Morgunblaðið - 04.08.2004, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. ÁGÚST 2004 23
Í GREIN Írisar Ellenberger sagn-
fræðings, sem birtist í Morg-
unblaðinu 26. júlí sl. undir heitinu
„Bechtel í blíðu og
stríðu“, er að finna fjöl-
margar rangfærslur og
ásakanir á hendur fyr-
irtækinu sem eiga sér
ekki stoð í raunveru-
leikanum. Hver sá sem
leitar á Netinu getur
fundið þar hliðstæðar
ásakanir á hendur nán-
ast hvaða stórfyrirtæki
eða stofnun sem er. Á
vefsíðu Bechtel (http://
www.bechtel.com/
news/news.asp) má
finna svör okkar við
ýmsum tilhæfulausum
fyllyrðingum sem
ábyrgðarlausir gagn-
rýnendur halda stöð-
ugt áfram að setja
fram gegn fyrirtækinu.
Íris sakar Bechtel
um að hafa alls fjórum
sinnum blandast inn í
vopnuð átök í heim-
inum; Víetnamstríðið,
tvö „Íraksstríð“ og
borgarastyrjöldina í
Kongó. Að því er varð-
ar Víetnamstríðið hlýt-
ur Íris að vera að rugla
Bechtel saman við fyr-
irtækið Brown og Root
sem er verktakafyrirtæki sem starf-
aði mikið fyrir Bandaríkjaher á sjö-
unda áratugnum. Bechtel tók engan
þátt í borgarastyrjöldinni í Kongó.
Árið 1991, eftir að fyrra Persaflóa-
stríðinu lauk, aðstoðaði Bechtel við
að bæta það umhverfistjón sem varð
þegar Írakar lögðu eld að olíulindum
Kúveita. Um þessar mundir tekur
Bechtel þátt í að byggja upp skóla,
heilbrigðisstofnanir, orkuver, vatns-
veitur og samgöngumannvirki í Írak
sem hafa mátt þola margra ára van-
rækslu, styrjaldir og gripdeildir.
Viðskiptavinir okkar vita að ásak-
anir og staðreyndir eru sitthvað. Þeir
taka minna mark á umfjöllun tiltek-
ins dagblaðs í Boston, sem hefur
reynt að gera hlut Bechtel í fram-
kvæmdum við göng undir borgina
tortryggilegan, heldur en þeirri stað-
reynd að verkefnið hlaut æðstu við-
urkenningu breska byggingar-
iðnaðarins árið 2002 (British
Construction Industry Award).
Verkefnið, sem er hið stærsta sinnar
tegundar í bandarískri sögu, hefur
einnig hlotið viðurkenningar frá
bandarísku vegamálastofnuninni
(U.S. Federal Highway
Administration), félagi
verkfræðinga í Banda-
ríkjunum (American
Society of Civil Eng-
ineers), samtökum
vegamála- og sam-
göngustofnana í Banda-
ríkjunum (American
Association of State
Highway and Tran-
sportation Offices),
bandaríska arkitekta-
félaginu (American
Institute of Architects),
samtökum bandarískra
fyrirtækja sem sinna
framkvæmdum á sviði
samgöngumála (Am-
erican Road & Tran-
sportation Builders
Association) og fjöl-
mörgum öðrum sam-
tökum og hópum.
Viðskiptavinir okkar
vita að Bechtel hefur
með góðum árangri
byggt meira en 22.000
mannvirki í 140 löndum,
sem Íris kýs einhverra
hluta vegna að nefna
ekki í grein sinni. Dæm-
in tala sínu máli: Erm-
arsundsgöngin, flugvöll-
urinn í Hong Kong,
neðanjarðarlestin í Aþenu, iðn-
aðarborgin Jubail í Saudi-Arabíu og
Alma-álverið í Kanada, svo aðeins fá-
ein verkefni séu nefnd. Við-
skiptavinir okkar vita einnig að
Bechtel er stærsta verktakafyrirtæki
Bandaríkjanna á sviði framkvæmda
sem hafa umhverfisvernd að mark-
miði og að tímaritið Occupational
Hazards, sem fjallar um vinnuvernd-
armál, hefur útnefnt Bechtel eitt af
„öruggustu“ fyrirtækjum Bandaríkj-
anna.
Við hjá Bechtel biðjumst ekki und-
an því að vera undir smásjá fjölmiðla.
En við förum fram á að umfjöllunin
sé sanngjörn og byggð á stað-
reyndum.
Bechtel í blíðu
og stríðu
Jonathan Marshall svarar Írisi
Ellenberger
Jonathan Marshall
’Við hjá Bech-tel biðjumst
ekki undan því
að vera undir
smásjá fjöl-
miðla. En við
förum fram á að
umfjöllunin sé
sanngjörn og
byggð á stað-
reyndum.‘
Höfundur er yfirmaður fjölmiðla-
samskipta Bechtel Corporation
San Francisco.
u þá goðsögn að
[í efnahags-
hyggjum og sárs-
aður Endurreisn-
kisráðherra í tíð
manna hershöfð-
r ásakanir og
ra,“ sagði hann
fé
rekur lið fyrir lið
bankanum eftir
að ræða víðtæk-
a þjóðarleiðtoga.
tengsl við herinn
ar einkareikning
aður hersins.
endur Pinochet á
kisborgurum í
Pinochet haldið í
á meðan yfirvöld
ann til Spánar.
talinn fær um að
g fékk hann því að
meðan Pinochet
var í Bretlandi hafi Riggs-bankinn leynilega fært samtals
1,6 milljónir Bandaríkjadala inn á reikning hans í bank-
anum. Riggs hafi veitt Pinochet sérstaka fyrirgreiðslu,
bankinn hafi „viljandi aðstoðað hann við að fela fjármuni
sína og færa þá til á meðan hann sætti rannsókn og þegar
útistandandi var alþjóðleg tilskipun þess efnis að frysta
bæri allar eignir hans“.
