Eintak - 10.02.1994, Blaðsíða 15

staðist
ald
fíkniefnum, sniðgangi þá sem eru
undir smásjá lögreglunnar og
ákæruvaldsins. Þá segir hann í
greinargerð sinni að Ólafur hyggi á
sjómennsku þar til dómur fellur til
að afla heimilinu tekna. Umfjöllun
um málið hafi skaðað börn hans og
sonur hans flosnað upp úr skóla og
veiti því ekki af stuðningi föður
síns.
Ekki var farið fram á framleng-
ingu á gæsluvarðhaldinu fyrr en
nokkrum klukkustundum áður en
það átti að renna út. Það er algengt
þegar rannsókn sakamála stendur
sem hæst en Jóni Magnússyni
finnst það ámælisverð vinnubrögð
þar sem ljóst hafi verið löngu fyrr
að farið yrði fram á framlengingu
og sú krafa myndi ekki byggjast á
rannsóknarhagsmunum.
Niðurstaða rannsóknar-
innar að Ólafur sé pott-
urinn og pannan í stór-
felldum innflutningi á
fíkniefnum
I greinargerðinni sem lögreglu-
stjóraembættið lét fylgja gæslu-
varðhaldskröfunni eru raktar
helstu niðurstöður rannsóknarinn-
ar. Þar segir m.a. að rannsókn
málsins hafi leitt í ljós að „Ólafur
Gunnarsson sé frumkvöðull að
skipulögðum innflutningi á allt að
30,0 kg. af hassi og 4,9 kg. af amfet-
amíni frá Amsterdam, Luxemburg,
Kaupmannahöfn og Stokkhólmi."
Efnið hafi verið flutt til landsins í 13
ferðum á tímabilinu maí 1992 fram
í júlí 1993. Síðan segir orðrétt: „Ól-
afur Gunnarsson hefur við lög-
regluyfirheyrslur ekki viðurkennt
aðild að öllum þessum ferðum, en
flestum og þá mismikla aðild ... Ól-
afur hefur ekki viðurkennt að vera
skipuleggjandi eða hvatamaður að
þeim ferðum. Lögreglan hefur hins
vegar framburði margra aðila, þar á
meðal þeirra sem báru fíkniefnin til
landsins, og annarra samstarfs-
manna Ólafs, þess efnis að inn-
flutningurinn hafi verið gerður að
undirlagi Ólafs, gegn þóknun frá
honurn. Ólafur hafi verið frum-
kvöðullinn og sá sem hélt um alla
þræði varðandi fjármögnun og
skipulag."
I lok greinargerðarinnar segir
einnig orðrétt:
„Niðurstaða rannsóknarinnar er
sú að rökstuddur grunur er um að
Ólafur Gunnarsson hafi gerst sekur
um að vera frumkvöðull, og sá sem
hefur haldið um alla þræði, í einu
stórfelldasta fíkniefnamisferli sem
upp hefur komið hérlendis.“
Björn Halldórsson og félagar hjá
fíkniefnadeild lögreglunnar leggja
því málið þannig upp að Ólafur sé
höfuðpaurinn. Til þess þurfa þeir
að styðjast við vitnisburði annarra
sakborninga í málinu. En hversu
áreiðanlegir eru þeir?
Lögmaður Ólafs bendir á í sinni
greinargerð að helsta vitni lögregl-
unnar, Þorgeir Jón Sigurðsson,
sem sjálfur er borinn sökum í mál-
inu, hafi augljósa hagsmuni af því
að koma sök á Ólaf og af sér um
leið. „Framburði hans í þessu efni
er því vart að treysta og ef eitthvað
er, þá væri mun eðlilegra að líta á
þennan Þorgeir Jón sem helsta for-
ingja og skipuleggjanda í málinu.“
Hann bendir á að þeir séu fleiri sem
beri sakir á Þorgeir Jón í máli þessu
og nefni hann sem þann aðila, sem
þeir hafi verið í sambandi við, frek-
ar en Ólaf.
Framburður hins meinta
höfuðpaurs, Ólafs Gunn-
arssonar
Rannsóknin beinist að þrettán
ferðum sem lögreglan telur að farn-
ar hafi verið til að smygla fíkniefn-
um til landsins, eins og áður segir.
