Pressan - 19.11.1992, Blaðsíða 19

FIMMTUDAGUR PRCSSAN 19. NÓVEMBER 1992
19
E R L E N T
Svarið vinur minn
er fokið út í vind
Um þessar mundir er haldið upp á þriggja áratuga listamannsafmæli Bobs
Dylan. Um áhrif hans sem lagasmiðs og textahöfundar verður vart deilt,
þó svo segja megi að sól hans sem listamanns hafi tekið að hníga til viðar
þegar árið 1966. Dylan hefur alla tíð þótt einrænn og dulur. Feril hans geta
allir kynnt sér en manninn ekki. Minningar þeirra, sem hafa kynnst hon-
um allt frá því hann var miðstéttardrengur í Minneapolis til þess að hann
var orðinn útbrunnið goð í New York, segja hins vegar sína sögu.
STEVEBARD
lögfræðingur í Minneapolis
„Ég raan alltaf eft-
ir honum sem
frekar smávöxn-
um burstaklippt-
um strák með
meira en eðlileg-
anroðaíkinnum.
Það var eins og hann hefði aldrei
almennilega vaxið upp úr gelgj-
unni. Sannast sagna fannst mér
— og ég var ekki einn um það álit
— að hann væri sú týpa, sem allir
stríddu í skóla...“
JAHARANA ROMNEY
kærasta í Minneapolis
f heimavistinni
þar sem ég bjó
var tónlistarher-
bergi með gömlu
píanói, sem eng-
inn lék á, og Dyl-
an kom oft til að
glamra á það og læra á munn-
hörpu. Ég keypti fyrsta munn-
hörpueykið handa honum í hljóð-
færaverslun Schmidt’s. Og sem
sagt, hann kom á heimavistina til
oldcar og spilaði á píanóið, alveg
hræðilega. Sjálfum sér til samlætis
blés hann um leið í munnhörp-
una, sem hann kunni ekkert á.
Síðan komu vinkonur mínar inn
og spurðu hvaða hálfviti þetta
væri. Ég vildi endilega að hann
spilaði ffekar á gítarinn, sem hann
kunni mjög vel á, þó ekki væri
nema til að sýna vinkonunum
hvað hann gæti. En hann mátti
ekki heyra á það minnst og var
alltaf að leita að þessum eina
sanna tóni. Mér fannst þetta öm-
urlegt en honum var hundsama.
Annars kenndi þetta mér mjög
mikilvæga lexíu í lífinu: að láta sig
engu skipta hvað öðrum finnst og
kýla á það, sem manni er eigin-
legt—“
BOBBYVEE
söngvari
„Okkur vantaði
píanóleikara og
hann sagði bróð-
ur mínum að
hann hefði spilað
með Conway
Twitty, sem var
lygi, en hún dugði til og hann fékk
djobbið. Hann hét Bob Zimm-
erman á þessum tíma, en hann
vildi endilega að við kölluðum sig
sviðsnafninu Elston Gunn. Við
keyptum skyrtu handa honum,
sem var lítil fjárfesting að leggja út
í fyrir nýjan hljómsveitarmeðlim
þannig að hann væri eins og við á
sviði. Við fórum á túr og spiluð-
um á nokkrum stöðum í Norður-
Dakóta, ferlega litlum stöðum.
Hann var svona lítill óásjálegur
kall, en það var grúv í stráknum.
Hafði æðislega gaman af því að
rokka, en hann var ekkert sérlega
flinkur í spilamennskunni...“
DAVE BERGER
tónlistarmaður
„Hann bjó hjá ná-
unga í Madison,
Wisconsin, sem
var kallaður
Fritz. Ég ákvað að
keyra til New
York í fríinu
ásamt strák frá Bronx, sem hét
Roger. Mig minnir endilega að
þetta hafi verið 1961. Hann var
farinn að kalla sig Dylan þá þegar,
því ég kallaði hann Dillon fógeta
alla leiðina eftir fógetanum í Gun-
smoke. Hann átti ekki sent og í
hvert skipti sem við stoppuðum til
að fá okkur í svanginn ætlaðist
hann til þess að ég gæfi sér. Við
keyrðum nær viðstöðulaust alla
leið og hann söng alla leiðina.
