Eintak - 01.11.1993, Qupperneq 70

Einar Ingvi Magnússon
rir
enka i
„Ég og fyrrverandi kona mín vorum svipt
forsjá barna okkar 9. mars 1990 af barnavernd-
arnefnd Reykjavíkur. Félagsráðgjafi, Ingibjörg
Flygenring hjá Félagsmálastofnun Reykjavíkur,
ráðlagði mér að fara ekki með málið í blöðin, en
ég reyndi að standa á rétti mínum og skrifaði
um það lesendabréf í DV og fékk mikil við-
brögð. Sá sem sér um lesendabréfin kom mér í
fyrstu í samband við fólk sem hringdi á DV
vegna svipaðara mála, en þar kom að síminn
varð rauðglóandi og fleiri lesendabréf ekki birt
frá mér. Eftir sársaukafulla baráttu fyrir börn-
unum gafst ég upp, enda sama hvað ég reyndi,
allar bjargir virtust bannaðar.
Okkur hjónunum sinnaðist eitt sinn svo mik-
ið að ég gekk berserksgang á heimili okkar. Ná-
grannarnir kölluðu á lögreglu. Skýrsla Iögregl-
unnar um þennan örlagaríka atburð var síðar
notuð gegn okkur. Félagsráðgjafi hjá Félagsmála-
stofnun setti konu minni þau skilyrði að skilja við
mig eða missa börnin. Við vorum búin að vera að
basla með börnin og vorum atvinnulaus á þess-
um tíma. Við höfðum leitað aðstoðar hjá Félags-
málastofnun, en það var smánarlega lítið sem við
fengum og erfitt að ná endum saman. Við bjugg-
um í fyrstu í lélegu húsnæði og fengum ekki að-
stoð frá Félagsmálastofnun fyrr en við vorum
bókstaflega á götunni. Við fengurn ekki dag-
heimilispláss, því við vorum hjón og höfðum
ekki forgang. Við vorum því bundin yfir börnun-
um heima allan sólarhringinn og hugsuðum eins
vel um þau og við gátum. Þau voru þriggja ára og
eins árs þegar við misstum þau og eru því sex ára
og fjögurra ára í dag. Börnin eru það dýrmætasta
sem við eigum og okkur var mikið í mun að
halda þeim hjá okkur.
Effir að börnunum var komið í fóstur fékk ég
aðeins umgengni við þau tvisvar á ári í örfáar
klukkustundir undir eftirliti. Ég hætti að þiggja
slíka smán eftir tvö ár, enda er það engin um-
gengni að fá ekki að vera einn með börnunum
sínum og hafa þau í að minnsta kosti heilan dag
eða yfir helgi. Núna hef ég ekki séð þau í rúmt ár.
Mér fannst mjög erfitt að sjá þau svona stutt og
vera neyddur til að vera þátttakandi í að klippa á
öll tilfinningatengsl eða beinlínis notaður til þess.
Maður var vanur að taka börnin sín í fangið og
sýna þeim hlýju og föðurást, en að sjá þau undir
eftirliti tvisvar á ári er hvorki mér né þeim til
góðs. Strákurinn þekkti mig varla orðið og þetta
var mjög erfitt fyrir okkur öll. Við barnsmóðir
mín höfum ekkert samband núna eftir að við
skildum.
Skömmu eftir að ég gekk berserksgang í júní
1989 kom Ingibjörg félagsráðgjafi á heimili okkar
og við þáðum þá tímabundna vistun á Mánagötu
til að hvílast og vinna í okkar sambúðarvanda.
Guðlaug móðir þeirra var þar frá því snemma á
morgnana og fram á kvöld. Það var þegar þau
voru þarna að henni voru sett þau skilyrði að
annað hvort héldi hún börnunum og skildi við
mig eða missti börnin. Hún valdi að halda börn-
unum. Ég fór til systur minnar á Isafirði, því mér
leið bölvanlega í þessum aðstæðum. Hún setti
mér þau skilyrði að hætta áfengisneyslu og ég
hætti einnig að mestu á lyfjunum, tók bara það
vægasta og leið miklu betur, sótti AA-fundi þar
og náði mér vel. Ég frétti að það gengi ekki vel hjá
Guðlaugu með börnin, þá voru þau ennþá á
Mánagötu. Það var farið að kvarta um að hún
væri ekki hæf móðir. Það var sama hvað hún
reyndi að gera þeim til geðs á Mánagötu, ekkert
var nógu gott - þeir ætluðu að kenna henni að ala
upp börnin. Hún var einnig fordæmd vegna fyrra
hjónabands síns, en hún hafði verið gift í tólf ár
úti á landi og átti fjögur börn í því hjónabandi.