EINTAK hefur undir höndum
skýrslu sem Ólafur lagði fram sem
vitnisburð sinn í desember og ber
yfirskriftina Yfirlit allra ferða og
minnar þátttöku. Þetta er plagg
upp á 23 bls. þar sem Ólafur rekur
vitneskju sína um þessar ferðir og
aðild sína að þeim, auk þess sem
hann leggur fram tilgátur um
hvernig málum hafi verið getað
háttað. Það segist hann gera til að
beina rannsókninni á réttar brautir
því lögreglan sé á villigötum. Hann
staðfesti í samtali við eintak að
þessi skýrsla sé í samræmi við fram-
burð hans allt til dagsins í dag.
Hér á eftir fer kjarninn í því sem
Ólafur segir í skýrslunni um vitn-
eskju sína um hverja ferð fyrir sig,
auk upplýsinga sem eintak hefur
úr öðrum gögnum.
1. ferð. I skýrslu lögrglunnar er
sagt að flutt hafi verið inn 500 gr af
hassi og 500 gr af amfetamíni frá
Amsterdam. Ólafur segist hafa lán-
að kunningjum sínu 100 þúsund kr.
en ekki vitað til hvers ætti að nota
þá. Að öðru leyti segist hann ekki
hafa vitneskju um ferðina.
2. ferð. Ólafur segist ekkert
kannast við þessa ferð.
3. ferð. Ólafur segist heldur ekk-
ert kannast við þessa ferð.
4. ferð. Ólafur segist hafa lánað
Þorgeiri Jóni Sigurðssyni 200 þús-
und kr. í maí 1992 en ekki vitað fyrr
en eftir á að peningarnir hefðu farið
í kaup á fíkniefnum til að smygla til
landsins.
5. ferð. Ólafur segist ekkert
kannast við hana. Orðrétt segir
hann í skýrslunni: „... þarna er ver-
ið að reyna að klína á mig eftir að
menn hafa sammælst um eitthvað á
meðan ég sit hér í einangrun.“
6. ferð. I þessari ferð var smygl-
að til landsins 2 kg af hassi og Þor-
geir Jón segir Ólaf vera aðalmann-
inn. Ólafur viðurkennir að hafa lagt
150 þúsund kr. í púkkið. „Ætlunin
var bara að ávaxta þá peninga sem
ég lánaði. Ég var enginn foringi eða
skipuleggjandi hér. Ég lagði pen-
inga í málið og átti að fá þá til baka,
en neyddist til að blanda mér síðar í
þessi fíkniefni," segir Ólafur í
skýrslunni.
7. ferð. 2,3 kg af hassi og 500 gr
af amfetamíni var smyglað í þessari
ferð. Ólafur segist hafa lánað 150
þúsund kr. og fengið 200 gr af hassi
sem borgun þegar stóð á endur-
greiðslu.
8. ferð. Ólafur segist ekkert vita
um þessa ferð en Þorgeir Jón segir
hann tengjast henni.
9. ferð 3 kg af hassi og 500 gr af
amfetamíni var smyglað til landsins
í þessari ferð. Ólafur játar að hafa
átt aðild að henni. Hann segir þá
Guðmund Gest Sveinsson hafa
sammælst um að Guðmundur
smyglaði fíkniefnum til landsins og
raunar hafi það verið sá síðarnefndi
sem hafi komið með hugmyndina.
Þorgeir Jón segir hins vegar sem
fyrr að Ólafur hafi verið hvatamað-
urinn.
10. ferð. í þessari ferð var
smyglað sama magni og í þeirri 9.
eða 3 kg af hassi og 500 gr af amfet-
amíni. Ólafur viðurkennir að hafa
keypt fyrirfram 600 gr af hassi með
því að leggja fram 150 þúsund
vegna kaupanna.
11. ferð. Ólafur segist hafa játað
að hafa átt aðild að þessari ferð fyr-
ir mistök þegar hann hann var kall-
aður til yfirheyrslu eftir að hafa tek-
ið inn svefnlyf. Segir hann rann-
sóknarmennina hafa vitað af svefn-
lyfinu. Hið rétta sé að hann hafi
enga aðild átt að henni.
12. ferð. Ólafur segist ekkert
fjármagn hafa lagt í ferðina en feng-
ið út úr henni 100 þúsund kr. „VU-
hjálmur Svan skipulagði þessa ferð
í samvinnu við Guðmund Gest
Sveinsson, eftir því sem ég best
veit.“
13. ferð. Það var við komuna til
landsins úr þessari ferð, 25. júlí á
síðasta ári, sem Vilhjálmur Svan og
Jóhann Jónmundsson voru hand-
teknir með 3 kg af hassi og 910,6 gr
af amfetamíni og rannsókn málsins
hófst. Ólafur segist hafa látið Vil-
hjálm Svan hafa 330 þúsund kr. og
hafi átt að fá í sinn hlut 900 gr af
hassi. I skýrslu lögreglunnar berast
böndin að Vilhjálmi Svan sem
forsprakka ferðarinnar en ekki að
Ólafi.
