Morgunblaðið - 07.03.2004, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 SUNNUDAGUR 7. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Eiginmaður minn og faðir okkar,
HALLDÓR HELGASON
bókbindari,
Krummahólum 10,
Reykjavík,
sem lést föstudaginn 27. febrúar, verður jarð-
sunginn frá Fella- og Hólakirkju mánudaginn
8. mars kl. 13.30.
Ingveldur Sigurðardóttir,
Inga Sigríður Halldórsdóttir,
Ólafur Helgi Halldórsson,
Stefán Jökull Eiríksson,
Stefán Brandur Jónsson,
tengdabörn og barnabörn.
Sími 551 3485 • Fax 551 3645
Áratuga reynsla í umsjón útfara
Önnumst alla þætti
Davíð Osvaldsson
útfararstjóri
Sími 896 8284
Eyþór Eðvarðsson
útfararstjóri
Sími 892 5057
Vaktsími allan sólarhringinn
Innilegar þakkir til allra, sem auðsýndu okkur
samúð vegna andláts föður okkar, fósturföður,
tengdaföður, afa og langafa,
LEÓS GUÐLAUGSSONAR
húsasmíðameistara,
Víghólastíg 20,
Kópavogi,
og heiðruðu minningu hans.
Fyrir hönd fjölskyldunnar,
Trausti Leósson,
Guðlaugur Leósson,
Þórir Jón Axelsson.
Hjartans þakkir til allra þeirra sem sýndu
okkur samúð, vináttu og hlýhug við andlát og
útför ástkærs eiginmanns míns, föður okkar,
tengdaföður, afa og langafa,
JÚLÍUSAR JÚLÍUSSONAR
kennara,
Skálarhlíð,
Siglufirði.
Svava Baldvinsdóttir,
Baldvin Júlíusson, Margrét Sveinbergsdóttir,
Theodór Júlíusson, Guðrún Stefánsdóttir,
Hörður Júlíusson, Sigurlaug J. Hauksdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Við þökkum hlýhug og stuðning vegna fráfalls
móður, dóttur, unnustu, systur, mágkonu og
frænku okkar,
MARGRÉTI ÞÓRU SÆMUNDSDÓTTUR,
sem lést af slysförum föstudaginn 20. febrúar
síðastliðinn.
Sæmundur Karl Finnbogason,
Daníel Björn Finnbogason,
Júlía Nicole Finnbogadóttir,
Elín Þorsteinsdóttir,
Sæmundur Nikulásson,
Klaus Abel,
Ragnheiður Halldóra Sæmundsdóttir,
Þorsteinn Sæmundsson,
Berglind Ásgeirsdóttir
og börn.
Elsku frænka, nú er
komið að leiðarlokum.
Margar eru minning-
arnar og allar eru þær
góðar. Það eru ekki all-
ir svona lánsamir eins
og við frændsystkinin öll að eiga
svona frænku sem allt vildi fyrir okk-
ur gera. Þegar við hugsum til baka
þá ert þú alltaf með okkur hvort sem
það voru jól, afmæli eða einhverjir
KRISTRÚN
ÞÓRÐARDÓTTIR
✝ Kristrún Þórðar-dóttir fæddist í
Reykjavík 10. júlí
1921. Hún lést á Heil-
brigðisstofnun Suð-
urnesja 28. febrúar
síðastliðinn og var
útför hennar gerð
frá Keflavíkurkirkju
5. mars.
aðrir viðburðir. Meiri
dýravin er vart hægt að
finna og segir það
margt um það hvaða
persónu þú hafðir að
geyma. Ekki má heldur
gleyma hvað þú vildir
hafa fallegt í kringum
þig og allt jólaskrautið
sem Villi frændi og fjöl-
skylda aðstoðuðu þig
við að setja upp um
hver jól og allir í fjöl-
skyldunni höfðu gaman
af að koma og skoða.
Rúna mín, við kveðj-
um þig með söknuði og
biðjum Guð að styrkja þær Settu og
Sigrúnu systur þínar sem eru að
missa kæra systur og mikinn vin.
Guð veri með þér og takk fyrir allt.
Ævar og fjölskylda.
Okkur skolar út-
byrðis jafnt og þétt af
skipi lífsins. Sá er gangurinn en því
miður hremma holskaflar suma þeg-
ar síst skyldi.
Matthías Viðar Sæmundsson,
lærimeistari minn og ótal annarra
stúdenta í íslenskum bókmenntum,
er fallinn frá. Fræðakönnuðurinn
sem leiddi okkur um víðerni bók-
menntanna sem barnahóp á fram-
andi strönd. Honum nægði aldrei að
vaða grunnt og gusa. Undir hans
leiðsögn skyggndumst við í djúpin,
köfuðum í nýjustu kenningar fræð-
anna. Hver tími hjá Matthíasi var
þrotlaus vinna í að öðlast nýjan
skilning á viðfangsefninu. Þær dyr
sem ekki vildu opnast af sjálfum sér
voru spenntar upp með afli. Fyrir-
lestrar hans voru vandlega undir-
búnir og hann ætlaðist til þess að við
nemendurnir legðum hart að okkur
MATTHÍAS VIÐAR
SÆMUNDSSON
✝ Matthías ViðarSæmundsson
fæddist í Reykjavík
23. júní 1954. Hann
lést á krabbameins-
deild Landspítala –
háskólasjúkrahúss
við Hringbraut að
kvöldi dags 3. febr-
úar síðastliðinn og
var honum sungin
sálumessa í Krists-
kirkju í Landakoti
13. febrúar.
við námið. Góðlátlegt
glottið aldrei langt
undan þegar við
rembdumst eins og
rjúpan við staurinn.
