Heimilistíminn - 02.10.1975, Side 4

4
Marmeskjan að baki nafninu —
Kleópatra
Fyrir tvö þúsund árum var hún
drottnari yfir auðugasta ríki heims.
Hvílíkur drottnari, fögur, aðlaðandi,
menntuð, skarpgreind og stjórn-
málaskörungur.
Kleópatra var mun betri manneskja,
en sagan hermir.
1 tvö þúsund ár hefur hiín veriö um-
ræöuefni og hugmyndalind fyrir rithöf-
unda, ljóðskáld, málara og kvikmynda-
geröarmenn. Hver var hún, þessi stór-
kostlega og heillandi kona? Hvaö vitum
viö eiginlega um hana? Hvað er sann-
leikur og hvaö skáldskapur? Hversu mik-
iö hefur slUðrið, sem óvinir hennar í Róm
breiddu út yfir þá þekktan heim fyrir tvö
þUsund árum skaðað eftirmæli hennar?
NUtlma sagnfræðingar hafa dregið upp
allt aðra mynd af Kleópötru. HUn var
ekki, eins og flestir hafa álitiö, þeldökk, (
dökkeyg og kynæsandi Egypti af maga-
dansmeyjagerð. bvert á móti, hUn var
menntuð, bráðgreind og mikill stjórn-
málaskörungur.
Giftist bróður sinum
Kleópatra fæddist inn I heim fornrar
menningar, auðæfa og stjórnmáladeilna.
Hún var 17 ára, þegar faðir hennar,
Ptólemeus XII lézt og i erföaskrá sinni
mælti hann svo fyrir, að elzta dóttir hans
tæki við krUnunni eftir sinn dag, ásamt
elzta syninum. bau voru Kleópatra og 10
ára hálfbróðir hennar, Ptólemeus XIII.
Samkvæmt góðri, gamalli Faraó-venju
giftu þau sig.
Ætt Ptolemeusanna sem ráðið haföi
Egyptalandi siöan Alexander mikli lézt
árið 323 f. Kr var komin af makedónfskum
hershöfðingja og fjölskyldan hafði haldið
sig svo við grlskar venjur, að enginn hafði
lært að tala egypzku á þeim rUmum 250
árum.sem hún hafði rikt i landinu, þar til
Kleópatra fæddist árið 69 f. Kr.
bað var lltill heimur, sem hUn fæddist
inn I, náöi ekki ýkja langt út yfir strand-
héruðin við Miðjarðarhafið. Enginn taldi
frumstæða þjóðflokka I N-Evrópu meö og
4
það sem eftir var af heiminum var enn
ófundið.
Egyptaland var á þessum tíma auðug-
asta landið og þar var menningin á hæstu
stigi. Höfuðborgin, Alexandria var
menningarmiðstöð heimsins. Rómaveldi,
þetta barbariska veldi, var i þann veginn
að.leggja undir sig allt Miðjarðarhafs-
svæðið með miskunnarlausum hernaði
slnum. JUlius Cæsar, sem átti eftir að
verða einvaldur rikisins, og elskhugi
Kleópötru.var þritugur og Marcus
Antonlus, siðar dáður herforingi Róm-
verja, sem átti eftir að verða eiginmaður
MJÖg fáar samtima myndir eru til af
Kleópötru og flestar þeirra eru á pening-
um. En á musteri einu I Dendera eru tvær
mannverur, sem taidar eru vera
Kieópatra og sonur þeirra Cæsars,
Cæsarion. bau eru þarna að fórna gyðju
musterisins reykelsi. Litla veran á milli
þeirrá táknar sál Cæsarions.
hennar, var enn þréttán ára drengur.
Hiö volduga Rómaveldi skorti alltaf fé
til aðfjármagna hernaðarævintýri sin og
hafði þvi augun stöðugt á Egyptalandi, en
valdamenn þar höfðu um árþUsundir
safnað geysilegum auðæfum. Ekki var
ætlunin að ræna Egypta og taka landið
herskildi, ef hægt yrði að komast hjá þvi,
heldur aðeins að beita stjórnmálalegum
þvingunum og gera landið að skattlandi
Rómverja.
Kleópatra sýndi slika greind og vilja-
styrk, og langaði svo til að taka stjórnina I
sinar ungu hendur, að hinir áhrifarfkustu
prestar og yfirmannaklikurnar urðu
nræddar og vörpuðu henni á dyr með bylt-
ingu, löngu áður en Ptolemeus var orðinn
fullorðinn og hjUskapurinn staðreynd.
Hvað raunverulega gerðist, er ekki vit-
að, aöeins það að hUn var landflótta í Sýr-
landi 21 árs gömul og var að koma sér
upp her tíl að endurheimta Egyptaland.
bar byrjar sagan, sem Shakespeare,
Bernard Shaw, fleiri höfundar og kvik-
myndagerðarmenn hafa siðan gert
ódauðlega. I Rómaveldi barðist hópur
valdamanna um yfirráðin og voldugastur
þeirra allra varhinn 52ja ára gamli JUIius
Cæsar, sem nýlega hafði unnið merkan
sigur yfir versta fjandmanni sfnum,
herforingjanum Pompejusi.
Pompejus hafði flUið til Egyptalands og
leitað hælis hjá hinum unga Ptólemusi, en
Cæsar elti hann og gekk I land I
Alexandrlu með tryggan lifvörð sinn, 1200
manna liö og settist að f konunglegri höll
og beið þess að afgangur hersins kæmi.
Ptólemeus og egypzku
hershöfðingjarnir, semvoru dauðhræddir
við strfð við Rómaveldi, sendu afhöggið
höfuð Pompejusar á fati til Cæsars. En
Cæsar reiddist þvi að rómverskur herfor-
ingi skyldi meðhöndlaður sem versti
glæpamaður, jafnvel þótt um erkióvin
hans væri að ræða. bað var mikil spenna I
Alexandrlu. Hvað geíði Cæsar nU?
bað var Kleópatra hin unga, sem tók
ákvörðunina. HUn hafði fengið fregnir af
landgöngu Cæsars i Alexandriu og hUn fór
þegar um borð I litið, hraðskreitt
verzlunarskip, sem stefndi til Egypta-
lands. HUn vissi að það mundi kosta hana
lifið, ef herir Ptólemusar og yfirmanna-
kllkunnar uppgötvuðu hana, áður en hUn
næði fundi Cæsars. Ef til vill mundi Cæsar
lika framselja hana. Ahættan var mikil,
en þetta var eina tækifæri hennar til að