I greinargerð sinni rekur verj-
andi Ólafs einnig þessar ferðir og
segir orðrétt:
„Skv. ofangreindu, þá tengist
skjólstæðingur minn ferðum, en
lögreglan telur að í þeim hafi verið
flutt inn um 15 kg. af hassi. Skjól-
stæðingur minn er þó aðeins einn
af mörgum og fráleitt að ætla sök
hans meiri í málinu en annarra sem
því tengjast.“
Ólafur sagði sjálfur í samtali við
EINTAK á þriðjudaginn að hann
tengdist innflutningi á um það bil 2
kg af hassi með því að leggja pen-
inga í innflutninginn. Að öðru leyti
tengdist hann ekki málinu.
Vafasamar hljóðupptök-
ur eitt helsta sönnunar-
gagnið
Lögreglan lagði m.a. fram hljóð-
upptökur, sem lögmaður Ólafs hef-
ur aldrei heyrt, þegar farið var fram
á framlengt gæsluvarðhald. Jón
mótmælir hvernig þær eru til-
komnar og að þær hafi nokkurt
gildi í málinu. Fíkniefnadeildin
fékk Vilhjálm Svan til að taka upp
samtal sitt við Ólaf og Guðmund
Gest Sveinsson á heimili Vilhjálms
að Njálsgötu 59 þ. 31. ágúst í fyrra,
tveimur dögum áður en Ólafur var
hnepptur í varðhald.
„Með þessum hætti er reynt að
leiða skjólstæðing minn í gildru,“
segir Jón Magnússon í greinargerð
sinni „og ljóst er að Vilhjálmur,
sem þekkir málavexti ekki síður en
skjólstæðingur minn hefur tök á
því, að haga samtalinu þannig, að
það komi sem verst út fyrir skjól-
stæðing minn en komi sökum af
honum sjálfum. Af þessum sökum
er því alfarið mótmælt, að tekið
verði tillit til þessarar meintu hljóð-
upptöku."
I greinargerð með kröfunni um
áframhaldandi gæsluvarðhald yfir
Ólafi er minnst á þessar hljóðupp-
tökur. Þar segir orðrétt:
„Rétt er að geta þess að við rann-
sókn málsins tók lögreglan upp
samtal Ólafs, Guðmundar Gests
Sveinssonar og Vilhjálms Svan Jó-
hannssonar, á heimili Vilhjálms, og
þar kom fram í tali Ólafs að hann
myndi sjá til þess að aðilar málsins
mættu á lögreglustöð og féllu frá
fyrri framburðum, og breyttu
þeim, allt eftir hans fyrirmælum,
þannig að ákveðinn aðili eða aðilar
tækju allt á sig. Sú hætta er því tví-
mælalaust fyrir hendi að slíkt geti
gerst.“
Síðar segir:
„Það kemur einnig fram í samtali
því sem tekið var upp á heimili Vil-
hjálms, að Ólafur segir þar að hann
og Tryggvi í Svíþjóð séu að fara í
gang með nýtt dæmi til að rétta af
fjárhaginn.“
Ólafur sagði hins vegar í samtal-
i við EINTAK á þriðjudaginn að
þessi upptaka sýndi ekki fram á
neitt. Kallaði hann upptökuna leik-
rit sem sett hefði verið upp af Birni
Halldórssyni, yfirmanni fíkniefna-
deildarinnar.
I fyrrgreindri skýrslu Ólafs segir
hann m.a. að við þetta tækifæri hafi
hann verið að segja Vilhjálmi Svan
og Guðmundi Gesti Sveinssyni
hvernig Þorgeir Jón Sveinsson hafi
sloppið úr klóm fíkniefnalögregl-
unnar og bent þeim á hvernig þeir
gætu gert hið sama af greiðasemi.
„Þannig er ég búinn að eyðileggja
vörn Gogga [Þorgeirs Jóns Sigurðs-
sonar] í þessu máli, sem hefur
sennilega orðið til þess að Goggi
reynir að koma þessu öllu yfir á
mig.“
Um þá fullyrðingu að hann og
umtalaður Tryggvi í Svíþjóð hafi
ætlað að fara í gang með nýtt dæmi
í Svíþjóð til að redda fjárhagnum
sagði Ólafur að þar hafi verið um
að ræða fisksölufyrirtæki sem hann
hafði á prjónunum og hefði gögn
sem sýndu fram á það.