Einstaklega sparsamur?
Skýrsla þingnefndarinnar upplýsir að innistæða á reikn-
ingi Pinochets hafi jafnan verið á bilinu fjórar til átta millj-
ónir Bandaríkjadala, þ.e. 280 til 560 milljónir ísl. króna.
Hefur The Los Angeles Times eftir Clöru Szczaranski, for-
seta lögmannaráðs Chile, sem sér um opinbert eftirlit með
fjársýslu ríkisins, að það sé algerlega óhugsandi að Pino-
chet hafi tekist að leggja fyrir svo stórar fjárhæðir af laun-
um sínum, og síðar lífeyrisgreiðslum, frá ríkinu.
Um aðrar tekjuleiðir Pinochets er ekki vitað en Szczar-
anski segir að jafnvel þó að uppspretta eigna Pinochets
væri önnur þá blasi við að hann hafi aldrei greitt skatta af
þessum tekjum. „Ef peningarnir koma úr opinberum sjóð-
um þá er hugsanlegt að víðtækt glæpsamlegt athæfi hafi
verið framið,“ segir hún.
Pablo Rodriguez, lögmaður Pinochets, segir aftur á móti
að „alla þessa peninga megi útskýra með fyllilega eðlileg-
um hætti“. Hann segir að Pinochet hafi sparað fé, innistæð-
ur hans hafi safnað vöxtum og loks hafi margir styrkt hers-
höfðingjann fyrrverandi í þau tvö skipti sem kjósendur í
Chile fengu tækifæri til að greiða atkvæði um stjórn hans á
níunda áratugnum. „Hann er algerlega heiðarlegur maður
sem ekki hefur gerst sekur um neina spillingu,“ segir Rod-
riguez.
Af skýrslu bandarísku þingnefndarinnar má þó ráða að
leynilegur auður Pinochets sé jafnvel enn meiri en menn
vita. Þannig komst nefndin m.a. yfir innanbúðargögn hjá
Riggs-bankanum þar sem fram kemur sú ágiskun að Pin-
ochet eigi á bilinu 50 til 100 milljónir Bandaríkjadala.
Fulltrúar Riggs munu hafa aðstoðað Pinochet við að
færa til fé á reikninga í öðrum löndum og breyttu þeir
nöfnum reikninganna þannig að ekki væri hægt að rekja
þá. Þá greiddi Riggs bankamanni árið 2000 fyrir að ferðast
frá Washington til Chile til að afhenda Pinochet, sem nú
býr í litlu sjávarþorpi nálægt höfuðborginni Santiago,
framvísanlegar bankaávísanir. „Svona starfshættir eru
jafnan notaðir þegar verið er að framkvæma pen-
ingaþvætti,“ segir Szczaranski. „Hjá glæpasamtökum er
þessi aðferð notuð til að tryggja að engin tengsl finnist
milli einstaklingsins og peninga hans.“
Lögreglurannsókn hætt
Í kjölfar uppljóstrananna í skýrslu bandarísku þing-
nefndarinnar lét Juan Guzman, dómari í Chile, hefja lög-
reglurannsókn á eigum Pinochets. Var þetta gert að kröfu
lögmanna sem hafa farið fram á að eignir hans verði gerðar
upptækar ef svo færi að Pinochet verði gert að greiða því
fólki bætur sem átt hefur um sárt að binda vegna voða-
verka sem framin voru í valdatíð hans. Áfrýjunardómstóll
úrskurðaði hins vegar nú á mánudag að lögreglurannsókn-
inni skyldi hætt. Var það niðurstaða dómstólsins að þar
sem Guzman dómari hefði áður gert tilraun til að draga
Pinochet fyrir dómstóla vegna mannréttindabrota, sem
ekki gekk eftir, þá gæti hann ekki á ný hafið rannsókn sem
þessa.
Annar dómari, Sergio Munoz, stýrir hins vegar tveimur
öðrum rannsóknum á hendur Pinochet fyrir fjársvik, mút-
ur og peningaþvætti og ekki er langt síðan áfrýjunardóm-
stóllinn í Chile svipti Pinochet friðhelgi en það þýðir að
mögulegt ætti að vera að hefja réttarhöld yfir honum
vegna ákæra um mannréttindabrot í valdatíð hans.
Fyrri tilraunum til að sækja Pinochet til saka á þessum
forsendum hefur hins vegar lyktað með því að ákærum hef-
ur verið vísað frá á grundvelli heilsuleysis einræðisherrans
fyrrverandi. Er talið hugsanlegt að efni bandarísku skýrsl-
unnar kunni að hafa áhrif á frekari málatilbúnað gegn
Pinochet af þessum toga, enda kemur skýrt fram í skýrsl-
unni að á sama tíma og hann var sagður vera orðinn gleym-
ið gamalmenni, heilsulaus í meira lagi, átti hann ekki í
vandræðum með að ræða fjármál sín ítrekað við starfs-
menn Riggs-bankans.
m skotið undan?
Reuters
Lífverðir aðstoða Augusto Pinochet, fyrrverandi einræð-
isherra í Chile, á fætur á þessari mynd sem tekin var fyrir
tæpu ári. Pinochet er sagður heilsulítill.
Pinochet, fyrrverandi einræðisherra í
gerst sek um hroðaleg grimmdarverk.
athygli í Chile.
’Núna er óhætt að segja að okkar ein-ræðisstjórn hafi jafnast á við stjórnir
helstu bananalýðvelda heimsins.‘
Heimildir: The Los Angeles
Times, BBC.
Morgunblaðið/Þorkell
sem henni fylgir“