Vísir - 10.12.1980, Blaðsíða 8

VISIR
19'laitzsJj .01 -i rrrnlrÆ'
Miðvikudagur 10. desember 1980.
Utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjdri: DavlA GuAmundsson.
RitstjOrar:
ólafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Ðragi Guómundsson, Ellas Snaeland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaóamenn: Axel Ammendrup, Arni Sig-
fússon, Frlða Astvaldsdóttir, Gylfi Kristjánsson, lllugi Jökulsson, Kristln Þor-
steinsdóttir, Páll Magnússon, Sveinn Guðjónsson, Sæmundur Guðvinsson, Þórunn
Gestsdóttlr. Blaðamaður á Akureyri: Glsli Slgurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L.
Pálsson, Sigmundur O. Steinarsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Elln Ell
.ertsdóttir, Gunnar V. Andrésson, Kristján Ari Einarsson. Utlitsteiknun: Gunnar
Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Siguröur R. Pétursson.
Ritstjórn: Siðumúli 14, simiSÓÓU 7 linur. Auglýsingar og skrifstofur: Slðumula 8,
slmar 86411 og 822Ó0. Afgreiðsla: Stakkholti 2—4, sfmi 8óól 1.
Áskriftargjald kr. 7.000 á mánuði innanlands og verð i lausasölu 350 krónur eintak-
iö. Visir er prentaður i Blaðaprenti hf.;Siðumúla 14.
Mál Hannesar Jðnssonar
Það er sem betur fer ekki á
hverjum degi, sem þeir menn, er
valdir hafa verið af utanríkis-
þjónustu íslands til þess að gæta
hagsmuna landsins á erlendum
vettvangi, fara í málflutningi
sínum svo langt frá mótaðri
utanríkisstefnu landsins, að ræð-
ur þeirra séu máðar út úr
fundargerðum alþjóðastofnana.
Það er heldur ekki daglegt
brauð, að slíkir sendimenn
þjóðarinnar neiti að viðurkenna
embættisafglöp sín og verjist
opinberlega með því að ata f jöl-
miðla og blaðamenn auri, um leið
og þeir kasta rýrð á störf ís-
lenskra ráðherra og embættis-
manna.
Hvort tveggja þetta hefur nú
gerst. Sá, sem hér á hlut að máli,
er dr. Hannes Jónsson, sendi-
herra íslands í Gienf.
Málavextir eru í stuttu máli
þeir, að í Sandkornsdálkum Visis
voru birtar fregnir af því, að
ræða, sem Hannes Jónsson sendi
herra flutti á vettvangi EFTA i
Genf um málefni Júgóslava
hefði valdið hneykslan meðal
fulltrúa aðildarríkja EFTA, þar
sem sendiherrann hefði kynnt
allt aðra afstöðu til málsins en
island hefði haft fram til þess.
Hefði sendiherrann verið kvadd-
ur heim á f und utanríkisráðherra
og viðskiptaráðherra vegna
málsins, og síðan hefði verið ósk-
Hannes Jónsson, sendiherra tslands hjá EFTA hefur meö stóryrðum ráöist á VIsi fyrir
frásagnir af furöulegri framgöngu hans sjálfs hjá EFTA, en utanrikisráöherra hefur nú
staöfest.aö þær hafi veriö réttar.
að eftir, að ræða Hannesar um
málefni Júgóslava yrði máð úr
bókum ráðsins.
Vegna þessara skrifa í Visi
sendi Hannes Jónsson blaðinu
mikla grein þar sem stóryrði í
garð blaðsins og starfsmanna
þess voru ekki spöruð. Segir hann
þar, að skrif Vísis séu ,,ekki að-
eins meiðyrði, heldur einnig at-
vinnurógur og tilraun til mann-
orðsþjófnaðar af versta tagi".
Hann kveðst eigi vita hvernig á
,,rógskrifum Vísis" standi, hitt
sé þó vist að enginn málefna-
grundvöllur sé fyrir þeim, þar sé
eingöngu um að ræða ,,rakalaus-
an rog ...
Fyrr má nú taka upp í sig, og
skyldi maður ætla,að sá sem svo
gerir, sé með hreinan skjöld i
þeim efnum, sem um ræðir. Svo
er ekki.
Æðsti yfirmaður Hannesar
Jónssonar, Ólafur Jóhannesson,
ufanríkisráðherra, staðfesti í
viðtali i Vísi í gær, að fréttir
blaðsins af framferði sendiherr-
ans væru réttar og þar á meðal,
að samið hefði verið um, að ræða
Hannesar um Júgóslavíumálið
yrði felld niður úr fundargerðar-
bókum Eftaráðsins.
