Pressan - 11.06.1992, Blaðsíða 20

20
FIMMTUDAGUR PRESSAN ll.JÚNÍ 1992
PRESSAN
Utgefandi
Blaðhf.
Ritstjóri
Gunnar Smári Egilsson
Ritstjórn, skrifstofur og auglvsingar:
Nýbýlavegi 14, sími 64 30 80
Faxnúmer: 64 30 89
Eftir lokun skiptiborðs:
Ritstjóm 64 30 85, dreifing 64 30 86 (60 10 54),
tæknideild 64 30 87, slúðuriína 64 30 90.
Áskriftargjald
700 kr. á mánuði ef greitt er með
VISA/EURO/SAMKORT
en 750 kr. á mánuði annars.
Stærstu áföllin
eiga ekki upptök
sín í sjónum
í PRESSUNNI í dag er umfjöllun um þá sem hafa komið
íslenska samfélaginu á hausinn. Þar er rakin hörmungasaga
íslenskrar efnahagsstjómar og ævintýramennsku stjómmála-
manna í atvinnulífinu og greint frá höfundum og fram-
kvæmdamönnum stærstu afglapanna.
I raun væri hægt að skrifa þessa sögu í miklu lengra máli en
kemst fyrir á síðum PRESSUNNAR. Undanfama tvo áratugi
— og reyndar enn lengur — hafa ráðamenn þreytt vonlausa
baráttu við að beygja gmndvallarlögmál efnahagslífsins undir
sérviskulegar hugmyndir sínar um stjóm efnahagsmála.
Oft virðast þessar hugmyndir eiga rót að rekja til mikil-
mennskubrjálæðis þeirra sem ganga með þær. Þeir virðast
telja sig þess umkomna að snúa atvinnuþróuninni við með
smábrögðum hér og þar.
Stundum bera þessar hugmyndir hreinni heimsku vitni.
Ráðherrar láta blekkjast af væntingum um skjótfenginn gróða
rétt handan við homið. Þeir kasta gífurlegum fjármunum á
glæ í von um þann stóra.
í öðmm tilfellum er ekki hægt að rekja afglöpin til neinna
hugmynda heldur til hreinnar og klárrar spillingar. Ráðamenn
notfæra sér aðstöðu sína til að bjarga félögum sínum; ýmist
samflokksmönnum eða félögum sínum í hinum flokkunum.
Þó er langalgengast að rótin að gegndarlausri sóun fjár-
muna og heimskulegum lögum og reglugerðum liggi í undir-
lægjuhætti ráðamanna gagnvart hagsmunaaðilum í atvinnulíf-
inu. Stjómmálamenn hafa sniðið landbúnaðarkerfið að þörf-
um forkólfanna í landbúnaðinum. Þeir hafa púkkað upp á of-
fjárfestingu í landbúnaði og sjávarútvegi til að gera forsvars-
mönnum þessara greina til hæfis. Þeir hafa fellt gengið, lækk-
að vexti og dælt út ríkisábyrgðum í sama tilgangi.
Yfirvofandi samdráttur á þorskkvóta er mikið áfall fyrir
þjóðarbúið. Það er þó ekki mikið í samanburði við þau áföll
öll sem hafa dunið yfir það af völdum afglapa stjómmála-
manna við efhahagsstjómina.
Ef stjómmálamenn létu af tilraunum sínum til að setja mark
sitt á efhahags- og atvinnulífið gæti þjóðin sjálfsagt staðið af
sér minnkandi þorskafla. En á meðan þeir halda afskiptum
sínum áfram er ástæða til að ugga um ffamtíðina.
V I K A N
STÆRSTA TAPIÐ KOM
MINNST Á ÓVART
Reikningar Sambandsins,
dótturfyrirtækja jress og kaupfé-
laganna voru gerðir upp með 1,7
milljarða rekstrartapi á síðasta
ári. Það eru dálítið miklir pen-
ingar, 1.700.000.000 krónur.
Þetta er hærri upphæð en kostaði
að reka íslenska diplómatíið
þrátt fyrir EES og allar ferðir
Jóns Baldvins. Og þetta er hærri
upphæð en varið var til rekstrar
Háskólalslands.
Með öðrum orðum hefði
Sambandið getað tekið að sér
rekstur Háskólans ef það hefði
ekki tapað svona miklu. Og
það hefði orðið jafn gott á eftir
og það er t dag.
Það sérkennilegasta við fréttir
af feiknalegu tapi Samvinnu-
hreyfmgarinnar er að þær koma
ekki nokkrum manni á óvart.
Þau fyrirtæki sem rekin eru í
nafni hennar hafa tapað hvetjum
milljarðinum á fætur öðrum á
síðustií árum og fátt bendir til að
breyting verði þar á. Þó svo að
fféttir bærust urn það einn dag-
inn að Sambandið tapaði millj-
arði á ntánuði ntundi sjálfsagt
enginn kippa sér upp við það.
Enda er spurning hverjunt
kemur það við. Ekki kvarta eig-
endumir!
