Morgunblaðið - 09.06.2004, Page 28

28 MIÐVIKUDAGUR 9. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
DAVÍÐ Oddsson, forsætisráðherra
og formaður Sjálfstæðisflokksins,
sleit fundi formanna stjórnarflokk-
anna og stjórnarandstöðuflokkanna
um fjölmiðlamálið þegar um fimm-
tán mínútur voru liðnar af fundinum,
en hann hófst um kl. 11 í Stjórnar-
ráðinu í gærmorgun. Davíð sagðist
hafa slitið fundinum eftir að Ög-
mundur Jónasson, þingflokksfor-
maður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, fór að setja skilyrði
„sem ætti að vinna eftir, um hvað
mætti gera og hvað mætti ekki
gera,“ útskýrði Davíð. „Það var okk-
ar skoðun [forystumanna stjórnar-
flokkanna] að það væri ekki farsælt
fyrir samráð og samstarf að annar
aðilinn setti þau skilyrði að hann
fengi ráða þessu öllu saman.“
Talsmenn stjórnarandstöðuflokk-
anna segja að með þessari niður-
stöðu hafi málinu verið stefnt í al-
gjört uppnám. Formenn stjórnar-
flokkanna boðuðu fundinn í gær-
morgun að ósk formanna stjórnar-
andstöðuflokkanna vegna stöðunnar
í fjölmiðlamálinu.
Halldór Ásgrímsson, utanríkis-
ráðherra og formaður Framsóknar-
flokksins, segir að þetta hafi ekki
verið fundur til að ræða innihald
frumvarpsins um þjóðaratkvæða-
greiðsluna. „Þetta var ekki fundur
til að ræða um innihald þess frum-
varps sem þarf að flytja. Hvorki ég
né forsætisráðherra erum tilbúnir
með afstöðu í því máli. Við teljum að
það sé mikil óvissa í því og að það
þurfi að fara vandlega yfir það sem
hefur verið skrifað og það sem hefur
komið fram um það hvernig staðið
skuli að því. Þess vegna fáum við lög-
fræðinga til að undirbúa það. Rík-
isstjórnin hefur frumkvæðisskyldu í
þessu máli. Þess varð vart á fund-
inum að menn væru með fyrirfram
skoðanir í þessum efnum, en það er
Alþingi sem á að taka ákvörðun um
það en ekki formenn stjórnmála-
flokkanna á fundi sem þessum.“
Halldór tekur þó fram að það sé
mikilvægt að á fundinum hafi náðst
samstaða meðal manna um að Al-
þingi komi saman í byrjun júlí og að
rétt sé að stefna að því að þjóðarat-
kvæðagreiðslan fari fram í fyrri-
hluta ágústmánaðar. „Það tel ég
vera mikilvæga niðurstöðu.“
Taka ekki í útrétta hönd
Ögmundur sagði við Morgunblað-
ið í gær að stjórnarandstaðan hefði á
fundinum óskað eftir því að koma að
allri ákvarðanatöku í tengslum við
fjölmiðlamálið „bæði varðandi það
hvenær þing kæmi saman og um allt
fyrirkomulagið“, útskýrði hann.
„Þegar hins vegar var farið að ræða
efnisatriði, og þá sérstaklega hug-
myndir sem uppi eru um takmörkun
á stjórnarskrárvörðum rétti þjóðar-
innar, varð samstarfsviljinn ekki
meiri en svo að forsætisráðherra
sleit fundinum í miklum styttingi.
Ég verð að segja að mér finnst mikið
áhyggjuefni hvernig komið er og ég
sé ekki betur en að forsvarsmenn
ríkisstjórnarinnar séu að setja hér
alla stjórnsýslu og stjórnskipan í
fullkomið uppnám. Það er dapurlegt
að þeir vilja ekki taka í útrétta hönd
okkar um að setjast sameiginlega yf-
ir málið og reyna að ná samkomulagi
um alla þætti þess strax á frumstigi
umræðna. Það hefur komið í ljós að
það er enginn vilji til slíks.“
Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins, útskýrði í
samtali við Morgunblaðið í gær að
fundurinn hefði hafist á umræðum
um þinghaldið og hvenær kalla ætti
þing saman. Sagði hann að mönnum
hefði ekki litist á að kalla þing saman
í júní vegna þjóðhátíðardagsins og
forsetakosninganna. „Menn voru
komnir inn á það að eðlilegt væri að
kalla þing saman í upphafi júlí og
forsætisráðherra lét hafa það eftir
sér að 5. júlí væri góður í því sam-
bandi. Við sögðum að það væri út af
fyrir sig ekki slæm niðurstaða.“
Guðjón sagði að ekki hefði þó
náðst niðurstaða um hve þingið ætti
að standa lengi yfir í sumar. Hann
sagði að fulltrúar stjórnarandstöðu-
flokkanna hefðu lýst áhyggjum af
því að setja ætti takmörk á stjórn-
arskrárvarinn rétt þjóðarinnar til
þjóðaratkvæðagreiðslu og í því ljósi
sæju þeir ekki flöt á því hvernig
þinghaldið ætti að fara fram. „Þá
brást forsætisráðherra hinn versti
við og sagði að ef menn ætluðu að
setja skilyrði fyrirfram væri best að
ljúka fundinum. Fauk hann upp og
sleit fundinum.“ Guðjón bætti því við
að með þessu væri verið að stefna
málinu í algjört uppnám.
