Pressan - 04.10.1990, Qupperneq 22

22
FIMMTUDAGUR PRESSAN 4. OKTÓBER
Pétur
PÉTUR
GUNNARSSON
TEKUR VIÐ
LJÓÐINU MÍNU
Sjónvarpinu bætist góður liðsauki á
næstunni. Þá tekur Pétur Gunn-
arsson rithöfundur að sér umsjón
með þættinum Ljóðið mitt, sem Val-
gerður Benediktsdóttir hefur
annast til þessa. Svipað form verður
á þessum alstystu íslensku sjón-
varpsþáttum, en þeir verða fluttir af
mánudagskvöldum yfir á þriðju-
dagskvöld. Pétur er kunnastur fyrir
skáldsögur sínar, en hann hóf rithöf-
undarferil sinn með Ijóðabókinni
Splúnkunýr dagur...
Viðar
BANDAMANNA-
SAGA OG
BLINDRALAND
Litlu atvinnuleikhóparnir létu mik-
ið að sér kveða síðastliðinn vetur og
var gjarnan um þá talað sem helsta
vaxtarbrodd leiklistarinnar. Nú eiga
flestir hópanna erfitt uppdráttar og
líklega verða mun færri uppfærslur
á þeirra vegum en áður. Ástæðan er
fyrst og fremst peningaleysi, enda
hefur ekki tekist að knýja fram
auknar fjárveitingar frá mennta-
málaráðuneytinu. Þrátt fyrir erfiða
tíma vinna að minnsta kosti tveir
leikhópar að sýningum, Egg-leik-
húsið og Þíbylja. Egg-leikhúsið set-
ur upp Bandamannasögu í leikgerð
Sveins Einarssonar og leikstjórn
Viðars Eggertssonar. Þíbylja leit-
ar hins vegar í smiðju H.G. Wells;
og setur upp leikgerð smásögunnar
„The Country of the Blind". Þór Tul-
inius hefur umsjón með handrits-
gerðinni og leikstýrir verkinu.
Ahorfendur þurfa að bíða fram á
næsta ár eftir báðum þessum
áhugaverðu sýningum...
Silja
ROKKJÓL
í UPPSIGLINGU
Tveir af stórmeisturum íslenskrar
tónlistar senda frá sér endurminn-
ingar sínar fyrir jólin. Mál og menn-
ing gefur út sögu Bubba Morthens,
sem Silja Aðalsteinsdóttir hefur
fært í letur. Þórunn Valdimars-
dóttir sló í gegn í fyrra með bók
sinni um Snorra á Húsafelli, en nú
skrifar hún um annan galdramann,
Megas. Bók Þórunnar kemur út hjá
Forlaginu og hefur fengið nafnið
„Sól í Norðurmýri" og er að sögn
píslarsaga úr Áusturbænum. Og
bókmenntasinnaðir rokkarar eiga
von á meiri glaðningi, „Rokksögu
íslands 1955—90“, eftir Gest Guð-
mundsson, sem Forlagið gefur út.
Sem sagt: spennandi samkeppni í
uppsiglingu...
Gítarinn vék
fyrir leikhús-
bakteríunni
„Upphaflega hélt ég að þetta
yrði kannski að einþáttungi
með tveimur persónum en ég
endaði með leikrit í fullri Iengd
fyrir þrjá leikara,“ segir Hrafn-
hildur Hagalín, sem fær fyrsta
verk sitt, „Ég er meistarinn“,
frumflutt í Borgarleikhúsinu í
kvöld.
Meistarinn er fyrsta leikverk
Hrafnhildar en hún lagði stund á
klassískt gitarnám í Alicante-hér-
aði á Spáni þegar hún gerði frum-
drög að verkinu.
Hrafnhildur er komin af leikhús-
fólki og rithöfundum; dóttir leikar-
anna Guðmundar heitins Pálsson-
ar og Sigríðar Hagalín, og dóttur-
dóttir Guðmundar G. Hagalín rit-
höfundar. Leikhúsáhugi og ritstörf
ættu því að liggja í blóðinu, enda
segist Hrafnhildur hafa verið ná-
tengd leikhúsinu „frá holdvotu
barnsbeini".