Þótt Vísir hefði öruggar
heimildir fyrir f rásögnum sínum
af máli Hannesar Jónssonar,
þótti nauðsynlegt úr því sem
komið var að leita opinberrar
staðfestingar á málsatvikum.
Olafur Jóhannesson, utanríkis-
ráðherra, taldi það upphaflega
vera mál Tómasar Árnasonar,
viðskiptaráðherra sem færi með
málefni EFTA að svara spurn-
ingum blaðsins um málið, en
þegar á átti að herða, neitaði
Tómas að ræða mál Hannesar við
Vísi og vísaði því að nýju til
Ólafs. Hann staðfesti siðan það,
sem sagt hafði verið í dálkum
Vísis um mál Hannesar eins og
fram kom i blaðinu í gær.
Vísir hefur því verið hreinsað-
ur af þeim áburði, sem sendi-
herrann hafði í f rammi gagnvart
blaðinu í grein sinni á dögunum,
en er hægt að endurheimta álit is-
lenskrar utanr íkisþjónustu
meðal EFTA-þjóðanna?
Framganga Hannesar Jóns-
sonar í þessu máli. bæði á vett-
vangi EFTA og á síðum Vísis er
fyrir neðan allar hellur og ekki
sæmandi manni, sem á að vera
fulltrúi islensku þjóðarinnar
gagnvart þeim þjóðum og stofn-
unum, sem við eigum samskipti
við.
Treystir utanr íkisráðherra
landsins þessum manni áfram
fyrir svo ábyrgðarmiklu emb-
ætti?
SV0 HRÆÐILEGA EINFALT
Menn velta þvi fyrir sér þessa dagana hvort
hinn öflugi rauði her muni marséra yfir landa-
mæri Póllands og taka i lurginn á þeim óróa-
seggjum, sem hafa leyft sér að efast um ágæti
forsjár hinna alvisu og friðelskandi alheims-
verndara i Moskvu. Jafnvel hinir visustu menn
skeggræða þessi mál, rétt
landsleikur við Dani sé
ákaflega óviss.
eins og þýðingarmikill
framundan og úrslit
Að læra gf reynslunni.
Eg á oft afskaplega erfitt aö
skilja það hvernig alsjáandi
menn komast hjá þvi að sjá,
menn með góða heyrn komast
hjá þvi aö heyra og menn með
sæmilega greind komasthjá þvi
að skilja einföldustu staðreynd-
ir. Samt veitist mörgum þetta
ótrúlega auðvelt. 1 sannleika
sagt skil ég ekki hvernig menn
geta efast um það að sovéther-
inn marséri inn i Folland i íyll-
ingu timans, ef ekki tekst meö
öðrum leiðum að snúa niður þau
öfl, sem raskaö haia ró þeirra
Kremiverja og truflaö þá við
varöveislu friðai i Afganistan
og annars staður i heiminum.
Reynslan kenmr mér aö þetta
beinlinis blasi við, og það sem
meira er, að ef maöur litur kalt
og rólega á málin þá er auðséð
að þeir geta hreint ekkert annað
gert Það, sem er að gerast i
Póllandi núna, er enn þá
einangraö sjúkdómsfyrirbæri i
heimi kommúnismans, en ef
ekki veröur gripið til viðeigandi
ráðstafana gæti það orðið að
farsótt, sem legöi veldið i rúst.
Engin fórn er of stór fyrir þá
Kremlverja til að hindra út-
breiösiu slikrar sóttar og engin
læknisaöferö er of sársaukafull
til þess að beita henni undir slik-
um kringumstæöum. Timinn
læknar lika öll sár — þann sann-
leika hafa Kremlverjar löngu
lært.
Hvers vegna nauðsyn-
legt?
Hvers vegna er þetta nauð-
synlegt? Jú, þaö er einíalt mál.
Ef Pólverjar komast upp með
þann skratta að leyfa frjáls fé-
lög, sem eru dæmd til þess aö
verða virk stjórnarandstaða, þá
munu aörir fylgja á eftir og
krefjast sömu réttinda. Enn
hefur nefnilega engin þjóð sætt
sig við ok kommúnismans, þær
sem við hann búa hafa verið
barðar til hlýðni. Hvergi i
kommúnistariki hefur stjórnar-
andstaöa verið leyfð. Það gæti
ekki endað nema með þeim
ósköpum að þjóðin afþakkaði
kommúnismann. Þess vegna
má það ekki. 1 þjóðfélagi, þar
sem rikiö er að segja má eini
vinnuveitandinn hljóta frjáls
verkalýösfélög að veröa raun-
veruleg stjórnarandstaða. Þess
vegna eru þau eitthvert voða-
legasta sjúkdómseinkenni
kommúnistarikis.
