Eintak - 10.02.1994, Blaðsíða 30

Franski leikarinn Jean Philippe Labadie sem lék aðalhlutverkið í bíómyndinni Stuttur frakki segir
farir sínar ekki sléttar af viðskiptum sínum við íslendinga. Dvöl hans hér endaði með því að hann var
keyrður niður af drukknum, próflausum unglingi fyrir utan skemmtistað og var sendur fótbrotinn heim
til Frakklands. Þar beið hans sjúkrahúslega, atvinnuleysi og peningaleysi vegna vanefnda framleið-
enda Stutts frakka. Flann segir hér sólarsöguna í viðtali við GLÚM BALDVINSSON.
Fótalaus,
atvinnulaus
og,auralaus
eftir íslandsdvölina
Hinn stutti Frakki, Jean
Philippe Labadie, virtist vera
kominn á beinu brautina sem leik-
ari þrátt fyrir að vera aðeins tæp-
lega þrítugur að aldri. Hann lauk
námi frá The National School of
Dramatic Art í Frakklandi og
skömmu síðar var hann farinn að
starfa á fullu, jafnt við leikhús, dans
og kvikmyndir. Hinn ungi íslenski
leikstjóri, Gísli Snær Erlingsson,
uppgötvaði hæfileika Jean Philippe
þegar hann sá hann á hvíta tjaldinu
í stuttmynd í París. Jean Philippe
gerði með honum eina stuttmynd
sem var prófverkefni Gísla Snæs
þar sem hann stundaði nám í París.
Skömmu síðar skrifaði annar ung-
ur og efnilegur íslenskur rithöfund-
ur, Friðrik Erlingsson, kvik-
myndahandrit, þar sem hann legg-
ur út af menningartengslum Frakka
og Islendinga sem verða til þess að
stuttur Frakki er sendur til Islands í
leit að efnilegu tónlistarfólki. I
heimsókn sinni til kotþjóðarinnar
norður í Dumbshafi lendir Frakk-
inn netti í alls kyns hrakningum frá
upphafi til enda og út frá því
spinnst kómedían Stuttur Frakki.
FJann verður fyrir barðinu á ís-
lenskum valkyrjum, fyllibyttum,
verður fyrir bíl og svo framvegis.
Jean Philippe átti góðar stundir á
íslandi og kvikmyndatökurnar
gengu eins og í ævintýri.
En að þeim loknum var líkt og
örlögin vildu Frakkkann litla fastan
í hlutverkinu og hófú að spinna
honum kaldhæðnislegt framhald.
Það var nefnilega líkt og hið kóm-
íska handrit um viðkynningu
Frakkans af íslendingum öðlaðist
sjálfstætt líf og tæki á sig tragíska
mynd í raunveruleikanum þar sem
Ieikstjórinn er óþekktur. Jean
Philippe var ítrekað lofað greiðsl-
um fyrir leik sinn í myndinni, þau
loforð voru svikin trekk í trekk. Það
var ekki fyrr en rúmu ári eftir að
tökum lauk að hann fékk tæplega
helminginn af þeim 10 þúsund
dollurum sem honum hafði verið
lofað. Það var eftir að hann hótaði
að rakka niður framleiðendur
myndarinnar og íslenska kvik-
myndagerð á kvikmyndahátíð í
Haugasundi þar sem hann var til-
nefndur til verðlauna fyrir bestan
leik í aðalhlutverki. Síðast fékk
hann loforð um að fá restina af
launum sínum greidd er myndin
yrði seld erlendis. Jean Philippe
segir framleiðendurna ekki einu
sinni sinna því að mæta á kvik-
myndahátíðir. Samkvæmt launa-
samningi átti Jean Philippe að fá
tvö prósent af hagnaði af mynd-
inni. Framleiðendurnir hafa tjáð
honum að tap hafi orðið af mynd-
inni þar sem eingöngu tuttugu þús-
und manns hafi séð hana á Islandi.
Samkvæmt tölum sem unnar voru
af dreifmgaraðila Stutts frakka sáu
hins vegar 35 þúsund manns mynd-
ina. Samkvæmt lista yfir tíu mest
sóttu myndir á Islandi árið 1993
sem unninn var af Arnaldi Indriða-
syni hjá Morgunblaðinu, var Stutt-
ur Frakki í 6. sæti á eftir ekki
ómerkari myndum en Júragarðin-
um, Flóttamanninum og Lífverðin-
um svo nokkrar séu nefhdar.
Jean Philippe er sár út í framleið-
endur myndarinnar fyrir öll sviknu
loforðin, en hann tínir fleira til.
