Morgunblaðið - 12.03.2005, Qupperneq 10

10 LAUGARDAGUR 12. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftirlýstur Lithái í far-
banni eftir að hafa verið
handtekinn á Seyðisfirði
LITHÁI sem eftirlýstur er af þýsku
lögreglunni vegna gruns um stórfellt
fíkniefnasmygl til Þýskalands sætir
farbanni hér á landi eftir handtöku á
Seyðisfirði á þriðjudag.
Þýsk yfirvöld báðu um framsal yfir
manninum og kom nafn hans fram í
Schengen upplýsingakerfinu. Brást
lögreglan á Seyðisfirði við framsals-
beiðninni og beið mannsins á hafnar-
bakkanum er hann kom með Nor-
rænu til landsins. Að lokinn
tollskoðun var hann handtekinn og
færður af sýslumanninum á Seyðis-
firði fyrir Héraðsdóm Austurlands
þar sem krafist var gæsluvarðhalds
yfir honum. Dómurinn hafnaði þeirri
beiðni í úrskurði sínum en féllst á far-
bann. Sýslumaður hefur kært úr-
skurðinn til Hæstaréttar og er nið-
urstöðu hans beðið.
Maðurinn óskaði eftir því að fá að
fara til Reykjavíkur og var heimilað
það en þarf að tilkynna sig hjá lög-
reglunni í Reykjavík tvisvar á dag á
meðan farbannið er í gildi. Vegabréf
hans er í vörslu lögreglunnar. Mað-
urinn er á fertugsaldri og hefur ekki
hlotið dóma fyrir fíkniefnabrot en
hann mun vera grunaður um smygl á
4 kg af amfetamíni til Þýskalands.
Lögreglan á Seyðisfirði fer með málið
auk þess sem alþjóðadeild ríkislög-
reglustjóra hefur komið að málinu.
Óhætt er að segja að þing-menn komi víða við í ræð-um sínum á Alþingi. Þeirræða allt milli himins og
jarðar – jafnvel í orðsins fyllstu
merkingu. Það sannaðist að minnsta
kosti í vikunni. Þá fór fram umræða
um frumvarp félagsmálaráðherra
þess efnis að stjórn Utanverðuness-
legats í Sveitarfélaginu Skagafirði
fái heimild til að selja kristfjárjörð-
ina Utanverðunes ábúanda hennar.
Rétt er að geta þess að kristfjár-
jarðir voru, fyrr á öldum, hluti af fá-
tækraframfærslu sveitarfélaga.
„Jarðirnar voru gefnar í því skyni
að fátæklingar í viðkomandi hreppi
mættu njóta afgjalds eftir þær um
aldur og ævi,“ segir í athugasemd-
um frumvarpsins. Umsýsla slíkra
jarða hefur á síðustu áratugum ver-
ið í höndum sveitarfélaga, en afla
þarf lagaheimilda til að selja þær.
Pétur H. Blöndal, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, vitnaði í umræð-
unum í Íslandssögu Einars Laxness
þar sem fjallað er um kristfjár-
jarðir. Þar kæmi fram að jarðirnar
væru kristfé, þ.e. fé gefið Kristi til
framfærslu „guðs fátækra,“ eins og
það væri m.a. orðað.
