Morgunblaðið - 07.03.2004, Blaðsíða 14

Sem sígauni hef ég flamencoí blóðinu, þetta er eitthvaðsem býr djúpt innra meðokkur. Þegar ég var tólfára kenndi frændi minn,
Cristóbal Reyes, mér flamenco og
aðra dansa. Núna hef ég mína eigin
sýn,“ segir Cortes þegar ég spyr
hann um fyrstu kynni hans af flam-
enco-dansi.
Upp frá því hófst dansferill Joa-
quins, hann lærði flamenco og klass-
ískan ballett og komst inn í spænska
þjóðarballettinn aðeins fimmtán ára
gamall. Hann ferðaðist um heiminn
með þjóðarballettinum en sagði skil-
ið við flokkinn og stofnaði sinn eig-
inn dansflokk árið 1992, þá aðeins 23
ára gamall.
Síðustu tólf ár hefur hann ferðast
um heiminn með dansflokki sínum,
Joaquin Cortés Ballet Flamenco, og
troðið upp í öllum helstu leikhúsum
heims, meðal annars Radio City
Music Hall í New York og Royal Al-
bert Hall í London. Persóna hans er
því orðin vel þekkt um allan heim og
eins flamenco-dansinn sem hann
túlkar með sérstökum hætti.
Brýtur upp aldagamalt listform
Joaquin Cortés hefur skapað sinn
eigin nútíma-flamenco en hann hef-
ur verið óhræddur við að blanda
aldagömlum hefðum flamenco við
bæði klassískan ballett og nútíma-
ballett. Þessi tilraunastarfsemi Joa-
quins fór í upphafi fyrir brjóstið á
mörgum hefðbundnum flamenco-
dönsurum sem vildu vera trúir
forminu, sem á rætur að rekja til 15.
aldar, þegar menning gyðinga, sí-
gauna og mára blandaðist á Suður-
Spáni.
„Þegar ég byrjaði á þessu fékk ég
harða gagnrýni. Fólk skildi mig
ekki, það skildi ekki minn stíl. En
mér leið 100% flamenco og, auðvit-
að, 100% Joaquin Cortés. Smátt og
smátt hafa hlutirnir breyst og minn
stíll hlotið aukinn skilning. Jafnvel
enn í dag heyri ég þó stundum þess-
ar gagnrýnisraddir. En ég virði
þær,“ segir Cortés um gagnrýnina.
Eitt sérkenni Joaquins sem hefur
vakið mikla athygli er að hann dans-
ar oftast ber að ofan með sítt svart
hárið laust niður á axlir. Þetta var
eitt af því sem hneykslaði eldri kyn-
slóðina en skiptir í raun ekki nokkru
máli í ljósi þess hvað Joaquin Cortés
er eindæma hæfileikaríkur og kraft-
mikill dansari. Auk þess hefur hann
lag á að setja saman sýningar sem
höfða til hins almenna áhorfanda
þar sem hæfileikar hans sjálfs nýt-
ast til fulls, studdir af hópi dansara
og tónlistarfólki. Samruni dans, tón-
listar og lýsingar skapar nýja teg-
und af stemmningu sem sífelld eft-
irspurn virðist vera eftir.
„Live“ persónulegri
en fyrri sýningar
Cortés hefur áður ferðast um
heiminn með sýningarnar „Cibayí“,
„Gipsy Passion“ og „Soul“ en dans-
flokkur hans frumsýndi þá nýjustu,
„Live“, í Barcelona árið 2001 og er
enn að sýna hana. „Live“ hefur nú
verið sýnd meðal annars á Ítalíu, í
Portúgal, Rússlandi, Þýskalandi,
nokkrum löndum Suður-Ameríku
og brátt bætist Ísland í hópinn. Ég
spurði Joaquin hvernig „Live“ væri
frábrugðin fyrri sýningum hans:
„Í „Live“ fer ég aftur til fortíðar
og kanna uppruna minn og rætur.
Það má segja að „Live“ fjalli nánar
um flamenco en þær fyrri. Þessi
sýning byggist á mínum skilningi á
flamenco, á því hvernig ég sé dans-
inn, skynja og skil,“ segir Cortés en
yfirlýst markmið hans er að færa
flamenco-dansinn inn í 21. öldina.
