Íslendingaþættir Tímans - 27.04.1972, Blaðsíða 30

mikils þroska og sérstæðrar persónu-
legrar reynslu. Með kynnum hans af
kennurum Hvanneyrar, og þó alveg
sérstaklega kynnum hans af Halldóri
Vilhjálmssyni, skólastjóra hlaut hann
enn nýja viðmiðun. Fyrr hafði Lúðvík
kynnzt konu, sem hafði þá eiginleika
til að bera, sem bezt hæfði drottningu,
Oddnýju Sveinsdóttur. Nú kynntist
hann karlmanni, sem var „mikil sál”
og sameinaði i persónu sinni allt sem
til þess þurfti að vera „höfði hærri en
allur lýður”, svo sem sagt var um
fyrsta konung þeirra ísraelsmanna. —
Það kom þvi ekki á óvart að Lúðvik
ilendist á Hvanneyri. Hann var þar
heimilisfastur til ársins 1932 eða um
sex ára skeið. Að visu vann hann
stundum haust og vor við plægingar og
aðra jarðvinnslu. Þá fór hann vorið
1928 með Steingrimi Steinþórssyni
norður að Hólum, en Steingrimur hafði
verið skipaður skólastjóri þar. Starf-
aði hann það sumar á Hólum að hjálpa
vini sinum að undirbúa búrekstur
hans. En um haustið snéri Lúðvik aft-
ur til Hvanneyrar. Við starfi Stein-
grims tók þá Guðmundur Jónsson frá
Torfalæk, sem reyndist hinn farsælasti
kennari og tók siöar viö forstöðu
bændaskólans.
A Hvanneyri kynntist Lúðvik verð-
andi konu sinni, Björgu Einarsdóttur
frá Ekru i Stöðvarfirði. Björg hafði
fariö suður til Reykjavikur aö læra
orgelleik. Hún hafði verið á Eiðum og
notið fræðslu séra Asmundar Guð-
mundssonar, siðar biskups, en hann
var þá skólastjóri Alþýðuskólans á
Eiðum. Nú réðst Björg i vist hjá séra
Asmundi, er fluzt haföi suður og
gerzt kennari við guðfræðideild Há-
skóla Islands, og konu hans Steinunni
Magnúsdóttur. Meö aðstoð þeirra og
áeggjan varð hún siðar vistráðin hjá
Jóni Pálssyni bankagjaldkera, sem
tryggði henni orgelkennslu bróðurson-
ar sins og skjólstæðings Páls ísólfs-
sonar. — Or Reykjavik lá leiö Bjargar
til Hvanneyrar og þar bar fundum
hennar og Lúðviks saman. Þau giftust
5. nóvember 1932 og var brúökaupið
haldið að Sturlu-Reykjum. — Ný
timamót i lifi Lúðviks voru runnin upp.
Hann hlaut að stofna eigið heimili og
tryggja þannig framtið fjölskyldu
sinnar.
A árabilinu 1932 til 1935 er Lúðvik
Gestsson hinn trausti bjartsýni og
djarfi heimilisfaðir. Hann, sem hingaö
til hafði helgað starf sitt ræktun jarðar
og sókn á fiskimið, og þetta hvort
tveggja fyrstog fremst I annarra þjón-
ustu, hann tekur nú á erfiðleikaárum
kreppunnar miklu að leggja grundvöll
eigin heimilisins á Austurlandi. Þegar
yfir birtir heldur hann suður til
Reykjavikur. A striðsárunum siðari
hefur Austurland sem enn kallað hann
til sin. Við striðslok er hann aftur kom-
inn til höfuðborgarinnar. Þá virðist
honum sem hann hafi fundið framtið-
arverkefni sitt og kynnzt þriðja stór-
menninu á lifsleiðinni, Birni Sigurðs-
syni forstöðumanni tilraunastöðvar-
innar á Keldum. Eins og áður heillast
Lúðvik af þvi stóra og djarfa. Hann
hefur fundið mann, sem er andlega
skyldur Oddnýju Sveinsdóttur og Hall-
dóri Vilhjálmssyni. Enn opnast honum
sýn til stærri og fegurri heima.
Vorið 1933 fluttu nýgiftu hjónin
Björg- og Lúðvik til Reykjavikur og
bjuggu það órólega sumar i höfuð-
borginni, sumar atvinnuleysis og alls-
leysis i landinu. Lúðviki Gestssyni
tókst engu að siður að fá atvinnu. Um
haustið hvarf hann með konu sina til
Austurlands og lagði leið sina til
fæðingarstaðar sins Eskifjarðar. Lúð-
vik fann vel að Austurland togaði
hann, dró hann til sin. A Eskifirði áttu
þau hjónin heima veturinn 1933-1934 og
þar fæddist eldri sonur þeirra Einar
Guðgeir Þorbjörn 9. janúar 1934.
A Eskifirði tók Lúðvik mik-
inn þátt i félags- og stjórnmálalifi
enda risu öldur stjórnmálanna hátt á
þeim stað einmitt á þessum árum.
