Morgunblaðið - 07.03.2004, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 07.03.2004, Blaðsíða 12
12 SUNNUDAGUR 7. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ Þegar skemmdarvargar réðust inn ígrafreit gyðinga í Frakklandi fyrirrúmum áratug og vanhelguðu grafirbrást franska þjóðin hart við. Um einmilljón manna tók þátt í göngu sem farin var gegn gyðingaofsóknum, undir slagorð- inu „aldrei aftur“. En nú hefur gyðingahatur þó skotið rótum í Frakklandi á nýjan leik. Atvik þar sem vegið er að gyðingum eða skemmd- arverk eru unnin á eigum þeirra eru nánast dag- legt brauð og þykja vart fréttaefni lengur. Gyðingaofsóknir eiga sér langa sögu í Evrópu og áttu upphaflega rætur í þeirri kenningu að gyðingar hefðu borið ábyrgð á dauða Jesú krists. Það var ekki fyrr en árið 1965 sem kaþ- ólska kirkjan gaf út yfirlýsingu þar sem þeirri kennisetningu var endanlega hafnað. Það að gyðingum var ekki hamlað af trú sinni frá því að lána fé með vöxtum og tókst því oft að auðgast og ná árangri í verslun og viðskiptum, auk til- hneigingar þeirra til að búa í lokuðum sam- félögum, varð um aldir til þess að ala á andúð á þeim meðal annarra Evrópubúa. Raunar sýndi skoðanakönnun sem gerð var af bandarískum mannréttindasamtökum árið 2002 að enn eimdi eftir af þessum viðhorfum í Evrópu, en hún benti til þess að nær þriðjungur íbúa í tíu lönd- um innan Evrópusambandsins væri sammála þeirri fullyrðingu að gyðingar væru of áhrifa- miklir í viðskiptalífinu. Eftir helför nasista gegn gyðingum á fjórða og fimmta áratug síðustu aldar skapaðist hins vegar sameiginleg sektarkennd meðal Evrópu- búa og víðtæk samstaða um að slík voðaverk mættu aldrei eiga sér stað aftur. Og sú afstaða evrópskra þjóða hefur í sjálfu sér ekki mikið breyst. Þeir íbúar Evrópu sem nú bera hatur í brjósti til gyðinga og hafa haft í frammi ofbeld- is- og skemmdarverk gegn þeim eru fyrst og fremst múslimskir innflytjendur, eða afkomend- ur innflytjenda, einkum frá norðanverðri Afríku. Þriðja stærsta gyðingasamfélag í heimi Í Frakklandi búa um 600 þúsund gyðingar. Er það þriðja stærsta gyðingasamfélag í heimi, enda voru Frakkar löngum umburðarlyndari í garð gyðinga en flestar aðrar Evrópuþjóðir og lögbundu jafnan rétt þeirra á byltingartímanum. Aðeins búa nú fleiri gyðingar í Ísrael og Banda- ríkjunum. En í Frakklandi búa jafnframt um fimm millj- ónir múslima, sem flestir eru ættaðir frá Alsír, Túnis og Marokkó, og einnig frá arabalöndunum til austurs. Uppgangur bókstafstrúar innan ísl- am á undanförnum árum, auk áhrifa af pólitísk- um væringum í Mið-Austurlöndum, hefur orðið til að kynda undir andúð á gyðingum á meðal þeirra. Stríðið gegn Írak og meint kúgun Ísraela á Palestínumönnum hefur vakið með þeim reiði og hneykslan, sem meðal annars hefur fengið útrás í árásum á gyðinga í ræðu og riti, og jafn- vel beinum ofbeldis- og skemmdarverkum. Árásum á gyðinga í Frakklandi fjölgaði snar- lega eftir að önnur uppreisn Palestínumanna hófst haustið 2000, í kjölfar umdeildrar heim- sóknar Ariels Sharons, núverandi forsætisráð- herra Ísraels, á Musterishæðina í Jerúsalem. Í október það ár var kveikt í sýnagógu í Villepinte í útjaðri Parísar, og á næstu vikum var eld- sprengjum varpað á fjórar sýnagógur til við- bótar og 19 árásir á skóla eða fyrirtæki í eigu gyðinga voru tilkynntar til lögreglu. Önnur of- beldisalda varð í kjölfar hryðjuverkanna 11. september og einnig eftir að Ísraelsher gerði árás á bæinn Jenín á Vesturbakkanum í apríl 2002, en samkvæmt tölum innanríkisráðuneyt- isins var þá tilkynnt