Pressan - 20.02.1992, Blaðsíða 20

20
FIMMTUDAGUR PRESSAN 20. FEBRÚAR 1992
ELÍAS
Davídsson er nú aftur kom-
inn fram á ritvöllinn eftir
að Morgunblaðið úthýsti
honum um árið. — Og til-
efnið; jú enn sem áður ís-
land-Palestína. Elías vildi
nefnilega alls ekki að Dav-
íö Oddsson færi til Israels
og fær að skrifa um það í
DV, enda skoðanabróðir
Jónasar Krisljánssonar rit-
stjóra í því máli. Á sama
tíma vill Gunnar Þorsteins-
son í Krossinum endilega
að Davíð fari til lands grjót-
kastaranna, enda Gunnar
mikið fyrir trúarbragða-
styrjaldir. Ferðakveðja
Gunnars var ekki af verri
endanum: ..Davíð, Guð veri
með þér." En í landi eggja-
kastaranna hefur
ÓLAFUR
G. (grýlti) Einarsson átt erf-
itt undanfarið. Hann hefði
kannski átt að klára læknis-
fræðina hér um árið í stað
þess að snúa sér að lög-
fræði og stjórnmálum.
Annar stjórnmálamaður
sem ekki kláraði laeknis-
fræðina er Sighvalur Björg-
vinsson sem nú hefur hins
vegar tekið að sér að
lækna heilbrigðiskerfið.
Fyrir vikið er Sighvatur
tekinn í nærmynd í DV, þar
sem andstæðingar hans
draga upp ófagra mynd af
skapgerð hans. En það er
SVEINN
Einarsson sem datt í
ólukkupottinn þessa vik-
una, því hann er nýjasta
fórnarlamb Árna Blandon,
bókabana DV. Ef satt er þá
er bókin allt öðru vísi en
Sveinn hafði hugsað hana.
Það fattaði Árni, sem er jú
flestum gleggri. En eins og
vanalega eru Sykurmolarn-
ir það fólk sem er mest
hissa og er
EINAR
Örn Benediktsson þar auð-
vitað fremstur i flokki. Þau
eru nefnilega enn að ham-
ast við að vera hissa á því
hvernig allir láta í kringum'
þau. Þau virðast ekki enn
hafa áttað sig á því að þó
að „heimsfrægð" þeirra sé
ekki mikil þá býðst bara
ekkert betra hér á landi.
Og þó að þau hafi stoppað
í 17. sæti eins og Mezzo-
forte þá er það þó skárra
en 16. sæti í Júróvisjón.
Háskólinn
A fundum Háskólaráðs hefur komið fram óánægja með að Háskólinn skuli ekki eiga full-
trúa í stjórn hins 300 milljón króna sjóðs, sem vestur-íslendingar gáfu Háskólanum
Niðurskurður ríkisins á
framlögum til Háskóla ís-
lands hefur ýtt undir þá
óánægju sem á undanförnum
árum hefur ríkt innan Há-
skólans með að æðstu menn
Eimskipafélags íslands skuli
einráðir innan Háskólasjóðs
Eimskipafélagsins. Sam-
kvæmt heimildum PRESS-
UNNAR hafa farið fram
óformlegar þreifingar í þá átt
að knýja fram breytingu á
skipulagsskrá sjóðsins er
tryggi Háskólanum áhrif á
ráðstöfun á fé sjóðsins. Sumir
ganga svo langt að vilja
leggja sjóðinn niður og selja
hlutabréf hans í Eimskipafé-
laginu — sem að markaðs-
virði er eign upp á 300 millj-
ónir króna.
Háskólinn telur sig ótvírætt
eiganda þeirra verðmæta,
þótt sjóðurinn sé sjálfseignar-
stofnun. Sjóðurinn er gjöf
Vestur-íslendinga til Háskól-
ans, en svo var gengið frá
skipulagsskrá hans að Há-
skólinn á engan fulltrúa í
stjórn, heldur eiga þar sæti
stjórnarformaður, varafor-
maður og forstjóri Eimskipa-
félagsins, sem séu um leið
einráðir um fjármál sjóðsins.