Óspar á gagnrýni en
hvatningin þeim mun
meiri þegar hann fann
að eitthvað nýtt var að
kvikna. Brennandi
áhugi hans á umfjöllun-
arefninu var bráðsmit-
andi enda var Matthías
einn af þeim sem tóku
fræðistörfin föstum
tökum. Viskubrunnur
hans var hringiða túlk-
unar og tjáningar.
Matthías Viðar skilur eftir sig
drjúgt innlegg í menningarsögu 20.
aldar. Kjarnyrtur stíll hans í rituðu
máli og fyrirlestrum ásamt fram-
sæknum kenningum munu halda
nafni hans á lofti um ókomna tíð. Á
meðan aðrir kusu jafnsléttuna kleif
Matthías fjöllin og tókst á við hvern
fjallgarðinn á fætur öðrum. Meðal
óteljandi viðfangsefna hans voru
skáldverk Gunnars Gunnarssonar.
Um þau skrifaði hann heilu bækurn-
ar og ótal greinar ásamt því að gera
sjónvarpsþátt um skáldið á Skriðu-
klaustri. Þau verk hafa reynst mér
haldgóð við þekkingaröflun í starfi
mínu.
Leiðir okkar Matthíasar lágu
saman á nýjan leik þegar hann
dvaldi við fræðastörf í gestaíbúðinni
á Skriðuklaustri fyrir hálfu þriðja
ári. Hann kom keyrandi austur með
fjölskylduna með sér, nýbakaður
faðir, geislandi af hamingju og sköp-
unarkrafturinn sem aldrei fyrr. Til
stóð að hann kæmi aftur í gesta-
íbúðina nú í janúar til að sinna fræð-
unum en örlögin ætluðu honum ann-
að. Að þessu sinni varð kjarkmikli
könnuðurinn að lúta í lægra haldi.
Við sem stígum áfram ölduna eigum
aðeins minningarnar en þær munu
halda áfram að blása lífi í marga
fræðaglóðina þó að lærifaðirinn sé
horfinn. Sárastur er missirinn fjöl-
skyldunni, Steinunni, Jóhönnu
Steinu og Nönnu, og þeim sendi ég
innilegar samúðarkveðjur úr Fljóts-
dalnum.
Skúli Björn Gunnarsson,
forstöðumaður
Gunnarsstofnunar.
Þegar ég hitti Matthías eftir
nokkurt hlé núna í janúar fór ég
glaður og upphafinn af þeim fundi.
Ekki síst yfir að hitta hann aftur og
rifja upp hvað skemmtilegar sam-
ræður okkar gátu verið og vegna
þess að veikindi hans sýndust ekki
jafn alvarleg og virtist í fyrstu. Hann
bar sig mjög vel og var talað um
framtíðina og ýmislegt var í bígerð.
Andinn var sterkur og hæðnin á sín-
um stað. Varð mér hugsað að Matt-
hías mætti ekki missa úr þessu lífi.
Hlakkaði ég til að hitta hann fljót-
lega. En skjótt skipast veður og eng-
inn má sköpum renna.
Það er svo með égið sem ætti ekki
að setja mikið í minningargreinar en
ég get þó ekki minnst Matthíasar án
þess að vera ég. Sá Matthías Viðar
sem ég minnist og skrifa um er að-
eins sá sem ég sjálfur þekkti og upp-
lifði. Á meðan ég man Matthías var
hann margur og meðal annars man
ég að mörg gleðimótin voru
skemmtileg og eftirminnileg.
Matthías var þó aldrei mikill
drykkjumaður og drakk stundum af
sorg frekar en gleði. Oft viðkvæmur,
stundum að leita að einhverju sem
að öllum líkindum er ekki endilega
hér né nokkurs staðar. En kannski
er það einhvers staðar í hugar-
fylgsnum í rökkrinu um nótt eða
augnabliks sælu um dag.
Matthías var maður mikilla til-
finninga og rómantískur í annarrar
aldar skilningi. Trúmaður var hann
og andríkur sem naut sín í löngum
samræðum, ekki síst meðal skálda
og skáldskapar. Innihaldsríkar sam-
ræður gátu meira að segja átt sér
stað við skál.
