Pressan - 20.02.1992, Blaðsíða 42

42
FIMMTUDAGUR PRESSAN 20. FEBRÚAR 1992
HASAR MED
. HOSSLEMIM
I MAROKKO
„ÞETTA VORU SVOLÍTIÐ SÉRSTÖK KYNNIÞVÍ
ÚTGANGSPUNKTURINN VAR SÁ AÐ ÞEIR
ÆTLUÐUAÐ RÆNA OKKUR.“
Þeir fóru tveir vinir saman
í ferðalag eftir að stúdents-
prófið var í höfn. Fyrst var
farið á puttanum niður Evr-
ópu. Frá Italíu tóku þeir lest í
gegnum Frakkland, niður
Spán og til Marokkó. Annar
þeirra sneri heim eftir tvær
vikur í Marokkó en hinn, Stef-
án Guðjónsson, dvaldi í tvo
mánuði, eignaðist náinn vin
sem ætlaði upphaflega að
ræna Stefán, sem síðar reyndi
að koma honum til íslands í
vinnu.
Pú eignaðist vini eftir
furöulegum leidum, ekki
satt?
„Jú, það er rétt. Við kynnt-
umst Marokkóbúunum fyrst
af því að þeir komu til okkar
að fyrra bragði og vildu
græða af okkur peninga. Það
voru þarna nokkrir strákar
og einn þeirra, Adel, varð
mjög góður vinur minn. Þetta
voru svolítið sérstök kynni
því útgangspunkturinn var sá
að þeir ætluðu að ræna okk-
ur Islendingana."
Hvernig léystud þid þad
múl?
„Þetta var hálfskrítið. Eins
og strákarnir kölluðu það þá
eru góðir ferðamenn þeir
sem hafa mikla peninga og
segjast þeir einfaldlega
hjálpa ferðamönnunum að
eyða þessum peningum.
Strákarnir selja hitt og þetta á
okurverði, bjóða húsnæði,
fara í ferðalög með ferða-
mennina og lifa í leiðinni á
þeim.
Við vorum að leggja upp í
ferð frá Asilah með þessum
strákum eftir fyrstu þrjá dag-
ana í Marokkó, en þeir ætl-
uðu víst að ræna okkur fyrir
utan bæinn. Það varð okkur
síðan til happs að aðrir Mar-
okkóbúar á einni umferðar-
stöðinni töldu okkur vera
komna á sitt yfirráðasvæði
og höfðu hug á að ræna okk-
ur frá Adel og vinum hans.
Þar urðu smálæti og við
þurftum að standa saman
gegn þeim.
Vinir mínir voru bitrir út í
ástandið í heimalandi sínu og
að hafa ekki tækifæri á að
tryggja sér góða framtíð. Það
var ekki um aðra atvinnu að
ræða. Þeir gerðu þetta af illri
nauðsyn."
Fórstu sídan ad vinna med
Adel og vinum ftans?
„Ekki beint, því maður er
svo vel upp alinn og strang-
heiðarlegur íslendingur. Eg
hjálpaði þeim reyndar oft að
komast í samband við útlend-
ingana, með því skilyrði að
þeir mundu ekki ræna við-
komandi. Það vildi nefnilega
brenna við að þeir rændu þá
útlendinga sem vildu ekki
kaupa neitt og ekki tókst að
plata af peninga."
Hvar bjóstu?
„Eg bjó með Marokkóbú-
um í sjávarþorpi sem heitir
Asilah og um tíma hjá fjöl-
skyldu Adels. Það var mikil
upplifun. Þau eru heittrúaðir
múhameðstrúarmenn og ég
ber mikla virðingu fyrir sið-
um þeirra. Ég fékk tvisvar að
sjá mömmu hans, í bæði
skiptin um kvöld, því þá var
hún ekki með slæðuna. Mér
sem gesti var.vísað á bæna-
herbergið. Ad'el svaf þar hjá
mér og pabbi hans færði sig
úr svefnherberginu til okkar
mér til heiðurs. Systur Adels
og bræður komu aldrei inn til
okkar nema þegar þau færðu
okkur mat.
