Eintak - 10.02.1994, Blaðsíða 18

4
K>
siðferðisdæmi úr daglegu, íslensku stiórnmálalífi
hef ekki breytt um skoðun á þessu
máli. Ef það er spurning um að
fólk sé að notfæra sér ákveðna
vernd sem það nýtur vegna starfs
síns, fmnst mér það mjög alvarlegt.
Eins og öðru fólki ber ráðherrum
að virða lög og reglugerðir.
Árni Johnsen Ég reikna ekki með
að slíkt komi til hjá ráðherra.
Árni Matthiesen Það sama á að
giida um ráðherrafrúna og aðra
sem verða uppvísir að því að flytja
ólögmætan varning til landsins.
Þetta er náttúrlega mjög óheppilegt
fyrir viðkomandi ráðherra.
Birgir Ármannsson Ráðherra á að
segja af sér. Ráðherrar eiga aldrei
að láta standa sig að lögbrotum.
Guðni Ágústsson Hann ætti að
segja af sér.
Guðrún Ögmundsdóttir Ég held
að svona lagað sé ekki úthugsað og
það getur komið fyrir besta fólk.
Það er engin ástæða til að gera
meira úr slíku en þegar um venju-
lega borgara er að ræða.
Gunnlaugur Stefánsson Ráð-
herrar, alþingismenn og allir aðrir
íslenskir ríkisborgarar eiga að sæta
sömu lögum og það á að fara með
mál þeirra eins og tíðkast gagnvart
þeim.
Margrét Frímannsdóttir Það á að
gilda það sama með ráðherra og
alla aðra.
Mörður Árnason Til þess geta
verið margar ástæður; kunnáttu-
leysi, misskilningur eða mistök.
Þetta getur komið fyrir alla og þarf
ekki að vera vísvitandi. Það fárán-
legasta fyrir ráðherra og konu hans
er að reyna að breiða yfir málið.
Ólafur Þ. Þórðarson Jafnræði á
að ríkja milli þegnanna. Hún á að
fá sömu meðferð og önnur kona
við sömu aðstæður.
Páll Pétursson Það er forkastan-
legt.
Ragnhildur Vigfúsdóttir Það á að
fara með þetta eins og hvert annað
smyglmál.
Sigurður Pétursson Það getur
alltaf verið um misskilning eða
mistök að ræða varðandi mál af
þessu tagi. Ef það er hins vegar
sýnt, að verið sé að fremja Jögbrot
með fullri vitund, þá verður trún-
aðarmaður almennings að sjálf-
sögðu að segja af sér.
Vinir koma saman
og drekka á
kostnað ríkisins
Stuttu eftir að Friðrik Sophusson
kom í fjármálaráðuneytið hélt
hann kokteilboð fyrir félaga sína
og vini. Þessir félagar hans og vinir
tengdust elcki neinum hópi, hags-
munasamtökum eða félagasamtök-
um, sem hefð var fyrir að ráðherra
byði í glas á tímamótum.
Þegar fréttir voru sagðar af þessari
veislu sagði Friðrik að það mætti
nú ekki mikið ef maður mætti ekki
bjóða vinum sínum í glas.
Eftirfarandi dœmi var sett fyrir
stjórnmálamennina:
Ráðherra býðurfyrrum skólafé-
lögum sinum til kokteilboðs á
kostnað ríkisins án þess að hœgt
sé að tengja félagana á nokkurn
hátt við embœtti ráðherrans eða
mál sem hann er með til með-
ferðar í ráðuneytinu.
Anna Ólafsdóttir Björnsson Mér
finnst þetta ekki vera hluti af nauð-
synlegri risnu ráðherrans og því er
hér ekki rétt að farið. í þessu tilfelli
þyrftu líka að vera til skýrar reglur
þannig að ekki þyrfti að vera með
túlkanir heldur nákvæmar skil-
greiningar.
Arni Johnsen Ég reikna ekki með
að ráðherra geri slíkt.
Árni Matthiesen Þetta er ástæðu-
laust boð af hálfu ríkisins og slíkt á
að sjálfsögðu ekki að eiga sér stað.