Þegar hann var staddur á Islandi í
apríl á síðasta ári til að kynna Stutt-
an frakka varð hann fyrir því að
sextán ára drukkinn unglingur
keyrði á hann á Laugaveginum og
varð það til þess að leik- og dans-
ferill Frakkans er líklega að engu
orðinn. Framleiðendur myndar-
innnar sendu hann heim til Frakk-
lands daginn eftir, fótbrotinn og
hálfrænulausan af morfíni með
tengiflugi í gegnum Luxemborg þar
sem hann þurfti að bíða hjálpar-
vana í fjóra klukkutíma eftir flugi
til Parísar.
I kjölfar slyssins var Jean
Philippe rúmfastur í tvo mánuði og
óstarfhæfur í alls sex mánuði. Hann
bíður nú eftir að fá skaðabætur á ís-
landi vegna slyssins en hann grunar
íslenskan lögfræðing sinn um að
sinna málinu ekki sem skyldi. Þegar
skaðabótamálið er frá, hyggst Jean
Philippe höfða mál á hendur fram-
leiðendum Stutts frakka. Saga hins
stutta frakka fer hér á eftir:
Hvernig kom til að þú varst
fenginn til að Jeika á Islandi?
„Gísli Snær Erlingsson, leikstjóri
Stutts Frakka, hafði samband við
mig hér í París en við höfðum áður
starfað saman við stuttmynd sem
hann gerði sem prófverkefni við
skólann sinn. Við höfúm síðan ver-
ið ágætis vinir. Hann taldi að hand-
ritið að Stuttum Frakka væri sniðið
fyrir mig og skömmu seinna kom
hann á fundi í París með mér,
framleiðendunum Kristni Þórðar-
syni og Bjarna Þór, og handrits-
höfundinum Friðriki Erlingssyni.
Þarna var ákveðið að ég tæki að
mér aðalhlutverkið.
Tökur á myndinni hófust á Is-
landi í byrjun júní sumarið 1992 og
fyrir mér var veran á íslandi
draumi líkust. Framleiðendurnir
komu einstaklega vel fram við mig
sem og aðrir er að myndinni stóðu.
Bæði ég um eina sígarettu Iét Bjarni
mig fá pakka, bæði ég um kaffibolla
fékk ég tvo og eitthvað með því.
Aldrei fyrr hafði ég starfað með jafn
vingjarnlegum framleiðendum, en
við ræddum aldrei fjármál. Ég hef
það fyrir sið að láta umboðsmann
minn sjá alfarið um þann þátt
þannig að ég geti einbeitt mér að
minni vinnu. Þar að auki er ég von-
laus fjársýslumaður.
Viku eftir að tökur hófust hafði
ég samband við umboðsmann
minn í París og bað hann um að
senda framleiðendunum samning-
inn minn, því venjulega undirrita
menn samning áður en tökur hefj-
ast. Að þessu sinni bar það hins
vegar við að umboðsmaður minn
var að sinna málum fyrir þekkta
leikkonu í Suður-Frakklandi þann-
ig að ég náði ekki sambandi við
hann allan júnímánuð. Ég minntist
á það við Kristin og Bjarna að um-
boðsmaðurinn minn væri upptek-
inn um þessar mundir en að hann
myndi senda þeim starfssamning
minn einhvern tíma á næstunni.
Þeir sögðu mér að hafa ekki áhyggj-
ur af þessu heldur einbeita mér að
tökunum.
Loksins kom svo samningurinn
frá Frakklandi, eða tveimur dögum
áður en tökum lauk. Hann kvað á
um að ég skyldi fá tíu þúsund doll-
ara fyrir sjálfan leikinn og að auki
skyldi ég fá tvö prósent af hagnaði
af myndinni. Bjarni og Kiddi gerðu
eitthvað röfl út af samningnum í
byrjun, töluðu eitthvað um hversu
lítið batterí þeir hefðu á bak við sig
og fannst þetta nokkuð há launa-
krafa sem sett var fram. Ég sagði
þeim að eiga ekki launamálin við
mig heldur umboðsmanninn en
fullvissaði þá um að hann tæki inn í
reikninginn að um lítið fyrirtæki
væri að ræða og að kröfurnar væru
í samræmi við það. Mér fannst
þetta engan veginn of há krafa og ég
veit að hún hefði verið hærri ef
þetta hefði verið viðameira fyrir-
tæki. Ég tel að það sé framleiðend-
um í hag að borga minna fyrir
vinnu en láta í staðinn meira af
hendi rakna ef hagnaður verður af
myndum þeirra. Gengi myndin illa
væri það mér í óhag og öfugt. Ég
veit að Elva, sem lék annað aðal-
hlutverkið á móti mér, fékk svipuð
laun og ég. Ég veit það vegna þess
að við ræddum þessi mál á meðan á
tökum stóð en þá lagði hún hart að
mér að ég passaði mig á að semja
um launin eins fljótt og auðið yrði
og að ég yrði að standa fastur á
mínu. Ég fríaði mig hins vegar öll-
um áhyggjum, enda voru framleið-
endurnir óhemju vingjarnlegir í
alla staði, allt þar til tökum lauk.