um 395 árásir gegn gyð- ingum víðs vegar um Frakkland. Meðal annars var eldur lagður að helsta samkunduhúsi gyð- inga í Marseilles. Svo fleiri dæmi séu nefnd var skóli gyðinga í útjaðri Parísar brenndur til grunna í nóvember síðastliðnum. Árásir á gyðinga á götum úti eru orðnar svo algengar að æðsti rabbíni Parísar- borgar hefur ráðlagt gyðingadrengjum að hylja höfuð sitt frekar með hafnaboltahúfu en hefð- bundinni kollhúfu. Fjöldi þeirra gyðinga sem fluttust frá Frakklandi til Ísraels tvöfaldaðist árið 2002 frá árinu áður, í rúmlega 2.000 manns. And-semítismi í skjóli and-síonisma Í nýlegri skoðanakönnun í Frakklandi játuðu 10% svarenda því að þeim mislíkaði við gyðinga. Könnunin sýndi raunar einnig að Frakkar hafa töluverða fordóma í garð innflytjenda af norður- afrískum uppruna, því 23% gengust við því. En kannanir á borð við þessa hafa ennfremur stað- fest að andúð á gyðingum er ekki einskorðuð við samfélög múslima í Frakklandi, þótt þar sé hún útbreiddust. Andstaða við stefnu Ísraelsstjórnar er iðulega nefnd sem ástæða. Að sögn fræði- manna og talsmanna hagsmunasamtaka gyðinga hefur borið æ meira á því undanfarin misseri að gyðingahatri, eða and-semítisma, sé veitt útrás í skjóli and-síonisma, eða andstöðu við Ísraelsríki. Í úttekt í New York Times Magazine um liðna helgi er haft eftir heimspekingnum Alain Fin- kielkraut að ákveðnar stjórnmálafylkingar hafi umborið alvarlegt kynþáttahatur af hálfu franskra múslima, þar sem þeir hafi búið mál- flutning sinn í búning mótmæla við framferði Ísraela gagnvart Palestínumönnum. „Andúðin á Ísrael er svo megn að hún er nán- ast áþreifanleg,“ segir Finkielkraut í viðtali við blaðið, og bendir á þá þverstæðu að minning- unni um helförina sé nú iðulega beitt gegn Ísr- aelum. Stigmögnun deilnanna milli Ísraela og Palest- ínumanna hefur jafnframt valdið klofningi milli þeirra frönsku gyðinga sem telja annars vegar að fordæma beri mannréttindabrot af hálfu stjórnvalda í Ísrael og hins vegar þeirra sem telja það skyldu sína að verja Ísraelsstjórn hvað sem á dynur. Stjórnvöld bregðast hart við Forseti Ísraels, Moshe Katsav, fór í opinbera heimsókn til Frakklands um miðjan febrúar og vakti þá máls á vandanum við Jacques Chirac Frakklandsforseta. Chirac hét því að sýna enga linkind í baráttunni gegn gyðingahatri. Í raun réttri hafa núverandi stjórnvöld í Frakklandi gert töluvert til að sýna að þau hyggist ekki líða ofsóknir gegn gyðingum. Jean- Pierre Raffarin forsætisráðherra, sem styður Chirac að málum, lýsti því yfir stuttu eftir að hann tók við völdum fyrir tæpum tveimur árum að „árásir á gyðinga jafngiltu árásum á franska lýðveldið“. Gæsla hefur verið stóraukin við sam- kunduhús og skóla gyðinga og kennarar í al- mennum grunnskólum hafa fengið fyrirmæli um að taka hart á andróðri gegn gyðingum af hálfu nemenda sinna. Þessar aðgerðir þykja hafa bor- ið árangur, því talið er að árásum gegn gyð- ingum hafi jafnvel fækkað nokkuð á síðasta ári. Innanríkisráðherrann Nicolas Sarkozy hefur getið sér orð fyrir röggsemi og festu. Hann hef- ur lagt áherslu á að uppræta hvers konar hat- ursglæpi í frönsku samfélagi og í því skyni hefur hann gefið fyrirmæli um að framfylgja skuli stefnu sem kennd er við „ekkert umburðar- lyndi“ gagnvart brotamönnum. En það er einnig liður í áætlunum Sarkozys að bæta stöðu norð- ur-afrískra innflytjenda og afkomenda þeirra, enda eigi vandamál á borð við fordóma og kyn- þáttahatur sér flóknar samfélagslegar orsakir, sem bregðast verði við með heildstæðum hætti. Vaxandi gyðingahatur