Íslendingaþættir Tímans - 08.04.1970, Qupperneq 3

MINNING
SVAVA JÓNSDÓTTIR
LEIKKONA
í da-g 23. janúar verður mér
hugsað til minnar kæru vinkonu,
trú Svövu Jónsdóttur leikkonu.
Hér í Fjörunni var hún borin í
Þenna heim 23. janúar 1884. En
'Þ- 15. des. sl. lézt hún eftir hálfs
mánaðar legu og uppskurð á Land-
sPítalanum. Var það hennar fyrsta
°g síðasta sjúkrahúsvist. Þetta var
erfiður hálfur mánuður, en hún
mætti því, sem að höndum har
^neð hetjuskap og fékk hægt og
friðsælt andlát. Þann 29. s.m. var
hún jarðsett hér á Akureyri við
hHð manns síns, Baldvins Jónsson-
?.r verzlunarstjóra, sem lézt 1941.
Oll börn hennar og þrjú barna-
börn, öll búsett á Suðuriandi,
fylgdu henni tll grafar.
Eyjafjörður gat ekki tekið bet-
ur á múti þessari merku dóttur
sinni. Náttúran var öll í dýrlegu
Jólaskarti, blæjalogn, fegurð og
friður hvert sem litið var. Garður-
jnn á Höfðanum líktist ævintýra-
landi í hinum glitrandi hvíta hjúpi.
Athöfnin í kirkjunni var áhrifa-
^núcil helgistund. Blómin úr gróð-
ni'reitum Hauks sonar hennar fög-
'nr og fersk. Ljósadýrð, fagur söng
úr Geysisfélaga og orgelleifcur Ja-
fcohs Tryggvasonar, og snilldargóð
®®&ða séra Péturs.
Að útför lokinni voru aðstand-
®ndur kvaddir að Hótel KEA í
§°ði Leikfélags Akureyrar og
7°ntafclúbbsinis og sama kvöld
fengu þau gott flugveður suður.
Eftir að frú Svava missti mann
^nn hefur hún átt heima hjá börn
ni sínum Um margra ára bil hér
Afcureyri hjá frú Maju dóttur
®in-ni og manni hennar, Sigurði L.
alssyni menntaskólakennara, sem
/uinn er fyrir nokkrum árum. Eitt
Var bún í heimsókn hjá syni
í AUm ?^° fjölskyldu hans
meríku, en síðan hjá Birnu og
Sv nni hennar Gunnari Magnús-
u 11 Wveragerði og þar var Hauk-
°g hans fjölsfcyida í næsta húsi,
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
en síðustu árin í Þorlákshöfn, en
þangað fluttu frú Birna og Gunn-
ar og frú Svava með þeim. Frú
Jonna og hennar maður búa í
Hafnarfirði, Hjördís Baldvins býr í
Reykjavík. Frú Maja Baldvins er
líka flutt til-Rvíkur og sömuleiðis
Otto Jón Baldvins.
Frú Svava Jónsdóttir var af
góðu bergi brotin. Faðir hennar,
Jón Chr. Stephánsson timburmeist
ari og dannebrogsmaður var einn
af merkustu borgurum bæjarins,
síðustu áratugi 19. aldarinnar
og fram á þessa öld (1829—1910),
var bæjarfulltrúi í 14 ár og gegndi
jafnframt ýmsum öðrum trúnaðar-
störfum bæjarins. Kirkjuna okkar
í Fjörunni byggði hann. Þegar trjá
ræktunarstöðin var sett sunnan við
kirkjuna um aldamótin, tók hann
að sér alla umsjón og gæzlu henn-
ar. Jón Chr. Stephánsson var tví-
giftur. Fyrri kona hans, Þorgerð-
ur, var dóttir Björns ritstj. (Fróða)
Jónssonar. Eiganda fyrstu prent-
smiðju á Akureyri. Þau eignuðust
einin son, sem Ólafur bét og var
talinn músík-séní. Hann veiktist af
lungnabólgu nýkominn frá námi
í píanó og orgelleik í Reykjavík.
Upp úr þessu veiktist hann af
berklum og lézt 20 ára gamall.
En skömmu áður hafði frú Þor-
gerður dáið, svo þetta voru mikilr
harmatímar hjá Jóni Stephánssyni.
Um þrem árum síðar giftist
hann aftur ágætri konu, Kristjönu ,
Magnúsdóttur, skipstj. Jónssonar.
Bróðir hennar, Páll Magnússon,
var leikari og ágætur söngmaður. ,
Listrænt fólk í báðum ættum.
Svava var einkabarn foreldra 1
sinna.
Þegar séra Matthías Jochum-
son fluttist frá Odda á Rangárvöll- ;
um til Akureyrar, keypti hann
næsta hús norðan við hús Jóns
Stephánssonar. Börn séra Matthías
ar voru á svipuðum aldri og Svava
Og eignaðist hún þarna heilan hóp
leiksystkina. Hefur frú Svava sagt |
mér margt skemmtilegt frá þess-
um árum, leikjum á balanum milll
húsanna eða í fjörunnL Þar voru
óþrjótandi skemmtileg viðfangs-
efni. Ekki leið á löngu áður en
þau fóru að leika, Svava og börn
séra Matthíasar. Urðu þau fyrir •
miklum áhrifum af leiksýningu
1890, sem haldin var á þúsund ára
minningarhátíð landnáms Helga
margra í Eyjafirði, hét leikurinn
„Helgi magri“ og var eftir séra ’
Matthías. Ifelzta fólk bæjarins lék ,
eða undirbjó þessa merku sýn- -
ingu, sem frú Svava hefur sagt
mér að hafi haft mest áhrif á sig
af öllum leiksýningum, sem hún
hefði séð.
Mamma hennar saumaði alla bún
inga, sem voru mjög vandaðir, úr
silki, flaueli og fínasta klæði og
faðir hennar sá um alla smíði fyr-
ir leiksviðið. Svo þetta hefur allt
orðið henni mjög nátengt og minn-
isstætt.
Frú Svava taldi sín fyrstu spor
„á fjölunum" hafi verið í skrlf-
stofu séra Matthíasar, er þær Þóra,
3