Lúðvik lagði gjörva hönd á margt, var
ódeigur við að sinna nýjum verkefn-
um, enda hljómuðu alltaf i vitund hans
orð skólastjórans á Hvanneyri: „Allt
sem þú vilt, það geturðu.” Meðal ann-
arra starfa hafði Lúövik á þessum
vetri á hendi barnakennslu.
1 aprilmánuði árið 1934 varð Lúövik
viö ósk tengdaföður sins, Einars Bene-
diktssonar bónda og útvegsmanns að
Ekru I Stöðvarfirði, að flytja þangað
suður meö fjölskyldu sina. Einar var
kvæntur siðari konu sinni Guöbjörgu
Erlendsdóttur, sem gengið hafði
Björgu konu Lúðviks i móðurstað og
mátti þvi með sönnu kallast tengda-
móðir hans. Þau Lúðvik og Björg voru
með son sinn á Stöövarfirði fram til
ársins 1936. Lúövik stundaöi sjóinn
með tengdafööur sinum og skynjaði af
næmleik þá óbliöu lifsbaráttu sem háð
var. Um nokkurt skeið var Lúðvik viö
sjósókn á Fáskrúösfirði.
En aðstæður breyttust eystra og
Lúðvik ákvað að hverfa til Reykjavík-
ur I annaö sinn. 1 Reykjavik fæddist
yngri sonur þeirra hjóna Erlingur
Ragnar 6. júni 1939. — Við komuna til
Reykjavikur urðu störf Lúðviks fjöl-
breyttari. A vorin vann hann fyrst og
fremst við garðyrkju, og ef til vill naut
hann engra starfa meir og betur. Þrjú
sumar var hann á þessu árabili starfs-
maður hjá Ingólfi Daviðssyni, grasa-
fræðingi og starf hans fólgið i þvi að
annast tilraunamatjurtagarð, sem
Ingólfur hafði fyrir Atvinnudeild Há-
skólaTsIands. — Á veturna vann Lúð-
vik hjá Búnaðarfélagi Islands. Stein-
grimur Steinþórsson hafði orðið
búnaðarmálastjóri árið 1935 og hann
fékk Lúðvik til að sjá um bókasafn
Búnaðarfélagsins, binda inn bækur en
bókband hefur lengi verið uppáhalds-
iðja Lúðviks, halda við bandi á bókum
og veita jafnframt ýmsa aðstoð og
hjálp eftir þvi sem annir kölluöu að. —
Þá starfaði Lúðvik eitt sumar á
Silungapolli hjá Oddfellowreglunni,
sem á þessum árum rak þar barna-
heimili. — Enn fékkst Lúðvík við
byggingarvinnu I Reykjavik og var
Jón Eiriksson múrarameistari vinnu-
veitandi hans, frábær stjórnandi og
félagi.
Austurland kemur aftur inn i mynd-
ina og verður aðsetur Lúðviks og fjöl-
skyldi hans á árunum 1941-1944. —
Vorið 1941 er haldið til Hornafjaröar
og þar er Lúövik heimilisfastur til
vorsins 1943. — Siöari heimsstyrjöldin
stendur yfir, islenzkt þjóðlif er i um-
róti, atvinnulif i blóma og margvisleg
kvika. Lúðvik leggur gjörva hönd á
margt sem fyrr, en fyrst og fremst er
hann daglaunamaður, sem vinnur við
fisk og uppskipun. Hann tekur þátt i
kjarabaráttu verkalýðsfélagsins á
Hornafirði og lendir I nokkrum átök-
um við vin sinn og samherja áður, Jón
Ivarsson kaupfélagsstjóra. öll átök
verða að stórmálumi fámenninu og
Lúðvik á erfitt með að sætta sig við
skoðunarmismunur þurfi að skyggja á
persónulega vináttu og koma i veg
fyrir hlý handtök. Svo haföi það ekki
verið á árum áður austur i Skaftafells-
sýslu. Góðir vinir gátu deiltl hart án
þess að til vinslita dragi af þeim sök-
um. — Vorið 1943 fer Lúðvik og fjöl-
skylda hans að Framnesi við Reyðar-
fjörð. Lúðvik undi ekki á Hornafirði
viö hinar breyttu aðstæöur. Nú fer
hann að búa á Framnesi. Umskiptin
féllu honum vel i geð. En atvikin höf-
uðu þvi samt þannig að sá búskapur
stóö aðeins eitt ár. Ytri ástæður kipptu
stoðunum undan búrekstrinum. Við
dvölina i Framnesi kynntist Lúðvik
Þorsteini Jónssyni kaupfélagsstjóra á
Reyðarfirði og féll vel að skipta viö
hinn austfirzka afreksmann. Þor-
steinn reyndi allt sem hann gat til að
hjálpa Lúðvik, bjarga búi hans og
renna stoðum undir.
Það var ekki með glöðu geði að Lúð-
vík yfirgaf Austurland hið þriöja sinn,
að skapa sér heimilisfestu. Þvi þótti
honum nauðsynlegt að fá umþóttunar-
30
isiendingaþættir