Það tók Hrafnhildi um tvö ár að
ljúka við „Meistarann", en hún er
nú á leið í nám í leikhúsfræðurg
við Sorbonne-háskóla í París.
„Það var afar lærdómsríkt að vera
viðstödd æfingar allt frá fyrsta
samlestri," segir Hrafnhildur. „Ég
er kannski of tengd verkinu til að
geta metið allar breytingar sem á
því hafa orðið í meðförum leikara
og leikstjóra, en þetta er góð og
gjöful reynsla og það ekki síst með
tilliti til míns fyrirhugaða náms.“
Leikritið fjallar um þrjá gítar-
leikara, ungt par og meistara
þeirra. Gunnar Gunnarsson leik-
listarráðunautur segir Borgarleik-
húsið afar ánægt með að fá þetta
verk til sýningar. „Texti Hrafnhild-
ar er næmur og kíminn og ég hef
ekki í annan tíma séð jafnefnilegt
byrjendaverk," segir Gunnar. Leik-
stjóri er Kjartan Ragnarsson, Pétur
Jónasson gítarleikari flytur tóniist
og Elva Olafsdóttir, Ingvar Sig-
urðsson og Þorsteinn Gunnarsson
leika en leikmynd og búninga ger-
ir Hlín Gunnarsdóttir.
FRUMRAUN LEIKHÚSBARNS Fyrsta verk Hrafnhildar Hagalín verður
frumsýnt í Borgarleikhúsinu i kvöld.
Steinunn
Sigurðardóttir
Böðvar Guðmundsson
Fríða Á.
Sigurðardóttir
Einar Heimisson
Ólafur Gunnarsson
Einar Már
Guðmundsson
SKÁLDIN MÆTT í SLAGINN
Margir af kunnustu rithöfund-
um landsins senda frá sér bækur
á næstunni, en ekki fer mörgum
sögum af nýliðum. Útlit er fyrir
að i kringum 20 bækur með ís-
lenskum skáldskap kqmi út, en
að jafnaði hafa ein til tvær ís-
lenskar skáldsögur verið á með-
ai tíu söluhæstu bóka ársins.
Steinunn Sigurðardóttir sló
rækilega í gegn með Tímaþjófnum
fyrir þremur árum, og nú er vænt-
anleg frá hennar hendi ný skáldsaga
sem Iðunn gefur út. Ef að líkum læt-
ur verður ekkert til sparað á þeim
bæ í auglýsingum, og er skemmst
að minnast auglýsingaherferðar Ið-
unnar á síðasta ári vegna bókar Vig-
dísar Grímsdóttur. Þá mun sama
forlag gefa út skáldsögu eftir Böðv-
ar Guðmundsson, en hann er
einkum kunnur fyrir ljóð.
Forlagið gefur út skáldsögurnar
„Meðan nóttin líður“ eftir Fríðu Á.
Sigurðardóttur og „Nautnastuld"
eftir Rúnar Helga Vignisson. Rún-
ar sendi síðast frá sér skáldsöguna
„Ekkert slor“ árið 1984. Þá kemur
út bók eftir Ólaf Gunnarsson,
„Tvær sögur úr Skuggahverfi", en
fjögur ár eru liðin síðan hann sendi
frá sér bókina „Heilagur andi og
englar vítis".
Mál og menning gefur út „Svefn-
hjól“ Gyrðis Elíassonar og smá-
sögur eftir Jakobínu Sigurðar-
dóttur. Og nýr skáldsagnahöfundur
kveður sér hljóðs: Hallgrímur
Helgason myndlistarmaður, sem
rómaður er fyrir stjórn sína á „Út-
varpi Manhattan". Bók hans heitir
„HELLA".
Almenna bókafélagið gefur út
nýja skáldsögu Einars Más Guð-
mundssonar og nafni hans, Einar
Heimisson, er með skáldsögu hjá
Vöku-Helgafelli, „Söngur fyrir
konu“.
