Morgunblaðið - 29.11.2003, Blaðsíða 16

16 D LAUGARDAGUR 29. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
H
jónin Þorbjörg Helga Vig-
fúsdóttir, verkefnastjóri
við Háskólann í Reykja-
vík, og Hallbjörn Karlsson
kynntust þeirri hefð þegar
þau bjuggu í Bandaríkjunum að elda
kalkún á þakkargjörðardaginn.
En að sögn Þorbjargar er Þakk-
argjörðarhátíðin aðalhátíð Banda-
ríkjamanna og lengsta frí þar í landi.
„Við kynntumst hefðinni og
ákváðum að prófa að elda þetta sjálf
því þetta er svona ekta amerískt allt
saman. Við erum sex, ég og mað-
urinn minn Hallbjörn Karlsson, Ólöf
Rós Káradóttir og Jóhann Ófeigs-
son, Gísli Marteinn Baldursson og
Vala Káradóttir. Ólöf og ég lærðum í
sama háskólanum í Seattle og ég
þekki Gísla og Völu síðan í Versló og
Ólöf og Vala eru systur. Þetta var því
dæmalaust fínn hópur!“
Þorbjörg segir að hópurinn skipti
eldamennskunni á milli sín en upp-
skriftirnar koma upphaflega frá öðru
vinafólki þeirra í Seattle sem hafði
fundið þær flestar í tímaritinu
Gourmet Magazine.
„Uppskriftin er alveg sérstaklega
gott samspil af upprunalegum hrá-
efnum þakkargjörðarmatarins og
nýjum hráefnum. Uppskriftin er líka
sérstaklega góð með það að hægt er
að vinna margt fyrirfram því
kalkúnninn þarf að vera í ofninum í
rúmar fjórar klukkustundir. Ég
mæli samt ekki með því að ein fjöl-
skylda geri alla uppskriftina enda er
góður siður í Bandaríkjunum að
skipta verkefnum á milli sín og
kostnaði með því að skipta uppskrift-
unum niður á matargesti. Við höfum
breytt mjög litlu en við höfum notað
íslenska sósuuppskrift og waldorf-
salat með sem var ekki með upp-
runalegu uppskriftinni.
Fyrst þegar við komum heim var
ekki hægt að fá allt í uppskriftirnar
en við höfum séð til þess að upp-
skriftin hafi ratað til stjórnenda
Hagkaupa og síðustu tvö ár hefur
allt verið til fyrir matarveisluna. Við
höfum meira að segja fengið ferskan
kalkún í gegnum Hagkaup með 2–3
daga fyrirvara þó að kalkúnavertíðin
sé ekki hafin á þessum tíma,“ segir
Þorbjörg.
Að sögn Þorbjargar hentar mál-
tíðin vel bæði um jól og áramót en
þau Hallbjörn hafa eldað hana bæði
á Þorláksmessu, aðfangadag og á
áramótum og alltaf við góðar und-
irtektir matargesta.
„Við skálum þó alltaf fyrir indján-
unum svona aðeins til að halda í hefð
þakkargjörðarhátíðarinnar,“ segir
Þorbjörg.
Kalkúnn með ferskum
kryddjurtum
5 til 7 kg kalkúnn (geymið inn-
mat fyrir soð – allt nema lifur)
½ bolli ósaltað smjör
8 greinar af ýmsum kryddjurtum
(timian, sage, rósmarín, og
marjoram)
1½ bolli vatn
Til skrauts: greinar af ýmsum
ferskum kryddjurtum
Forhitið ofninn að 160°C. Þvoið
kalkúninn að innan og utan og
þurrkið með eldhúsbréfum. Brettið
hálsaskinn undir kalkúninn og festið
með stálprjóni eða tréprjón. Festið
vængi við búkinn.
Setjið kalkún á grind (grind fyrir
kjúklinga eða læri) í pönnu. Bræðið
smjör og penslið kalkún að innan
með smjöri og saltið og piprið. Pensl-
ið kalkúninn að utan og saltið og
piprið. Bindið lauslega saman lærin
með eldhússnæri. Bakið kalkún í
miðjum ofninum í 1 klst. Bætið vatni
í pönnuna og bakið kalkúninn áfram í
aðra 2 klukkutíma en hellið vatni yfir
kalkúninn eftir hverjar 20 mínútur í
ofninum eða þangað til kjöthitamæl-
ir sem stungið er í kjötmikinn hluta
læris segir 80°C og vökvi rennur tær
þegar stungið er í kalkúninn. Færið
kalkúninn á fat og setjið soðið í pott.
Takið prjóna úr kalkúninum og
fleygið bandinu sem er á lærunum.
Látið kalkúninn standa í 30 mínútur.
Skreytið kalkúninn með krydd-
jurtum og berið fram. Uppskriftin er
fyrir 8.
Kryddfylling með
beikoni og kornbrauði
2 hleifar maískornbrauð
6 stór sellerírif
2 stórir laukar (450 g)
500 g beikonstrimlar
½ bolli saxaðar kryddjurtir (timi-
an, sage, rósmarín, marjoram)
eða 2 msk af þurrkuðum krydd-
jurtum.
1 bolli kjúklingasoð, 1⁄4 bolli feiti
af kalkúni eða brætt smjör.
