Morgunblaðið - 24.12.2004, Qupperneq 18

18 FÖSTUDAGUR 24. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
VLADÍMÍR Pútín, forseti Rúss-
lands, sagði í gær, að rússneska ríkið
væri aðeins að gæta sinna lögmætu
hagsmuna með því að ná aftur til sín
megineignum olíurisans Yukos. Í
raun er um að ræða fyrstu endur-
þjóðnýtinguna eftir að Sovétríkin lið-
uðust í sundur.
„Ríkið er að verja hagsmuni sína
með lögmætum hætti og með þeim
aðferðum, sem tíðkast á frjálsum
markaði. Það er ekkert athugavert
við það,“ sagði Pútín en í fyrradag
var skýrt frá því, að ríkisolíufélagið
Rosneft hefði keypt allt hlutafé í fjár-
mögnunarfyrirtækinu Baikal Fin-
ance Group. Þar með er burðarásinn í
Yukos, dótturfyrirtæki Yugansk-
neftegas, komið í ríkiseigu en Baikal
keypti það fyrir nokkrum dögum. Þá hefur einnig
verið tilkynnt, að Rosneft og ríkisgasfyrirtækið
Gazprom verði sameinuð.
Hálft annað ár er síðan rússneska ríkið sakaði
Yukos og helsta eiganda þess, milljarðamæring-
inn Míkhaíl Khodorkovskí, um stór-
kostleg skattsvik og annað misferli
en Khodorkovskí er nú í fangelsi.
„Kúrekakapítalismi“
Pútín gagnrýndi einnig harðlega
einkavæðinguna á síðasta áratug,
sem hann kallaði „kúrekakapítal-
isma“, en þá komst nokkur hópur
manna með góð sambönd, þar á
meðal Khodorkovskí, yfir mörg mik-
ilvægustu ríkisfyrirtækin.
„Allir vita hvernig háttað var með
einkavæðinguna á síðasta áratug og
hvaða brögðum þá var beitt, aðferð-
um, sem voru jafnvel ólöglegar á
þeim tíma,“ sagði Pútín.
Talsmaður Rosneft, sem er síð-
asta stóra olíufélagið í eigu ríkisins
og var það sjönda stærsta í Rússlandi, sagði, að
með sameiningunni við Gazprom væri stefnt að
því, að nýja fyrirtækið yrði „alhliða orkufyrirtæki í
eigu ríkisins“. Gazprom er nú stærsta gasvinnslu-
fyrirtæki í heimi. Pútín lagði áherslu á, að stefnt
væri að stóraukinni olíuleit en Yukos hefur verið
sakað um að ganga of hart fram með offram-
leiðslu.
Hóta lögsóknum
Lögfræðingar Yukos brugðust við fréttunum
með því að hóta að höfða mál á hendur Rosneft,
jafnt í Rússlandi sem í öðrum löndum.
Búist hafði verið við, að Gazprom byði í Yug-
anskneftegas á uppboðinu um síðustu helgi en lög-
fræðingar Yukos fengu sett bann við því hjá dóm-
ara í Houston í Texas. Valerí Nesterov, sér-
fræðingur hjá miðlarafyrirtækinu Troika Dialog,
segir, að aðferðin, sem rússnesk stjórnvöld hefðu
notað til að komast yfir Yuganskneftegas, hefði
einmitt verið hugsuð til að komast hjá útistöðum
við bandarískt réttarkerfi.
„Hjá Gazprom áttuðu menn sig á því á síðustu
stundu, að ríkisstjórnir eru fullvalda en fyrirtæki
á alþjóðlegum markaði verða að taka tillit til laga-
umhverfis erlendis,“ sagði Nesterov.
Lögfræðingar Yukos segjast munu fara fram á
20 milljarða dollara, 1.250 milljarða ísl. kr., skaða-
bætur fyrir söluna á Yuganskneftegas.
Pútín segir ríkið vera að
verja hagsmuni sína
Yuganskneftegas komið í ríkiseigu og hefur þar með verið endurþjóðnýtt
Pútín á blaðamanna-
fundinum í Kreml í gær.
Moskvu. AFP.
ÍRÖSK fjölskylda snýr aftur til Fallujah í gær en áætl-
að var að um það bil tvö þúsund Írakar sem flúðu hern-
aðaraðgerðir Bandaríkjamanna í borginni í síðasta
mánuði fengju að snúa aftur til síns heima yfir daginn.
Færri virtust þó ætla að nýta sér tækifærið en gert
hafði verið ráð fyrir. Bardagar standa enn yfir í Fall-
ujah milli Bandaríkjahers og uppreisnarmanna en eru
mun umfangsminni en áður. Flestir íbúar borgarinnar,
um 300 þúsund, flýðu heimili sín er sókn Bandaríkja-
manna hófst í nóvember og vita ekki til hvers þeir snúa
nú, mörg hús eru mjög illa farin og hvorki hreint vatn
né rafmagn að fá.
