24 stundir - 04.01.2008, Side 10

10 FÖSTUDAGUR 4. JANÚAR 2008 24stundir
24stundir
Útgáfufélag:
Ritstjóri:
Fréttastjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Árvakur hf.
Ólafur Þ. Stephensen
Björg Eva Erlendsdóttir
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Þröstur Emilsson
Elín Albertsdóttir
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2, 110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: 24stundir@24stundir.is, frettir@24stundir.is, auglysingar@24stundir.is
Prentun: Landsprent ehf.
Norsk almenningshlutafélög héldu aukahluthafafundi í gríð og erg fyrir
áramótin til að ná að uppfylla skilyrði laga, sem þá gengu í gildi, um 40%
hlutfall kvenna í stjórnum fyrirtækja. Í 24 stundum í gær kemur fram að
talið sé að um 80% norskra almenningshlutafélaga hafi náð að jafna
kynjahlutfallið í stjórn hjá sér fyrir áramót. Afgangurinn nýtir væntanlega
aukafrest til febrúarloka.
Lögin voru sett fyrir fjórum árum. Þá var hlutfall kvenna í stjórnum í
Noregi 9%, lítið eitt hærra en í stjórnum 100 stærstu fyrirtækjanna á Ís-
landi samkvæmt könnun, sem gerð var á síðasta ári. Í Svíþjóð, þar sem
hlutfallið er næsthæst, er það enn undir 20%. Í Bandaríkjunum er hlutur
kvenna í stjórnum 500 stærstu fyrirtækjanna um 15%.
Það er engan veginn æskilegt að stjórnvöld grípi fram fyrir hendurnar á
eigendum fyrirtækja til að ná jafnréttismarkmiðum. Hins vegar verður að
ætla að þegar norsku fyrirtækin voru þvinguð til að fjölga konum í stjórn,
hafi þau sótzt eftir konum, sem þau töldu hæfar. Þeir, sem segja að ekki sé
völ á jafnhæfum konum í stjórn fyrirtækja og körlum, hljóta nú að fylgjast
spenntir með því hvort gengi norskra almenningshlutafélaga fer versnandi
á næstu árum, í samanburði við t.d. íslenzk eða bandarísk fyrirtæki.
Fram hefur komið að Glitnir og Kaupþing, sem eiga dótturfélög í Nor-
egi, hafa þegar uppfyllt skilyrðið um 40% hlut kvenna í stjórn. Í stjórn
Glitnis á Íslandi situr hins vegar ein kona í sjö manna stjórn og hjá Kaup-
þingi er ein kona í níu manna stjórn. Það er hlutfall upp á 11-14%. Ætli
eigendur Glitnis og Kaupþings telji að dótturfyrirtækjum þeirra í Noregi
sé verr stjórnað en móðurfélögunum á Íslandi? Varla.
Þrátt fyrir ótal yfirlýsingar íslenzkra fyrirtækja og samtaka þeirra um að
auka þurfi hlut kvenna við stjórnvölinn, virðist það
ganga ósköp hægt – sum síðustu ár hefur hlutfall
kvenkyns stjórnarmanna hjá stærstu fyrirtækjunum
jafnvel lækkað. Þetta má setja í samhengi við það, sem
24 stundir sögðu frá rétt fyrir jólin; að minnihluti fyr-
irtækja í Kauphöll Íslands fer eftir tilmælum kaup-
hallarinnar, Viðskiptaráðs og Samtaka atvinnulífsins
um að a.m.k. tveir stjórnarmenn séu óháðir stórum
hluthöfum í félaginu. Nóg er til af hæfum konum
með reynslu af fyrirtækjarekstri, sem standa utan
karlaklúbba viðskiptalífsins.
Á meðan ekkert gerist, fá sjónarmið þeirra, sem
vilja lagasetningu um kynjakvóta, hins vegar byr und-
ir báða vængi. Vilja eigendur fyrirtækja það?