Forhitið ofninn að 160°C og smyrj-
ið eldfast mót. Skerið maískorn-
brauðið í 1,5 cm teninga og þurrkið á
bökunarpönnu í ofninum í rúmar 20
mínútur. Takið brauðið út og látið
kólna en hafið áfram kveikt á ofn-
inum. Skerið gróflega sellerí, lauk og
beikon. Steikið beikon í stórri pönnu
á meðalhita þar til brúnað (um 10
mínútur). Bætið út í selleríi og lauk
og hrærið þar til grænmetið er orðið
mjúkt, í um 5 mínútur. Bætið út í
kryddjurtunum, salti og pipar og
hrærið saman í um eina mínútu.
Sett í stóra skál, blandið saman
beikonblöndu og maískornbrauðinu
og flytjið yfir á bökunardisk. Fyll-
inguna má búa til að þessum punkti
einum degi fyrir matarboðið ef hún
er kæld alveg áður en hún er sett í
kæli. Dreifið yfir blönduna soði og
bakið með loki/álpappír í eina
klukkustund í efri hluta ofnsins.
Dreifið fitu eða smjöri yfir fyllinguna
og bakið í 30 mínútur í viðbót án
loks/álpappírs, eða þangað til brún-
að. Gerir 16 bolla af fyllingu.
Maískornbrauð
2 bollar hveiti
2 msk lyftiduft
1 tsk salt
2 bollar gult kornmjöl
½ bolli sykur
2 bollar mjólk
2 stór egg
1 bolli mjúkt ósaltað smjör
Hitið ofninn að 200°C og smyrjið
tvær skúffukökupönnur með smjöri.
Sigtið saman í stórri skál hveiti, lyfti-
duft og salt og blandið við kornmjölið
og sykurinn þar til vel blandað.
Hrærið létt saman mjólk og egg þar
til næstum fullhrært. Bætið smjör-
inu við hveitiblönduna og hrærið í
hrærivél þar til deigið er eins og
gróft mjöl. Setið eggjablönduna
saman við og hrærið (deigið verður
þunnt). Hellið deiginu í formin og
bakið í miðjum ofninum þar til gullið
á litinn (í um 50 mínútur). Kælið
brauðið í 10 mínútur í pönnu og síðan
aftur úr pönnunni. Brauðið má
geyma í plastfilmu og geyma í kæli í
2 daga eða frosið í 2 vikur.
Stappaðar sætar kart-
öflur með viskí og pec-
an-hnetum
3 kg sætar kartöflur (um 6–7
stórar)
3 msk bourbon (amerískt viskí)
½ bolli mjúkt ósaltað smjör
2 bollar pecan-hnetuhelmingar
1 tsk gróft salt
2 msk púðursykur
Forhitið ofninn að 225°C. Stingið í
kartöflurnar með gaffli og setjið á
bökunargrind í miðjan ofnin þar til
kartöflurnar eru orðnar mjúkar – í
um eina klukkustund.
Þegar kartöflurnar hafa kólnað
nógu mikið til að geta haldið á þeim
(þær verða mjög heitar) er hýðið
tekið af kartöflunum og helming-
urinn af kartöflunum settur í mat-
vinnsluvél.
Bætið í bourbon-viskí og sex mat-
skeiðum af smjöri og hakkið í um 30
sekúndur (á að vera aðeins gróft).
Setjið í skál. Hakkið kartöflurnar
sem eru eftir og látið matvinnsluvél-
ina hakka þar til maukað. Setjið
þennan helming líka í skálina, piprið
og saltið að vild og blandið saman.
Setjið svo kartöflustöppuna í eld-
fast mót.
Stöppuna má gera tveimur dögum
fyrir matarveisluna ef hún er kæld
strax og plastfilma sett yfir. Látið
kartöflurnar ná stofuhita fyrir hitun.
Lækkið hitann í 170°C. Breiðið úr
pecan-hnetunum á bökunarplötu og
bakið í ofninum þar til þær eru orðn-
ar mjúkar (í um 10 mínútur). Blandið
svo saman tveimur msk af smjöri og
grófu salti við hneturnar.
Hneturnar má undirbúa 2 dögum
fyrr, en þær þurfa að geymast í loft-
þéttum umbúðum við stofuhita. Rað-
ið hnetunum ofan á kartöflustöppuna
og setjið púðursykur yfir allt. Bakið
kartöflurnar í efri hillu í ofninum
þangað til alveg heitt í gegn og þar
til að pecan-hneturnar eru orðnar
aðeins brúnni (um 30 mín.). Upp-
skriftin er fyrir 8 manns.
Rósakál og grillaðir
rauðlaukar
2 kg rauðlaukar (um 9 stk)
1 msk ólífuolía
500 g rósakál
1½ msk Dijon-sinnep
¼ bolli vatn
3 matskeiðar ósaltað smjör
Forhitið ofninn í 220°C. Skerið
laukinn í 6 báta þannig að rótarendi
haldi lauknum saman. Blandið sam-
an í stórri skál lauk, olíu, salti og pip-
ar að smekk. Raðið lauknum á bök-
unarpönnu og bakið í 20 mínútur.
Kalkúnn
frá Seattle
Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir og Atli Freyr Hallbjörnsson huga að matseldinni.