Þessi upptalning er hvergi nærri
tæmandi, og útlit fyrir að margar
forvitnilegar bækur bætist í þennan
fríða flokk. PRESSAN mun segja
nánar frá íslenskum skáldskapar-
málum á næstunni.
SPAKMÆLI SIGURÐAR
Gálgahúmor

Heimspekingur nokkur og lektor
í pólitík við Háskóla Islands skrifaði
grein í DV um daginn. Hann var að
pæla í fóstureyðingum, líknardrápi
og dauðarefsingum. Og er á móti
fóstureyðingum en hefur ekki
ákveðna skoðun á líknardrápum.
„Ég er hins vegæ hlynntur dauða-
refsingu. Sumt fólk hefur framið svo
viðbjoðslega glæpi, að það hefur í
raun og veru sagt sig úr lögum við
mannkynið."
Heimspekingurinn, sem í útliti
minnir mig alltaf svo mikið á Flick
gestapóforingja í „Allt í hers hönd-
um“, nema hvað gestapóforinginn
er ólíkt skemmtilegri og viðkunnan-
legri náungi, heldur síðan áfram
eins og ekkert sé:
„Ódýrara er að taka mann af lífi
en loka hann inni í fangelsi alla ævi.
Hvorki þarf að fæða né klæða látna
afbrotamenn."
Þetta hafði mér aldrei dottið í hug!
Og hef ég þó hugsað um það látlaust
í tuttugu og þrjú ár. Rökfræðin er al-
deilis pottþétt. Dauðir menn eru jú
steindauðir úr öllum æðum og
munu alls eigi upp rísa til að fara að
éta nema kannski í íslenskum
draugasögum. En ég hef orð ekki
ómerkari fræðimanns en Hannesar
Hólmsteins Gissurarsonar fyrir því
að þær séu tómt bull og kjaftæði.
Ef dauðarefsing er réttlát frá te-
órísku sjónarmiði hlýtur hún einnig
að vera afar réttlát í praksís. Það
verður því undireins að koma henni
á þar sem hún er ekki við lýði, svo
sem hér á landi þar sem menn hafa
ekki almennilega kunnað við að
kála vinum og vandamönnum í fá-
menninu, jafnvel þó þeir væru alveg
viðbjóðslegir.
Hér mætti nú spara ekkert smá-
ræði. Er það næsta ótrúlegt á þess-
um þrengingatímum að engum
skuli hafa dottið þetta í hug þar til
heimspekingnum okkar dettur það
nú loks í hug. Sýnir það best að okk-
ur dettur aldrei neitt í hug. En líka
hvers heimspekin er megnug í
heimskum og hortugum heimi.
Islensk tukthús eru stútfull af
glæpamönnum og glæpakvendum
sem éta allt sem tönn á festir. Jafnvel
gras. Sumir eru meira að segja svo
bandbrjálaðir að éta skít. Neyðast
menn til að selflytja þá til útlanda
svo þeir fái nú alveg nóg. Og kostar
það skattgreiðendur tugi milljóna á
ári hverju. Slíkt nær andskotann
engri átt.
En nú hef ég fundið á þessu mjög
billega lausn.
Ég álykta heimspekilega að hvers
kyns glæpir raski allsherjarreglu,
stofni samfélagi manna í bráðan
voða og ógni lífi einstaklinganna og
ljúfri lukku. Glæpir eru því í eðli
sínu mjög viðbjóðslegir. Óg glæpa-
mennirnir alveg sér á parti við-
bjóðslegir. Þeir hafa því heldur bet-
ur sagt sig úr lögum við bæði mann-
kynið og kvenkynið.
Þeir skulu þegar í stað hengjast
eins og hundar í hæsta gálga. Alls-
berir og á fastandi maga.
Þannig mætti spara heilan hell-
ing.
Og þá er bara eftir að finna böðul
sem hægt væri að treysta og setti
starfið ofar öllu: algjöran böðul.
Og auðvitað hef ég fundið réttan
mann á réttan stað. Þó það nú væri.
Nafni hans verður hins vegar haldið
leyndu hér í blaðinu af öryggis-
ástæðum.
En lesendur mega geta þrisvar.