Reuters
Snúa aftur til Fallujah
SÉRFRÆÐINGAR í hernaðarmál-
um segja hreint ótrúlegt að íröskum
uppreisnarmanni skuli hafa tekist að
komast inn í herstöð Bandaríkja-
manna í Mosul vafinn sprengiefni en
tuttugu og tveir biðu bana í árás þar
á þriðjudag, þar af fjórtán banda-
rískir hermenn. Segja þeir atburð-
inn til marks um að eftirlit með þeim
Írökum, sem aðgang hafa að her-
stöðinni, hafi verið verulega áfátt.
Blóðbaðið heldur áfram í Írak, átta
Írakar og einn bandarískur hermað-
ur féllu í árásum síðasta sólarhring-
inn víðs vegar um landið.
„Ég er dolfallinn yfir því að örygg-
is á herstöðinni [í Mosul] sé ekki bet-
ur gætt en þetta,“ hafði Associated
Press eftir Mitch Mitchell, fyrrver-
andi yfirmanni í Bandaríkjaher, sem
er hernum til ráðgjafar um hvernig
skuli tryggja öryggi hermanna.
Munu sumir hermenn í Írak þó
lengi hafa óttast að uppreisnarmenn
ættu eftir að geta smyglað sér inn í
herstöðvar þeirra í landinu, einkum
vegna þess að sýnt hefur þótt að þeir
eiga tiltölulega létt með að fá inni í
írösku öryggissveitunum sem starfa
við hlið bandarískra hermanna.
Árásin í Mosul á þriðjudag hefur
enn aukið á vanda Donalds Rums-
felds, varnarmálaráðherra Banda-
ríkjanna. Segir fréttamaður BBC að
á fundi í varnarmálaráðuneytinu í
fyrrakvöld hafi mátt sjá að álagið er
farið að setja mark sitt á Rumsfeld
og Richard Myers, formann banda-
ríska herráðsins.
Myers gerði á fundinum grein fyr-
ir því að líklega hefði uppreisnar-
maður komist inn í herstöðina og inn
í veitingatjald hennar, þar sem hann
sprengdi sig í loft upp með fyrr-
greindum afleiðingum. Varðist hann
allri gagnrýni vegna þessa, sagði
ekki við yfirmann herstöðvarinnar
að sakast; hinn ábyrgi aðili í málinu
væri tilræðismaðurinn sjálfur og að-
eins hann.
Rumsfeld tók í sama streng, sagði
erfitt að tryggja öryggi hermanna
allan tímann. „Árásarmanni þarf
bara að heppnast ætlunarverk sitt
endrum og eins,“ sagði hann.
Rumsfeld hefur mjög legið undir
ámæli undanfarið, m.a. eftir að í ljós
kom að hann hefði ekki persónulega
undirritað bréf til ættingja fallinna
hermanna í Írak heldur látið vél
gera það. Hafa heyrst raddir um að
honum beri að segja af sér.
Liggur andvaka af áhyggjum
Rumsfeld sagðist leiður yfir því að
einhverjir skuli telja að hann geri
ekki allt sem í hans valdi stendur til
að sjá til þess að hermenn í Írak
njóti eins mikils öryggis og mögu-
legt er. Sagðist hann stundum
„liggja andvaka á nóttinni af áhyggj-
um út af þeim sem væru í hættu“.
„Þegar ég hitti særða, ættingja
þeirra, eða fjölskyldur þeirra sem
hafa fallið þá nístir sorg þeirra mig
alveg inn að beini,“ sagði Rumsfeld
einnig.
Árásin í Mosul
eykur þrýsting
á Rumsfeld
Ótrúlegt að mað-
ur skyldi komast
með sprengiefni
inn í herstöð
Donald Rumsfeld, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, á frétta-
mannafundinum í fyrrakvöld.
’Árásarmanni þarfbara að heppnast
ætlunarverk sitt
endrum og eins.‘
LÖGREGLAN í London handtók í
gær mann, sem gengið hafði ber-
serksgang og stungið að minnsta
kosti sex menn hnífi í norðurhluta
borgarinnar. Lést einn þeirra af sár-
um sínum.
Á innan við tveimur tímum réðst
maðurinn á fólk með hnífinn á loft á
fimm stöðum í tveimur hverfum
borgarinnar. Gerði hann sé engan
mannamun, réðst jafnt á konur sem
karla af ýmsum kynþáttum. Að sögn
lögreglunnar hefur maðurinn lengi
verið veill á geði og er ekki að sjá, að
einhver sérstök ástæða önnur hafi
verið fyrir æðinu, sem á hann hljóp.
Skömmu eftir fyrstu árásina kom
fjöldi lögreglumanna á vettvang og
var maðurinn síðan handtekinn er til
hans sást á bíl sínum í Tottenham.
Fyrir viku tilkynnti breska stjórn-
in, að eftirlit með hnífaburði yrði
stórhert og til stendur að koma fyrir
málmleitartækjum á veitingastöðum
og krám. Bannað verður að selja
fólki yngra en 18 ára hnífa og skóla-
stjórnendum eiga að fá auknar heim-
ildir til að leita á nemendum.
Drap einn
og særði
fimm
London. AP.
Óskum aðildarfélögum okkar,
viðskiptavinum og landsmönnum öllum
gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári.
Þökkum samstarfið á árinu sem er að líða.
Staðlaráð Íslands