Morgunblaðið - 24.12.2004, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. DESEMBER 2004 33
UMRÆÐAN
Í DESEMBER er tíminn aðal-
umræðuefnið manna á milli. Dag-
arnir fyllast af allskyns verkefnum,
taka skápana, baka sortirnar, fægja
silfrið, djúphreinsa teppin, borða
hlaðborðin, hlusta á tónleika, velja
gjafirnar o.s.frv. Það er endalaust
hægt að finna sér eitthvað að gera.
Í desember þarf að vera tími til alls.
En gleðin yfir verkefnunum, til-
hlökkunin þegar allt verður komið í
stand og flibbahnappar fundnir
verður lítil ef við hlúum ekki hvert
að öðru og gefum ekki þeim sem
okkur eru kærastir af okkar tíma.
Börn og unglingar þurfa ekki síst
á tíma, stuðningi og aðhaldi foreldra
að halda í desember. Áreitið er mik-
ið og þau e.t.v. með meiri fjárráð
vegna tímabundinnar vinnu. Annir
foreldra eru líka miklar og því vill
henda að samvera fjölskyldunnar
mæti afgangi. Á aðventunni gefast
mörg tækifæri, þar sem fjölskyldan
getur sett sjálfa sig í öndvegi,
styrkt böndin, notið samverunnar
og búið til góðar minningar saman.
Umhyggja og hlýja frá fjöl-
skyldum er grundvöllur velferðar
barna og dregur mjög úr líkum á
því að unglingar velji að fikta við að
reykja, nota áfengi eða önnur vímu-
efni. Ekki þarf að kosta miklu til
eða að útbúa mikla dagskrá. Sam-
verustundir fjölskyldunnar einar og
sér eru ómetanlegt veganesti fyrir
lífið.
Undanfarin ár hafa skilaboð til
fjölskyldna um að verja meiri tíma
saman verið áberandi, einkum í
kringum atburði þegar líklegt er að
unglingar neyti áfengis eða annarra
vímuefna. Foreldrar hafa tekið
þessum skilaboðum vel og einnig
unglingar sem virðast vilja verja
meiri tíma með sínum nánustu. Nýj-
ustu kannanir á reykingum og
neyslu vímuefna meðal 10. bekkinga
sýna líka að mjög hefur dregið úr
slíku í þeim aldurshópi og að ólík-
legra er að unglingar leiðist út í
neyslu ef foreldrar fylgjast vel með
þeim og taka virkan þátt í lífi
þeirra.
Njótum aðventunnar sem tíma
fyrir fjölskylduna til að undirbúa
saman komu jólanna og njóta gleði
og eftirvæntingar þannig að þegar
klukkurnar hringja inn jólin hafi all-
ir lagt sitt af mörkum. Þá verður
tími til alls og fjölskyldan í stakk
búin til að njóta tímans saman.
SAMAN-hópurinn óskar öllum
fjölskyldum ánægjulegrar aðventu
og gleðilegra jóla og áramóta.
Fyrir hönd SAMAN-hópsins,
HILDUR BJÖRG HAFSTEIN,
verkefnisstjóri á Lýðheilsustöð.
Tími til alls
Frá Hildi Björgu Hafstein,
verkefnisstjóra í Lýðheilsustöð
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið, Kringlunni 1, 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
AUGLÝSING frá Hótel Keflavík
sem birst hefur á aðventunni vakti
athygli okkar hjónanna. Þar kom
fram að hverjum þeim sem verslaði
fyrir meira en 14.800 kr í Reykja-
nesbæ stæði viðkomandi hótel opið
meðan húsrúm leyfði; ásamt gist-
ingu og morgunverði.
Frúin pantaði gistingu. Lífs-
reynslan sagði hinsvegar að einhver
böggull hlyti að fylgja slíku skamm-
rifi; ekkert væri ókeypis í þessu lífi,
síst af öllu auglýst tilboð. Annað kom
þó á daginn; allt stóðst fullkomlega.
Við brugðum okkur sumsé til hinnar
góðu gömlu Keflavíkur í Reykja-
nesbæ sl. laugardag; hittum vini og
kunningja, fórum í nokkrar verslanir
og keyptum sitthvað til jólanna. Þar
með – svo ótrúlegt sem það kann að
hljóma – nægði það til að Steinþór
Jónsson og hans ágæta lið á Hótel
Keflavík, bauð okkur – sem aðra –
velkomin að njóta næðis á þeirra fal-
lega hóteli. Þar að auki beið okkar
ókeypis morgunverðarhlaðborð
næsta morgun.