„Við erum sem sagt að ræða um
gjöf sem gefin var Kristi en ekki
hreppnum. Ég vildi hafa þetta á
hreinu, vegna þess að ég hef dálítinn
áhuga á eignarrétti, þannig að menn
viti að við erum hér í umboði Krists
að selja þessa jörð,“ sagði Pétur. Því
má bæta við að Pétur hefur lengi
verið í hálfgerðri krossferð til að
finna eigendur að öllu fé, ef svo má
að orði komast. Hefur hann í því
sambandi talað um „fé án hirðis.“
Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur Vinstri grænna, kom næstur í
pontu og spurði: „En þá vil ég
spyrja háttvirtan þingmann [Pétur
H. Blöndal] af því að hann hatast
mjög við það fyrirbæri sem hann
kallar fé án hirðis hvernig hann sjái
fyrir sér eignarréttarsambandið í
þessu tilviki og hvernig hann hugsi
sér að koma verðmætunum til skila
ef jörðin verður seld.“
Pétur svaraði: „Það er ákveðið
legat sem er skipað af sýslumönnum
minnir mig og kirkjunni og próföst-
um, sem sér um þessar eignir Jesús
Krists á jörðinni.“ Síðan bætti hann
við: „Svo er alkunna að hann [Jesús
Kristur] muni snúa aftur.“
  
En að allt öðru. Ég gerði, fyrir
nokkru, reglur um klæðaburð þing-
manna að umtalsefni á þessum vett-
vangi. Karlar ættu skv. þingvenju
að vera í jakka og með bindi í þing-
sal en konur ættu að vera snyrtilega
klæddar. Ég sagði frá því að forseti
þingsins hefði í gegnum tíðina gert
athugasemdir við klæðaburð þing-
karla en ekki væri vitað til þess að
gerðar hefðu verið athugasemdir við
klæðnað þingkvenna. Nú hefur hins
vegar komið á daginn að þingkonur
hafa ekki sloppið í gegnum nál-
araugað. Ásta R. Jóhannesdóttir,
þingmaður Samfylkingarinnar, seg-
ist til að mynda hafa verið stoppuð í
anddyri þingsalarins, fyrir nokkrum
árum, þar sem hún þótti ekki upp-
fylla skilyrðið um „snyrtilegan
klæðnað“.
Hún segist hafa verið í útprjón-
aðri peysu og sportlega klædd. Hún
hafi verið á leið út úr bænum, en
þurft að fara inn í þingsalinn, meðan
þingfundur var í gangi, til að ná í
gleraugun sín. Hún hafi þó ekki
komst lengra en í dyragættina;
þingvörður stoppaði hana af vegna
klæðaburðarins. Var málið afgreitt
með því að þingvörðurinn, (sem
væntanlega var í réttum búningi),
fór sjálfur inn og sótti gleraugun.
  
Í þinghúsinu gilda líka reglur um
fjölmiðlafólk. Varla þarf að taka það
fram að við, sem störfum á fjöl-
miðlum, megum ekki fara inn í þing-
salinn. Við megum heldur ekki vera
í hliðarherbergjum þingsalarins eða
á ganginum fyrir framan salinn.
Eitt það fyrsta sem mér var sagt, er
ég hóf störf sem þingfréttamaður,
var að ég mætti ekki stíga yfir til-
tekinn þröskuld fyrir framan þing-
salinn.
Stundum þurfum við þing-
fréttamennirnir að ná tali af þing-
mönnum og förum við þá að þessum
ágæta þröskuldi, stígum á hann – en
ekki yfir – og biðjum þingverði um
að ná í viðkomandi þingmann.
Myndast gjarnan skemmtileg
stemmning við þröskuldinn, þegar
við stöndum þar mörg, frá hinum
ýmsum fjölmiðlum og bíðum eftir
þingmönnunum. Þar ræðum við líka
allt milli himins og jarðar, en aldrei
þó um hugsanlega endurkomu
Krists.

  



Af hugsanlegri endurkomu Krists …
EFTIR ÖRNU SCHRAM
ÞINGFRÉTTAMANN
arna@mbl.is
Hvetja til afnáms
fyrningarfrests
BJARNA Benediktssyni, formanni
allsherjarnefndar, hafa verið af-
hentar rúmlega 2.700 undirskriftir
sem safnast hafa að undanförnu í
undirskriftasöfnun forvarnarverk-
efnisins Blátt áfram á vefnum
www.blattafram.is. Með undir-
skriftasöfnuninni eru alþingismenn
hvattir til að samþykkja lagafrum-
varp Ágústs Ólafs Ágústssonar al-
þingismanns um afnám fyrningar-
frests í kynferðisbrotum gegn
börnum.
Að sögn Svövu Björnsdóttur,
verkefnisstjóra Blátt áfram, er
fyrning á kynferðisbrotum gegn
börnum í senn óeðlileg og óréttlát.
„Til eru dómar þar sem viðkomandi
gerandi er fundinn sekur um kyn-
ferðisafbrot gegn börnum en fær
hins vegar sýknun vegna fyrningar.
