*  4 713 B3&4 C&3&&
+  )4 4 C- 0  &&3&
G' " " G' " A 4 D D) B9&0&4 6 ) 1
&*
( ) I4 73 9-& 70&4 53 $ &    && 
O  4 4 = >5 
7A," 4 B&& :4 F
 

 
 

()! &'((*
, # C- 0  &&3&/ F , # C- 0  &&3&/ %$ , # C- 0  &&3&/ C9**
,   #* &  453&
D&*0&/ 73&&&3
D&*0&/ %-3&*
? &&3&&>D&*0&/ ;  P 3
? &&3&&>D&*0&/ 5
&
3 +$,

()! &'(&&*
? &&3&&>, # 7
$ / 7
$
,  & "& 20&/ M
3 ? &&3&&>, / 45
& P 3/ ;   ? &&3&&>D&*0&/ B - 03/ ;   5 
/ ;  3/ % 
/ D3 
B3

3/ % 3
&&3
? &&3&&/ 73&&&3
%&
O$3&* 0
&& -   /   ) &) () Q&&3
3 C0&
O $ &   # 
&* 0
O  > 0 3
& &) 7 &&P   3
*  / &O P    3  $  &&3 * 3
3&)
? &&3&&/ 5 = &3 5