Vísir - 03.01.1981, Blaðsíða 18

18
Laugardagur 3. janúar 1981
vism
fyrsta sinn sem sett eru skilyrBi
sem beinast að öðru en þvi að
tryggja rikisábyrgðarsjóð vegna
endurgreiðslunnar. En ég held að
það hafi verið fullkominn eining
innan stjórnarinnar meðan á
þessu stóð og menn gert sér grein
fyrir að þetta myndi ganga yfir”.
Allir eru sérfræðingar
Sigurður talar jafn rólega um
sviptingarnar varðandi Flug-
leiðamálið og hann væri að ræða
um óhjákvæmilega umhleyp-
ingar i veðrinu. Hann fæst ekki til
að úthrópa neinn einstakan en
stendur fast á sinu. En hver er
hans skýring á þvi hvað málið olli
miklum deilum?
„Ég held að þetta hafi að ein-
hverju leyti verið spurning um
viðhorf manna annars vegar til
einkareksturs og hins vegar til
rikisreksturs. Það er enginn vafi
á þvi að einhver öfl voru þess fýs-
andi að flugreksturinn færi undir
umsjá rikisins. Annað var og að
hér er um mjög flókið mál að
ræða og um það þyrlað upp sliku
moldviðri að menn hætt að gera
sér grein fyrir þvi um hvað
meginmálið snerist.
Við erum ekki ósvipaðir frænd-
um okkar Irum að þvi leyti til að
við erum sérfræðingar á öllum
sviöum. Ég ræddi einu sinni haf-
réttarmál við einn sérfræðing
okkar á þvi sviði. Hann spurði af
hverju ég ræddi þetta við sig
þegar við ættum 230 þúsund sér-
fræðinga á íslandi i hafréttar-
málum”.
Tekjulind rikisins
Þegar Flugleiðamálið og erfið-
leikar félagsins voru á hvers
manns vörum gáfu stjórnmála-
menn óspart út yfirlýsingar um
mikilvægi flugsins. En hvernig
hafa þeir metið þetta mikilvægi
til þessa og hvernig hafa þeir búiö
að flugrekstrinum. Um þetta
sagði Sigurður meðal annars:
„Það er algjört einsdæmi, ef
litið er til nágrannalandanna, að
þessi flutningagrein skuli hafa
verið byggð upp algjörlega af ein
staklingum hér. Það hafa aldrei
komið til neinir rikisstyrkir til
þessa rekstrar. Alltaf hefur veriö
staðið við að greiða þau lán sem
rikisábyrgð hefur verið veitt
fyrir.
Þessi rekstur hefur fyrst og
fremst verið tekjulind fyrir rikis-
sjóð. Það sannaðist best þegar við
ætluðum að leggja niður Norður
Atlantshafsflugið i núverandi
mynd. Þá var viðurkennt að
ómældar tekjur hafði þaö skapað
rikinu á liðnum árum og áratug-
um. Tilhneiging til skattlagn-
ingar á þessu sviöi er óæskilega
mikil og það er algjör smán og
háðung að við skulum búa við
hæsta flugvallarskatt i viöri ver-
öld. Hér er verið að leggja höft á
þennan atvinnurekstur sem ekki
eingöngu leggur hömlur á ferða-
lög landsmanna heldur kemur
beinlinis i veg fyrir að erlendir
feröamenn komi hingað I auknum
mæli. Þaö er hins vegar forsenda
þess að viö getum haldið uppi
nægilega tiöum samgöngum við
umheiminn. tslendingar eru of
fáir til að standa einir undir nægi-
legri ferðatiðni.
Viö getum einnig nefnt innan-
landsflugið en þvi er haldið i slik-
um viöjum að það er alltaf halli á
þeim rekstri. Þetta getur ekki
gengið til lengdar fyrir nú utan
það að viðast hvar út um land
skortir gifurlega mikið á að að-
staðan sé nógu góð- Þar þarf að
gera gifurlegt átak ekki siður en i
vegamálum.
— Hvernig list þér á aö fá sam-
keppni i millilandaflugið?
„Mér list ekki vel á það einfald-
lega vegna þess að þessi mark-
aður er svo þröngur að ef við ætl-
um að halda uppi sæmilegri
ferðatiöni þá er farþegafjöldinn
ekki til skiptanna. Annars er
samkeppni fyrir hendi, bæði frá
SAS sem hefur viðkomu hér og
einnig frá öðrum erlendum fél-
ögum sem geta flogið hingaö
leiguflug hvenær sem er. Ná-
grannaiöndin hafa fariö þá leið aö
heimila einu félagi reglubundiö
flug i þeim tilgangi að tryggja
þessar samgöngur sem best. Það
er engum til góðs að hleypa öðr-
um aðilum inn I okkar flug á
tæki starf sitt mjög alvarlega og
væri einhver umtalsfrómasti
maður sem hann hefði kynnst. En
er flugreksturinn sérstaklega
heillandi atvinnugrein og hefur
Sigurður þess vegna kynnt sér
allt sem flugi viðkemur svo vel?