Við skilnað þeirra var manninum dæmt forræði
barnanna, því hún hafði yfirgefið heimilið og
haldið til Reykjavíkur. Guðlaug hafði því í raun
mikla reynslu af uppeldi barna og okkur kom
ekki til hugar að við myndum missa börnin.
Móðir mín bauðst til að ala þau upp á heimili
sínu. Ég skrifaði því bréf í september 1989 til
barnaverndarnefndar Reykjavíkur og sagði að þar
sem við værum að skilja mælti ég með því að
börnin yrðu í fóstri hjá móður minni.“
LÆKNAR BRJÓTA TRÚNAÐ
„Þegar ég kona mín taka saman við mig aftur,
hún var hrædd um að missa börnin og að ég færi
í forræðismál við sig. Ótti hennar var eðlilegur,
því Ingibjörg Flygenring, félagsráðgjafi okkar,
skrifar eftirfarandi í greinargerð til
barnaverndarnefndar í mars 1990: „Guðlaug
sagði að hún væri samþykk tillögunni sem
Sigurður Baldursson lögfræðingur myndi bera
upp, þ.e. að Einar fengi forsjá barnanna og móðir
hans aðstoðaði hann við uppeldi þeirra. Undir-
rituð tjáði Guðlaugu að starfsmenn hefðu enga
trú á því að þau hjónin væru í skilnaðarhugleið-
ingum, því að á Mánagötu kæmi fram að mjög
kært væri með þeim. Guðlaug svaraði því til að
þeim hefði verið ráðlagt að leggja málið svona
upp því þá væru meiri möguleikar á því að annað
hvort þeirra fengi forræði barnanna." Síðar segir:
„I samtalinu sýndi Guðlaug áhuga á að mæta fyr-
ir nefndina. Var henni tjáð að þau ættu rétt á því
ef þau vildu. Henni var sagt að þau hjón fengju
tíu til fimmtán mínútur til þess að gera grein fyrir
sinni afstöðu.“
Þremur dögum eftir þessa greinargerð Ingi-
bjargar vorum við svipt forræði barnanna. Þegar
þarna var komið sögu höfðu barnaverndaryfir-
völd fengið upplýsingar um geðheilsu okkar og
skýrslur frá geðlæknum voru notaðar gegn okkur
í þessu máli, þótt ætla mætti að þeir væru bundn-
ir trúnaði gagnvart okkur. Fordómar í okkar garð
voru alls staðar vegna geðræns vanda okkar sem
þó telst ekki til alvarlegra sjúkdómsflokka.
Vanlíðan mín byrjaði eftir að ég lauk
stúdentsprófi 1985 og byrjaði í guðfræði við
Háskóla íslands um haustið. I aprílmánuði það ár
var ég orðinn slæmur á taugum og fékk kvíða-
köst. Ég var mjög hræddur um heilsu mína og
leitaði til læknis og hann gaf mér róandi lyf. Ég
var strax settur á lyf sem ég þoldi ekki. Þetta kom
upp hjá mér aftur í vor og þá leitaði ég á göngu-
deild Eandspítalans og hitti á lækni sem bauðst til
að koma mér í samband við góðan sálfræðing.
Hann kenndi mér að taka á þessum kvíðaköstum.
Hann sagði að ég þyrfti engin lyf við þessum
kvíða. Þunglyndislyf sem ég hafði tekið gerðu illt
verra og juku vanlíðan mína. Áður hafði Þórar-
inn Tyrfingsson á Vogi staðfest að lyfin sem ég
tók auka áfengislöngun. Fyrst í viðtölunum við
sálfræðinginn fór ég að ná tökum á þessum kvíða
á lágmarks lyfjagjöf.