Háskólaráð hefur fjallað
óformlega um Háskólasjóð
Eimskipafélagsins á fundum
sínum nýverið. Tilgangur
sjóðsins er að stuðla að vel-
gengni Háskólans og styrkja
efnilega stúdenta, en fram til
þessa hefur stjórn sjóðsins
verið skipuð æðstu mönnum
sjálfs Eimskipafélagsins og
Háskólinn verið áhrifalaus
um úthlutanir úr sjóðnum.
MIKILVÆGUR HLEKKUR
í VALDAKEÐJU
RÍKJANDI AFLA
Nú þegar Háskólanum hef-
ur verið gert að mæta niður-
skurði hafa vaknað upp radd-
ir innan skólans um að hann
fái annaðhvort mann eða
menn í stjórn sjóðsins eða
sjóðurinn verði einfaldlega
gerður upp, hlutabréfin í Eim-
skipafélaginu seld og sölu-
andvirðið afhent Háskólan-
um.
Nafnverð hlutabréfa sjóðs-
ins í Eimskipafélaginu er nú
51,3 milljónir króna og er
sjóðurinn annar stærsti ein-
staki hluthafinn. Sölugengi
bréfa Eimskipafélagsins er
Indrifll Pálsson og Hörður Sigurgestsson. Þótt Háskóla-
sjóflurinn eigi afl „stuflla afl velgengni H.f.“ hefur Háskólinn
afleins fenglð 15 milljónir að núvirði i arö á 26 árum, en önnur
eins upphæfl runnifl til hlutafjárkaupa. f stjórn sjóðsins sitja
Indriði og Hörður, en mefl fráfalli Halldórs H. Jónssonar er
eitt sæti laust.
hins vegar 5,8 og raunvirði
bréfa sjóðsins því um 300
milljónir króna.
Sjóðsstjórnin er, sem fyrr
segir, skipuð æðstu mönnum
Eimskipafélagsins og hafa
þeir fram á síðari ár látið Há-
skólanum helming arðs í té,
en notað hinn helminginn til
frekari hlutafjárkaupa. Eim-
skipafélagsmenn fara um leið
með atkvæði sjóðsins og er
altalað að sjóðurinn sé mikil-
vægur hlekkur í meirihluta-
stöðu ráðandi manna í félag-
inu. Á undanförnum árum
hafa setið í stjórn sjóðsins
Halldór H. Jónsson heitinn,
stjórnarformaður Eimskipa-
félagsins, Indridi Pálsson
varaformaður og Hördur Sig-
urgestsson forstjóri.
EIGANDI SJÓÐSINS
HEFUR ENGAN
FULLTRÚA í STJÓRN
Sjóðurinn var stofnaður ár-
ið 1964, þegar Vestur-íslend-
ingar vildu gefa Háskólanum
bréf sín í Eimskipafélaginu.
Einn heimildarmanna
PRESSUNNAR fullyrðir að þá,
hafi stjórnendur Eimskipafé-
lagsins gert sér ferð vestur til
að færa Vestur-íslendingum
þann boðskap að ekki væri
óhætt að láta Háskólamenn
stjórna sjóðnum, því þar réðu
kommúnistar ferðinni. Úr
varð skipulagsskrá, þar sem
stjórnendum Eimskipafélags-
ins voru tryggð yfirráð sjóðs-
ins.
I skipulagsskránni segir að
tilgangur sjóðsins sé ,,að
stuðla að velgengni Háskóla
Islands, svo og að styrkja
efnilega stúdenta til náms við
Háskólann eftir ákvörðun
Háskólaráðs".
Umdeilanlegt er hver raun-
verulegur eigandi sjóðsins er,
hann telst sjálfseignarstofnun
og á sig því sjálfur, en sé litið
til tilgangs hans er vart hægt
að komast að annarri niður-
stöðu en að um eign Háskól-
ans sé að ræða, leysist sjóður-
inn upp.
„Við lítum svo á að Háskól-
inn eigi sjóðinn," sagði Sig-
urdur Gíslason, fjármála-
stjóri HÍ, í samtali við PRESS-
UNA og staðfesti hann að Sig-
uröi Líndal lagaprófessor
hefði verið falið að kanna
lagalega stöðu sjóðsins. „Það
er rétt, að mönnum hér hefur
þótt það heldur þunnur þrett-
ándi að Háskólinn hafi ekki
fulltrúa í stjórn sjóðsins,"
sagði Sigurður Gíslason að-
spurður.