Tvennt vakti einkum athygli: Ann-
ars vegar að Hótel Keflavík er eitt
besta hótel sem við höfum gist hér á
landi. Það státar af fjórum stjörnum.
Móttakan hlýlega búin og hefur á
sér alþjóðlegan blæ, herbergin
sömuleiðis, búin sjónvarpi, minibar,
sófa, góðum stól og ágætu rúmi. Hitt
atriðið sem ég vil nefna er þessi já-
kvæði þankagangur hóteleigandans
Steinþórs Jónssonar. Með framtak-
inu er hann að vissulega að vekja at-
hygli ferðafólks og annarra á Hótel
Keflavík og benda fólki á að njóta
þar góðs atlætis og að það sé tilval-
inn áningastaður fyrir og eftir brott-
för úr landinu. Um það gilda annars
sérstök tilboð. Steinþór sýnir einnig
með þessu framtaki mikla gestrisni
sem var aðalsmerki íslenskra heim-
ila og kallaði alla vegfarendur í hlað.
Hafið kærar þakkir frá okkur
hjónum og gangi ykkur vel.
NÍELS ÁRNI LUND OG
KRISTJANA
BENEDIKTSDÓTTIR,
Gvendargeisla 34, Reykjavík.
Ótrúleg
gestrisni
Frá Níelsi Árna Lund og
Kristjönu Benediktsdóttur
Jólin eru tíminn
þegar marglituð ljósadýrðin
lýsir upp skammdegið.
Stressið læðist yfir,
umferðin mjakast áfram,
verslanir fyllast af fólki
þar sem allir eru að leita
að réttu gjöfinni
því það náttúrulega
gengur ekki að kaupa
„bara eitthvað“
nei, það verður að vera
„rétta gjöfin“
eitthvað sem vantar.
Þegar sumum færist
kapp í kinn
og láta sem allt
þurfi að klárast
fyrir „daginn þann“
og fyllast einhverri
ótrúlegri atorkusemi,
sem er kraftaverki líkast.
Þetta er líka tíminn
þegar kraftaverkin
eiga að gerast.
Jólin eru tíminn
þegar blessuð börnin
horfa hugfangin
á alla ljósadýrðina
og allar skreytingarnar
sem eru nánast
hvert sem litið er.
Þau skoppa glöð
með skóinn út í glugga
og vona að Sveinki kíki við
og verðlauni þau
fyrir góða hegðun.
Þegar foreldrarnir
sitja sveittir og hugsa stíft,
þótt allstaðar sé opið út
til að losna við skötufýluna
nú eða ilminn segja sumir
„var ekki örugglega búið
að kaupa allt, pakka öllu
og senda öllum kort“
Jólin eru tíminn
þegar ættingjar,
ástvinir, vinir eða félagar,
eru saman …
… auglitis til auglitis,
í huganum …
… í minningunni
og halda hátíð,
hátíð ljóss og friðar.
Þetta er tíminn
þegar ég
segi við sjálfan mig
og ykkur
gleðileg jól,
megi farsæld og friður
fylgja þér … og þínum
um ókomna tíð, alltaf.
Gleðileg jól
og kærleiksríkt
komandi ár.
BERGÞÓR GRÉTAR
BÖÐVARSSON,
Álfaborgum 9,
Reykjavík.