Þetta var mjög pirrandi söngl,
svona eintóna og tilbreytingar-
laust. Algert ógeð. Þegar við fór-
um yfir ríkismörkin inn í New
Jersey fékk ég loksins nóg og sagði
honum að steinhalda kjafti...“
JOEBOYD
útsetjarl
„Ég fór til Boston
sumarið 1964 og
hitti dömu, sem
ég hafði alltaf
verið skotinn í,
en aldrei þekkt
neitt sérstaklega.
Nú, ég hafði ekki reddað mér hús-
næði, svo hún bauð mér að búa
með sér. Hún var að vinna á ein-
hverjum veitingastað og ætlaði á
tónleika með Bob Dylan strax eftir
vinnu og hafði einhverjar vænt-
ingar um að komast baksviðs
ásamt einhverjum vinkonum sín-
um á eftir, svo hún sagði mér bara
að koma heim til sín upp úr mið-
nætti. Ég var harla ánægður með
hvernig ræst hafði úr þessu hjá
mér hugsandi um glaðninginn
sem í vændum var. Um hálfeitt-
leytið renni ég upp að dyrum hjá
henni og undir útidyramottunni
finn ég lykilinn og miða til mín, en
svefnherbergisdymar eru lokaðar.
Skilaboðin voru: „Joe, ég er hrædd
um að aðstæður hafi breyst iítil-
lega. Þú trúir því aldrei hver er
hérna!“ Þannig að ég legg mig
bara á sófanum og daginn eftir
borða ég morgunmat með henni
og Dylan. Hún sagði mér seinna
að hún hefði verið spennt fyrir
mér, en að hún hefði bara ekki
getað látið þetta tækifæri sér úr
greipum ganga...“
D.A. PENNEBAKER
kvikmyndagerðarmaður
„Dylan fílaði
Donovan áður en
hann hafði heyrt í
honum. Honum
fannst einfaldlega
Donovan vera
meiriháttar kon-
seft. Þegar þeir svo hittust var
Donovan mjög upprifmn og
álcvað að spila fyrir hann lag. Dyl-
an sagðist hafa gaman af Catch the
Wind, en Donovan sagðist hafa
samið nýtt lag, sem hann vildi
frekar spila og gerði það, lag sem
hét My Darling Tangerine Eyes.
Gallinn var bara sá að lagið var
nákvæmlega eins og Mr. Tamb-
ourine Man! Og þarna sat Dylan
með furðusvip og Júustaði á Mr.
Tambourine Man með einhverj-
um fráleitum texta og reyndi að
stilla sig. Þegar Donovan var bú-
inn sagði Dylan bara: „ Þú veist,
þetta lag... ég verð að játa að ég
hef ekki samið öll lögin, sem mér
eru kennd, en þetta er óvart lag,
sem ég samdi í alvöru sjálfur!11 Eg
hugsa að Donovan hafi aldrei spil-
að þetta lagaftur..."
PAUL McCARTNEY
tónlistarmaður
„Dylan hafði mik-
il áhrif á okkur.
Hann kom úr
þessu skáldaum-
hverfi í New York
og við hittumst
öðru hverju. Það
eina sem hann sagði var eitthvað
eins og: „Hey, hvar er jónan
ma’r?“ og við komum öldungis af
fjöllum um það hvað hann var að
fara. Hann hafði heyrt I Wanna
Hold Your Hand vegna þess að
það komst á toppinn vestra, en
hann hafði misskilið textann eitt-
hvað því þar sem segir „I can’t
hide, I can’t hide“ hélt hann að við
syngjum „I get high, I get high“.
