Íslendingaþættir Tímans - 27.04.1972, Blaðsíða 8

Vilhjálmur Guðmundsson
Einn er þáttur af oss rakinn,
ein af lindum hjartans þrotin.
Þéssar ljóðlinur Grims koma mér i
hug, þegar Vilhjálmur er kvaddur.
Vilhjálmur er fæddur 20. september
1912 á Harastöðum á Fellsströnd.
Foreldrar hans voru hjónin Sigriður
Helga Gisladóttir og Guðmundur Ari
Gislason. Gisli faðir Sigriðar Helgu bjó
i Koti (nú Sunnuhlið) i Vatnsdal. Hann
var Guðlaugsson Guðlaugssonar, og er
sú ætt rakin út á Skaga og oft nefnd
. Guðlaugsætt. Guðmundur Ari var ey-
firzkur i móðurætt, en föðurætt hans
skagfirzk. Faðir hans, Gisli Arason bjó
i Geitagerði i Staðarsveit. Ari faðir
hans var Jónsson Jónssonar, og var sú
ætt stundum kennd við Hálfdánar-
tungur i Norðurárdal.Jón Jónsson var
kvæntur Sigriði Markúsdóttur frá
Brúnastöðum, og var Markús faðir
hennar sjöundi maður i karllegg frá
Jóni Arasyni.
bau Sigriður og Guðmundur voru
aðeins eitt ár á Harastöðum og næsta
áratuginn voru þau á nokkrum stöðum
i Dalasýslu og Snæfellsnessýslu.
Börnin urðu mörg, og var Vilhjálmur
næst elztur þeirra. Vorið 1922 fluttust
þau hjónin norður i Skagafjörð i átt-
haga Guðmundar og fór Vilhjálmur þá
að Sólheimum i Sæmun darhlið og var
hjá frændfólki sinu fram yfir
fermingu. Hugur Vilhjálms stóð
mjög til náms og mennta, og veturinn
1929-1930 var hann við nám hjá séra
Tryggva Kvaran á Mælifelli, vann á
Siglufirði sumarið eftir og gekk i
Menntaskóla Akureyrar næsta vetur.
Vilhjálmi var mjög létt um nám og
hafði mikla löngun til að halda áram
menntaskólanámi með ákveðið mark-
mið i huga. Hefði þaö þá þótt mikil
hamingja að fá að þræla sumarlangt á
sildarplani á Siglufirði til að kosta
skólavist að vetri. En kaldur hrammur
kreppunnar frægu seildist þá til þessa
lands sem og margra annarra og
hvergi var vinnu að fá, en enginn,
sem nærri stóð, gat rétt hjálparhönd.
Tók það Vilhjálm fimm sumur að
vinna fyrir næsta skólavetri, enda
þurfti hann áð styðja föður sinn sjúkan
á þessum misserum. Haustið 1935
settist Vilhjálmur i 2. bekk Verzlunar-
skólans og lauk þaðan prófi með hárri
einkunn vorið 1937 . Næstu árin vann
hann hjá þýzkum heildsala, þá um
sinn hjá Asbirni Ölafssyni, stórkaup-
manni, en lengst af hafði hann sjálfur
innflutningsverzlun og veitti verzlun-
inni Vatnsvirkjanum h.f. hér i borg
forstöðu.
Þótt Vilhjálmur væri ágætlega að
sér i verzlunarfræðum, hygg ér, að
hann hafi ekki verið á réttri hillu við
verzlunarstörf, enda hugsaði hann
ungur til annarra hluta. Honum var
litt að skapi að selja vinnu sina háu
verði eða hagnast af aðstöðu sinni eða
samböndum en kaus fremur að vinna
langan dag og hefur hann á liðnum
árum afkastað svo miklu verki, að
undrun sætir.
Hinn 1. júni 1940 var bjartur dagur i
lifi Vilhjálms þrátt fyrir heimsstyrjöld
og hernám. Þann dag gekk hann að
eiga Ásgerði Pétursdóttur, ættaða úr
Breiðafirði. Hún lifir mann sinn ásamt
fjórum börnum þeirra, tveim dætrum
og tveim sonum, sem öll eru uppkomin
og eiga heima i Reykjavik. Heimili
þeirra Asgerðar og Vilhjálms hefur á
annan tug ára verið i Viðihvammi 10 i
Kópavogi. Hefur okkur ættingjum og
vinum ekki þótt leiðin löng suður i
Hvamminn, meðan þau bjuggu þar,
þar höfum við átt margar minnis-
stæðar ánægjustundir, enda voru þau
hjón mjög samhent i rausn sinni og
góðu viðmóti við gesti.
Vilhjálmur var bókhneigður og las
mikið, einkum útlendar bækur, enda
var hann mikill málamaður. Hann var
kyrr i fasi og fremur hlédrægur að
eðlisfari. Honum sást iitið bregða,
hvort sem honun mætti blitt eða stritt.
Þótt Vilhjálmuryrði fyrir ýmiss konar
mótlæti þegar frá æskuárum, eins og
áður er að vikið, tel ég hann eigi að
siður hafa verið mikinn gæfumann.
Hann var vitur maður og góðgjarn og
slikum mönnum heppnast flest vel,
sem þeim er sjálfrátt, en taka öðru
er að höndum ber, með hugrekki og
stillingu. Hann naut virðingar þeirra
og hylli, sem höfðu af honum kynni, og
ástar þeirra, er næst stóðu.Eiginkonan
reyndist honum þá bezt, þegar mest á
reyndi og hann þurfti ekki að kemba
hærurnar, en sjálfur lét hann ótvirætt i
ljós þá löngun að komast hjá glimu við
elli kerlingu.
1 ágúst siðastliðnum kenndi Vil-
hjálmur þess meins, sem varð honum -
að aldurtila. Mun honum brátt hafa
orðið ljóst, að hverju fór, og tók hann
örlögum sinum með þeirri karl-
mennsku og hugarró, að seint mun
okkur úr minni liða, er til hans
komum. Hann andaðist um nónbil 6.
nóvember.
Við Vilhjálmur áttum samleið alla
tið frá unglingsárum, og enginn maður
hefur haft meiri áhrif á skoðanir
minar og hugarheim en hann. Mun það
eflaust gilda um okkur öll systkinin.
En ekki mun ég gera neina tilraun til
að koma orðum að þvi, sem ég og mitt
fólk á honum upp að unna.
Ekki verður þvi á móti mælt að
himinn og jörð eru meginhlutar þess
heims, sem við lifum i, en sá heimur
getur þó virzt ærið breyttur og tóm-
legur, þegar þeir hverfa á braut, sem
okkur eru kærastir. ,,Það syrtir að, er
sumir kveðja”, segir Davið skáld.
Heimur okkar, sem næst stóðum Vil-
hjálmi, verður aldrei samur og
fyrrum, meðan hann var hjá okkur.
En minningin um þig, bróðir, mun
lifa lengi og ylja okkur um hjarta-
rætur. Gunnar.
Kveðja
til
Vilhjálms Guðmundssonar
Að kvarta, nú er hann kveður
þvi kynni hann ekki sem bezt.
bvi alltaf á örlagastundum
var athvarfið hjá honum mest.
Að styrkja að hjálpa og hugga
var honum svo eðlislægt.
Að þakka það eins og skyldi,
það verður aldrei hægt,
8
islendingaþættir