Síðan var ég í rúmlega viku
hjá ömmu vinar Adels. Hún
er 78 ára gömul kona sem lif-
ir á því að rækta um 100 kg af
hassi á ári. Reglulega fer hún,
fjörgömul konan, með kílóin
innan á sér til Casablanca eða
Fez og kemur þeim í verð.
Hún bjó í pínulitlu hreysi
lengst upp í Rivefjöllum og
það var mikil upplifun að búa
hjá henni. Rétt við bæinn
rann á og við sváfum í sátt við
hænur og fimmtán ketti inni
í bænum.“
Hvaö varstu lengi á þessu
feröatagi?
„Ég var úti í fjóra mánuði.
Það var samt ekki fyrr en í
gær sem mér fannst ferðalag-
ið vera búið. Þannig var að ég
ætlaði að hjálpa Adel að kom-
ast til Islands og fá atvinnu-
leyfi hér, því það er heldur
skítt að eyða lífinu í að plata
ferðamenn. Við fórum frá
Marokkó til Svíþjóðar því
þangað þurfti hann ekki
vegabréfsáritun. Ég fékk mér
vinnu á meðan vinir mínir
hér heima leituðu árangurs-
laust að atvinnu fyrir Adel.
Ég fór því heim til að reyna
sjálfur en komst fljótt að því
að það gengur ekki að fá at-
vinnuleyfi fyrir hann hér.
Ekki einu sinni dvalarleyfi,
því hann er Marokkóbúi. Út-
lendingaeftirlitið hefur þá
reynslu að þegar Marokkóbú-
ar eru komnir frá heimaland-
inu vilji þeir einfaldlega ekki
snúa aftur. Adel hringdi síðan
í mig og færði mér þær fréttir
að sænska lögreglan ætlaði
að senda hann heim.
Ég fór út til að upplifa eitt-
hvað. Ég hefði vafalaust verið
lengur hefði ég ekki orðið
svona náinn vinur Adels og
tekið þá ákvörðun að reyna
að hjálpa honum að komast
til Islands."
Drengur, sem var rétt að
hefja skólagöngu, var
sendur af foreldrum sín-
um til að læra að dansa. í
fyrstu gekk dansnámið
vel.
Eftir nokkra tíma fóru að
renna tvær grímur á unga
drenginn.
Síðan var það eitt sinn að
hann kom heim, skömmu
eftir að danstiminn hófst.
„Hvers vegna ert þú kom-
inn heim, vinur?“ spurði
pabbi hans.
„Við urðum að dansa við
stelpur,“ svaraði sá stutti.
„Hvað, er það ekki allt í
lagi?“ spurði mamman.
„Nei, það er svo vond lykt
af þeim," svaraði sá stutti.
Það var í ellefu ára bekk í
skóla í Reykjavík að kenn-
arinn var orðinn mjög æst-
, ur og skammaðist og
skammaðist. Til að leggja
áherslu á orð sín barði
hann með kennaraprikinu í
eitt borðanna ótt og tltt.
Krökkunum leist orðið ekk-
ert á og sum hver voru
orðin hrædd.
Einn guttinn leitaði leiða til
að binda enda á þetta
ástand.
Það eina sem honum datt
I hug var eftirfarandi.
„Kennari, heyrðu, segðu
mér, veistu hvenær við
eigum að byrja I sundi?“
(úr skólasögum)
RIMSÍRAMS
GUÐMUNDUR ANDRI THORSSON
Lýst eftir ríkisreknu dagblaði
Rás eitt Ríkisútvarpsins er
fyrirmyndardæmi um vel
heppnaðan ríkisrekstur
sjónvarpið var reyndar ansi
gott yfir hátíðamar og sýnir
alltaf betri og betri íslenskar
heimildarmyndir, innan og
saman við verri og verri
lögguþætti og bíómyndir og
fréttir frá fréttastofu Sjálf-
stæðisflokksins, og á rás tvö
eru nokkrir góðir pistla-
höfundar og þar er stundum
púlsinn - en það er rás eitt
sem er glæst dæmi um rílds-
stofnun eins og hún á að vera
því hún fylgist með tímanum
án þess að nokkur taki eftir
þvi að hún breytist, hún
þjónustar okkur öll án þess
að apa okkur, skrökva að
okkur, selja okkur. Á rás eitt
erum við hlustendur en ekki
neytendur. Á hinum rásunum
er þetta öfugt.
