Morgunblaðið - 17.04.2004, Síða 26

HAGFRÆÐISTOFNUN Háskóla Íslands hef-
ur reiknað út þjóðhagslegan ábata við gerð jarð-
ganga milli lands og Vestmannaeyja fyrir Æg-
isdyr, áhugafélag um bættar samgöngur milli
lands og Eyja. Niðurstaða stofnunarinnar er sú
að núvirtur að núvirtur þjóðhagslegur ábati af
Vestmannaeyjagöngum, miðað við 5% núvirð-
isstuðul, sex ára byggingatíma og 30 ára notkun,
sé 26,6 milljarðar króna. Hagfræðistofnun mat
ekki kostnað við gerð ganga en verktaka- og
ráðgjafafyrirtækið Mott McDonald hefur ásamt
Línuhönnun gert kostnaðarmat fyrir Vegagerð-
ina og er núvirtur heildarkostnaður við fullbúin
göng og tilheyrandi mannvirki talinn vera 32
milljarðar miðað við sex ára framkvæmdatíma.
Miðað við þær tölur væri framkvæmdin þjóð-
hagslega óhagkvæm um 6,4 milljarða en tals-
menn Ægis telja á hinn bóginn að alls ekki liggi
fyrir nægar jarðfræðilegar rannsóknir til þess
að gera nákvæmt kostnaðarmat. Niðurstaða
Hagfræðistofnunar á þjóðhagslegum ábata gefi
hins vegar fullt tilefni til þess að farið verði í þær
rannsóknir hið fyrsta.
Í útreikningum Hagfræðistofnunar er gert
ráð fyrir að hið opinbera bæri hitann og þung-
ann af fjármögnuninni og legði fram ígildi reikn-
aðs notendaábata af göngunum og lokavirðis
þeirra, alls 19,1 milljarð króna.
Í útreikningum var gert ráð fyrir 2.500 króna
veggjaldi fyrir fólksbíla og 7.500 kr. fyrir stærri
bíla og að á opnunarári ganganna færu 591
einkabíl, 35 vöruflutninga- og átta fólksflutn-
ingabifreiðar um göngin á hverjum degi.
Skýrsla Hagfræðistofnunar, sem samin er af
Jóni Bjarka Benediktssyni og Axel Hall, er í sex
köflum og fjalla þeir um fræðilegan grunn og
forsendur, eftirspurn eftir ferðum, rekstur
ganganna, ábata neytenda, annan ábata og
kostnað og loks er niðurstöðukafli og næmis-
greining.
Margháttaður ávinningur
Vestmannaeyingar eru sem kunnugt er háðir
samgöngum á sjó eða í lofti í ferðum sínum milli
lands og Eyja enda er bærinn eini kaupstaður
landsins sem ekki býr við vegtengingar við aðra
landshluta. Í skýrslu Hagfræðistofnunar segir
að ljóst sé að margháttaður ávinningur sé að
vegtengingu milli lands og Eyja en gangagerð
sé dýr og verkið umfangsmikið. Í skýrslunni er
gert ráð fyrir göngum sem grafin eru með hefð-
bundinni aðferð, svipaðri og beitt var við gerð
Hvalfjarðarganga. Norðurmunni ganganna yrði
við Kross í Landeyjum, þau yrðu 18 km löng,
nærri þrefalt lengri en Hvalfjarðargöng, og
framkvæmdatími gæti orðið 6 ár. Yrði hafist
handa fljótlega mætti því opna þau fyrir umferð
árið 2010. Rekstur ganganna og ábati af notkun
þeirra er reiknaður út frá 30 ára notkun.
Reiknað er með að á opnunarári ganganna
fari 591 einkabíll að meðaltali um þau á dag, 527
með Íslendinga og 64 með erlenda ferðamenn.
Þá er gert ráð fyrir um 35 vöruflutningabílum
og 8 fólksflutningabílum,
tveimur með Íslendingum og
6 með erlenda ferðamenn.
Lengstu veggöng undir
sjávarmáli
Göngin yrðu þau lengstu í
heimi sem liggja undir sjó,
nálega tvöfalt lengri en
lengstu slík göng í dag sem
liggja undir Tokýó-flóa og
eru um 9,5 km löng. „Ýmsa
þætti þarf að hafa í huga
þegar um er að ræða göng af
þessari stærðargráðu, svo
sem langan byggingartíma
og sálræn áhrif þess að aka
svo langan veg neðansjáv-
ar,“ segir m.a. í skýrslunni.
Við útreikning á ábata af
göngunum kemur fram að
nettótekjur af göngunum
yrðu rúmir 6 milljarðar
króna, ábati notenda nærri 14 milljarðar og
sparnaður vegna lagna rúmar 800 milljónir. Á
móti kæmu nokkuð aukin útgjöld vegna slysa,
um 440 milljónir króna, þar sem vænta má auk-
ins þjóðvegaaksturs. Lokavirði ganganna er tal-
ið verða rúmir 5 milljarðar. Ábatinn er því talinn
í heild um 25,6 milljarðar króna.
Í inngangi skýrslu Hagfræðistofnunar segir
m.a.: „Á undanförnum árum hafa stöðugar
tækniframfarir og kostnaðarlækkun í jarð-
gangagerð auk góðrar reynslu af byggingu og
rekstri Hvalfjarðarganga hins vegar aukið trú á
að hægt sé að tengja Eyjar við land á hagkvæm-
an hátt með jarðgöngum. Með Vestmannaeyja-
göngum myndi þannig bætast við ný flutnings-
leið milli lands og Eyja, jafnt fyrir fólk og vörur,
og yrðu íbúar þá óháðir öðrum um tilhögun
ferða sinna og flutninga, auk þess sem ávallt
mætti komast til og frá Vestmannaeyjum óháð
veðri og vindum.“