Sígaunablóðið hjálpar
Þegar talað er um flamenco koma
sígaunar strax upp í hugann en
flamenco er svo djúpt samofinn
menningu þeirra að ekki verður
skilið á milli. Cortés er sígauni og
lýsir flamenco-menningunni á eftir-
farandi hátt: „Í mínum huga felst
flamenco-lífsstíllinn í því að njóta
frelsisins. Að lifa fyrir einn dag í
einu og vera ekki með áhyggjur af
því hvað gerist á morgun.“
Í ljósi þessa vafðist fyrir mér
hversu auðvelt eða erfitt væri fyrir
óbreytta (það er, ekki-sígauna) að
læra flamenco-dansinn. Ég bar eft-
irfarandi reynslu mína undir
Cortés:
Ég sótti eitt sinn námskeið í flam-
enco hér á Íslandi hjá spænskum
kennara sem hafði dansað flamenco
frá blautu barnsbeini og var mjög
metnaðargjarn kennari. Við vorum í
miðju kafi að undirbúa stóra flam-
enco-sýningu undir hans hand-
leiðslu þegar hann loks missti stjórn
á skapi sínu og sagði við okkur
stelpurnar í hópnum að við gætum
aldrei dansað flamenco almennilega,
við hefðum einfaldlega ekki skap-
gerðina í það. – Er þetta rétt, verður
maður að hafa flamenco í blóðinu
eða sálinni? spurði ég Cortés.
„Ef þú berð flamenco í sálinni og
hefur andað honum að þér frá fæð-
ingu stendurðu augljóslega betur að
vígi. En ef þú hefur ástríðu fyrir
flamenco geturðu lært hann og notið
þess að dansa hann. Ég er ekki sam-
mála þessum kennara,“ sagði
Cortés ábúðarfullur, mér til mikils
léttis.
Góð ráð fyrir flamenco-
þyrsta Íslendinga
Þetta svar Cortés er ágætt fyrir
alla unnendur flamenco-dans að
hafa í huga. Þeir þurfa ekki að hafa
minnimáttarkennd vegna uppruna
síns í flamenco-kennslustundinni.
Þess ber að geta að flamenco hefur
verið kenndur með hléum hérlendis
í mörg ár. Í ljósi þess, ætli konungur
flamenco-dansins geti gefið þeim Ís-
lendingum sem langar að læra flam-
enco góð ráð?
„Já, þeir geta byrjað hjá hvaða
flamenco-kennara sem er. Þó væri
best að gera það á Spáni þar sem
meira er af þeim. Mín helsta ráð-
legging er: Láttu ástríðuna leiða þig
áfram. Þar sem er vilji, þar er leið,“
segir Cortés.
Frá fimmtán ára aldri hefur Joa-
quin Cortés haft dansinn að atvinnu,
og nú er hann að verða 35 ára. Síg-
aunastrákurinn frá Cordoba gerir
sér fyllilega grein fyrir því hve stórt
hlutverk dansinn leikur í lífi hans:
„Dans er líf mitt. Hann er mín
stærsta og langlífasta ást, og verður
alltaf hluti af mér.“
Dansinn er stærsta ástin
Cortés þykir hafa lag á að setja
saman sýningar sem höfða til hins
almenna áhorfanda.
Ein skærasta stjarna Spánar
um þessar mundir er án efa
flamenco-dansarinn Joa-
quin Cortés. Sem saklaus
sígaunastrákur kynntist
hann flamenco-dansinum
sem síðar varð hans stærsta
ást í lífinu. Síðan hefur
hann dansað heiminn á
enda og er nú loks að koma
til Íslands. Ragna Sara
Jónsdóttir átti viðtal við
Joaquin Cortés um dansinn
sem hann ann svo heitt.
rsj@mbl.is
Joaquin Cortés hefur skapað sinn eigin nútíma-flamenco og
hefur verið óhræddur við að blanda aldagömlum hefðum flam-
enco við bæði klassískan ballett og nútímaballett.
Í mínum huga felst
flamenco-lífsstíllinn
í því að njóta frels-
isins. Að lifa fyrir
einn dag í einu og
vera ekki með
áhyggjur af því hvað
gerist á morgun.
14 SUNNUDAGUR 7. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