vekur ugg í Frakklandi Andúð á gyðingum og beinar ofsóknir á hendur þeim eru að færast í aukana í Frakklandi. Er þessi þróun fyrst og fremst rakin til reiði franskra múslima vegna stríðsins í Írak og deilna Ísraela og Palestínumanna. AP Franskur gyðingur virðir fyrir sér legstein sem hakakrossinn, merki nasista, hefur verið krotaður á. Um það bil 20 legsteinar í grafreiti gyðinga í Strasbourg í Austur-Frakklandi fengu svipaða útreið hjá skemmdarvörgunum að þessu sinni, en æ meira ber á andúð og ofsóknum gegn gyðingum í landinu. ÞÓTT Frakkland sé það land Evrópu þar sem umræðuna um aukið gyðingahatur hefur borið hæst undanfarið er það talið vaxandi vandamál mun víðar í álfunni. Samkvæmt opinberum tölum í Bretlandi fjölgaði kærumálum sem töldust tengjast gyðinga- ofsóknum um 7% á síðasta ári frá árinu 2002. Þar á meðal var um að ræða líkamsárásir, skemmdarverk á eigum gyð- inga og vanhelgun á sýnagóg- um og grafreitum. Talsmenn hagsmunasamtaka breskra gyðinga rekja fjölgunina fyrst og fremst til reiði vegna stríðs- ins í Írak og aukinnar spennu í samskiptum Ísraela og Palest- ínumanna, en á fyrsta mánuði Íraksstríðsins voru helmingi fleiri slík atvik tilkynnt en á sama tíma árið áður. Tilkynningum um árásir gegn gyðingum hefur einnig fjölgað í Hollandi og Belgíu. Stjórnvöld á Ítalíu settu nýlega á stofn sérstaka nefnd til að hafa eftirlit með og berjast gegn gyðingahatri og slíkar ráðstafanir eru til umræðu í fleiri löndum Evrópusambands- ins. Vandamálið hefur löngum verið þekkt í Rússlandi, en nefna má að skemmdarverk voru unnin á grafreit gyðinga í St. Pétursborg um miðjan síð- asta mánuð. Jafnvel á Norðurlöndum er andúð á gyðingum orðin stjórn- völdum slíkt áhyggjuefni að þau hafa gripið til sérstakra ráðstaf- ana til að sporna við þróuninni. Í dagblaðinu Berlingske Tid- ende var því slegið upp á for- síðu um síðustu helgi að ráð- herra innflytjendamála í Danmörku hefði samþykkt að láta gera rannsókn á útbreiðslu gyðingahaturs meðal skóla- barna af múslimaættum. For- stöðumaður deildar um helför- ina og þjóðarmorð við Dönsku alþjóðamálastofnunina beitti sér fyrir því að málið yrði kann- að eftir að sambærileg rann- sókn leiddi í ljós að gyð- ingahatur væri töluvert útbreitt meðal múslimskra nemenda í stærstu borgum Svíþjóðar. Evrópusambandið boðar aðgerðir Romano Prodi, fram- kvæmdastjóri Evrópusam- bandsins, hét því í ávarpi á ráð- stefnu um gyðingaofsóknir, sem haldin var í febrúar á veg- um ESB og Evrópu- og al- heimssamtaka gyðinga, að sam- bandið myndi ekki loka augunum fyrir þessu vanda- máli. Hvatti Prodi þjóðir Evr- ópu til að setja lög sem bönnuðu ofsóknir gegn gyðingum, þar á meðal að gert yrði saknæmt að afneita helförinni. Það vakti harða gagnrýni þegar upp komst í janúar að skýrslu, sem unnin var á vegum Evrópusambandsins um of- sóknir gegn gyðingum, hefði verið stungið undir stól af emb- ættismönnum. Skýrslan var samin af þýsk- um rannsóknarhópi, sem komst að þeirri niðurstöðu að gyðinga- hatur væri töluvert útbreitt meðal múslima í innflytjenda- samfélögum, einkum í Frakk- landi, og ætti það meðal annars rætur í átökunum fyrir botni Miðjarðarhafs. Samkvæmt því sem þýski rannsóknarhópurinn heldur fram voru embættis- menn sambandsins ragir við að gera opinbera þá gagnrýni sem fram kom í skýrslunni á mús- limska innflytjendur. Opinber skýring ESB á því að skýrslan hafi ekki verið birt er hins veg- ar sú að rannsóknirnar hafi ekki verið nógu áreiðanlegar. Vandamál víða um Evrópu
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.