Og svo röflaði hann heil býsn um
það hvað honum fyndist stórkost-
legt að heyra okkur syngja um það
hvað við værum skakkir...“
MUFF WINWOOD
útgáfustjóri
„Dylan var að
spila í Birming-
ham þegar ég
hitti hann og
hann fór að segja
okkur frá því
hvað hann hefði
mikinn áhuga á reimleikum og
hvað honum fyndist England
yndislegt land vegna sögu þess og
að hann væri sannfærður um að
ekki væri þverfótandi fyrir draug-
um. Við vissum af gömlu húsi í
Worcestershire, þar sem eigand-
inn og lumdurinn hans höfðu far-
ist í eldsvoða, og sögðum Dylan
frá því að þeir sæjust stundum
saman í gönguferðum í kringum
húsið. Dylan varð gersamlega frið-
laus og heimtaði að við færum
þangað eftir giggið og það varð úr
að ég og Steve bróðir færum með
hann. Við fórum á staðinn í fjór-
um lengdum límúsínum, við þrír,
bandið, grúppíurnar, rótararnir
og aðrir áhangendur, og vöfruð-
um um svæðið góða stund. Þetta
var stjömubjört nótt, fullt tungl og
húsið var stórfenglegt. Og þá gerð-
ist það: einhvers staðar gelti hund-
ur. Nú vill þannig til að það er
fremur líklegt að hundur gelti um
miðnæturbil í miðri sveitinni í
Worcestershire, en Dylan var öld-
ungis sannfærður um að hann
hefði heyrt í hundsdraugnum og
var eins og barn, hoppandi og
skoppandi af æsingi...“
MARIA McKEE
söngkona
„Við vorum að
taka upp eitt af
lögunum hans,
Lone Little Boy.
Hann kom í
stúdíóið og
kenndi okkur
lagið og fylgdist síðan með upp-
tökunum. Hann kom með Ron
Wood með sér og þeir spiluðu
báðir í því, en það teygðist úr upp-
tökunum og við vorum að langt
fram á nótt vegna þess að hann
var ekki ánægður með sönginn
hjá mér. Þetta var mjög pirrandi
og endaði með því að ég söng lag-
ið nákvæmlega eins og hann,
hermdi beinlínis effir honum og
stældi röddina. Þá ljómaði hann
allt í einu og sagði að núna væri ég
loksins farin að syngja af viti!“
R0NW00D
gítarleikari
„Neil Diamond er
uppáhaldsóvinur
minn og ég man
eftir því að f The
Last Waltz —
enginn okkar
hafði hugmynd
um hvað hann var að gera þarna
— þá kemur hann af sviðinu rétt
áður en Bob á að fara á svið. Og
sem hann er að fara í búningsklef-
ann segir hann við Bob: „Þú verð-
ur að standa þig í stykkinu til þess
að fylgja mér eftir. Ég var meiri-
háttar.“ Og Bob svarar: „Hvað
viltu að ég geri? Fari á sviðið og
sofni?“ Ég man eftir því að öðru
sinni vorum við í stúdíói saman
að taka upp stoff, sem ég var að
gera með The A1 Green Band. Og
þessir strákar frá Memphis náðu
engan veginn hljómaröðunum
hans Bob. f hvert skipti sem hann
byrjaði á nýju lagi byrjaði hann á
nýjum hljómi eða þegar við vor-
um að spila sama lagið aftur og
affur þá byrjaði hann samt á nýj-
um hljómi í hvert skipti. Ég get
svo sem alveg elt hann hvað þetta
varðar, en bandið var að ganga af
göflunum og strákarnir tíndust
einn af öðrum út. Loksins voru
bara við tveir effir ásamt tveimur
þolinmóðustu gæjunum úr band-
inu. Og þeir sögðu: „Þú ert ágætur
Woody, en hver í andskotanum er
þessi vinurþinn?““
JOECOCKER
söngvari
„Mér finnst hann
besti lagahöfund-
ur í heimi. Ég
spilaði á ein-
hverri gítarhátíð í
Sevillu og hitti
Bob nokkrum
sinnum. Hann er mjög margbrot-
inn persónuleild. Hann sat t3 hlið-
ar við sviðið með hatt dreginn
niður að augum og tönnlaðist á
því að hann spilaði aðeins pening-
anna vegna nú orðið. Miðað við
það sem hann er að gefa út trúi ég
því ekki, en mér skilst að hann sé
óhamingjusamur.“
J0NB0NJ0VI
söngvari
„Dylan var mjög
vinsamlegur í
minn garð. En
hann er ekki
mesti samræðu-
snillingur í heimi,
svo ég vissi ekki
alveg um hvað ég átti að tala við
hann. Ég ákvað að spyrja hann
um boxarann. Ég heyrði orðróm
— eða ekki orðróm, ég veit að
þetta er satt — um að Dylan hefði
boxara með sér á túrum til þess að
æfa með, það er líkamsræktin
hans. Ég þekki að minnsta kosti
50 manns, sem hafa séð þá æfa.