Ég vil taka það fram að ég er ekki
leikari til að græða peninga heldur
hef ég yndi af því að leika og að
starfa með fólki sem ég elska. Ég á
mjög auðvelt með að elska fólk. Ef
Gísli Snær hefði beðið mig um það,
hefði ég gert þessa mynd án þess að
þiggja laun, því mér finnst mjög
gott að starfa með honum. Það er
mér líldega nauðsynlegt að hafa
umboðsmann því ella ætti ég erfitt
með að sjá fýrir mér. I skjóli um-
boðsmannsins get ég starfað með
fólki án þess að vera alltaf að rukka
það um peninga. Slíkt skapar slæmt
andrúmsloft á vinnustað.“
Of þunnur til að skrifa undir
samning
„Vandamálin fóru ekki að kræla
á sér fyrr en undir lok takanna.
Kiddi og Bjarni sættu sig fljótlega
við samninginn og þá bað ég Kidda
um að undirrita hann og afhenda
hann mér fljótt því nú væru aðeins
tveir dagar eftir í tökum en daginn
eftir ætlaði ég að halda til Parísar.
Kiddi sagði mér að hafa engar
áhyggjur og lofaði mér að skila
samningnum daginn eftir. Ég hitti
hann daginn eftir en þá kvartaði
hann yfir því að hann væri svo upp-
tekinn vegna lokahófsins sem halda
átti næsta dag þegar tökum væri
endanlega lokið. Ég gerði því ekkert
röfl út afþessu.
Svo rann lokahófið upp og þá ít-
rekaði ég erindi mitt við Kidda
enda hafði hann lofað mér samn-
ingnum þá um kvöldið. Ég var orð-
inn nokkuð órólegur á þessum
tímapunkti og það voru farnar að
renna á mig tvær grímur um heið-
arleika þeirra framleiðenda. Nú lof-
aði Kiddi mér að ég fengi samning-
inn í hendurnar daginn eftir, þegar
hann kæmi að sækja mig út á flug-
völl því ég átti bókaðan rniða til
Parísar þá. Lokahófið fór fram með
miklum glans og daginn eftir var ég
tilbúinn til brottfarar og beið eftir
Kidda. Síminn hringdi, Kiddi var á
línunni og sagðist því miður ekki
geta keyrt mig út á völl þar serh
hann væri mjög lasinn eftir partíið
kvöldið áður. „Gísli Snær kemur
bráðum og fer með þig út á völl,“
sagði hann. Ég bað hann að gjöra
svo vel að láta mig fá samninginn
undirritaðan. Kiddi sagði mér að
hafa ekki áhyggjur, hann skyldi
senda mér samninginn til Parísar
fljótlega. Þarna var farið að fara um
mig. Eg æsti mig, varð dónalegur
og heimtaði samninginn strax, að
öðrum kosti færi ég hvergi frá Is-
landi. Skömmu síðar var Kiddi
kominn til mín og hann undirritaði
samninginn, en að því loknu tjáði
hann mér að þeir gætu ekki borgað
mér fyrr en í apríl á næsta ári.
Ástæðan væri sú að engir peningar
væru til fýrr en eftir að myndin yrði
frumsýnd og þá væri vonandi að
hún tæki að skila arði. Ég vissi að
nokkrir leikaranna höfðu fengið
borgað þá þegar, alla vega að mest-
um hluta. Elva sagði mér til dæmis
að hún hefði farið fram á launin sín
til að geta greitt leigukostnað og
annað því tengt og það fékk hún.
Seinna frétti ég svo að ég væri sá
eini sem ekki hafði fengið borgað.