Það er staðreynd að þolendur leita
sér oft ekki aðstoðar fyrr en löngu
eftir að brotið átti sér stað. Gerand-
inn á ekki að hagnast á þeim að-
stöðumun sem er á honum og þol-
andanum.“
Segir hún að með afnámi fyrn-
ingarfrests á kynferðisafbortum
gegn börnum yrði stigið mikilvægt
skref til réttlætis fyrir þolendur
þessara afbrota.
Hættir sem sendi-
herra í haust
ÞORSTEINN Pálsson
hefur tilkynnt utanríkis-
ráðherra að hann hyggist
hætta sem sendiherra Ís-
lands í Kaupmannahöfn í
haust.
Spurður hvers vegna
segir Þorsteinn að það
hafi aldrei verið ætlunin
að dvelja lengi ytra. Hann
þurfi að eyða drjúgum
tíma í starf stjórnarskrárnefndar-
innar á næsta vetri og svo hafi eig-
inkona hans verið skipuð í embætti
umboðsmanns barna. Þetta hafi
því verið ágætur tíma-
punktur til að snúa aftur
heim til Íslands eins og
alltaf stóð til.
Þorsteinn segir að fyrir
utan vinnu í stjórnarskrár-
nefnd sé óráðið hvað hann
taki sér fyrir hendur.
Spurður hvort hann ætli
sér að taka aftur virkan
þátt í stjórnmálum segist
hann ekki sjá það fyrir sér. Hann
hafi tekið að sér að sitja í stjórn-
arskrárnefnd fyrst og fremst
vegna áhuga á þessu sviði.
Þorsteinn Pálsson
„MAÐUR verður að passa sig hvað
maður segir við fjölmiðla. Og ég verð
að viðurkenna það að sumir fjöl-
miðlamenn eru svo reynslulitlir og
svo miklir óvitar að maður hefur
miklar áhyggjur,“ sagði Brynjar
Níelsson, fulltrúi Lögmannafélags
Íslands, við pallborðsumræður mál-
þingsins „Mannlegur harmleikur í
sviðsljósinu – umfjöllun fjölmiðla um
sakamál“ sem haldið var í Neskirkju
sl. fimmtudag.
Brynjar benti á að fjölmiðlar verði
að hugsa slíkar umfjallanir upp á
nýtt. Nauðsynlegt væri að sýna fólki
nærgætni og kristilegt hugarfar þó
að menn hafi brotið af sér á einhvern
hátt.
Farið yfir strikið eða ekki?
Flest spjót beindust að DV og um-
fjöllunum þeirra um sakamál í pall-
borðsumræðunum. Kristján Guy
Burgess, fréttastjóri DV, sat fyrir
svörum við pallborðsumræður og
hafði í nógu að snúast með að svara
fyrirspurnum utan úr sal. Kristján
var spurður um hvort DV hafi farið
yfir strikið í sínum umfjöllunum um
sakamál, t.a.m. í umfjöllun sinni um
morðmálið sem kom upp fyrir tæpu
ári þegar móðir varð 11 ára gamalli
dóttur sinni að bana. Kristján benti á
að þetta svokallaða strik væri óskil-
greint og að reynt væri að meta
hvert tilfelli fyrir sig. Hann sagði alla
fjölmiðla hafa ákveðnar hugmyndir
um hversu langt þeir megi ganga.
Ljóst væri að fréttamennska DV
væri ágeng og það væri skilgreind
stefna blaðsins. Hvað varðaði ofan-
greint mál benti Kristján á að DV
hefði fengið nokkuð góð viðbrögð
vegna sinnar umfjöllunar.
Aðstandandi fjölskyldunnar, sem
tengdist málinu, greindi frá því að
daginn sem útför stúlkunnar hafi
farið fram hafi blaðamaður hjá DV
haft samband við sig eftir að hafa séð
minningargrein sem viðkomandi hafi
skrifað í Morgunblaðið. Aðstandand-
anum þótti slík vinnubrögð vera fyr-
ir neðan allar hellur. Skortur hefði
verið á allri nærgætni og virðingu
með þessum vinnubrögðum blaða-
mannsins. Sami aðili spurði Kristján
hvort honum þætti rétt að hafa farið
inn á vefsíðu stúlkunnar, sem var 11
ára þegar hún lést, og tekið þaðan
upplýsingar sem blaðið hefði svo not-
að í frétt. Kristján svaraði því játandi
og benti á að umfjöllun DV um stúlk-
una hefði verið vönduð og jákvæð.