Birgir Ármannsson Þetta eiga
ráðherrar auðvitað ekki að gera.
Veisluhöldum á vegum ríkisins á
að halda í algjöru lágmarki.
Guðni Ágústsson Þetta á ekki að
geta komið fyrir.
Guðrún Ögmundsdóttir Það
finnst mér alls ekki ganga. Hann á
að gefa brennivín úr eigin sjóðum.
Gunnlaugur Stefánsson Þetta er
oft erfitt að meta. Það er mikið at-
riði að ráðherrar og aðrir stjórn-
endur séu í góðu samstarfi við fólk.
Hér verður að höfða til dóm-
greindar og samvisku viðkomandi
ráðherra.
Margrét Frímannsdóttir Það á að
vera með öllu óheimilt.
Mörður Árnason Það getur verið
erfitt að skilgreina hvaða útgjöld
eru persónuleg og hver pólitísk en
maður verður að gera ráð fyrir al-
mennri siðferðiskennd í því sam-
bandi. Það væri æskilegt að stjórn-
málamenn skilgreindu þessi mörk
þrengra en þeir gera núna.
Ólafur Þ. Þórðarson Ríkisend-
urskoðun er ætlað að hafa eftirlit
með þessu.
Páll Pétursson Ráðherrar eiga að
borga sína prívatneyslu sjálfir og
ekki að misnota aðstöðu sína sem
ráðherrar.
Ragnhildur Vigfúsdóttir Þetta
nær ekki nokkurri átt og ef hann er
svo mikill nískupúki að hann tími
ekki að halda boð, á hann að
sleppa því.
Sigurður Pétursson Ég myndi
telja þetta alvarlegt brot. Það hljóta
að vera einhver siðferðismörk í
þessum efnum og ef menn fara yfir
þau eiga þeir að sjálfsögðu að segja
af sér.
Ónýt hugmynd
keypt fyrir mikið
fé
Á síðustu dögum bókaforlagsins
Svarts á hvítu hljóp Ólafur Ragn-
ar Grímsson, þá fjármálaráðherra,
undir bagga með því að taka veð í
gagnagrunni af fyrirtækinu fyrir
einar 30 milljónir króna. Gagna-
grunnur þessi var í raun hugmynd
að einhverju mögnuðu fyrirbrigði
sem átti að úrelda alfræðibækur,
ANNA ÓLAFSDÓTTIR BJÖRNSSON
ÞINGMAÐUR KVENNALISTANS
„Hrottalegt brot á siðferðisreglum. Enn lýsi ég eftirskýrum reglum
fyrst að menn hafa ekki siðferðisvitund til að sjá hvað er rangt við
þetta, “ segir Anna um ráðherra sem færir flokksbróður sínum ráð-
herravín svo hann gefí\haldið upp á afmæli sitt.
BIRGIR ÁRMANNSSON
LAGANEMI OG HEIMDELLINGUR
„Er ekki rétt að láta ráðherra greiða ríkinu bætur fyrirþað tjón sem
af hlýst vegna þessarar ákvörðunar?" spyr Birgir í tilefni af því að
ríkið situr uppi með ónýtan gagnagrunn frá flokksfélögum ráðherra.
ÓLAFUR Þ. ÞÓRÐARSON
ÞINGMAÐUR FRAMSÓKNARFLOKKSINS
„Hjónaskilnaður er ekki refsiverður verkn-
aður ílögum. Það eru meiri líkur á þvi'að
menn verði hrifnir af þeim konum sem
eru í nágrenni við þá en þeim sem þeir
sjá ekki, “ segir Ólafur um ráðherra sem
skilur við eiginkonu sína og hefur sambúð
með aðstoðarmanni sínum.
PÁLL PÉTURSSON
ÞINGFLOKKSFORMAÐUR
FRAMSÓKNARFLOKKSINS
„Ráðherrar eiga að borga sína
prívatneyslu sjálfir og ekki að
misnota aðstöðu sína sem ráð-
herrar, “ segir Páll um ráðherra
sem býður fyrrum skólafélögum
sínum til kokteilboðs.
