NT - 03.05.1984, Blaðsíða 24

Fimmtudagur 3. maí 1984 24
Útlönd
Oskur og svívirðingar
Árangurslausar viðræður um Ólympíulið í Kóreu
Kórca-Reutcr
■ Fundur fulltrúa frá Norður-
og Suður-Kóreu um sameigin-
legt Ólympíulið rann út í sand-
inn um helgina eftir að fulltrúar
frá báðum aðilum höfðu öskrað
móðganir og níðyrði um ríkis-
stjórn hins aðilans.
Þetta var annar fundurinn,
sem Norður- og Suður-Kóreu-
menn halda um þá tillögu
Norður-Kóreu að Kórea sendi
sameiginlegt lið til Ólympíu-
leikanna í Los Angeles í sumar.
Fyrri fundurinn var lialdinn
þann 9. apríl síðastliðinn. Þá
hófst fundurinn á því að for-
maður norður-kóresku sendi-
nefnarinnar og formaður suður-
kóresku sendinefndarinnar
byrjuðu báðir samtímis á því að
lesa inngangsræðu þar sem af-
staða ríkisstjórnar þeirra kæmi
fram. Þeir vildu hvorugir gefa
sig og hækkuðu röddina þar til
þeir öskruðu ræðustúfana hvor
á annan. Þeim fundi lauk eftir
aðeins þrjár klukkustundir með
því að fulltrúar Norður-Kóreu
gengu af fundi í mótmælaskyni
við að Suður-Kóreumer.n
heimtuðu að fá að ræða um
sprengjutilræðið í Rangoon í
október á síðasta ári þegar 17
háttsettir embættismenn í stjórn
Suður-Kóreu létu lífið. Suður-
Kóreumenn halda því fram að
stjórnvöld í Norður-Kóreu hafi
skipulagt tilræðið í Rangoon og
krefjast þess að þau biðjist af-
sökunar áður en samstarf á sviði
íþrótta komi til greina. Noður-
Kóreumenn neita þessum á-
sökunum harðlega. Þeir segja
að hlutverk samningamanna
sinna sé aðeins að ræða samstarf
á sviði íþrótta.
Fundurinn var mjög svipaður
fyrsta fundi þessara aðila um
Ólympíusamstarfið nema hann
stóð nokkuð lengur eða í fimm
klukkustundir. Eftir þann tíma
voru Norður-Kóreumenn og
Suður-Kóreumenn samt engu
nær samkomulagi. Hvorugur
aðili hvikaði frá fyrri afstöðu
sinni. Suður-Kóreumenn krefj-
ast ennþá afsökunar frá Norður-
Kóreumönnum á sprengjutil-
ræði sem hinir síðarnefndu firra
sig alla ábyrgð á.
Það virðast því hverfandi lík-
ur á því að Kóreumenn sendi
sameiginlegt lið til Ólympíu-
leikanna í ár hvað sem síðar
kann að gerast í samskiptum
þessara aðila.
■ AÐ LOKINNI heimsókn
Reagans til Kína mun mega
fullyrða, að hún breyti litlu um
sambúð ríkjanna. Sambúðin
er í nær sömu sporum og áður.
Að vísu munu viðskipti eitt-
hvað aukast og Kínverjar fá
rýmri aðgang að bandarískri
tækniþekkingu en áður, eink-
um á sviði kjarnorkufram-
leiðslu. Á öðrum sviðum helzt
sambúðin óbreytt.
Upphaflega mun Reagan
hafa gert sér vonir um meiri
árangur. Hann mun hafa gert
sér vonir um meiri samstöðu
Kína og Bandaríkjanna gegn
Sovétríkjunum og að Kínverj-
ar fengjust til að sætta sig betur
við samband Bandaríkjanna
við Taiwan.
Hvorugt þetta fékkst fram
og sennilega hefur Reagan tal-
ið hyggilegast að ræða lítið um
þetta. Sá ráðunautur hans, sem
bezt þekkir til málefna Kína,
Nixon fyrrv. forseti, réði ein-
dregið frá því, að Reagan gerði
þessi mál að einhverju höfuð-
atriði.
Ráð Nixons voru þau, að
fyrst og fremst yrði rætt um
efnahagslega samvinnu og
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
Reagan brást nær aldrei kunnáttan frá Hollywood. Hér sést hann ræða við kínverska telpu.