Veikbyggðar rannsókn-
arniðurstöður
Flest bendir til þess að fíkniefna-
lögreglan byggi meginniðurstöður
rannsóknar sinnar, þess eðlis að Ól-
afur sé höfuðpaurinn í þessu um-
fangsmikla fíkniefnamáli, einkum á
-sfvennu. Annars vegar hljóðupptök-
unni og hins vegar á framburði
Þorgeirs Jóns Sigurðssonar. Ef sú er
raunin má vera ljóst að röksemda-
færslan er ekki sterkbyggð, svo ekki
sé meira sagt. Allt kapp virðist hafa
verið lagt á að negla Ólaf sem höf-
uðpaur málsins þótt margt bendi til
að þannig sé málið ekki í pottinn
búið.
Enda segir Jón Magnússon, verj-
andi Ólafs, í áðurnefndri greinar-
gerð sinni: „Sú rannsókn sem nú
liggur fyrir í máli því sem hér ræðir
um bendir ekki til þess, að skjól-
stæðingur minn sé skipuleggjandi,
hvatamaður eða foringi í þeim
fíkniefnainnflutningi, sem um ræð-
ir. Sú fullyrðing lögreglu er reist á
afar veikum grunni. Bent er á, að
aðrir aðilar, sem tengjast málinu og
hafa greinilega mun meiri aðild að
því en skjólstæðingur minn, ganga
lausir og ekki er krafist gæsluvarð-
halds yfir þeim. Ekki verður séð
miðað við þau gögn sem hér liggja
fyrir, að aðilar njóti jafnræðis við
lögreglurannsókn þessa máls. I
þessu sambandi bendi ég ennfrem-
ur á það, að ítrekað hefur komið
fram í málum sem þessum og verið
leitt í ljós við dómsrannsóknir, að á
meðan á einangrun stendur hafa
grunaðir mátt þola ýmsar ávirkar
spurningar rannsóknaraðila,
spurningar, sem iðulega hafa leitt
til þess, að grunur beinist ranglega
að einum öðrum frekar. Mér virð-
ist að um þetta sé að ræða í máli
þessu.“©
Björn Halldórsson, yfirmaður fíkniefna-
deildar lögreglunnar
Vilhjálmur Svan
samþykkH hljóð-
upptökuna
Er rannsókn stóra fíkniefna-
málsins lokið?
„Já, henni er má segja lokið og
málið verður sent til ríkissaksókn-
ara einhvern næstu daga.“
Telur fíkniefnalögreglan nauð-
synlegt að halda Ólafi inni áfram
þrátt fyrir að rannsóknarhags-
munir séu ekki í húfi?
„Lögfræðingur fíkniefnadeild-
arinnar gerir þessa kröfu.“
Nú var krafan um áffamhald-
andi gæsluvarðhald borin fram
nokkrum klukkustundum áður
en gæsluvarðhaldið átti að renna
út þannig að dómstólar höfðu
ekki mikinn tíma til að kynna sér
málið.
„Það var ekki verið að leggja
mat á rannsóknarhagsmuni held-
ur eingöngu verið að endurtaka
þann úrksurð sem var kveðinn
upp í byrjun desember."
Éiga dómstólar ekki að fá tíma
til að kynna sér það sem verjandi
hefur fram að færa?
„Jú, vissulega.“
Telurðu þá að þeir hafi haft
tíma í þessu tilviki?
„Ég ætla ekki að leggja mat á
það.“
Haldið þið enn fast við kenn-
inguna um að Ólafur sé höfuð-
paurinn?
„Ég ætla ekkert að tjá mig um
það. Það kemur bara í ljós við
réttarhöld."
Nú neitar Ólafur aðild að
mörgum þessara þrettán ferða
sem talað er um og telur aðild sína
að öðrum ekki meiri en hinna
sem eiga aðild að málinu. Á hvaða
Björn Halldórsson yfirmaður
FÍKNIEFNADEILDAR LÖGREGLUNNAR
„Mitt er að halda utan um ákveðna þræði
hér og síðan erþað hans að vinna úrþví
sem lagt er fyrir hann. í þessu tiiviki hefur
hann gert það. Hvort spunnið verði upp
svipað skjai og krafan var á sínum tíma,
opinberlega. Þessi gögn, sem þú
kannt að hafa undir höndum, trú-
lega þá ljósrit af einhverjum skjöl-
um í málinu, hvernig svo sem þú
hefur komist yfir þau, verða bara
að fá sína umfjöllun í Héraðsdómi
Reykjavíkur og síðan Hæstarétti."