RAGNHILDUR VIGFÚSDÓTTIR
BLAÐAMAÐUR OG KVENNALISTAKONA
„Það á bara að reka ráðherrann, enda sýnirþetta að hann er óhæf-
ur til sinna starfa, “ segir Ragnhildur um ráðherra sem skipar mág
sinn í embætti degi áður en slíkt hefði orðið ólöglegt.
uppflettibækur og flest það sem
hingað til hefur verið notað til að
geyma upplýsingar. Búið var að
lesa inn með sérstökum lesvélum
heilmikið af upplýsingum sem sitja
enn í þessum grunni — ef einhver
veit þá hvar hann er. Skuldin sem
hvíldi á honum féll á ríkissjóð og
þar með eignaðist ríkið þennan
gagnagrunn.
Á sínum tíma reyndi Ólafur Ragn-
ar að halda því fram að þessi
gagnagrunnur kynni einhvern tím-
ann að nýtast einhverjum. Svart á
hvítu var í eigu nokkurra vel-
kunnra Alþýðubandalagsmanna og
voru þeir margir í miJdum ábyrgð-
um fyrir fyrirtækið.
Eftirfarandi dæmi var sett fyrir
stjórnmálamenn:
Ráðherra kaupir hálfkaraðan
gagnagrunn afilla stœðufyrir-
tœki flokksbróðurs sínsfyrir al-
mannafé, án þess aðfyrir liggi
neinar áœtlanir um hvernig rík-
ið geti notað þennan gagna-
grunn eða komið honutn í verð.
Anna Ólafsdóttir Bjömsson Ég
sé ekki að þetta séu brýn útgjöld
fýrir ráðuneytið og því er þetta
mikið vafamál.
Árni Johnsen Það þurfa að vera
gild rök fyrir kaupunum, annars er
engin ástæða fýrir þeim. Kaupand-
inn þarf að hafa þörf og gagn af því
sem hann kaupir.
Árni Matthiesen Miðað við þær
forsendur að engar áætlanir séu
fýrir því að koma þessu í verð, er
óeðlilega farið með almannafé.
Birgir Ármannsson Er ekld rétt
að láta ráðherra greiða ríkinu bæt-
ur fyrir það tjón sem af hlýst vegna
þessarar ákvörðunar?
Guðni Ágústsson Hann ætti að
segja af sér.
Guðrún Ögmundsdóttir Það á að
koma í veg fyrir að menn geti hygl-
að sínum. Það er bæði siðferðislega
og lagalega rangt.
Gunnlaugur Stefánsson Ég trúi
því eldci að ráðherrar grípi til þess
ráðs að versla fýrir ríkissjóð ein-
hverjar vörur sem hann getur elcki
notað. Ef það er gert þá verður
náttúrlega að rannsaka það mál
mjög vel.
Margrét Frímannsdóttir
Ráðherrar eiga að vanda vinnu-
brögð sín og elcki kaupa svona
lagað nema eftir nákvæma yfirferð
og að komist hafi verið að þeirri
niðurstöðu að þörf sé á hlutnum.
Mörður Árnason Ef ráðherra
kaupir slíka vöru án þess að hafa
ástæðu til er það fordæmanlegt. I
þessu tiltekna dæmi var um veð að
ræða, en mörg dæmi eru fyrir því
að fyrirtæki njóti óeðlilegrar vel-
vildar ráðherra. Núna frá síðari ár-
um má nefna sem dæmi Almenna
Bókafélagið sem naut sérstakrar
velvildar ráðherra og borgarstjóra.
Fyrir svona lagað verður að taka.
Ólafur Þ. Þórðarson Fjárveitinga-
valdið er í höndum Alþingis og
það á að sjá til þess að þetta sé ekki
hægt.
Páll Pétursson Ég vil ekki úttala
mig neitt um það enda aldrei að
vita nema hægt sé að gera eitthvað
úr þessum gagnagrunni. Kannski
hefur ríkissjóður forðað sér þarna
frá enn meira tapi.
