NT - 03.05.1984, Blaðsíða 4

Fimmtudagur 3. maí 1984 4
Utborgun í íbúðarverði Hækkar þrátt fyrir kreppuna:
Opinberar aðgerð-
ir til að þvinga
útborgun niður?
I Sú hugmynd hefur verið
viðruð meðal kunnáttumanna
í fasteignaviðskiptum, að opin-
berar lánveitingar til íbúða-
kaupa (G-lán) verði notaðar
til að þvinga niður í áföngum
það gífurlega háa útborgun-
arhlutfall sem nú gildir á fast-
eignamarkaðinum, sem
undanfarin ár hefur verið um
75% og virðist ennþá ekkert
lækka þrátt fyrir tuga prósenta
lækkun verðbólgunnar.
í minnispunktum sem Stefán
Ingólfsson, deildarverkfr. hjá
Fasteignamati ríkisins hefur
sett á blað um hugmyndir ým-
issa aðila sem tengjast þessum
markaði um það hvernig bæta
megi greiðslukjör á fasteigna-
markaði koma m.a. eftirfar-
andi tillögur:
Að opinber lán verði ekki
veitt til kaupa á íbúðum ef
greiðslukjör eru talin slæm.
Til að greiðslukjörin teljist
viðunandi er reiknað með að
uppfylla þurfi þau skilyrði að
útborgunarhlutfallið sé ekki of
Ríka fólkið fitnar
Áskorun frá 472
Egiisstaðakonum
Konur styðjið
frumvarp um
lengingu fæð-
ingarorlofs
■ Konur í Kvennahreyfing-
unni á Héraði stóðu fyrir undir-
skriftasöfnun í vikunni fyrir
páska til stuðnings frumvarpi til
laga um lengingu fæðingaror-
lofs. FlutningsmaðurerSigríður
Dúna Kristmundsdóttir. Á
Egilsstöðum og í Fellabæ söfn-
uðust 472 undirskriftir. Kvenna-
hreyfingarkonur skora jafn-
framt á kynsystur sínar að
standa fyrir slíkri undirskrifta-
söfnun meðal landsmanna,
frumvarpinu til stuðnings.
Nýtt
frímerki
■ í tilefni af 25 ára afmæli
Evrópuráðs pósts og síma,
(CEPT), hefur nýtt frímerki
litið dagsins Ijós. Frímerkið er
36x25,7 mm að stærð, verðgildi
þess er 750 aurar.
■ Tannlæknar fara létt með
að hafa 200 til 250.000 krónur
í mánaðarlaun. Algengt er að
stjórnendur einkafyrirtækja
hafi um og yfir 100.000 kr. á
mánuði. Eigendur fyrirtækja
hafa þá oft enn meira í mánað-
arlaun til einkaneyslu sinnar.
Ráðherrar, sem geta farið
upp í 60-80.000 kr. á mánuði,
eru mjög neðarlega í tekjustiga
ríka fólksins. Þó er álagið á þá
gífurlegt og ábyrgð þeirra
mikil. Hefur tannlæknir þrisv-
ar sinnum meiri færni, ábyrgð
og þýðingu en ráðherra?
Nei! Pví fer fjarri. Hann
hefur aðeins þrisvar sinnum
betri möguleika á að draga til
sín tekjur en ráðherrann.
Þeir eru margir ríku mennirnir
á Islandi í dag. Aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar hafa aukið tekjur
sumra þeirra undanfarið, auk
þess sem létt hefur verið af
þeim opinberum gjöldum.
Hvað gerir, til dæmis, eigandi
tískufataverslunar sem hefur
á síðasta árinu sloppiö með
20% lægri launakostnáð og
minni skatta en áður? Lækkar
hann vöruverðið?
Ekki eru mörg dæmi um
það. Miklu algengara er að
hann taki inn meiri gróða,
enda er það markmið hans
með rekstrinum.
Er þetta það sem verið hefur
að í íslensku efnahagslífi
undanfarið? Hefur vantað
meiri gróða til fjárfestingar,
sparnaðar eða einkaneyslu í
slíkum fyrirtækjum og hjá ríka
fóikinu? Er þetta vænleg leið
til uppbyggingar atvinnulífs-
ins? Nei, öðru nær.
Opinberar tölur sýna að
þrátt fyrir 20% kjaraskerðingu
hjá lágtekjufólki hefur einka-
neysla aðeins minnkað um 6%
á síðasta ári. Á þessu er aðeins
ein skýring. Ríka fólkið hefur
aukið einkaneyslu sína stór-
lega og þar með haldið við-
skiptahallanum við. Ríkafólk-
ið er vandamálið. Hvað gerir
það við peningana?
Skartgripasalar auglýsa
grimmt þessa dagana á Rás 2.
Þeir segja líka að fádæma góð
sala sé í hvítagulli, enda ku
það vera góð fjárfesting.
Bifreiðainnflytjendur eru í
sjöunda himni yfir sölu dýrra
bíla eftir sýninguna, Auto ’84,
á dögunum. Seljandi einnar
tegundar af lúxus sportbílum,
sem hver kostar upp í 2.4
milljónir króna - eða jafnvirði
9 árslauna verkamanns-, hælir
sér af því í blöðum að geta selt
mun fleiri slíka bíla en nokkur
hefði trúað fyrirfram. Strax
eftir sýninguna var hann búinn
Nú undanfarið hafa sumir
menn mjög hleypt á loft tísku-
hugmyndum um aukið frelsi í
gjaldeyrismálum. Jafnvel er
um það talað af ábyrgum ráða-
mönnum, að til greina komi að
heimila erlendum bönkum að
opna hér útibú. Til hvers ætti
að gera mönnum auðveldara
að eignast gjaldeyri og að flytja
fjármuni úr landi?