Fjölmiðlar oft full
aðgangsharðir
Auk þeirra Kristjáns og Brynjars
tóku þátt í pallborðsumræðunum
þau Bogi Nilsson ríkissaksóknari,
Ólöf Pétursdóttir dómstjóri og séra
Halldór Reynisson, verkefnisstjóri
Biskupsstofu. Halldór sagði að-
spurður skömmina sem fylgdi því að
vera sakamaður, og sú umfjöllun
fjölmiðla sem oft fylgdi í kjölfarið,
vera mikla refsingu í sjálfu sér. „Það
að fá á sig dóm í lokuðum dómsölum,
sem fáir vita af, það kann ekki alltaf
að vera svo stórt mál og mikið fyrir
fólk eða fjölskyldur fyrr en að at-
hygli umheimsins hellist yfir. Og það
gerist auðvitað í gegnum fjölmiðla,“
sagði Halldór og benti á að fjölmiðlar
hefðu oft á tíðum verið fullaðgangs-
harðir í umfjöllunum um sakamál.
Brynjar sagði það ekki vera sama
við hvaða fjölmiðla rætt væri því
ólíkt hefðust þeir að varðandi sína
umfjöllun. „Ég held að það sé mjög
einfalt í sjálfu sér að fjalla um við-
kvæm mál af nærgætni og menn hafi
það hugarfar að ætla sér ekki að
meiða neinn,“ sagði Brynjar. Hann
bætti því við að menn geri það hins-
vegar ekki þegar öll umfjöllunin snú-
ist um að niðurlægja og hæða menn,
og vísaði hann til nokkurra fréttafyr-
irsagna hjá DV í þessu samhengi, s.s.
„Feiti barnaníðingurinn“ eða „Kenn-
aradóninn á Snæfellsnesi“. „Er þetta
til að afla einhverra upplýsinga?“
spurði Brynjar og svaraði strax
sjálfur að svo væri ekki.
Fjölmiðlafulltrúi stuðli að upp-
lýstri umræðu um dómsmál
„Það vantar faglegri umræðu í
þjóðfélaginu um lögfræðileg málefni
og sakamál,“ sagði Ólöf Pétursdóttir
dómstjóri og var hún sammála
Sveini Helgasyni, fréttamanni hjá
Fréttastofu útvarps, um að nauðsyn-
legt væri fyrir fjölmiðla að velja þau
mál sem þeir birti. Hún sagði að
mögulega væri þörf á sérstökum
fjölmiðlafulltrúa hjá dómstólunum
sem hefði því hlutverki að gegna að
vera milliliður milli þeirra og fjöl-
miðla. Slíkt myndi eflaust stuðla að
upplýstari og faglegri umfjöllun um
dómsmál almennt. Ólöf vakti athygli
á mikilvægi þess að fjölmiðlar áttuðu
sig á því að gera greinarmun annars
vegar á milli þeirra sem hafa verið
ákærðir í málum, en ekki dæmdir, og
svo hinsvegar þeirra sem hafa hlotið
dóm.
Bogi Nilsson ríkissaksóknari
sagði að fólk yrði að viðurkenna að
fjölmiðlar hefðu mikilvægu hlutverki
að gegna. Spurningin snúist hins
vegar um hvaða leikreglur fjölmiðlar
hafi sett sér. Hann sagðist vera
þeirrar skoðunar að huga ætti að
lagasetningu sem bannaði mynda-
tökur af sakborningum í dóms-
húsum. Auk þess benti hann á að það
yrði að skoða betur birtingu á dóm-
um, t.d. í kynferðisafbrotamálum,
þar sem atburðum væri lýst mjög
nákvæmlega. Bogi var sammála orð-
um Karls Sigurbjörnssonar biskups
Íslands þegar hann sagði að slíkar
birtingar væru algerlega óþarfar.
Morgunblaðið/Jim Smart
Fjölmennt var á málþinginu sem haldið var í Neskirkju um meðferð fjölmiðla á sakamálum.
Einfalt að fjalla um við-
kvæm mál af nærgætni