Ragnhildur Vigfúsdóttir Það á
ekki að hygla sínum. Það verður
greinilega að setja reglur um að
faglegt mat sé látið ráða.
Sigurður Pétursson Þetta er erf-
itt mál. Ef verið er að verja hags-
muni ríkisins með því að taka ein-
hverjar eignir upp í skuld gjald-
þrota fyrirtækis þá er þetta náttúr-
lega spurning. Ef það þykir hins
vegar sýnt, að verið sé að hygla vin-
um eða samstarfsmönnum ráð-
herrans, þá er það að sjálfsögðu al-
gert siðferðisbrot og menn eiga að
víkja úr embætti.
Óhæfum mági
komiö út á síð-
asta söiudegi
Guðmundur Árni Stefánsson
heilbrigðisráðherra gerði mág sinn
og fyrrum teppasölumann, Jón
Karlsson, að aðstoðarmanni sín-
um. Á síðasta degi síðastliðins árs
skipaði Guðmundur máginn síðan
sem formann stjórnar ríkisspítal-
anna. Daginn eftir tóku gildi lög
sem hefðu fýrirbyggt að Guð-
mundur gæti skipað máginn þar
sem þeir voru of skyldir, auk þess
sem hann stóðst engar eðlilegar
hæfniskröfur til starfans.
Guðmundur Árni reyndi að verja
gjörðir sínar en með engum sér-
stökum rökum.
Eftirfarandi dœmi var lagtfyrir
stjórnmálamennina:
Ráðherra rœður mágsinn sem
aðstoðarmann ogskiparhann
síðan í embœtti degi áður en
slík skipun hefði verið ólögleg
vegna tengsla þeirra. Mágurinn
stenst auk þess engar hœfnis-
kröfur í viðkomandi embœtti.
Anna Ólafsdóttir Björnsson Ég
set spurningamerki við þetta, enda
er þetta fýrir neðan allar hellur. En
það er mjög gott að nú séu komnar
skýrar reglur um svona lagað. Aft-
ur á móti er slæmt, að vegna
tengsla skuli aðilar ekki vera hæfir
til að fjalla urn ýmis mál sem hljóta
að tengjast stöðu þeirra, þvi er
þetta í raun og veru óþolandi staða
fýrir alla.
Arni Johnsen Þetta eru röng
vinnubrögð.
Árni Matthiesen Ég skil ekki
hvernig ráðherra dettur í hug að
gera svona lagað. Þetta er mjög
óskynsamlegt af hans hálfu, burt-
séð frá því hvort mágurinn sé hæf-
ur eða ekki. Hann þrengir mjög
hring trúnaðarmanna sinna með
þessu og gengur að auki á svig við
það sem löggjafinn er búinn að
ákveða.
Birgir Ármannsson Ráðherra á
ekki sjálfur að skipa svo nákomna
menn í embætti. Ef hinn nákomni
er ótvírætt hæfasti maðurinn í
starfið, á ráðherra að víkja sæti
þannig að annar geti skipað í stöð-
una.
Guðni Ágústsson Þetta er sið-
laust.
Guðrún Ögmundsdóttir Það er
löglegt en siðlaust svo notuð séu
orð Vilmundar.
Gunnlaugur Stefánsson Það var
ekkert sem sagði að ráðning mágs
heilbrigðisráðherra heföi verið
ólögleg samkvæmt gildandi lögum.
Menn eru ekki sáttir um þá túlkun
laganna eins og hefur komið fram,
en mér finnst allt í lagi, ef ráðherra
treystir mági sínum, að hann ráði
hann til starfa. Aðalatriðið er að
hver sem á í hiut vinni störf sín vel
af trúmennsku og áhuga.
Margrét Frímannsdóttir Ég tel
æskilegast að engin fjölskyldu- eða
hagsmunatengsl séu á milli ráð-
herra og hans nánustu samstarfs-
FIMMTUDAGUR 10. FEBRÚAR :j,994 "t