Hvers vegna er þá
hikað?
Já, hvers vegna er þá hikað?
Það er eðlilegt. Þaö er ekkert
gamanmál fyrir sovélmenn að
ráðast inn i Pólland. i fyrsta
lagi er talið liklegt að herinn
myndi veita mótspyrnu og eftir
að hann yrði sigraður myndu
hinir almennu borgarar halda
uppi skemmdarstarfsemi og
jafnvel skæruhernaði. Innrás
yrði þvi alldýrt spaug. Álits-
hnekkirinn út á við yrði einnig
umtalsverður i bili. „Friðar”
starfsemin yrði erfiðleikum háö
fyrsta kastið. Þess vegna munu
sovétmenn leggja á það áherslu
að lækna sjúkdóminn i Póllandi
eftir öörum leiðum. Þeir munu
reyna að kæfa írelsishreyfing-
una þar í fæðingunni, læða út-
sendurum sinum inn i raðir
hennar, múta mönnum og
hræða þá til þess að láta af uppi-
vöðsluseminni. Þess vegna er
beðið átekta, uns þessi ráð eru
þrautreynd eða þar til áhrifin
eru orðin óþolandi I grannrikj-
unum.
Hvað gerir umheimur-
inn?
Hann mun hafa hátt. Menn
munu mótmæla hástöfum.
Það verður farið i langar
kröfugöngur og fjöldi mótmæla-
spjalda mun veröa óteljandi.
Hér munu menn hópast i Tún-
götuna og standa þar með tár-
vot augu, urrandi af heift — en
þar við situr lika. Kremlverjar
vita af fenginni reynslu aö þetta
liður hjá. Smám saman gleym-
neðanmóls
Magnús Bjarnfreðsson
fjallar um stöðu mála i
Póllandi og það, hvort
rauði herinn rnuni
marséra inn i Pólland.
Telur hann vist, að ef
ekki takist að berja
frjálsu verkalýðsfélög-
in niöur, þurfi menn
ekki að vera i neinum
vafa.
ist þetta, eöa menn hætta að
minnsta kosti aö nenna að æsa
sig, og meta „eölileg” sam-
skipti meira en nokkra dauða
Pólverja. Eftir svo sem tiu til
fimmtán ár mun veröa undirrit-
aður nýr alþjóðasamningur um
frið og afvopnun og dindlar
sovétmanna hér og erlendis
munu ekki mega vatni halda
yfir hinni einlægu friðarviðleitni
þeirra. Og dindlar dindlanna
munu trúa yfirdindlunum eins
og venjulega. Þetta vita Sovét-
menn mæta vel.
Meðal þeirra, sem munu mót-
mæla iTúngötunni hérna, verða
margskonar „friöarsinnar”
sem ekkert mega aumt sjá vest-
an járntjalds. Rétt einsog
þegar ráðist var inn i
Tékkóslóvakiu munu þeir
koma slefandi af sorg og reiöi
fram fyrir þjóöina i sjónvarpi og
lýsa þeirri skoðun sinni að
sovétmenn séu hinir verstu
hundar. Barnalegir hugsjónar-
menn munu fara um þaö fjálg-
legum oröum að þeir vilji allt
öðru visi kommúnisma, sem
byggist á lýðræði og skoðana-
frelsi. Þeir munu komast upp
með þaö, enda þótt allir alsjá-
andi menn megi vita að lýð-
ræðislegur kommúnismi hefur
aldrei verið og mun aldrei veröa
annað en kjaftæði.
Þess vegna munu þeir
marséra.
Munu þeir þá marséra? Það
er ekki alveg vist. Það getur
verið að þeim takist að berja
frjálsu verkalýðsfélögin niður,
kæfa þau i fæðingunni. Þá trufl-
ast ekki ró aðdáenda þeirra og
friðarsamningar i Afganistan
geta gengiö sinn gang. En ef það
tekst ekki, þurfa menn ekki aö
vera i neinum vafa. Svo slæmt
sem það veröur um sinn að
þurfa aðberjast við Pólverja er
þó hálfu verra ef sjúkdómur
þeirra breiðist úr. Það má undir
engum kringumstæðum gerast
Þess vegna munu þeir marséra
Svo hræðilega einfalt er það.
Magnús Bjarnfreðsson