ár. Hafi hann verið orðinn
þreyttur, sem ekki hefði verið
óeðlilegt, tókst honum furðu-
vel að leyna því. Hann virðist
sæmilega búinn undir kosn-
ingabaráttuna hvað heilsuna
snertir.
MEÐAL hörðustu íhalds-
manna í Bandaríkjunum, sem
Reagan náði aðaltilganginum
með heimsókninni til Kína
Hún varð góð auglýsing fyrir hann en heldur ekki meira
bætta sambúð á þeim grund-
velli. Hún yrði að koma fyrst.
Tækist þetta sæmilega, gæti
annað og meira fylgt í kjölfar-
ið.
Eftir þessu virðist Reagan
hafa farið. Hann lét nær strax
svo ummælt, að ekki myndu
öll ágreiningsmál leysast í þess-
ari ferð. Samt ætti sambúðin
að geta batnað.
A vissan hátt má segja, að
ferðalag Reagans hafi betur
skýrt það, sem stjórnum
Bandaríkjanna og Kína ber á
milli. Kína vill að Bandaríkin
slíti tengslin við Taiwan.
Bandaríkin eru andvíg því,
a.m.k. að sinni. Bandaríkin
vilja þó fá Kína í eins konar
bandalag gegn Sovétríkj unum.
Því hafnar Kína og vill hafa
sjálfstæða óháða afstöðu og
hvorki tengjast Bandaríkjun-
um eða Sovétríkjunum, heldur
eiga sæmilega sambúð við þau
bæði.
Þetta áréttuðu kínversk
stjórnarvöld meðan Reagan
dvaldist í Kína með því að
tilkynna, að innan fárra daga
væri von á einum varaforsætis-
ráðherra Sovétríkjanna, Ivan
Arkhipov, til Peking í boði
kínversku stjórnarinnar. Ark-
hipov, sem er 76 ára gamall, er
efstur í valdastiganum þeirra
Sovétmanna, sem hafa heim-
sótt Kína síðustu 15 árin.
ÞÓTT heimsókn Reagans
til Kína breytti litlu um sam-
búð ríkjanna, náði Reagan
eigi að síður megintilgangi
ferðarinnar. Hún var stórkost-
leg persónuleg auglýsing fyrir
hann í Bandaríkjunum.
í för með Reagan frá Banda-
ríkjunum voru um 600 manns.
Þar var um að ræða embættis-
menn úr ýmsum ráðuneytum,
öfluga sveit lífvarða og þjón-
ustuliðs forsetahjónanna, að
blaðamönnum, Ijósmyndurum
og tæknimönnum sjónvarps-
stöðva ógleymdum. Banda-
rískir fölmiðlar sendu á vett-
vang um 250 manns, þegar
taldir eru með þeir, sem voru
með í förinni á vegum flokks
repúblikana.
Það má segja, að sjónvarps-
vélarnar hafi hvílt á Reagan
mestallan tímann frá því að
hann hélt að heiman og þangað
til hann kom heim aftur. Gamli
Hollywoodleikarinn brást ekki
í hlutverkinu. Vafasamt er
hvort hann hafi nokkru sinni
leikið betur. Ráðunautar hans
eru ekki sízt sagðir ánægðir
með frammistöðu hans.

■ Reagan kom við í Honolulu á leiðinni til Kína og lét taka þar
mynd af sér svipaða þeirri af Maó, sem frægust hefur orðið.
Kínversk stjórnarvöld hjálp-
uðu líka til að gera þessar
leiksýningar sem auðveldastar
og áhrifamestar fyrir Reagan.
Nær hvarvetna tók mikill
mannfjöldi á móti honum.
Kínverjar voru ekki síður í
essinu sínu sem gestgjafar en
Reagan í hlutverki gestsins. Á
þennan hátt var heimsóknin
góð auglýsing fyrir báða aðila.
Samtals ræddi Reagan í 10
klukkustundir við helztu
valdamenn Kína. Litlar fréttir
hafa borizt af þessum við-
ræðum. Þó hefur það hlerazt,
að Kínverjarnir hafi lýst sig
mjög ósammála stefnu Banda-
ríkjanna í málefnum Mið-
Ameríku og Austurlanda nær.