Er þetta ekki aðeins hættu-
legt frelsi fyrir ríka fólkið til að
fjárfesta og safna eigum í
útlöndum? Sjá menn hver
vandi þjóðarinnar verður þeg-
ar ríka fólkið fer að flytja
fjármuni til útlanda í stórum
stíl?
Þá siglum við aftur inn í
ástand stöðnunar og hnignunar
sem ríkti hér á tíma dönsku
einokunarverslunarinnar.
Danirnir fluttu gróða sinn úr
landi þannig að hér var enga
fjámuni að fá til gagnlegra
framkvæmda. Skömminni '
skárra er að ríka fólkið eyði
gróða sínum í vitleysu innan-
lands en að það færi hann í
stórum stíl til útlanda.
Eina vitið væri þó, að þeir
ríku fengju aðeins minna í sinn
hlut. Þá væri meira aflögu til
skynsamlegrar uppbyggingar.
Ríka fólkið er vandamálið.
Skuggi.
að selja 20 slíkar kerrur. Þar
fór andvirði 40 3ja herbergja
blokkaríbúða í leikaraskap
ríka fólksins.
Ofvöxnum dollaragrínum
fjölgar enda ört á götum
höfuðstaðarins þessi dægrin.
Að sama skapi fjölgar ofvöxn-
um íbúðarvillum á holtum og
hæðum hér allt um kring.
Merkin um neyslugleði ríka
fólksins blasa hvarvetna við.
Þær liagstjórnaraðgerðir
sem hér eru notaðar fela alltof
oft í sér óskynsamlegar milli-
færslur af þessum toga. Stórir
fjármunir eru færðir til fólks
og fyrirtækja sem ekki þurfa á
þeim að halda. Afleiðingin
verður aukin óhófsneysla og
fjárfestingasóun.
hátt og í öðru lagi að greiðslu-
byrði af lánum verði ekki of
mikil. Með hámarki greiðslu-
byrðar væri bæði stuðlað að
lengingu lána sem seljandi
veitir og jafnframt að þau verði
verðtryggð.
Til að auðvelda seljendum
að lækka útborgunarhlutfallið
er jafnframt lagt til að ríkis-
sjóður veiti þeim aðstoð við að
gera eftirstöðvaskuldabréfin
seljanlegri og öruggari. Hug-
myndin er sú að ríkissjóður
verðlauni þá sem selja íbúðir
sínar á góðum kjörum með
því að skipta við þá á hluta af
eftirstöðvabréfunum og jafn-
virði þeirra í sérstökum ríkis-
tryggðum skuldabréfum, sem
talin eru mun seljanlegri á
frjálsum verðbréfamarkaði en
almenn verðskuldabréf og taka
því minni afföll. Ríkissjóður
eða aðili á hans vegum mundi
síðan innheimta greiðslur af
verðskuldabréfunum.
Að sögn Stefáns Ingólfsson-
ar er alls ekki farið að gæta
lækkandi útborgunarhlutfalls
í þeim sölusamningum sem
borist hafa til FR til þessa.
Meðal útborgunarhlutfali í
öllum samningum sem FR bár-
ust vegna sölu í febrúar var
raunar 77,8% sem er eitt það
allra hæsta sem þar hefur sést.
í marsmánuði var hlutfallið
einnig yfir 75% að meðaltali.
Jafnframt sagði hann vekja
athygli að útborgunarhlutfall í
stærri eignum sé mjög hátt, en
það hafi oft verið nokkru lægra
en í minni eignunum.
Vaxtabyrðin erfiðust u
■ „Mér sýnist vera að stefna
í það - með sífellt hækkandi
útlánsvöxtum - að vaxtabyrðin
verði erfiðasta þrepið varðandi
kaupgetu ungs fúlks á íbúðar-
húsnæði í stað lánamöguleik-
anna og lánstímans eins og
verið hefur. Þött lán yrðu auk-
in og lánstími lengdur dugir
það ekki til ef fólk ræður svo
ekki við greiðslubyrðina af
þeim lánum“, sagði sérfræð-
ingur einn í húsnæðismálum
sem NT átti tal við nýlega. En
í kjölfar hækkandi vaxta á
ríkisvíxlum og skuldabréfum
taldi hann afar líklegt að út-
lánavextir muni fljótlega fara
upp í 5%.
Með verðtryggðum lánum
og háum vöxtum verður fólk
að reikna með mjög hægt lækk-
andi greiðslubyrði lána í lang-
an: tíma í stað þess sem áður
var þegar fólk vann sig gjarnan
út úr mestu skuldunum á
nokkrum árum. Álitið er að
langtíma greiðslubyrði af
húsnæðislánum megi ekki fara
yfir 25% og í hæsta lagi 30% af
tekjum viðkomandi. Það segir
t.d. að þótt einhverjum gæfist
kostur á að kaupa þó ekki væri
nema einstaklingsíbúð og fá
lán fyrir mest öllu verði
hennar, t.d. 1 milljón króna til
25 ára þyrfti viðkomandi að
hafa 25-30 þús. krónur í mán-
aðarlaun til að standa undir 90
þús. króna ársgreiðslum, þ.e.
ef miðað er við 5% vexti.
Ýmsum finnst kannski hvert
1% í vöxtum, til eða frá, ekki
skipt afar miklu máli eftir að
hafa vanist því að vextir voru
taldir í tugum prósenta, um