Þá er vitnað til samgönguáætlunar fyrir árin
2003 til 2014 þar sem segir
m.a.: „Með bættu aðgengi
skal tryggja að fólk komist
til staða, svo sem skóla,
verslana og vinnustaða, og
geti sinnt erindum sínum á
ódýran og þægilegan hátt og
án teljandi annmarka. Dæmi
um bætt aðgengi eru bættar
almenningssamgöngur, þar
sem gert er ráð fyrir að
byggðarlög með yfir tvö
hundruð íbúa eigi kost á al-
menningssamgöngum á
landi. Tvö mikilvægustu
markmið samgönguáætlun-
arinnar um hreyfanleika eru
að gert ráð fyrir að þéttbýlis-
kjarnar þar sem búa fleiri en
hundrað íbúar tengist
grunnnetinu. Þá er í áætlun-
inni stefnt að því að skapaðar
séu aðstæður fyrir flesta
landsmenn til að komast til höfuðborgarsvæð-
isins eða frá því til helstu byggðarkjarna á innan
við 3,5 klst. ferðatíma. Gott aðgengi stuðlar
einnig að hagkvæmri nýtingu auðlinda landsins,
svo sem fiskimiðanna, jarðefna og orkulinda og
náttúrunnar í þágu ferðamennsku. Það tryggir
aðdrætti til atvinnulífsins og flutning vara á
markaði bæði innanlands og utanlands, og er
mikilvægur þáttur í samkeppni íslensks at-
vinnulífs við útlönd.“ (Samgönguráðuneytið,
2001, bls. 10).
Bent er á að með jarðgöngum myndi taka um
tvo tíma að ferðast með einkabíl milli Reykjavík-
ur og Vestmannaeyja sem er tvöfalt skemmri
tími en það tekur í dag með Herjólfi. Göng
myndu einnig opna fyrir möguleika á reglu-
bundnum ferðum rútubíla milli Heimaeyjar og
höfuðborgarsvæðisins. Ávinningur af gerð
ganganna er talinn margvíslegur, einkum fyrir
Vestmannaeyinga sem gætu ferðast á milli óháð
vályndum veðrum. Markaðs- og atvinnusvæði
Eyja og Suðurlands myndu tengjast og gera
megi ráð fyrir jákvæðum áhrifum á ferða-
mannastraum. Einnig fengi Suðurland aðgang
að fullkominn höfn í Vestmannaeyjum en engin
slík höfn er á svæðinu milli Þorlákshafnar og
Hafnar í Hornafirði. Einng myndi ríkissjóður
spara útgjöld sem nú renna til reksturs Herj-
ólfs. „Á móti kemur að mikið fjármagn þarf til
byggingar Vestmannaeyjaganga með tilheyr-
andi fjármagnskostnaði, reka þarf göngin og
viðhalda þeim.“
Samfélagslegar breytingar
Í kafla skýrslunnar þar sem fjallað er um
ábata með tilkomu ganganna segir að þau muni
að öllum líkindum leiða til verulegra samfélags-
legra breytinga í atvinnumynstri og lífsgæðum.
Fasteignaverð muni að líkindum hækka og
störfum fjölga. Spurt er hins vegar hvort eða
hvernig eigi að taka tillit til þessara þátta. Segir
að Hagfræðistofnun hafi til þessa haft þá vinnu-
reglu í skýrslum sínum um kostnaðar- og ábata-
greiningar að telja ekki með atvinnuáhrif. Slíkar
úttektir séu gerðar á grundvelli heildarinnar og
áhrif framkvæmda á einu svæði sem leiði til auk-
innar atvinnu séu til þess fallin að minnka þrýst-
ing til atvinnusköpunar á öðrum svæðum.
Rekstrarkostnaður Vestmannaeyjaganganna
er talinn verða um 250 milljónir króna á ári.
Stærstur hlutinn, 120 milljónir, er vegna trygg-
inga, viðhald og eftirlit kostar um 50 milljónir,
kostnaður við starfsmenn og stjórnun 45 millj-
ónir og rafmagn um 35 milljónir króna. Sé miðað
við Hvalfjarðargöng er talið að viðhaldskostn-
aðurinn sé mun meiri þar sem þau eru þrefalt
lengri en Hvalfjarðargöngin. Á móti komi þó að
umferð um þau verði minni og því ekki þörf á að
endurnýja slitlag eins oft.
Eins og áður segir er gert ráð fyrir að
veggjald fólksbíla verði 2.500 krónur og stórra
bíla 7.500 kr. Heildartekjur af umferð fólksbíla
eru ráðgerðar um 540 milljónir króna á ári og af
stórum bílum er gert ráð fyrir rúmum 117 millj-
ónum eða alls um 657 milljóna króna tekjum.
Miðað við þessar forsendur eru hreinar rekstr-
artekjur á 30 ára notkun ganganna rúmir sex
milljarðar króna.
Hagfræðistofnun HÍ hefur metið ábata af um 18 km jarðgöngum milli lands og Eyja
Morgunblaðið/SigurgeirHér sést til lands frá Eyjum en reiknað er með að göngin opnist við Eiðið.
Áætlaður þjóðhagslegur
ábati nemur 25,6 milljörðum
Ægisdyr er félag þeirra sem vilja bættar samgöngur
milli Vestmannaeyja og lands. Ábati af jarðgöngum er
talinn margvíslegur, einkum fyrir Eyjamenn, en einnig
er nefnt að með göngum tengist ný atvinnusvæði og að
Suðurland fái aðgang að fullkominni höfn.

 
 * 
  +,





--+ 

 
# $
" +  (



* + 
  
. 

26 LAUGARDAGUR 17. APRÍL 2004 MORGUNBLAÐIÐ