15 MILLJÓNA ARÐUR
Á ALDARFJÓRÐUNGI
Sigurður Líndal sagðist
hins vegar ekkert vilja tjá sig
um málefni sjóðsins.
Sem fyrr segir hafa stjórn-
endur Eimskipafélagsins
greitt Háskólanum helming
af arði hvers árs, en notað
hinn helminginn til frekari
hlutafjárkaupa. Frá 1965 hef-
ur Háskólinn fengið greiddar
Háskólaráð. Innan Háskólans var fyrst fyrir alvöru rætt um
Háskólasjóð Eimskipafélagsins í rektorstíð Sigmundar Guð-
bjarnasonar og var Sigurði Líndal falið að kanna lagalega
hlið málsins. Hann vildi ekki tjá sig um niðurstöður sínar.
alls 14,8 milljónir króna að
núvirði á þennan hátt eða að-
eins að meðaltali 670 þúsund
krónur á ári. Á síðasta ári
fékk Háskólinn 2 milljónir
króna.
Það vekur hins vegar at-
hygli að hlutfallið milli út-
greidds arðs og þess sem
haldið er eftir hefur breyst.
Það var um 50 prósent til og
með 1987, en 1988 lækkaði
hlutfallið í 41,3 prósent og í
27,2 prósent 1989, 33,5 pró-
sent 1990 og loks 42,8 pró-
sent á síðasta ári. Þó liggur
fyrir að 1990 féllu stærstu
hluthafar, sjóðurinn meðtal-
inn, frá forkaupsrétti og 1991
var aðeins um jöfnunarbréf
að ræða og því hafa engir
peningar sjóðsins farið til
kaupa á nýjum bréfum. Mið-
að við 50 prósenta hlutfallið
hefði Háskólinn átt að fá á ár-
unum 1988 til 1991, á fjórum
árum, alls 7,4 milljónir, en
fékk 5,4 milljónir.
SJÓÐURINN TVÖFALT
OF STÓR MIÐAÐ VIÐ
HUGMYNDIR STOFNENDA
Ekki leikur vafi á því að
upprunalegt stofnfé sjóðsins
hefur ávaxtast vel frá 1964.
Þá lögðu Vestur-íslending-
arnir fram 342 þúsund gaml-
ar krónur, sem að núvirði
jafngilda um 2,2 milljónum
króna. Nú er markaðsvirði
bréfa sjóðsins um 300 millj-
ónir króna. Á hinn bóginn er
stór hlutur sjóðsins og ann-
arra af stærstu hluthöfum
orðinn vel stærri en stofnend-
ur Eimskipafélagsins ætluð-
ust til. Jakob Möller, sem þá
var fjármálaráðherra, sagði á
stofnfundi félagins, að enginn
ætti að hafa meira en 1/40 at-
kvæða, þ.e. 2,5 prósent. Nú
eiga Sjóvá-Almennar 11,06
prósent, Háskólasjóðurinn
5,02 prósent, Lífeyrissjóður
verslunarmanna 3,1 prósent
og Halldór H. Jónsson heit-
inn var kominn með 2,62 pró-
sent persónulega, en 4,03
prósent að meðtöldum hlut
eiginkonu sinnar, Margrétar
Gardarsdóttur.
Skipulagsskrá sjóðsins
kveður skýrt á um að æðstu
menn Eimskipafélagsins
skuli skipa stjórn hans. í gild-
andi lögum um sjóði og stofn-
anir sem starfa samkvæmt
staðfestri skipulagsskrá, sem
tóku gildi 1. janúar 1989, seg-
ir meðal annars að í skipu-
lagsskrá skuli greina hvert
skuli vera markmið sjóðs eða
stofnunar og hvernig fé skuli
varið til að ná þeim markmið-
um. í skipulagsskrá Háskóla-
sjóðsins er greint frá mark-
miðinu um að stuðla að vel-
gengni Háskólans, en ekkert
kveðið nánar á um með
hvaða hætti það skuli gert.
Þessa staðreynd vilja sumir
meðlimir Háskólaráðs nota
til að knýja fram breytingar á
skipulagsskránni.
Friðrik Þór Guðmundsson