Ef til vill hefur heimsóknin
til Kína ekki haft minnst aug-
lýsingagildi fyrir Reagan vegna
þess, að ellin virðist hafa sett
lítið mark á hann, þótt hann sé
kominn á sjötugasta og fjórða
hafa verið dyggustu stuðnings-
menn Reagans, virtist ríkja
nokkur kvíði í sambandi við
heimsókn hans til Kína. Þeir
óttuðust að hann kynni að
gerast of leiðitamur við leið-
toga Kínverja, og fá þannig á
sig hálfgerðan kommúnista-
stimpil. Einkum gæti þetta gerzt
í sambandi við Taiwanmálið.
Til þess að róa þá, hafði
Reagan látið það kvisast út
áður en hann fór að heiman,
að hann hefði látið berast til
Taiwanstjórnarinnar munn-
lega orðsendingu þess efnis,
að hann myndi ekki breyta
neitt afstöðunni til Taiwan.
Við það virðist hann hafa stað-
ið og því munu hægri menn í
Bandaríkjunum nú anda létt-
ara.
Af hálfu ráðunauta Reagans
eru nú undirbúnarþrjármiklar
sýningar, sem verða gott inn-
legg í kosningabaráttuna. Hin
fyrsta er ferð til Normandí í
júní, en þá verða liðin 40 ár frá
innrásinni í síðari heimsstyrj-
öldinni. Önnur er til Los Ange-
les í júlí, en þá á Reagan að
opna Ólympíuleikana. I ágúst
verður svo þing repúblikana í
Dallas, en þar verður Reagan
kjörinn frambjóðandi þeirra í
forsetakosningunum.
■ Hægt verður að fímmfalda
þyngd regnbogasilungs á næstu
árum og auka þar með verulega
eggjahvítuframleiðsluna í heim-
inum. Myndin er af regnboga-
silungi í Laxalóni, heldur
smáum.
Fiskur, fæða
framtíðarinnar
Hægt verður
að fimmfalda
þyngd regn-
bogasilungs
Ottawa-Reutcr
■ Kanadiskir líffræðingar
hafa góðar vonir um að rækta
risa-regnbogasilung sem þeir
segja að muni verða aðalfæða
manna í framtíðinni og breyta
matarvenjum víða um heim.
Tveir líffræðingar sem starfa
við McMaster háskóla í Hamil-
ton og eru sérfræðingar í að
breyta genum, halda þvt' fram
að með því að rækta regnboga-
silung sem nær fimmfaldri
þyngd stofnsins eins og hún er
nú muni verða ný uppspretta
eggjahvítuefna til manneidis.
Um næstu aldamót verður
mannkynið 30% fjölmennara
en það er nú og fiskur verður
fæða framtíðarinnar segja vís-
indamennirnir. Þeir ætla sér að
breyta vaxtarhormónum sil-
ungsins og setja þau inn í
frjóvguð hrogn og auka þannig
vöxt fisksins fimm sinnum.
Möguleikar eru á að risa-
silungurinn verði orðinn að
raunveruleika eftir þrjú ár.
Kanadísku h'ffræðingarnir
segjast vera hinir fyrstu sem
dottið hafa niður á aðferð til að
auka vöxt fisks með genatil-
raunum og séu þeir í farar-
broddi þessara rannsókna, en
margar aðrar þjóðir eru einnig
að gera svipaðar tilraunir, svo
sem Japanir og í nokkrum
löndum norðurálfu eru vísinda-
menn að komast á sporið.
Nixon boð-
ið til Kína
■ Kínverska útvarpið sagði
frá því að formaður Kommún-
istaflokks Kína, Hu Yaobang,
hefði boðið Nixon, fyrrverandi
forseta Bandaríkjanna, að
heimsækja Kína á næsta ári.
Kínverjar hafa haldið vin-
samlegu sambandi við Nixon
allt frá því að hann kom fyrst til
Kína á meðan hann var ennþá
forseti árið 1972 en sú heimsókn
undirbjó jarðveginn fyrir það
að Kínverjar og Bandaríkja-
menn tækju upp stjórnmála-
samband sín í milli.
Nixon heimsótti Kína seinast
fyrir tveimur árum. Án efa er
tilkynning um boðið til Nixons
birt nú til að minna Reagan á að
það var Nixon sem var braut-
ryðjandi bættra samskipta
Bandaríkjanna og Kína. Kín-
verjar gleyma ekki gömlum vin-
um sínum þótt þeir missi em-
bættÍSÍn. <Byg*t» Reuter)