Morgunblaðið - 29.11.2003, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. NÓVEMBER 2003 37
E
kki er vitað hvernig fyrstu
kertin urðu til en fundist
hafa kertastjakar í Egypta-
landi úr leir frá fjórðu öld
fyrir Krist. Vitað er að Kín-
verjar og Japanar til forna unnu vax
úr skordýrum og fræjum og settu í
pappírsmót. Í indverskum must-
erum voru notaðir kveikir með vaxi
sem var unnið úr sjóðandi kanil.
Hér á Íslandi notuðum við lengi
framan af tólgarkerti unnin úr fit-
unni af íslensku sauðkindinni.
Kveikurinn var gerður úr fífu og var
tólgin brædd og henni hellt ofan í
strokk með volgu vatni og kveikn-
um dýft ofan í aftur og aftur þang-
að til nógu mikil tólg hafði fest við
svo úr varð kerti. Kertin voru líka
steypt í sérstök kertaform. Til
hátíðabirðgða eins og á jólum voru
búin til þríarmakerti, svokölluð
kóngakerti.
Kertin stóðu venjulega á kerta-
stikum úr tré eða málmi og voru
kertin annaðhvort í venjulegri holu
eða fjöður hélt kertinu föstu við
trébút.
Skapa
stemmningu
Kerti og stjakar
prýða velflest heim-
ili. Hlutverk þeirra
hefur breyst en
segja má að kertin
hafi lítið hagnýtt
gildi og séu frekar
notuð til að skapa
notalega stemmn-
ingu með mun-
úðarfullri birtu sinni,
en til að lýsa upp hí-
býli fólks.
Þegar jólin nálg-
ast og fólk fer að
huga að skreyt-
ingum heima hjá sér
má hugsa sér að
setja kertastjakana
í jólalegan búning.
Þannig geta þeir
líka komið í staðinn
fyrir borðskreytingu.
Oft á fólk skraut
eða annað glingur
til að skreyta kerta-
stjakana með. Ef
ekki, er hægt að
leita til dæmis til
blómaverslana sem
selja ýmiss konar
efni til skreytinga.
Ekki eru allir sem hafa tíma til eða
áhuga á að búa til skreytingar af
þessu tagi og geta þá farið með
kertastjakana í blómabúðir og látið
skreyta þá fyrir sig.
Mikið úrval af kertum
Kerti af öllum stærðum og gerð-
um, með eða án ilms, er að finna í
verslunum. Fyrir jólin er það þó oft-
ast hið hefðbundna sem verður fyrir
valinu. Einföld kerti í rauðum lit,
vínrauðu, grænu eða gylltu. Þeir
sem aðhyllast naumhyggjuna inn-
anstokks halda sig gjarnan við
hvít, grá eða silfruð kerti. Til eru
þeir sem vilja breyta til og „poppa“
upp jólin og nota einhverja aðra liti.
Kertastjakarnir sem fólk hefur á
borðum hjá sér eru til með ýmsu
móti og fer það venjulega eftir því
hvernig húsgögn eru á heimilinu í
hvaða stíl þeir eru, hvort þeir eru
silfraðir, gylltir, úr smíðajárni, steini
eða tré. Efni eða útlit stjakanna
skiptir kannski ekki mestu máli
heldur birtan sem kertið veitir inn í
huga okkar á þessum árstíma.
Morgunblaðið/Jim Smart
Coryllusgrein, þ.e. nornahesli, er bundin við smíðajárnið en járnið
sjálft er skreytt með silkigreinum í gylltum lit. Koparbrúnar slaufur
og jólakúlur gefa kertastjakanum jólalegt yfirbragð. Kertastjakinn er
frá Garðheimum.
Aðeins annar stjakinn er skreyttur þó að þeir standi
hlið við hlið. Skreyting hans er einföld og fólgin í því að
gervigrenigrein með rauðum kúlum er fest með gylltum
vír á stjakann og skreytt með rauðri stjörnu. Blóma-
verkstæði Binna sá um skreytinguna.
Skemmtilegar
borðskreytingar
Silfurstjakinn sem er frá Garðheimum er
skreyttur með coryllusgrein sem er bundin við
stjakann og hann skreyttur með silfurstjörnu
og glærum jólakúlum.
Skreytingin á kerta-
stjakanum, sem er
frá Garðheimum,
felst í að grenigrein
er vafið um stjak-
ann og skreytt með
rauðu perlubandi.
Mjóar slaufur úr
gagnsæju efni eru
uppi við kertin.
Þessi fimm arma stjaki er skreyttur með tveim lengjum.
Önnur er gerð úr glerlaufblöðum og hin gervigreni. Lengj-
unum er vafið saman og þær settar eftir smekk á stjakann.
Þykk flauelsslaufa prýðir stjakann sem er frá Blómaverk-
stæði Binna.
Skreyting kertastjakanna er sérstök að því leytinu að
stjakarnir eru víraðir saman. Framan á þá eru festar
greinar með kristaláferð sem hafa verið bundnar
saman með vír. Á þær eru hengdar glærar gler-
stjörnur. Blómaverkstæði Binna.