Lítið þið á hljóðupptöku sem
fór fram á heimili Vilhjálms Svan
Jóhannssonar þann 31. ágúst í
fyrra sem mikilvægt sönnunar-
gagn í málinu?
„Ég ætla ekkert að segja um það
hvort endurrit af þessari upptöku
sé eitthvað meira eða merkilegra
sönnunargagn heldur en eitthvað
annað. Það verða dómstólar að
meta.“
Gerðuð þið einhvers konar
samning við Vilhjálm Svan vegna
þessarar upptöku?
„Ekki annað en það að hann
samþykkti þessa upptöku.“
Ólafur heldur því fram að hann
hafi verið kallaður til yfirheyrslu
eftir að hafa tekið inn svefnlyf og
rannsóknarmenn hafi vitað af því.
Þá hafi hann verið spurður út í
allar ferðirnar og einu sinni svar-
að játandi en ruglað saman ferð-
um. Er þetta rétt
„Ég ætla ekki að tjá mig efnis-
lega um þetta. Ég tel að máls-
meðferðin eigi að fá að fara fram í
friði fyrir opnum tjöldum fýrir
Héraðsdómi Reykjavíkur."
Komið þið til með leggja málið
í hendurnar á ríkissaksóknara eins
og þið lögðuð upp málið þegar
þið fóruð fram á framlengingu
gæsluvarðhaldsins núna síðast?
„Hvað áttu við?“
Það sem ég var að
vitna til áðan að Ólaf-
ur hafi haldið um alla
þræði og verið frum-
kvöðullinn.
„Er þetta úr kröfu
deildarlögfræðings-
ins?“
Já.
„Þú þarft að ræða
það við hann. Ég
samdi ekki þessa
kröfu, hann gerði
það.'
En sem yfirmaður
fíkniefnadeildarinnar
kannastu væntanlega
við hvað er lagt til
grundvallar þessari
kröfu?
„Auðvitað veit ég
það, en það er ákveðin
verkaskipting. Mitt er
að halda utan um
ákveðna þræði hér og
síðan er það hans að
vinna úr því sem lagt
er fyrir hann. í þessu
tilviki hefur hann gert
það. Hvort spunnið
þegarhann sendirþetta mál héðan íburtu, verði upp svipað skjal
get ég ekki sagt um. *
vitnisburði byggið þið þá það að
halda honum inni sem meintum
höfuðpaur?
„Þú verður að taka svolítið tillit
til þess að það er Hæstiréttur ís-
lands sem er búinn að úrskurða
að hann fari inn þannig að eitt-
hvað hlýtur að vera til staðar,
burtséð frá því hvað Ólafur segir.“
Eru allir sem koma að rann-
sókn málsins sammála um að
hann sé höfuðpaurinn?
„Ég hef aldrei gefið það út að
hann sé höfuðpaurinn og mun
ekki halda því fram. Það verður
bara að koma í ljós við réttarhöld-
in.“
I gögnum sem ég hef undir
höndum segir að Ólafur sé frum-
kvöðull og sá sem haldið hafi um
alla þræðina. Eruð þið ekki með
því að segja að hann sé höfuð-
paurinn?
„Ég ætla ekki að halda því fram
og krafan var á sínum
tíma, þegar hann
sendir þetta mál héðan í burtu,
get ég ekki sagt um.“
I kröfunni um framlengingu
gæsluvarðhaldsins segir: Niður
staða rannsóknarinnar er sú að
rökstuddur grunur er um að Ólaf-
ur Gunnarsson hafi gerst sekur
um að vera frumkvöðull, og sá
sem hefur haldið um alla þræði, í
einu stórfelldasta fíkniefnamis
ferli sem upp hefur komið hér-
lendis. Er þetta niðurstaðan hjá
ykkur?
„Niðurstaðan er ekki komin.
Við erum ekki búnir að pakka
þessu.
Samt segið þið það í plaggi sem
þið leggið fyrir Héraðsdóm,
„Já, já. Það kann að vera. Þú
verður að ræða það við deildar-
lögfræðinginn. Eg ætla ekki að
svara fyrir hann. Þetta er lög-
fræðileg túlkun á þeim gögnum
sem liggja fyrir.
FIMMTUDAGUR 10. FEBRÚAFS 1994'
15