Þegar ég var í guðfræðinni og leitaði til lækna
vegna kvíða vildi heimilislæknirinn minn korna
mér inn á geðdeild Borgarspítalans. Geðlæknir
þar byrjaði á að dæla í mig þunglyndislyfjum og
jók róandi lyf. Ég var síðar lagður inn á Borgar-
spítalann og var erfiður sjúklingur, enda leið mér
illa á þessum lyfjum. Læknar virtust ekki skilja að
lyfin fóru illa með mig, en ég var álitinn ósam-
vinnuþýður, því ég vildi ráða lyfjatökunni sjálfur.
Ég var viðloðandi deildina effir það og á göngu-
deild Borgarspítalans kynntist ég konuninni
minni fyrrverandi. Við urðum ástfangin, en vor-
um bæði veikgeðja og óvinnufær á þessum tíma.
Ég hef þó ávallt unnið mikið í gegnum árin við
ýmis störf. Ég var gæslumaður á Kleppsspítala
um tíma, vann á Sólheimum í Grímsnesi og starf-
aði sem vagnstjóri hjá SVR. Fyrir jólin í fyrra
skrifaði ég bókina Dulrœnn veruleiki sem Skjald-
borg gaf út og nú fyrir jólin er stefnt að því að
bók komi út eftir mig hjá Fjölva. Hún ber nafnið
Allt utn kring og fjallar um dulræn málefni."
FÉUXGSMÁLASTOFNUN GRÍPURINN í
„Þegar ég var að koma á Borgarspítalann í
kvíðaköstum var viðkvæðið hjá Iæknum og
hjúkrunarfólki að ég ætti bara að taka því rólega,
það væri ekkert að. En þegar málið fór til barna-
verndarnefndar var ég allt í einu orðinn ólækn-
andi. Maður spyr því: hvað hef ég gert svo hræði-
Iegt að það skuli þurfa að refsa mér með því að ég
missi sjónar af börnunum mínum næstu sextán
árin og jafnvel fyrir lífstíð. Auðvitað voru einnig
góðir tímar í lífi okkar og yndislegar stundir sem
við áttum með börnunum okkar. Við vorum
mjög góð við þau, þrátt fyrir veikindi og erfið-
leika.
Ég trúði stöðugt að annað okkar fengi forræði
barnanna og hitt eðlilega umgengni við þau ef við
myndum skilja, líkt og stöðugt var verið að ráð-
leggja Guðlaugu. En frá upphafi kom ekki annað
til tals hjá ráðgjöfum Félagsmálastofnunar en að
leysa upp fjölskyldu okkar, fá okkur til að skilja
og koma börnunum í fóstur. Þetta tókst að lok-
um. Það var engin tilraun gerð til að aðstoða okk-
ur eða Iáta okkur í friði til að við fengjum tíma til
að vinna sjálf úr okkar málum. Ég fór einhvern
tíma í viðtal við Eirik Jónsson á Aðalstöðina á
þessum tíma og í lok viðtalsins sagðist ég hafa þá
trú að við fengjum börnin aftur. Ég vissi ekki þá
hvernig barnaverndarkerfið er í raun og hefði
aldrei getað ímyndað mér að ég myndi nokkurn
tíma lenda í slíkum hremmingum. Við mættum
gífurlegum fordómum vegna þess að við höfðum
leitað til geðlækna. Ingibjörg Flygenring gekk
strax í að afla sér gagna um okkur. Geðlæknir
taldi okkur vanhæf og batahorfur slæmar. Sleggju-
dómar hans riðu baggamuninn, enda sviptingin
réttlætt með þeim. Barnaverndarnefndarmenn
hafa kannski hvorki þekkingu né þroska til að
efast um orð lækna. Vera má að þeir hefðu
fundið sér aðra átyllu ef þessi væri ekki til staðar,
því okkur var mjög fljótt tilkynnt að við fengjum
börnin aldrei aftur. Stofnunin var í raun bara að
afla gagna til að réttlæta orð sín og halda börn-
unum þar til gengið yrði frá úrskurði. Ég átti
erfitt með að skilja umsögn geðlæknisins, því
hann tók vel á móti mér í viðtölum og var við-
70
EINTAK NÓVEMBER