Mjög gott starfsfólk
„Ég held að það sé ofsögum
sagt af þvi hvað þetta er heillandi
starf. En ef maður ætlar að fást
við einhver verkefni verður
maður að setja sig vel inn i við-
komandi svið og vita allt sem þarf
að vita svo hægt sé að taka réttar
ákvarðanir. Þetta gildir um öll
störf. Flugið er mjög alþjóðlegur
rekstur og i honum er gifurlega
hröð framþróun.
Við búum yfir mikilli tækni-
kunnáttu. Hér er velþjálfað
starfsfólk sem stendur flugfólki
annarra þjóða fyllilega á sporði.
Þegar við erum með verkefni út i
heimi fáum við mjög lofsamleg
ummæli um frammistöðu is-
lenskra flugliða. Nýjasta dæmið
er frá Libýu, þeir eru mjög
ánægðir með frammistöðu okkar
manna þar. Þetta er ánægjulegt,
ekki sist þegar tekið er tillit til
þess að við erum bara smáfélag á
alþjóðlegan mælikvarða”.
Millispil í viðtali
Þegar hér er komið sögu man
ég eftir þvi að upphaflega ætlaði
ég að ræða við Sigurð Helgason
um allt nema fiugrekstur. Gott ef
ég orðaði það ekki við hann i byrj-
un að ég ætlaði aðeins að minnast
á flugið i framhjáhlaupi, en
annars spyrja meira um hann
sjálfan. En auðvitað hefur svo
ekki verið rætt um neitt nema
flug.
Sigurður hefur setið sallaró-
legur allan timann, svarað öllum
spurningum að bragði en hann er
ekki maður stóryrða. Aður en ég
fæ skriftarkrampa i handlegginn
er rétt að forvitnast aðeins um
manninn sjalfan, til dæmis hvað
hann tekur sér fyrir hendur i tóm-
stundum, ef hann á einhverjar.
Það væri út i hött að spyrja hann
um ferðalög, maðurinn eyðir um
200 klukkustundum á ári um borð
i flugvél en meðalflugstundafjöldi
flugmanna fyrirtækisins eru um
500stundir á ári. En það var þetta
með tómstundirnar?
Gengur og hlustar á tónlist
„Ég reyni að gera sem minnst
af þvi að taka vinnuna með mér
heim. I svona starfi losnar maður
þó aldrei undan þvi nema þá að
einbeita sér að öðrum hlutum. Ég
hef ánægju af útivist, geng tals-
vert, hef gaman af veiðiskap og
svo hlusta ég á tónlist. Einnig hef
ég gaman af myndlist og fer
mikið á sýningar. Starfinu fylgja
hins vegar þaö mikil ferðalög að
erfitt er að skipa tima sinum
fyrirfram”, segir Sigurður.
Þá er ekki annað eftir en fá ein-
hverja flugsögu svona i lokin.
Eitthvaö hlýtur' að hafa hent
óvenjulegt i öllum þessum flug-
ferðum sem maðurinn hefur farið
á liönum árum og áratugum. Sig-
urður hugsar sig um stutta stund,
en neitar þvi að nokkuð óvenju-
legt hafi borið við. Svo verður
hann fjarrænn á svip eitt augna-
blik og ég sé að eitthvað er að
fæðast.
Missti af vél sem fórst
„Þó ég muni ekki eftir neinni
óvenjulegri flugferð þá er mér
kanski minnsstæðust ferð sem ég
átti að fara en fór ekki. Ég var
staddur i Vestmannaeyjum árið
1948 og átti pantað far með Ama-
zonvél Loftleiða til Reykjavikur
að morgni dags.
Þennan morgun bregður svo
við að ég sef yfir mig, en það
kemur annars yfirleitt ekki fyrir.
Mér bara tókst ekki að vakna og
missti fyrir bragðið af vélinni.
Hún fórst i þessari ferð á Hellis-
heiði og allir sem i henni voru.
Nei, ég finn ekki tii flughræðslu.
Þvert á móti kvartar konan min
undan þvi þegar við ferðumst
saman, að ég sofna yfirleitt alltaf
þegar komið er i loftið. þetta er
öruggasti samgöngumáti nútim-
ans eins og allar tölur sýna og
sanna”.