Nema hvað að ég spyr hann út í
þetta og hann segist ekki hafa
boxara með sér og ég eigi ekki að
trúa öllu sem ég heyri. Sagði þetta
eins og ekkert væri. Og ég lét bara
eins og hann hefði farið með heil-
agan sannleik."
IANDURY
söngvari
Þegar við vorum
að taka myndina
Hearts of Fire var
einhvern tímann
verið að meika
mig klukkan
fimm um morg-
un og ég óskaði þess að ég fengi að
sofa í sjö tíma í viðbót. Þá sé ég allt
í einu mann í speglinum, sem leit
enn verr út en ég, og hugsa með
mér „hver í andskotanum er nú
þetta?“ Um leið fatta ég að þetta er
Bob sjálfur. Þegar ég geng út úr
vagninum er hann fyrir utan, svo
ég segi: „Ekki allt í góðu lagi, for-
ingi?“ Hann lítur á mig og segir
„Gene Vincent!" Ég svaraði „Sá er
maðurinn" og við tókumst í hend-
ur...“
LEONARD COHEN
skáld og söngvari
„Ég hitti Bob
síðast eftir tón-
leika í París. Við
hittumst á kaffi-
húsiogtöluðum
lengi saman
um lagasmíð-
ar. Gerðum það frá mjög
tæknilegu sjónarmiði. Það eru
ekki til menn sem vinna jafn-
ólíkt og við tveir. Hann sagði
mér að hann fíiaði lag eftir
mig, sem heitir Hallelujah,
og spurði hvað ég hefði ver-
ið lengi að semja það. Ég
svaraði eins og satt var að
það hefði tekið mig næstum
tvö ár. Hann var soldið gátt
aður á því. Við töluðum næst
lag eftir hann, sem heitir I and I
from Infidels, og ég spurði
hvað hann hefði verið lengi að
semja það. „Svona kortér,"
svaraði hann. Þá var
komið að mér að
verða gáttaður, en
hann hló
bara...“
Samviska heillar kynslóðar
reynir að reykja og raula í einu.
KINKYFRIEDMAN
glæpasagnahöfundur
„Bob er alltaf að
ræða um hjóna-
bandið. Hann
segir mér að ég
ætti að giftast. f
síðustu viku
sagði hann mér
að allir ættu að eiga konu einhvers
staðar í heiminum. Sem er ekki
slæmur frasi. En ég hef alltaf rílcar
efasemdir um það sem Bob Dylan
stingur upp á að ég geri. Hann
gerir mikið af því að gefa ráðlegg-
ingar fólki, sem er hamingjusam-
ara en hann sjálfur...“
WIM WENDERS
kvikmyndagerðarmaður
„Ég hitti Bob í há-
tíðarkvöldverð-
inum við afhend-
ingu Grammy-
verðlaunanna.
Við sátum tólf til
borðs og það var
spenna í loftinu, fólk talaði án af-
láts og var skemmtilegt, vitandi
vits að hans var von. Síðan kom
Bob og enginn sagði orð. Hann
pantaði stóran teketii og við sát-
um bara og horfðum á hann
drekka te. Síðan pantaði hann
annan ketil og annan þar á eftir.
Það var bara spurning um hversu
mikið te hann gæti drukkið. Það
umgekkst hann enginn eins og
fólk, en ég safnaði í mig kjarki og
við áttum hreint ágætt og einlægt
samtal um Fassbinder. Honum
virtist létta við að einhver skyldi
loksins tala við sig_“