Guðjón tók einnig fram að hann
hafnaði því að stjórnarandstaðan
ætti við hegðunarvandamál að
stríða. Vísaði hann þar til ummæla
Davíðs Oddssonar sem flutt voru í
hádegisfréttum ljósvakamiðlanna í
gær. Þar sagði Davíð
hvort ágreiningur hefði r
inum: „Nei, það var kan
unarvandamál, ekkert an
jón vísar þessum orðum
bug. „Ég mótmæli því
einhver hegðunarvand
stjórnarandstöðunni. Ég
sætisráðherra verði sjál
skýringar á sinni hegðun
Nýti réttinn til að tal
Össur Skarphéðinsson
Samfylkingarinnar, sagð
inn hefði byrjað með frið
móti. Kvaðst hann í up
reifað sjónarmið stjórna
flokkanna og lagt áher
samráð milli stjórnar o
andstöðu. Það fæli í sér
arandstaðan þyrfti að
ákvörðunum um framvin
s.s. varðandi mögulegt
þinghald og þjóðaratkvæ
„Sömuleiðis vakti ég má
varaformaður Sjálfstæ
[Geir H. Haarde] hefði ri
eftu grein stjórnarskrári
ari umræðu, en hún felu
fyrirmæli um hvernig
þjóðaratkvæðagreiðslu. Þ
meirihluti ráði lyktum.“
Össur sagði að þegar
verið að því að ræða hvor
að ná samkomulagi um h
Fundur forystumanna flokk
Segir ekki farsælt
ar aðili setji skil
Stjórnarand-
staðan segir
málinu hafa
verið stefnt í
algjört uppnám
Þungt hljóð var í Össuri Skarphéðinssyni þegar hann gekk af fu
Forystumenn stjórnarandstöðunnar, Guðjón Arnar Kristjánsson
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra sagði við blaðamenn í
Stjórnarráðinu í gær að þing yrði kallað saman 5. júlí nk. til
að undirbúa atkvæðagreiðslu um fjölmiðlalögin. Á þinginu
yrði kjördagur ákveðinn sem og fyrirkomulag kosninganna.
„Við höfum ekki endanlega ákveðið kjördaginn en við vænt-
um þess að það geti orðið fyrripart í ágústmánuði. Það yrði
erfitt að bíða með það mikið lengur vegna stjórnarskrár.“
Staðan í fjölmiðlamálinu svonefnda var rædd á ríkisstjórn-
arfundi í gærmorgun sem og á fundi formanna stjórnarflokk-
anna og forystumanna stjórnarandstöðuflokkanna að ríkis-
Samkomulag um
ALÞINGI BOÐAÐ
TIL FUNDAR
Ríkisstjórnin hefur ákveðið,að Alþingi komi saman tilfundar hinn 5. júlí nk. Það
er gott að sú ákvörðun liggur fyr-
ir. Þar með er allri óvissu eytt um
hvenær þingið kemur saman. Það
er að vísu umhugsunarefni nú,
þegar stjórnskipun lýðveldisins er
svo mjög til umræðu, að það skuli
vera ríkisstjórn, sem tekur
ákvörðun um þinghaldið. Í ljósi
þess, að þrískipting ríkisvaldsins
er grundvallarþáttur í okkar
stjórnskipan er eðlilegra að forseti
Alþingis taki ákvörðun um hvenær
þingið er kallað saman til fundar
og eðlilegt að þetta atriði verði
tekið til umræðu við endurskoðun
stjórnarskrárinnar, sem augljós-
lega er að hefjast, þrátt fyrir hefð-
bundið pólitískt þras um aðdrag-
anda þeirrar endurskoðunar.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
skýrði frá því í gær, að gert væri
ráð fyrir að þjóðaratkvæða-
greiðsla um fjölmiðlalögin færu
fram fyrri hluta ágústmánaðar.
Væntanlega geta flestir orðið sam-
mála um, að með því sé fullnægt
ákvæðum stjórnarskrár um at-
kvæðagreiðslu svo fljótt sem kost-
ur er.
