24 stundir - 24.05.2008, Síða 39

24stundir LAUGARDAGUR 24. MAÍ 2008 39
R
íkisstjórnin fagnar eins
árs afmæli. Frá því að
Þingvallastjórnin komst
til valda hafa orðið
snöggar breytingar í ís-
lensku þjóðfélagi. Efnahagserfið-
leikar hafa tekið við af góðærinu.
Forsætisráðherra Geir H. Haarde
segir að ekki megi gera of mikið úr
erfiðleikunum. „Ég tel allar líkur á
að við komumst hratt og örugglega
í gegnum þetta erfiðleikaskeið. Það
var fyrirséð að hægjast myndi um í
efnahagslífi okkar en þar við bætt-
ist að alþjóðlegt ástand hefur haft
sín áhrif. Erlend lánsfjárkreppa
hefur sorfið að og mikil hækkun
orðið á olíu- og matvælaverði.
Þetta er alþjóðlegt vandamál. Það
er óhjákvæmilegt að slíkar breyt-
ingar hafi áhrif á lífskjör okkar,“
segir Geir.
Hvernig er hægt að bregðast við?
„Alþjóðleg niðursveifla á fjár-
málamörkuðum kom bönkum og
stjórnvöldum um allan heim í
opna skjöldu. Við höfum unnið að
því í allan vetur að leysa úr vand-
anum og fjárlagafrumvarpið sem
var afgreitt fyrir jólin tók mið af
því. Ríkisstjórnin hefur verið með
margs konar lagabreytingar í
vinnslu, meðal annars í skattamál-
um, sem nú eru langt komnar í
þinginu. Einnig hefur verið gott
samstarf við Seðlabankann um að
efla varnir og viðbúnað hagkerf-
isins. Liður í því er að styrkja gjald-
eyrisforðann. Það mál mun skýrast
innan tíðar. Það er mikilvægt við
aðstæður sem þessar að vinna mál
af kostgæfni og yfirvegun en hrapa
ekki að skyndilausnum eins og
ýmsir hafa lagt til.
Við erum í mótvindi en höfum
búið svo vel í haginn á undanförn-
um árum að við erum miklu betur
í stakk búin að takast á við ut-
anaðkomandi erfiðleika en við
vorum fyrir einhverjum árum. Við
erum með skuldlausan ríkissjóð og
öflugt lífeyrissjóðakerfi. Ef hag-
stjórnin hefði ekki verið jafn sterk
og raun ber vitni á undanförnum
árum er óvíst að við hefðum staðið
af okkur þau áföll sem yfir hafa
dunið.“
Gamaldags gagnrýni
Ertu sannfærður um að þetta séu
tímabundnir erfiðleikar?
„Já, það er ég. Að vísu þurfum
við að búa okkur undir það að
eldsneytisverð verði hátt til fram-
búðar og matarverð mun verða
það líka. Við þurfum að laga okkur
að þessu. En orkuauðlindir lands-
ins munu verða verðmætari og
sömuleiðis fiskafurðir og landbún-
aðarafurðir. Hagkerfi okkar er
sveigjanlegt og hreyfanlegt og við
erum yfirleitt fljót að jafna okkur á
utanaðkomandi áföllum og laga
okkur að breyttum aðstæðum. Það
er einn af kostunum við að hafa
sjálfstæða mynt.
Ég tel allar líkur á því að okkur
takist að komast hratt í gegnum
þetta erfiðleikaskeið og að verð-
bólgan gangi niður á tiltölulega
stuttum tíma. Þá verðum við tilbú-
in að bæta lífskjörin þótt þau muni
skerðast um einhvern tíma.“
Tíðar utanlandsferðir ráðherra
ríkisstjórnarinnar og kostnaður
vegna þeirra hafa vakið athygli og
gagnrýni. Hverju svararðu þeirri
gagnrýni?