Konur við stjórn
SÆKTU LEIÐARANN Á WWW.MBL.IS/PODCAST
Ég verð alltaf jafnundrandi þegar
stjórnmálamenn sem vilja láta
taka sig þokkalega alvarlega taka
þannig til orða að
þeir vilji ekki
ganga í Evrópu-
sambandið, af-
sala sér með því
fullveldi og fá yfir
sig allt það reglu-
gerðafargan sem
því fylgir. Hafa
Svíþjóð, Dan-
mörk eða Finnland afsalað sér
fullveldi? Nokkrir stjórn-
málamenn gripu enn einu sinni
til þessara ummæla nú um ára-
mótin. Það kemur reglulega fram
í umræðum um þessi efni þegar
þátttakendur eru einstaklingar
sem hafa þekkingu á þessu sviði,
eins og t.d. prófessorar …
Guðmundur Gunnarsson
gudmundur.eyjan.is
BLOGGARINN
Fullveldi og ESB
Fyrir jólin kúgaði Evrópusam-
bandið símafélög álfunnar til að
lækka verð á reikisamtölum er-
lendis. Vodafone
barðist hart gegn
lækkuninni eins
og önnur síma-
félög. Í fyrsta
tölublaði dag-
blaða nýs árs aug-
lýsir Vodafone
lækkun með fyr-
irsögninni: Evr-
ópa fellur. Auglýsingin lætur í
veðri vaka, að lækkunin sé árang-
ur feiknaástar fyrirtækisins á við-
skiptamönnum. Hún er samin af
ímyndarfræðingum, sem bara
kunna að spinna ... [...] það var
ekki ást símafélaga á kúnnunum,
heldur hrammur Evrópu, sem
stýrði þessu.
Jónas Kristjánsson
jonas.is
Evrópa fellur
Það eru víðar smíðuð nýyrði en í
íslensku, þar á meðal í ensku en
þar er nafnorðið commentariat
að ryðja sér rúms
um þann hóp
manna, sem segir
álit sitt á fréttum
eða skýrir þær.
Orðið er smíðað
úr tveimur orð-
um commentator
(álitsgjafi) og
proletariat (ör-
eigar). Fyrst birtist það op-
inberlega árið 1993 í grein í The
Washington Post. Til skýringar á
orðinu er sagt, að það nái til
dæmis til stjórnenda umræðu-
þátta og gesta þeirra, dálkahöf-
unda blaða og tímarita og póli-
tískra bloggara. Nú þarf að huga
að íslensku nýyrði ...
Björn Bjarnason
bjorn.is
Nýyrði verða til
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@24stundir.is
Forsíðufrétt 24 stunda í gær bar fyrirsögn-
ina „eyddi fóstri heima“. Fréttin fjallar um
konu sem kaus að taka svokallaða fóstureyðingarpillu í
stað þess að fara í svæfingu og aðgerð á spítala til að
láta fjarlægja fóstrið.
Samkvæmt ráðleggingum lækna átti konan að vera á
spítalanum til eftirlits á meðan lyfið eyddi fóstrinu. Því
hafnaði konan og fékk eftir nokkrar umræður að fara
heim til sín og vera með sínum nánustu á meðan lyfið
gerði sitt. Yfirlæknir á kvennadeildinni sem blaðið
ræddi við tekur þó sérstaklega fram að slíkt sé ekki í
boði fyrir konur vegna þeirrar áhættu sem fylgir lyf-
inu.
Frásögn konunnar vekur upp spurningar um valfrelsi í
heilbrigðisþjónustu og í þessu tilfelli í því ferli sem
fóstureyðing er. Óskir kvenna um hvernig meðferð
þeirra er háttað geta verið mjög ólíkar. Á meðan einni
konu finnst gott og traustvekjandi að dvelja á spítala á
meðan fóstureyðingarpillan verkar á líkama hennar
finnst þeirri næstu mjög óþægilegt að vera innan um
ókunna á sjúkrastofnun og myndi heldur kjósa að
dvelja á heimili sínu.
Samkvæmt lögum um réttindi sjúklinga er öllum
frjálst að hafna þeirri meðferð sem þeim stendur til
boða, jafnvel þó það gangi gegn læknisráði. Konur geta
því auðveldlega kosið að hafna þeim þætti meðferð-
arinnar sem snýr að eftirliti eftir inntöku fóstureyð-
ingarlyfsins, jafnvel þótt læknir ráðleggi annað. Konan
tekur þá sjálf ábyrgð á afleiðingum ákvörðunar sinnar.
Ráðleggingar lækna eru svo sérkapítuli út af fyrir sig.
Ég get ekki lagt mat á það hvort ráð-
leggingar þessa tiltekna læknis sem
sagt er frá í fréttinni eru réttar eða
rangar. Við hljótum þó öll að vona að
ráðleggingar lækna taki mið af
reynslu og viðhorfi sjúklinga, eða í
því tilfelli sem hér um ræðir, kvenna
sem eru fullfrískar á leið í fóstureyð-
ingu. Þannig verður þjónustan betur
sniðin að þörfum hvers og eins og
sjálfsákvörðunarréttur einstaklings-
ins hafður í hávegum.
Höfundur er í ráði Femínistafélags Íslands
Heima er best – að sumra mati
ÁLIT
Auður
Magndís
Leiknisdóttir
audurm@gmail.com
upplysingar
Kolbrun S.510 3722
Kolla@24stundir.is
Kata@24stundir.is
Katrin s.510 3727
Bilablad
Serblad 24 stunda
8.jan.2008