Jólin eru tíminn
Frá Bergþóri Grétari Böðvarssyni
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Guðrún Lilja Hólmfríðardótt-
ir: „Ég vil hér með votta okkur
mína dýpstu samúð vegna
þeirrar stöðu sem komin er upp
í íslensku þjóðfélagi með skipan
Jóns Steinars Gunnlaugssonar
í stöðu hæstaréttardómara. Ég
segi okkur af því að ég er þol-
andinn í „Prófessorsmálinu“.“
Sveinn Aðalsteinsson: „Nýj-
asta útspil Landsvirkjunar og
Alcoa, er að lýsa því yfir að
Kárahnjúkavirkjun, álbræðsl-
an í Reyðarfirði og línulagnir
þar á milli flokkist undir að
verða „sjálfbærar“!“
Hafsteinn Hjaltason: „Landa-
kröfumenn hafa engar heimild-
ir fyrir því, að Kjölur sé þeirra
eignarland, eða eignarland
Biskupstungna- og Svínavatns-
hrepps.“
María Th. Jónsdóttir: „Á land-
inu okkar eru starfandi mjög
góðar hjúkrunardeildir fyrir
heilabilaða en þær eru bara allt
of fáar og fjölgar hægt.“
Guðmundur Hafsteinsson:
„Því eru gráður LHÍ að inntaki
engu fremur háskólagráður en
þær sem TR útskrifaði nem-
endur með, nema síður sé.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
ÞAÐ er athyglisvert að umræð-
urnar undanfarið um auglýsingu
Þjóðarhreyfingarinnar í New York
Times snúast öðrum þræði um eðli
auglýsinga. Fólk er ekki sammála
í þessu máli um það hverjir séu í
raun að auglýsa og til hvaða hóps
fólks þurfi að ná með þau skilaboð
sem verða í auglýsingunni. Það er
sem sé spurt í blaðagreinum hver
verði markhópurinn og hvar eðli-
legast og áhrifaríkast sé að koma
upplýsingum á fram-
færi um viðkvæm
málefni. Skyndilega
er almenningur far-
inn að ræða sín á
milli og í blaðagrein-
um um nokkur af
helstu grundvall-
aratriðum í auglýs-
ingafaginu.
Rökrætt í
auglýsingum
Þetta skiptir máli ef
þú vilt ná árangri
með þín skilaboð; þú
notar þann miðil og
þau tæki sem henta
hverju sinni til að
koma skilaboðum
áleiðis. Þú þarft að ná
sambandi við stóran
hóp fólks hratt og
örugglega í samfélagi
þar sem hart er sótt í
að ná athygli almenn-
ings. Hér hlýtur þú að velja birt-
ingu auglýsingar.
Við sjáum á hverjum degi mjög
ólíka aðila sækja í auglýsinga-
formið til að koma skilaboðum á
framfæri, og þeir eru ekki endi-
lega að auglýsa vöru eða þjónustu
heldur skoðun eða hugsjón. Ný-
lega höfum við t.d. séð kenn-
arasamtök, samtök öryrkja, verka-
lýðsfélög og fleiri velja að koma
skilaboðum á framfæri í auglýs-
ingum, samhliða greinaskrifum.
Þetta gera þessir aðilar til að
leggja aukna áherslu á ákveðin at-
riði í sínum röksemdaflutningi og
kynna hann enn frekar fyrir þeim
sem hafa líkast til misst af greina-
skrifum eða annarri tegund miðl-
unar.
Það skiptir ekki máli þó að rök-
semdafærslan birtist í auglýsingu.
Hér er það hugmyndin sem komið
er til skila sem skiptir máli, og
framsetningin á þessari hugmynd.
Þetta er auðvitað einn helsti kost-
ur miðlunar skilaboða með auglýs-
ingu. Ef þú kannt þitt fag geturðu
miðlað skilaboðunum til margfalt
stærri hóps með skýrum og ein-
földum hætti í auglýsingu en þú
gerir með greinaskrifum. Það er
mikill misskilningur á eðli málsins
að raða leiðum í miðlun skilaboða í
einhvern virðingarstiga. Hver leið
þjónar sínum tilgangi, svo einfalt
er það.
Veikara lýðræði
án auglýsinga
Í þessu samhengi er athyglisvert
að velta því fyrir sér í hvernig
samfélagi við byggjum ef við hefð-
um ekki yfir að ráða þeirri leið
sem auglýsingar bjóða. Ein hliðin
á verðmæti auglýsinga er hversu
mikilvægt tæki fyrir almenning
þær eru til að bera saman vörur
og þjónustu, bera saman verð milli
söluaðila í samkeppni. Að þessu
leyti eru auglýsingar
mikilvægur þáttur í
neytendavernd. Það er
engin ástæða til að
gera greinarmun á því
hvort um er að ræða
upplýsingar um úrval í
verslunarmiðstöð, aug-
lýsingu um fund í mið-
stjórn Sjálfstæð-
isflokksins eða
hvatningu um að fara
varlega með lifandi
jólaljós. Auglýsingar
eru nauðsynlegur
þáttur í upplýs-
ingagjöf og fjölbreytni
samfélagsins.