„Það er hluti af embættisskyldu
ráðherra í nútímasamfélagi að
eiga samskipti við kollega í öðrum
löndum. Það er gamaldags gagn-
rýni að ráðherra megi ekki fara úr
landi og einfaldlega ekki fram-
kvæmanlegt. Utanríkisráðherrann
hefur að aðalstarfi að vinna að
hagsmunum Íslands gagnvart um-
heiminum. Forsætisráðherra þarf
sömuleiðis að fara utan til að tala
máli Íslands og vinna að hags-
munum landsins. Það sama á við
um aðra ráðherra. Það var til
dæmis mikilvægt að mæta á ráð-
herrafund NATO og hafa þar
beint samband við alla helstu
ráðamenn í heiminum. Eins er
mikilvægt að hitta norræna koll-
ega og það var mikilvægt fyrir mig
að eiga fundi með forsætisráð-
herra Bretlands og Kanada og
hitta helstu ráðamenn í Evrópu-
sambandinu nýlega. Svona má
lengi telja. Hluti af starfi mínu
felst líka í því að tala við erlenda
fjölmiðla. Ég hef komið fram í
mörgum erlendum sjónvarps-
stöðvum í vetur og verið í ótal
viðtölum í tímaritum og dagblöð-
um erlendis til að koma sjónar-
miðum Íslands á framfæri og leið-
rétta rangfærslur um efnahagsmál
þjóðarinnar. Ég tel að allt þetta
hafi skilað sér.“
Seðlabankinn hefur verið harð-
lega gagnrýndur fyrir peningastefnu
sína. Sumir ganga svo langt að segja
að ríkisstjórnin og þú sem forsætis-
ráðherra takir við fyrirskipunum
frá Seðlabankanum. Hvernig er að
eiga við Davíð Oddsson?
„Seðlabankinn er sjálfstæður í
sínum störfum. Ég tel að slíkt fyr-
irkomulag sé mun heppilegra en
að stjórnvöld handstýri peninga-
málastefnunni á hverjum tíma.
Seðlabankinn heyrir hins vegar
undir forsætisráðuneytið og starf-
ar á ábyrgð forsætisráðherra. Rík-
isstjórnin hefur verið í miklu og
góðu samstarfi við bankann vegna
efnahagsástandsins. Davíð býr að
því núna að hann hefur mjög góð
sambönd í útlöndum þar sem
hann nýtur virðingar. Það er ekki
undan neinu að kvarta í samskipt-
um við hann frekar en aðra stjórn-
endur bankans.“
Hárrétt ákvörðun
Ríkisstjórnin virðist ekki sam-
stíga í mörgum málum: hvalamál-
um, tollamálum, virkjanamálum
svo nokkur mál séu talin upp. Er
þetta erfitt stjórnarsamstarf?
„Nei, það hafa ekki orðið alvar-
legir árekstrar í neinum málum.
En það verður að hafa í huga að
flokkarnir koma að þessu sam-
starfi úr ólíkum áttum. Sjálfstæð-
isflokkurinn hefur verið lengi í
ríkisstjórn en Samfylkingin er ný í
ríkisstjórn. Það er ekkert skrýtið
að það taki Samfylkinguna tíma að
venjast því að vinna á nýjum vett-
vangi. Flokkarnir þurfa að venjast
hvor öðrum og það ferli gengur
vel.“
Hvernig eru samskipti ykkar ut-
anríkisráðherra, talið þið saman í
síma daglega eða haldið þið fundi
tvö ein?
„Við hittumst reglulega á
tveggja manna fundum en erum
HELGARVIÐTALIÐ
Eftir Kolbrúnu Bergþórsdóttur
kolbrun@24stundir.is
a
Það er hluti af
embættisskyldu
ráðherra í nútíma-
samfélagi að eiga sam-
skipti við kollega í öðrum
löndum. Það er gam-
aldags gagnrýni að ráð-
herra megi ekki fara úr
landi og einfaldlega ekki
framkvæmanlegt.