Íslendingaþættir Tímans - 03.01.1976, Page 12

Steinbjörn Jónsson
frá Hafsteinsstöðum
„Enn fer þyturharms um hérað mitt”.
Fr. Hansen.
„Litt sjáum aftur og ekki fram.” —
Sýzt óraði mig fyrir þvi þegar ég hitti
Steinbjörn á Hafsteinsstöðum á sam-
komu i Miðgarði þann 30. ágúst i
sumar, að sá yröi okkar siðasti sam-
fundur. Hann var hress og glaður sem
ætið áður, handtakið traust, brosið
bjart og hlýtt, af honum geislaði lifs-
þrótturinn og karlmennskan. Réttri
viku siðar er hann staddur austur i
Kelduhverfi. Hann gengur þar hress til
hvilu að kvöldi, er örendur að morgni,
andast i svefni. Svo hratt og hljóðlega
getur dauðinn gengið um dyr.
Steinbjörn á Hafsteinsstöðum var
fæddur að Stóru-Seylu 6. mai 1926 og
skorti þvi eitt ár i fimmtugt er hann
andaðist. Foreldrar hans voru hjónin
Jón Björnsson frá Stóru-Seylu, siðar
bóndi i Brekku hjá Viðimýri, þá á
Reykjarhóli en lengst af á Hafsteins-
stöðum, — og kona hans, Sigriður
Trjámannsdóttir, eyfirzkrar ættar,
einstök ágætiskona, og er hún látin
fyrir fáum árum. Var Steinbjörn heit-
inn einkabarn þeirra hjóna. Má nærri
geta að við hann hafi þau tengt miklar
vonir. Þær munu og fyllilega hafa
rætzt þótt æviár þessa góða drengs
yrðu færri en þau og aðrir honum
kunnugir hefðu vænzt.
Þóttheimiliði Brekku væri ekki fjöl-,
mennt, en þar ólst Steinbjörn upp
fyrstu tiu ár ævi sinnar, var þar þó
oft ærin þröng innan dyra. Jón er
maður félagslyndur og gestrisni
þeirra hjóna var með fádæmum.'
Karlakórinn Heimir, arftaki hins
tvistraðist i glaumi né hvarf i hretum
lifsins. Trúnni frá æskuárum var hún
ætið i heitum bundin. Hún geymdi hug-
ljúfar minningarfrá Hnappavöllum og
öræfasveit og lagði rækt við ætt og
uppruna. Þaö mun hún hafa viljað
staðfesta með þvi, að jarðneskar leifar
hennar skyldu lagðar i reitinn, sem er
umhverfis helgidóminn, þar sem hún
ung staðfesti skirnarheit sitt. — Þeirri
trú var hún i heitum bundin. Blessuð
sé minning Guðnýjar. P-Þ.
12
gamla og góðfræga Bændakórs, var
stofnaður laust fyrir áramótin
1927—1928. Var Jón i Brekku þegar i
öndverðu einn af ötulustu forgöngu-
mönnum hans. Söngfélögunum varð
tiðförult til Jóns og Sigriðar i Brekku.
Þar fóru fram raddæfingar og samæf-
ingar. Heita mátti, að litla baðstofan i
Brekku ómaði af söng og tónlist daginn
út og daginn inn. 1 þessu umhverfi
gestrisni tóna, glaðværðar og félags-
anda ól Steinbjörn sin bernskuár.
Leikur enginn efi á að það hefur átt
rikan þátt i að móta lifsviðhorf hans og
störf siðar á lifsleiðinni og hafa þau
uppeldisáhrif reynzt honum gott vega
nesti og giftudrjúgt.
Eftir að Steinbjörn stálpaðist mátti
heita að hann ynni að búi foreldra
sinna vetur, sumar, vor og haust, að
undanteknum tveimur vetrum erhann
dvaldi við nám i héraðsskólanum á
Reykjum i Hrútafirði, hjá hinum
ágæta skólamanni og æskulýðsleið-
toga, Guðmundi heitnum Gislasyni.
Héraðsskólarnir voru gagnmerkar
menntstofnanir. Þar var ofið saman
alhliða bóklegu námi, iþróttaiðkun,
söng, félagsmálastarfi og nokkurri
verkmennt. Þeir stuðluðu þannig jöfn-
um höndum að andlegum og likamleg-
um þroska nemenda sinna. Svo vildi
til að ég kom i heimsókn að Reykjum
til mins gamla og góða kennara,
Guðmundar Gislasonar, siðari vetur-
inn, sem Steinbjörn stundaði þar nám.
Fór Guðmundur ekki dult með það,
hversu miklar mætur hann hafði á
þessum prúða og drengilega Skagfirð-
ingi og taldi, að þar færi mikið manns-
efni. Framtiðin átti eftir að sýna, að
þar reyndist Guðmundur sannspár,
sem oftar.
Þau Jón og Sigriður fluttust frá
Reykjarhóli i Seyluhreppi að
Hafsteinsstöðum i Staðarhreppi árið
1939, er þeim auðnaðist að ná eignar-
haldi á þeirri jörð. Bjuggu þeir feðgar
þar i félagi þar til fyrir fáum árum að
Jón hætti búskap og flutti til Sauðár-
króks en lét jörðina að öllu i hendur
syni sinum og tengdadóttur. Búskapur
þeirra feðga á Hafsteinsstöðum var
rekinn með miklum myndarbrag.
Stórbættu þeir jörðina, bæði að ræktun
og húsakosti. Má raunar undravert
heita hversu miklu var komið i verk
þegar þess er gætt hvilikum tima var
fórnað til annars en bústarfanna. Jón
er, eins og fyrr er getið einn af stofn-
endum karlakórsins Heimis, söngstj.
hans i tugi ára, æfði, stjórnáði kirkju-
kórum, samdi fjölda sönglaga, og
sinnti auk þess margháttuðum öðrum
félagsstörfum og umsvifum, að við-
bættri allri gestanauðinni. Og oftast
voru þessi störf unnin fyrir h’til laun
eða engin. Verður aldrei mældur né
metinn sá timi, sem til þessara starfa
fór, en Jóni og heimili hans fullþökkuð
þau afrek, sem hann hefur unnið i
þágu skagfirzkra tónmennta. En það
var eins og alltaf væri nægur timi til
alls á Hafsteinsstöðum.
Árið 1953 kvæntist Steinbjörn eftir-
lifandi konu sinni, Ester Skaftadóttur
frá Kjartansstaðakoti á Langholti.
Var mikið jafnræði með þeim hjónum
um atorku og glæsibrag. Þeim varð
fjögurra barna auðið og eru þau þessi:
Jón, fæddur 1953, Skafti, fæddur 1955,
Bjöm, fæddur 1957 og Sigriður, fædd
1960. Eina dóttur eignaðist Steinbjörn
áður en hann kvæntist, Ragnheiði, og
er hún gift og búsett i Reykjavik.
Ungu hjónin á Hafsteinsstöðum
tóku,i öllum skilningi, við miklum arfi
og góðum úr höndum þeirra Jóns og
Sigriðar, en það varð lika ljóst af bú-
skap þeirra á Hafsteinsstöðum, þótt
skemmri yrði en skyldi, að þar yrði
islendingaþættir