Ekki var síður hægt að tuða um
dægurmálin en að vera á háu and-
legu plani og fannst mér rýni og at-
hugun Matthíasar á íslenskum nú-
veruleika ein sú sannasta sem ég
heyrði í síðustu heimsókn minni til
Íslands. Mun ég sakna þess að geta
ekki tuðað við hann um íslenskan
óveruleika. Matthías hafði ímugust á
því sem troðið er ofan í almenning
og fólki síðan talin trú um að það sé
við alþýðuhæfi. Það er slæmt að
missa hann úr þeim óskapnaði sem
er svokallað íslenskt menningarlíf.
Er við umgengumst aðhylltist
Matthías Viðar heiðna hugsun og
þekkingu og því átti ég eftir að ræða
betur við hann þá pápísku eða svart-
kaþólsku sem hann sagðist sjálfur
fylgja. Meinti hann þá almennilega
íhaldssemi áður en Rómarkirkjan
spilltist, gafst upp og útvatnaðist af
svokölluðum tískutíðarandaumbót-
um. Kannski var Rómarkirkjan
helsta framhald og vettvangur heið-
innar hugsunar?
Ég veit að hann taldi ekki nútíma-
heiðni vettvang annarrar trúar en
einhvers konar náttúruhyggju. Mig
grunaði þó strax hvert stefndi þegar
hann fyrir þó nokkrum árum lagðist
í Játningar Ágústínusar kirkjuföður
og svo Loyola Jesúíta.
Matthías þótti djarfur fræðimað-
ur með skáldlegt innsæi og stíl. Var
hann langt frá því að vera óumdeild-
ur enda það ekki ætlunin með hans
skrifum sem tóku mið af tilfinninga-
afstöðu, upplifunum sammannlegrar
reynslu. Hann þurfti að verja fjöl-
hyggjuna og sá ekki hlutverk sitt
einskorðast við þröngar skorður
bókmenntafræði sem fyrir honum
spannaði þó ansi vítt svið.
Vegna afstöðu sinnar gegn þröng-
sýni þeirra sem miða fræði sín við
okkar þurru skynsemistíma var
hann sakaður um að skrifa upp úr
Fúkka hinum franska og öðrum
síðnútímamönnum. Skrif hans voru
stundum innblásin skáldlegri róm-
antík þar sem dregnar voru svo
dramatískar myndir að jaðraði við
skrúðmælgi.
Tilvistarkreppa forgengilegrar til-
veru og angist mannlegs ástands gat
verið ofarlega í huga. Raunverulegt
raunsæi í bland við gamla rómantík
með viðeigandi dramatík. Matthías
Viðar var maður andlegs fjörs og
ímyndunarafls sem sá hjátrú og
hindurvitni fyrri alda í mannlegu og
sögulegu samhengi í stað þess að af-
greiða það sem bábiljur og bull fyrir
utan formlegu trúarkerfin sam-
kvæmt venjulegum skilningi.
Skrif Matthíasar gátu storkað
þeim hugsunarhefðum sem reyna að
skýra allt út frá hagnýtri skynsemi
eins og að t.d. bannhelgi tengd nátt-
úruvættum og fornir siðir væru
sprottin af hagnýtum orsökum.
Matthías virti og varði goðsöguna
sem eina tegund sammannlegra
sanninda er yfirleitt endurnýjar sig
og sprettur upp aftur í nýjum mynd-
um miðað við veruleika og sam-
félagsaðstæður hvers samtíma. Jú,
ætli hann hafi ekki verið nýróman-
tískur skýjaglópur illa haldinn af
dulhyggju.
Mannsævin kemst nálægt því að
vera harmleikur, en þrátt fyrir vissu
um endalokin er ekki sanngjarnt að
fara svona snemma. Það er sárt að
vita til þess að þegar meira jafnvægi
var komið á líf Matthíasar Viðars
skuli hann fara frá fjölskyldu sinni
og kornungri dóttur. Með Matthíasi
er genginn merkilegur maður og
góður félagi.
Með þeirri vissu minni að andi
Matthíasar verði alltaf einhvers
staðar. Sálu hans fylgi allar góðar
vættir.
Þorri Jóhannsson.
AFMÆLIS- og minningar-
greinum má skila í tölvupósti
(netfangið er minning@mbl.is,
svar er sent sjálfvirkt um leið
og grein hefur borist) eða á
disklingi. Ef greinin er á disk-
lingi þarf útprentun að fylgja.
Nauðsynlegt er að tilgreina
símanúmer höfundar og/eða
sendanda (vinnusíma og heima-
síma). Ekki er tekið við hand-
skrifuðum greinum.
Um hvern látinn einstakling
birtist ein aðalgrein af hæfi-
legri lengd á útfarardegi, en
aðrar greinar séu um 300 orð
eða 1.500 slög (með bilum) en
það eru um 50 línur í blaðinu (17
dálksentimetrar). Tilvitnanir í
sálma eða ljóð takmarkast við
eitt til þrjú erindi. Einnig er
hægt að senda örstutta kveðju,
HINSTU KVEÐJU, 5–15 lín-
ur, og votta virðingu án þess að
það sé gert með langri grein.
Frágangur
afmælis-
og minning-
argreina