— SG
Siguröur og Unnur Einarsdóttir kona hans ganga á milli boösgesta I fyrstu áætlunarferö b lugfeiöa til
Parisar.
A árunum fyrir vestan. Asgeir Asgeírsson þáverandi forseti Isiands iheimsókn.
að svona aðgerðir eins og hér
hafa átt sér stað, þegar við höfum
þurft að sjá eftir fjölda starfs-
manna, þá skapar það óróa og
sviptingar. Innbyrðis deilur flug-
manna og deilur þeirra við fél-
agið hafa verið mjög i fjölmiðlum
og fólk þvi haldið að ástandið væri
slæmt. Þetta er hinn mesti mis-
skilningur og ég held að almennt
sé góður andi innan fyrirtækisins.
Við höfum farið i það núna i kjöl-
far uppsagnanna að iipplýsa
starfsmenn betur um þessar að-
gerðir og útlit og horfur i mál-
efnum félagsins. Það er búið að
halda fjölda funda með starfs-
mönnum og við höldum þeim
fundum áfram, enda mjög mikil-
vægt að treysta tengslin milli
stjórnenda og starfsmanna”.
— Bendir þetta ekki til aö þarna
hafi eitthvaö skort á?
„Jú, ég get vel fallist á það, en
það hefur verið óskaplegt rót á
öllum hlutum hér.Meðan svo stóð
þá var mjög erfitt að koma
áreiðanlegum upplýsingum til
starfsmanna þar sem óvissan var
svo mikil. En ég held að almennt
skorti á það i Islenskum fyrir-
tækjum að lögð sé nægileg rækt
við góð tengsl milli allra er hjá
þeim starfa”.
Sigúrður sagði að nú væri upp-
sögnum lokið en fækkun starfs-
fólks hefði náð til bæði lægra sem
hærra settra. Yfirbyggingin hefði
veriö minnkuð i samræmi við
minni umsvif, skipulagið verið
gert einfaldara og um leið virk-
ara. Ekki væri nóg að fækka her-
mönnunum, það hefði lika þurft
að fækka herforingjunum.
Einn þeirra sem létu af störfum
hjá Flugleiðum var Jón Júliusson
sem var framkvæmdastjóri
stjórnunarsviðs. 1 viðtali við Visi
sagði Jón meðal annars um Sig-
urð Helgason, að hann væri allra
Islendinga best að sér i flug-
málum. Það mætti fletta upp i
honum eins og orðabók, hann
væri sivinnandi og eljusamur,
þessu stutta sumri sem notað er
til að jafna hið óhjákvæmilega
tap sem verður yfir veturinn og
það er verulegt”.
Viðhöldum áfram að ræða flug-
málin vitt og breitt og ekki rúm til
að rekja allt það sem bar á góma.
En hvað ber framtiðin i skauti
sinu? Er rétt að stefna að blönd-
uðu flugi i auknum mæli með
vörur og farþega, eins og sumir
telja heppilegast? Og mun rikið
okkar og ætluðum að leggja þetta
Atlantshafsflug niður i núverandi
mynd vegna gjörbreyttra að-
stæðna. Það eru miklar svipt-
ingar á sviði flugrekstrar og nú
var verið að tilkynna um enn eina
oliuverðhækkunina.
Um blandað flug er það að
segja að við gerðum könnun á
hagkvæmni þess á sínum tima og
þótti þá ekki fýsilegt að taka það
upp. An þess að fullyröa nokkuð
„Sárnaöi kannski helst þegar fyrrverandi samstarfsmenn sökuöu mig
um hluti sem þeir vissu aö enginn fóturer fyrir”.
seilast til frekari ihlutunar um
rekstur Flugleiða?
óvissa um framtiðina
„Við höfum timabundna bak-
tryggingu frá rikinu i eitt ár.
Hvað þá tekur viö er erfitt að
segja og skal ég engu um það spá.
Viö ræðum við Luxemborgara á
næstunni um hugsanlegt fram-
hald á fluginu eða hvað taki við.
Viö vorum búnir aö gera upp hug
þá eíast ég um aö grundvöllur
fyrir slikt flug sé fyrir hendi i dag.
Allt fragtflug yfir Atlantshaf er
rekið með verulegum halla og of-
framboð á flutningagetu hefur
leitt til farmgjaldalækkunar. En
þetta gæti breyst”.
Góður starfsandi
— Þaö hefur oft veriö rætt um
aö slæmt samband sé milli þin og
starfsmanna fyrirtækisins eöa
öllu heldur sambandsleysi?
„Ég tel þetta hafa verið orðum
aukið. Hins vegar fer ekki hjá þvi