Morgunblaðið - 09.06.2004, Side 4

FRÉTTIR
4 MIÐVIKUDAGUR 9. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
REIKISTJARNAN Venus gekk
fyrir sólina í fyrsta skipti í 122 ár í
gærmorgun. Vensus byrjaði að
sjást sem lítil depill á sólinni frá
Reykjavík um 20 mínútur yfir
fimm og lauk þvergöngunni svo-
kölluðu rétt fyrir klukkan hálftólf.
Snævarr Guðmundsson, formað-
ur Stjörnuskoðunarfélags Sel-
tjarnarness, var einn af þeim sem
fór í fyrrinótt austur fyrir fjall til
þess að fylgjast með. „Þetta var
sérstakt, líka vegna þess að þetta
er sögulegur viðburður,“ sagði
Snævarr og bætti við að gaman
væri að rifja það upp að þetta væri
viðburður sem tengdist upphafi
kvikmyndavéla. Árið 1882 hefði
verið reynt að ná sams konar við-
burði með frumstæðri hreyfi-
myndavél.
Þorsteinn Sæmundsson stjörnu-
fræðingur skrifar um þennan við-
burð í Almanak Háskóla Íslands
og segir þar m.a.: „Venus gengur
um sólina líkt og jörðin en fjar-
lægð hennar frá sólu er um fjórð-
ungi minni en fjarlægð jarðar og
umferðartíminn mun styttri (7½
mánuður). Venus skeiðar því fram
úr jörðinni ef svo mætti segja, með
rúmlega eins og hálfs árs millibili.
En þótt hún gangi þá milli jarðar
og sólar ber hana sjaldnast í sólina
því að brautin hallast lítið eitt
miðað við jarðbrautina. Venus fer
því yfirleitt fyrir ofan eða neðan
(norðan eða sunnan) sólkringluna.
Tvisvar í hverri umferð gengur
Venus gegnum brautarflöt jarðar.
Ef jörðin er þá stödd á réttum stað
á braut sinni, er unnt að sjá Venus
í þvergöngu sem lítinn, dökkan díl
á sólinni.“
Venus gengur fyrir sólina
Ljósmynd/Reynir Eyjólfsson
Þessi mynd af þvergöngu Venusar var tekin undir Eyjafjöllum kl. 08.17 en
þá var gangan um það bil hálfnuð.
ÁSTÞÓR Magn-
ússon forseta-
frambjóðandi
segir Ólaf Ragn-
ar Grímsson, for-
seta Íslands,
hlaupast undan
því að svara
áskorun sinni um
að ræða ákvörð-
unina um synjun
staðfestingar fjölmiðlalaganna í
Kastljósþætti Sjónvarpsins. Í sam-
tali við Morgunblaðið sagði Ástþór,
að hann hefði ítrekað reynt að fá
viðbrögð við áskorun sinni, en ekki
fengið nein svör. Þar spyrji hann
beint út hvort forsetinn gangi erinda
Norðurljósa.
„Mér var bent á að tala við lög-
mann Norðurljósa, Gunnar Jónsson,
en ég sagðist ekkert hafa við þann
mann að tala, ég væri að beina mínu
erindi til forseta Íslands,“ sagði Ást-
þór.
Forsetinn í Bláa lóninu
Ástþór segist hafa heyrt á skrif-
stofu forsetans að hann væri í Bláa
lóninu. Ástþór fór þá af stað í Bláa
lónið, en mætti forsetabílnum á leið-
inni og sneri við. „Um leið og þeir
sjá þetta er bara gefið í og keyrt á
150 kílómetra hraða, allan Keflavík-
urveginn,“ sagði Ástþór. Veitti Ást-
þór forsetabílnum eftirför, og endaði
förin á skrifstofu forseta við Sól-
eyjargötu. Ástþór segir forsetann
hafa farið hlaupandi í loftköstum út
úr bílnum og inn á skrifstofuna, og
sér hafi verið meinað að ná tali af
honum. „Svo var ég þarna í líklega
einn og hálfan klukkutíma og bað
um að fá að hitta hann, og því var
synjað,“ bætir hann við.
Loks fór Ástþór að Bessastöðum,
en þá meinaði lögregla honum að-
komu að öðrum byggingum en
kirkjunni, að hans sögn. Ástþóri er
spurn hvað forsetinn hræðist.
„Hann getur ekki kastað svona hlut
inn í kosningabaráttu tveimur eða
þremur vikum fyrir kosningar, og
neitað svo að hitta meðframbjóðend-
ur sína og ræða þessi mál,“ sagði
Ástþór. „Þetta er náttúrlega mjög
stórt mál um forsetaembættið, og
það er jafnvel verið að tala um að
leggja eigi embættið niður út af
þessu,“ bætti hann við.
Mun ræða við útvarpsstjóra
Aðspurður segist Ástþór næst
munu fara á fund útvarpsstjóra, þar
sem Ríkisútvarpið neiti að birta
fréttir af tilraunum hans til að ná
tali af forseta Íslands. Á sama tíma
sé ávarp forsetans um þetta mál á
heimasíðu RÚV, „en ekki boðið upp
á að ég geti komið með mótvægi við
þetta ávarp hans. Það er bara hans
áróður þarna,“ segir Ástþór.
„Ég vil að þjóðin viti um þessar
tilraunir. Forsetinn hagar sér eins
og krakki. Það hæfir ekki forseta Ís-
lands,“ sagði Ástþór að lokum.
