Íslendingaþættir Tímans - 27.04.1972, Blaðsíða 20

Björnssonar sýslumanns í Borgar-
fjarðar og Mýrasýslu, og áttu þau eina
dóttur barna, Þóru Elfu. Sigriður
giftist Jóni Magnússyni hreppstjóra og
bónda á Havaðasstöðum i Leirársveit,
og eru börn þeirra þrjú, Gunnar
Magnús,Grétar og Pétur Georg. Ingi-
björg er tvigift, og eru börn hennar
fjögur, en menn hennar báðir Banda-'
rikjamenn. Sonur hennar af fyrra
hjónabandi, Ómar Castaldo, er hér-
lendis. Hún er búsett i Bandar-
ikjunum. Sveinbjörn átti Svanfriði
Halvaag, af norskum ættum, og tvö
börn með henni. Þau skildu. Pétur dó
ungur, ógiftur og barnlaus. Einar
hefur átt við langvarandi vanheilsu að
búa. Guðný giftist ekki, enda firrðist
hana heilsa, en Björg, sem er ógift, á
sér fósturson, tólf ára gamlan.
Af þessum hópi eru þau dáin, Pétur,
Halldóra og Guðný.
Barqabörn Helgu eru 10, en aö auki
fóstursonur Bjargar. Barnabarna
börn hennar eru orðin sjö
Þegar þau Helga og Beinteinn komu
að Grafardal, var þar gamall bær
hrörlegur. Hann var rifinn á næsta ári
og byggöur góður bær, sem lengi stóö,
ef hann stendur þá ekki enn. Þar
bjuggu þau góðu búi.
Ætla mætti, að þaö sé fábreytt ævi að
eiga heima i afskekktum dal, þar sem
ekki sér til bæja, varla til f jalla, nema
Heiðarhorniö kemur aðeins upp fyrir
Kárnahliö, ekki sér vötn né sjó, ekki á
nema þá, sem fremur mætti kaliast
lækur, þar sem engin liggur alfara-
leiöin. En ætli dægrin kunni þar, sem á
þekktari stöðum, að syngja eilifðar-
tónkviðuna sina með þeim tilbrigðum,
sem aldrei þrjóta, ótruflaða af argi og
þvargi, þar sem himinljós daga og
nátta loga stillt og engin borgarljós
trufla birtuna. Ætli Helga hafi ekki
kunnað aö ljá þessu eyra? Það kunni
hún. Það hef ég sannfrétt. Fotshljóð
heyröist langleiðis að, kvak fugla, og
ég ætla jafnvel tist hagamúsar hafi
verið hljóðbært i þögninni. Allir dagar
voru henni þarna yndisdagar, öll
veður góð.
fslenzk kona, sem ól mestan sinn aldur
i framandi borg, fékk fyrir það hrós
önduð, að hafa kennt syni sinum betur
aö tala og rita móðurmálið en mörg
sú kona, sem dvelst hér heima. Helga^
konan i afdainum, kenndi börnum
sinum betur að tala, en flestar aðrar,
og mörg af þeim uröu vel skáldmæit,
eða sex af átta, og mun þetta eins
dæmi. Pétur var svo harðskældinn, og
svo leikinn að fara með erfiða bragar-
hætti, aö hann gat ort viðstöðulaust
hverja sléttubandavisuna af annarri,
og eftir þvi fór önnur hagmælska hans.
Fjögur af þessum systkinum hafa
gefið út ljóðabækur, en af þvi litla, sem
ég hef séð eftir Sigriöi, sýnist mér, aö
hún hefði mátt fylla flokkinn. Haildóra
og Sveinbjörn munu hafa verið drýgst
á metunum, enda entist þeim lif og
heilsa lengur en hinum.
Hvaðan var þeim komin sú gáfa, hag-
mælskan, sem þeim gafst i jafn rikum
mæli? Gömul kona sagði mér fyrir
löngu, að Beinteinn væri að langfeðga-
tali kominn af ágætum hagyröing
um, skagfirzkum, en rakti hún þá
ættartölu. Enda þarf þessa ekki við.
Móðurætt Helgu mun hafa staöið
framarlega meðal borgfirzkra ætta að
góðum gáfum, þreki og dug, einnig aö
langlifi, og mun henni einnig hafa
verið þaban komin sú mildi hugar-
farsins og þolgæði, sem prýddi hana.
011 min kynni af Helgu voru góö, en að
visu ekki löng. Henni var annt um, að
gesti sinum liði vel, enda leið gesti
hennar vel hjá henni.
Allt lék þaö i höndum hennar.sem hún
vann.
Ekki fór hún varhluta af raunum. Hún
hlaut að horfa upp á börn sin sjúkna og
deyja, en önnur lifa við langa kröm.
En fleiri voru samt þau, sem nutu
lengstum góðrar heilsu: Efni hennar
munu hafa sneyðzt, þegar leið á ævina,
og hún var lengi ekkja. Ekki lifðu hana
nema fimm af þeim átta börnum, sem
upp komust.
Helga var frið, liklega tággrönn ung,
vel limuð. Hún bar með sér svipmót
góðra ætta. Tungutak hennar var jafn
einfalt og látlaust sem þar var gott, og
mundi ýmsum þeim, sem telja sig þess
umkomna að bera á borð fyrir þjóð
sina talað og prentað mál, vera það
hollt að setjast við fótskör þessarra
gömlu kvenna til þess að drekka af
þessarri lifandi lind.
Málfriður Einarsdóttir
20
islendingaþættir