Þarna lét ég þó gott heita þar sem
ég skildi að erfitt væri fyrir þá að
borga áður en myndin færi að skila
arði. Þegar ég kom til Parísar hafði
ég samband við umboðsmanninn
minn sem trylltist og sagði að ég
ætti að fá borgað ekki seinna en á
stundinni. Ég lenti þá í því hlut-
verki að tala um fyrir honum og fór
í vörn fýrir framleiðendurna. „-
Þetta er félítið fyrirtæki nokkurra
vina sem eru að reyna að gera
mynd í sameiningu," sagði ég „við
getum ekki komið fram við þá eins
og um stórlaxa í kvikmyndaheim-
inum sé að ræða. Ég fæ peningana í
apríl.“
1 apríl fór ég til Islands til að pró-
mótera myndina og þegar ég hitti
Kristin spurði ég hann eftir pening-
unum, hvort mögulegt væri að fá
þá nú. Mér leið eins og feimnu
barni sem langar að biðja foreldra
sína um ís; „please can I get my
payment?" Kiddi sagðist vilja ræða
þetta seinna þar sem nú væri hann
önnum kafinn vegna frumsýning-
arinnar. Ég skildi það því frumsýn-
ingardagurinn var mér efstur í
huga á þessum tíma. öll mín hugs-
un snerist um það hvernig mynd-
inni yrði tekið, ég var stressaður,
sér í lagi vegna þess að ég hafði
aldrei séð myndina fram að þessu.
Frumsýningin gekk vel og dag-
inn eftir kom Kiddi að tali við mig
ókátur í bragði. Hann sagðist því
miður ekki geta borgað mér strax
því hann og Bjarni stæðu í veseni
við bankann, það væru svo mörg
vandamál óleyst hvað fjármálin
varðaði. Hann lofaði mér þó pen-
ingunum í lok apríl. Myndin virtist
ætía að slá í gegn enda var hún sýnd
fyrir fullu húsi hjá Sam-bíóunum
fýrstu vikuna. Ég var í sjöunda
himni og sagði Kidda að ég skyldi
hafa biðlund. Síðan kom slysið.“
Keyrður niður á Laugaveg-
inum
Hvernig bar það að?
„Ég var staddur á 22 við Lauga-
veginn þar sem ég kom til að kasta
kveðju á förðunarmeistarann í
Stuttum frakka en hún var að vinna
á barnum. Þetta var seint að kvöldi
rétt fýrir páska og fjöldi fólks á ferð.
Eftir að barnum lokaði safnaðist
hópur fólks saman fyrir utan til að
spjalla. Stúlka sem ég þekkti ekki
kom að tali við mig og við stöndum
aðeins úti á götu líkt og aðrir. Allt í
einu kemur bíll aðvífandi og keyrir
á okkur. Þetta gerðist allt svo ofur
snöggt. Ég lenti með annan fótinn
undir hjóli bílsins og eftir á sat ég á
götunni og vissi ekki hvar ég var
eða hvað ég hét. Fljótlega safnaðist
fólk í kringum mig og tók að
stumra yfir mér, einhverjir skelltu
mér upp í bíl og keyrðu mig á
sjúkrahús. Ég var ákaflega ringlað-
ur en hafði þó aðallega hugann við
það að tveimur dögum síðar átti ég
að fljúga til New York ásamt
frönskum leikhópi sem ætlaði að
fara í tveggja mánaða leikferð um
Bandaríkin. Aðalhlutverkið átti að
vera í mínum höndum. Þetta var
martröð og ég vildi vakna upp af
henni. Ég rankaði við mér á spítal-
anum þar sem gert var að sárum
mínum til bráðabirgða en ég vildi
komast heim í aðgerð. Ljóst var að
fóturinn var brotinn og Ameríku-
ferðin fýrir bí. Seinna komst ég að
því að það hafði verið sextán ára
próflaus drengur sem ók á mig.
Daginn eftir keyrði Kiddi mig út
á flugvöll og í stað þess að breyta
miðanum þannig að ég kæmist
beint til Frakklands lét hann mig
fljúga í gegnum Luxemborg þar
sem það var ódýrast. Ég lagði af
stað með brotinn legg, hálfvankað-
ur af morfíni til Luxemborgar þar
sem ég þurfti að bíða einn og yfir-
gefinn í fjóra tíma eftir tengiflugi til
Parísar. Ég var Kidda ákaflega reið-
ur fýrir að breyta ekki miðanum
þannig að ég kæmist beint til París-
ar enda engin leið að senda slasað-
an mann einan síns liðs og hjálpar-
vana í tengiflug. Þetta var fáranlegt
afhonum.
Ég fór beint á spítala þegar ég
kom til Parísar. I tvo mánuði lá ég
rúmfastur en í heila sex mánuði var
ég óvinnufær enda á hækjum. Þetta
var hræðilegur tími fýrir mig, virki-
leg martröð. Ég lenti í miklum erf-
iðleikum með leikhópinn sem ég
átti að vinna fýrir í Bandaríkjunum
þar sem ferðin þeirra var ónýt. Þau
gátu ómögulega fundið annan að-
alleikara með svo stuttum fyrirvara.
Aðgerðin á fætinum heppnaðist
ágætlega en læknarnir segja að
langur tími rnuni líða þar til ég nái
30
FIMMTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1994