Rás eitt er eina rásin þar
sem fram fer dagskrárgerð
sem rís undir því nafni, ef
undan er skilinn morgun-
þáttur rásar tvö og síðdegis-
dagskráin. Annars er bara
verið að drepa tímann, stytta
stundir, þreyja af - rétt eins
og þessi andrá sem er líf
okkar sé eitthvað sem brýnt
er að taka sem minnst eftir,
vita sem minnst af.
Maður er kannski í bíl á leið
úr og í vinnu, íþróttir, söng-
skemmtun, eitthvað. Og
maður er á sleðanum. Hann
þýtur þama fram og aftur
eftir FM bylgjunni með braki
og brestum og þar sem ekki
er verið að masa og drepa
tímann er verið að reka mann
áfram með þessum verk-
smiðjutakti sem einkennir
músíkina sem tók við af popp-
inu, póst-poppið. Sífellt áreiti,
allt miðast við að hraða
hjartaslögunum, og samt þarf
maður ekkert sérstaklega á
því að halda að vera hress og
velupplagður; maður er bara
að fara heim og éta en þarf
samt að hlusta á þetta af-
kastahvetjandi hagg-tisj hagg-
tisj hagg-tisj - sum af þessum
lögum taka fimm ár í flutningi.
Þar til maður heyrir rödd.
Einhver er að tala! Einhver er
að segja frá einhverju! Ein-
hvér er virkilega að tala um
eitthvað!
Það hefur stundum leitað á
mlg undanfama daga hvemig
blað Þjóðviljinn var - hvemig
hann hefði getað verið,
hvernig mér fannst að hann
ætti að vera, hvers vegna mér
gramdist svo við hann síð-
ustu árin, en hélt samt áfram
að kaupa hann og kaupa, og
mun kaupa hann áfram;
hvers vegna ég skrifaði um
hann að lokum eins og þátt-
takandi í þórðargleði þeirra
sem alltaf vom að ljúga upp á
hann Moskvuhollustu. Mér
dettur í hug orðið bamttutæki.
Mér fannst stundum á út-
síðum blaðsins komið fram
við mig á einhvern undarlega
svipaðan hátt og popp-
stöðvarnar gera, nema þær
em að reyna að selja mér
þvottaduft og tómatsósu, en
hann var að reyna að berja
inn í mig einhver viðhorf,
segja mér hvernig ég œtti að
hugsa. Kannski var aldrei
A rás eitt erum við hlustendur
en ekki neytendur. Á hinum
rásunum er þetta öfugt.
glWBMlMáÍM
möguleiki að slíta á flokks-
böndin öll fyrir tíu, fimmtán,
tuttugu ámm og gera allt
blaðið jafn skynsamlegt og
innblásið frjórri efahyggju og
skrif þeirra Ólafs Gíslasonar,
Einars Más Jónssonar og
Áma Bergmanns vom - aug-
lýsendur vilja ekki auglýsa í
slíku blaði þiótt við öll viljum
lesa; þá er bara eftir að
tengjast einhverjum flokki og
það kostar sitt.
Við þurfum óháð dagblað
eins og rás eitt er. Blað sem
kemur fram við okkur eins og
fullorðið fólk - lesendur en
ekki neytendur. Morgurv
blaðið þarf að gera upp sinn
fortíðarvanda áður en það
tekur þann sess og þar til það
gerist lýsi ég eftir ríldsreknu
dagblaði sem er upp á les-
endur komið en ekki aug-
lýsendur eða stjómmála-
skúma.