ÍSLAND í ÞUNGAMIÐJU
HEIMSMÁLANNA
* Litlu munaði að Island kæm-
ist í þungamiðju heimsmál-
anna, eins og landkynningar-
frömuði hefur dreymt um, þegar
filippeyskur fánaberi hugðist
reka Aquino forseta í gegn með
íslenska fánanum. Ef honum
hefði tekist það hefði athygli
heimsbyggðarinnar beinst hing-
að norður á skerið, hvað allt of
sjaldan gerist. Og þegar íslensk-
ur fáni væri dreginn að húni í er-
lendum stórborgum velktist eng-
inn lengur í vafa um hvers fáni
þar færi.
GULLÆÐI Á DJÚPSLÓÐ
Eftir að ljóst varð að þorskur-
inn er svo til horfinn af ísland-
smiðurn er hafið nokkurs konar
gullæði á djúþslóð. Togarinn
Júlíus Geirmundsson fór þannig
í rannsóknarleiðangur í leit að
arftökum þorsksins og fann ein-
ar 80 tegundir. Þar af margar
sem enginn vissi að væru til og
varð fyrir vikið að endurvinna
bók um íslenska fiska sem kom-
in var í prentun. Skipverjar á
Júlíusi smökkuðu á fiskunum 80
og fannst þeir allir góðir og l£k-
legt hnossgæti á veisluborð í út-
löndum. Hvort útlendum þykir
fiskamir jafhgóðir og sjómönn-
unum á eftir að koma í Ijós. Ef til
vill þarf fólk að vera haldið
temmilegri örvæntingu vegna
hruns þorskstofnsins til að finn-
ast þeir góðir á bragðið.
HVERS VEGNA
Getum við ekki
lifað á neinu öðru en
sjávarútvegi?
HÖRÐUR SIGURGESTSSON, FORSTJÓRI EIMSKIPS, SVARAR
,J fyrsta lagi vil ég svara því
til að við getum lifað af ýmsu
öðru en sjávarútvegi og gerum
það nú þegar, þar sem við flytj-
um út bæði þjónustu og iðnaðar-
vöru. En enn er það þannig að
sjávarfang skiptir mestu máli.
Við höfum yfir fjórum auð-
lindum að ráða; hafinu, orkunni,
landinu og fólkinu. Ástæðan fyr-
ir því að sjórinn er og mun um
langan tíma verða sú auðlind
sem skapar okkur mestar tekjur
er einfaldlega sú að sjósókn er
hlutur sem við kunnum og höf-
um gert mjög lengi. Ef fiskveið-
amar em bomar saman við aðra
möguleika kemur í ljós að þetta
liggur betur fyrir okkur en flest
annað. Við höfum mikla þekk-
ingu á þessu sviði og sjávarút-
vegurinn þarf ef til vill ekki eins
mikið fjánmagn og fjárfesting í
nýjum greinum.
Hins vegar er sjálfsagt að
horfa á aðra möguleika og ekki
vera með of mörg egg í einni
körfu. Það er mjög áhugavert að
halda áfram að þróa hér mögu-
leika með orkuffekan iðnað en
það er hins vegar verkefni sem
tekur mörg ár eða áratugi að gera
að þýðingarmikilli grein. Það
kostar því mikla þolinmæði og
mikið fjármagn, og ekki líklegt
að við náum árangri á þeim vett-
vangi nema í samstarfl við er-
lend fyrirtæki.
Þá verðum við að huga að
ffekari eflingu ferðamannaþjón-
ustu og mjög áhugavert er að
freista þess í vaxandi mæli að
koma hér upp útflutningi á þekk-
ingu. Á þeim vettvangi gilda
sömu lögmál og við verðum því
að þola að það getur tekið mörg
ár eða áratugi að ná góðum
árangri.
Okkur hefur fram að þessu
skort þolinmæði til að fjárfesta
til langs tíma og við búum við
mjög óljósa atvinnustefnu og
óvissu um að hveiju við viljum
stefna í atvinnumálum á Islandi í
framtíðinni. I meginatriðum er
byggt á því að halda áfram að
gera það sem við höfum verið að
gera, en ekki reynt að svara
spumingunni um það hvað við
ættum að vera að gera.“
*
Astæðan fyrir
því að sjórinn er
og mun um lang-
an tíma verða sú
auðlind sem
skapar okkur
mestar tekjur er
einfaldlega sú að
sjósókn er hlutur
sem við kunnum
og höfum gert
mjög lengi
U
fóP HÁiXA Fkesr.R AÞ ÞErrA Sé eítthvAÐ
HVftDDA HAUf!!
HELvfTÍ Á DðrfTEtfslLANfJi Eaj |>aí> ep. ívo
EMS 05- FÁ 'ATT Brr>R Al> rjÁ 05- vit> ERiAM,
HeujiAPEkkf
1 9 Wp \
íTjáPrtiA //Á'kV* jf l
EPDEKki HRFSS?!
BUBLEBUBLe..
. BLétgBÍLiÁB&
EfiHAG-i SAF-A
K/LAÞA R4Þ Ep i
OBSASAi
WE* þAA/VA EfiM TVgi/e BvWlfc
fLjóriAR ViÞ 'ÆáSWW a©
H^sKkVA E&ft stSKIcvA í