Ríkisstjórnin hefur sett upp
starfshóp lögfræðimenntaðra
manna til þess að undirbúa laga-
setningu vegna atkvæðagreiðsl-
unnar. Það eru líka eðlileg við-
brögð af hálfu ríkisstjórnarinnar.
Augljóst er að slíka löggjöf þarf að
undirbúa vel og með því að kalla
þingið saman fyrstu dagana í júlí
er tryggt að tími gefst til þess.
Gera má ráð fyrir, að töluverðar
umræður verði um þá löggjöf á
þingi og í ljósi umræðna á op-
inberum vettvangi síðustu daga er
líklegt að deilur verði á þingi um
efni hennar. Við því er auðvitað
ekkert að segja.
Ætla verður að deilur um efni
slíkrar löggjafar snúist fyrst og
fremst um það, hvort rétt sé að
setja skilyrði um þátttöku og afl
atkvæða í þjóðaratkvæðagreiðsl-
unni.
Þær tillögur, sem starfshópur
ríkisstjórnarinnar mun senda frá
sér, taka vafalaust mið af þeirri
sérstöku stöðu, sem nú er komin
upp. En því má ekki gleyma, að
vaxandi fylgi er við hugmyndir,
sem m.a. Morgunblaðið hefur bar-
izt fyrir undanfarin ár, um að
þjóðaratkvæðagreiðsla og at-
kvæðagreiðsla innan einstakra
sveitarfélaga verði fastur þáttur í
stjórnskipan okkar. Mikilvægt er
að ákvæði um slíkar atkvæða-
greiðslur verði fest í nýja stjórn-
arskrá og að lög verði sett, sem af-
marka rækilega verksvið Alþingis
og um hvaða mál sé eðlilegt að
kjósa í þjóðaratkvæðagreiðslu eða
staðbundnum atkvæðagreiðslum.
„EINA LANDSBYGGÐIN“?
Í ávarpi sínu á sjómannadaginnspurði Páll Steingrímsson, for-
maður sjómannadagsráðs Akur-
eyrar, spurningar, sem ástæða er
til að staldra við. Hann spurði:
„… hversu lengi eigi að refsa okk-
ur fyrir að hafa tvö vel rekin út-
gerðarfélög hér og hvort Vestfirð-
ir séu eina landsbyggðin.“
Er þetta sanngjörn athuga-
semd? Akureyri og Eyjafjarðar-
svæðið eru annað mesta þéttbýlis-
svæðið á landinu og eru smátt og
smátt að ná þeirri stöðu að veita
þéttbýlinu á suðvesturhorninu
ákveðið mótvægi. Líklegt má telja,
að í nálægri framtíð renni Eyja-
fjarðarsvæðið saman og verði eitt
öflugt sveitarfélag. Samgöngur á
milli staða þar eru góðar og hafa
lengi verið. Þetta svæði er orðið
miðpunktur á Norðurlandi og
Norðausturlandi. Þaðan liggja
vegir til allra átta.
Vestfirðir eiga undir högg að
sækja. Vestfjarðakjálkinn er ekki í
alfaraleið. Samgöngur á milli staða
eru mjög erfiðar. Vestfjarðagöng-
in hafa að vísu orðið til þess að
styrkja byggðirnar við Djúpið og á
norðanverðum Vestfjörðum.
Vesturland, Suðurland og Suð-
urnes njóta í vaxandi mæli ná-
grennis við höfuðborgarsvæðið og
augljóst er að fólk af því svæði
leitar eftir búsetu eða að koma sér
upp öðru heimili bæði fyrir austan
fjall og á Vesturlandi. Mikill upp-
gangur er á Austurlandi vegna
byggingar Kárahnjúkavirkjunar
og væntanlegrar byggingar álvers
í Reyðarfirði.
Í ljósi alls þessa er hægt að færa
rök að því, að Vestfirðir séu að
verða „eina landsbyggðin“ og ekki
ástæða til þess fyrir fólk annars
staðar á landinu að sjá ofsjónum
yfir því, sem þar er gert.
Þrátt fyrir að Vestfirðir liggi
ekki í þjóðleið er ljóst, að þar er
öll aðstaða til að byggja upp öflugt
samfélag. Því veldur nálægð við
gjöful fiskimið og hrikaleg og fög-
ur náttúra, sem mun kalla til sín
fólk í vaxandi mæli. Við Íslend-
ingar eigum að leggja áherzlu á að
Vestfirðir haldist í byggð en legg-
ist ekki í eyði líkt og Hornstrandir
og svæðin norðan við Djúp á fyrri
hluta síðustu aldar. Strandirnar
búa líka yfir sérstökum töfrum,
sem eiga eftir að laða fólk að sér í
vaxandi mæli, þótt sumir hafi
sama hátt á og farfuglarnir að
koma á sumrin og fara í burtu yfir
vetrartímann.