Ef ekki væri fyrir
auglýsingar væri fjöl-
miðlaflóra landsmanna
einnig fátækleg og
lýðræði stæði veikari
fótum en ella þar sem
fjölmiðlar sækja mik-
inn hluta rekstrarfjár-
magns síns í auglýsingafé. Auglýs-
ingar eru í þessu ljósi einn af
grunnþáttum þess að lýðræðisleg
umræða fái þrifist hér á landi.
Misgóðir stjórnmálamenn
og auglýsingar
Margir hafa hátt um að það felist
jafnvel í eðli auglýsinga að ljúga
að neytendum og gabba þá um
kosti vöru eða þjónustu. Þegar
gengið er á þá aðila sem halda
þessu fram fer lítið fyrir haldgóð-
um rökum. Auglýsingar eru að
sjálfsögðu misgóðar, mishug-
myndaríkar og þar af leiðandi
misjafnlega árangursríkar. En
minnumst þess þá að stjórn-
málamenn eru misgóðir, misvand-
aðir. Það sama má segja um
lækna, presta og pípulagn-
ingamenn. Samt dæmum við varla
heila stétt fagfólks út frá nokkrum
skemmdum eplum, og skiptir þá
ekki máli hvort manneskjan starf-
ar á sjúkrahúsi eða auglýs-
ingastofu. Lítum heldur undir yf-
irborðið og skoðum síðan hlutina í
samhengi. Og hættum þar með að
líta á almenning sem saklaus fórn-
arlömb með lítinn sem engan
sjálfstæðan vilja eða skoðanir.
Fólk er fullfært um að meta kosti
skilaboðanna og ef auglýsandi fer
með rangt mál, hefur rangt við
með einhverjum hætti, kemur það
verst niður á því vörumerki eða
hugmyndum sem auglýsandi er að
kynna. Skynsamur og heiðarlegur
auglýsandi forðast það eins og
heitan eldinn að flytja röng eða
misvísandi skilaboð vegna þess að
hann veit að þá tapar hann trún-
aði.
Hvort sem þú ert fylgjandi eða
mótfallin/n stöðu Íslands meðal
hinna svonefndu staðföstu þjóða,
hlýtur sú hugmynd að teljast góð,
að birta auglýsingu í New York
Times um þetta mál. Ef þú vilt
láta fólk hér á landi og úti um
heim vita af þinni afstöðu!
Hvort sem þú ert sammála
skilaboðum auglýsingar eða ekki
hlýtur það að segja sitt um áhrifa-
mátt auglýsinga almennt þegar
farið er að ræða af kappi eðli og
tilgang auglýsingar sem hefur
ekki enn birst.
Auglýstu
skoðun þína
Ingólfur Hjörleifsson fjallar
um áhrifamátt auglýsinga
’Auglýsingareru nauðsyn-
legur þáttur í
upplýsingagjöf
og fjölbreytni
samfélagsins.‘
Ingólfur Hjörleifsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Sambands íslenskra auglýsingastofa.
lega myndu ekki gera. Hlutverk
foreldra í að þroska félagshæfni er
því mikilvægt og mun hafa áhrif
þegar mikilvægar ákvarðanir eru
teknar. Uppalendur þurfa einnig
að vera meðvituð um hvað börnin
þeirra eru að gera. Rannsóknir
hafa sýnt að séu foreldrar vel upp-
lýstir um hvað börn þeirra eru að
gera dags daglega minnkar lík-
urnar á því að þau lendi í fíkniefn-
um eða afbrotum.
Nálgast má fróðlegt efni og upp-
lýsingar um uppeldi, samskipti og
vímuefnaneyslu á heimasíðum Lýð-
heilsustöðvar (www.lydheilsu-
stod.is), Barnaverndarstofu
(www.bvs.is), Vímulausrar æsku
(www.vimulausaeska.is), Heimili og
skóla (www.heimiliogskoli.is) og
Doktor.is (www.doktor.is) svo fá
dæmi séu tekin.
Höfundur er fjölskylduráðgjafi
hjá Nýrri leið – ráðgjöf.