Ástþór Magnússon reyndi ítrekað
að ná tali af forseta Íslands
Vill ræða við
forseta um
fjölmiðlalögin
Ástþór Magnússon
NORRÆNIR verkefnisstjórar
skólaverkefnisins Dagblöð í skólum
héldu ráðstefnu um dagblaðalestur
barna og unglinga og áhrif lestursins
á þau síðastliðna daga. Þátttakendur
á ráðstefnunni voru um fjörutíu tals-
ins, og meðal þeirra var norski
barnasálfræðingurinn Magne Raun-
dalen frá Bergen, en hann hélt fyr-
irlestur um áhrif alvarlegra frétta á
börn. Hann starfar við sérstaka
stofnun um áfallaviðbrögð barna í
Bergen.
Börn vita hvað er í fréttum
„Börn fylgjast mun betur með
fréttum en við gerum okkur grein
fyrir,“ sagði Raundalen í samtali við
Morgunblaðið. „Þau þekkja fréttir og
velta þeim mikið fyrir sér. Foreldrar
og aðrir aðstandendur huga hins veg-
ar ekki nægilega vel að samræðum
við börnin um fréttirnar og vita ekki
nógu vel hvernig hægt er að svara
spurningum þeirra um ýmsar alvar-
legar fréttir,“ bætti hann við.
Raundalen segir það hafa orðið
ljóst fyrir um þrjátíu árum að börn
þekki fréttir og taki þær inn á sig.
„Rannsóknir í Finnlandi á þeim tíma
leiddu í ljós að fimm og sex ára börn
töluðu mikið um fréttir í skólanum.
Þau tileinka sér brot og brot úr frétt-
unum en skortir heildarsamhengi
þeirra. Þrátt fyrir þessa vitneskju er
engin skýr stefna innan skóla um
hvernig eigi að höndla alvarlegar
fréttir og áföll með nemendum,“ seg-
ir Raundalen.
Eiga skilda eigin fréttasíðu
Raundalen tók sig til og skrifaði
bók um hvernig hægt er að bregðast
við áhrifum frétta á börn og nefnir í
því sambandi að undanfarna áratugi
hafi helstu áhyggjuefni barna breyst;
á níunda áratugnum hafi það verið
kjarnorkuógn, á þeim tíunda mengun
og nú sé það hryðjuverkaógn.
„Eina verkefnið sem hefur tekið á
þessum þætti er Dagblöð í skólum.
Ég tel nauðsynlegt að meira sé gert
af fjölmiðlaumfjöllun í skólum, og að
dagblöðin sinni börnum frekar, til
dæmis með daglegri fréttasíðu fyrir
börn,“ segir hann. Með þeim hætti
megi nýta dagblöðin enn frekar inn-
an skólans og leyfa börnum að átta
sig frekar á efni frétta. Hann telur
einnig mjög mikilvægt að átta sig á
skorti á tengslum milli kynslóða, þar
sem foreldrar átti sig ekki á að koma
börnum sínum til aðstoðar við að
skilja umhverfi sitt. Þarna séu börnin
sett til hliðar á upplýsingaöld.
Að sögn Arnar Þórissonar, áskrift-
arstjóra Morgunblaðsins, er þetta í
fyrsta sinn sem verkefnastjórarnir
hittast hér í Reykjavík. „Verkefnið
Dagblöð í skólum hefur verið und-
anfarin fjögur ár í íslenskum skólum,
og var rætt um ýmis atriði varðandi
dagblaðalestur ungs fólks á ráðstefn-
unni,“ segir Örn. Meðal annars
kynnti Þorbjörn Broddason niður-
stöður könnunar um dagblaðalestur
barna og unglinga á Íslandi og Einar
Már Guðmundsson rithöfundur hélt
erindi.
Dagblöð í skólum eina verkefnið sem kynnir börnum fréttir
Börn sett til hliðar
á öld upplýsinga
Frá ráðstefnu verkefnisstjóra Dagblaða í skólum.
KOSTNAÐUR við stjórn Íslensku
friðargæslunnar í Kabúl er áætlaður
um 220 milljónir króna, að sögn Arn-
órs Sigurjónssonar, yfirmanns Ís-
lensku friðargæslunnar í utanríkis-
ráðuneytinu. Innifalin eru laun 17
starfsmanna í Kabúl og tveggja
starfsmanna í utanríkisráðuneytinu,
kostnaður vegna undirbúnings,
þjálfunar og búnaðar starfsmanna.
Að sögn Arnórs liggur nákvæm
skipting kostnaðar ekki fyrir.
„Við erum tiltölulega ánægð með
þróun launakostnaðar miðað við
Pristina. En eftir sem áður gerum
við okkur grein fyrir því að við erum
að senda menn þarna við mjög erf-
iðar kringumstæður og það er ekki
gert nema það sé nokkurn veginn
boðlegt.“
Fá greitt „óþægindaálag“
Laun starfsmanna í Kabúl
skiptast í grunnlaun, svonefnt
„óþægindaálag“ og dagpeninga, skv.
reglum ríkisins. Arnór minnir á að
sóst sé eftir sérfræðingum í störf og
aðstæður á staðnum séu erfiðar.
Þess má geta að heildarfjárveiting
til Íslensku friðargæslunnar 2004
var tæpar 330 milljónir og renna um
220 milljónir til verkefnisins, sem
fyrr segir. Atlantshafsbandalagið
greiðir hins vegar allan meiriháttar
rekstrarkostnað.
Um 220 af 330 milljónum sem Íslenska friðargæslan
hefur til umráða í ár renna til verkefnisins í Kabúl
„Tiltölulega ánægð með
þróun launakostnaðar“