Morgunblaðið - 14.03.2005, Blaðsíða 26

26 MÁNUDAGUR 14. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Einar HelgiBachmann fædd-
ist á Akranesi 14.
febrúar 1927. Hann
lést í Virginíu í
Bandaríkjunum 2.
febrúar síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Sigurbjörg
Ásta Agnarsdóttir
og Einar Jónsson
Bachmann. Systur
Einars voru Helga
Ásthildur Bach-
mann, f. 23. febrúar
1924, d. 12. janúar
1928; Ásthildur
Bachmann, f. 30. júlí 1929, d. 8.
júní 1935, og Agnes Bachmann, f.
1. nóvember 1925, d. 19. mars
1994 í Bandaríkjunum.
Fyrri kona Einars var Ragn-
hildur Hólmfríður Dagbjartsdótt-
ir, f. 14. nóvember 1928, d. 13.
september 1986. Synir þeirra eru:
Einar kvæntist eftirlifandi
konu sinni Stefaníu A. Magnús-
dóttur hinn 7. ágúst 1987. Börn
Stefaníu frá fyrra hjónabandi eru
Gunnar Már, Elísabet Berglind
og Einar Sigurbjörn.
Einar útskrifaðist frá Iðnskól-
anum í Reykjavík sem rafvirki og
starfaði um hríð sem ljósameist-
ari við Bláu stjörnuna í Sjálfstæð-
ishúsinu í Reykjavík. Hann flutt-
ist til Bandaríkjanna með
fjölskyldu sinni árið 1950 og
starfaði þar allan sinn starfsald-
ur, lengst af á stór-Chicago-svæð-
inu. Hann var lengi einn yfir-
manna Arcole, eins stærsta
verktakafyrirtækis Bandaríkj-
anna. Seinna starfaði hann sjálf-
stætt við viðhald og rekstur
stórra vélasamstæðna fyrir verk-
smiðjur (í málm- og þunga-
vinnslu). Hann sérhæfði sig í raf-
magnskúplingum. Einar fluttist
árið 1997 til Newport News í
Virginíuríki.
Útför Einars verður gerð frá
Fossvogskirkju í Reykjavík í dag
og hefst athöfnin klukkan 13.
Jarðsett verður í kirkjugarðinum
við Suðurgötu.
1) Brian, f. 4. nóv.
1958, dóttir hans er
Brett Joy, f. 30. mars
1992. Fyrri kona hans
er Joy Beach og
seinni kona Christy
Gross Bachmann. Þau
búa í Northbrook í
Illinois. 2) Erick, f. 1.
febrúar 1964. Kona
hans er Cara
Humphries Bach-
mann. Þau búa í
Kansas City í Miss-
ouri. Áður átti Einar
dótturina Agnesi, f.
24. júní 1948. Móðir
hennar var Gerða Bjarnadóttir.
Maður Agnesar er Windell Lee
Rice, og eiga þau tvö börn, Lisu,
f. 24. janúar 1972, gift Darrin
Wynn, og Jason, f. 20. apríl 1975,
kvæntur Rochelle. Barnabarna-
börnin eru fjögur. Þau eru öll bú-
sett í Kaliforníu.
Pabbi var fæddur í Íslandi á Val-
entíunsardegi hinn 14. febrúar
1927. Hann fluttist til Ameríku
rúmlega tvítugur að aldri, ég var þá
aðeins tveggja ára. Fyrsti viðkomu-
staðurinn var Ellis Island.
Það voru erfiðir tímar fyrir inn-
flytjendur sem þurftu að fá vinnu,
en töluðu litla ensku. Hann fékk
vinnu í verksmiðju, kaupið var lágt,
en þetta var þó byrjunin.
Pabbi var mjög vel gefinn maður
sem hafði gott auga fyrir hvernig
hlutir voru gerðir. Hann gat tekið í
sundur og sett saman aftur og feng-
ið allt til að virka, þó að aðrir hefðu
verið búnir að gefast upp á því.
Þetta sáu vinnuveitendur hans og
áður en langur tími leið var hann á
góðri leið með að vinna sig upp.
Eina sögu man ég sem pabbi
sagði mér, um að lyfta í húsinu þar
sem hann vann, stoppaði á milli
hæða, full af fólki. Vinnuveitandinn
spurði pabba hvort hann gæti lagað
lyftuna, sem pabbi gerði, og var
ekki lengi að því. Vinnufélagarnir
stóðu gapandi hissa á hvað hann
var fljótur að laga hana.
Hann fór seinna að vinna hjá
Rainbow Electric við að vinda og
setja saman mótora og fleira. Hann
vann þar í nokkur ár.
Seinna fór hann að vinna hjá
Arcole Midwest sem var í vegalagn-
ingum. Þar sá hann um allt sem til-
heyrði rafmagni og þar vann hann í
yfir 20 ár, eða þar til fyrirtækið
hætti rekstri.
Seinna stofnaði hann eigið fyr-
irtæki, ESCO Electric. Hann fór á
milli verksmiðja og gerði við vélar
sem höfðu bilað og átti hann marga
viðskiptavini, sem einnig voru vinir
hans, og fannst honum ekkert
skemmtilegra en að koma inn, laga
vélina sem menn voru búnir að
reyna það sem þeir gátu til að laga,
en gefist upp á.
Seinna þegar hann vildi fara að
minnka við sig og fara þangað sem
veturnir voru hlýrri, flutti hann
ásamt Stefaníu konu sinni til New-
port News í Virginia fylki. Takk,
Stefanía, fyrir hvað þú varst honum
góð og hugsaðir vel um hann.
Pabbi naut þess að bretta upp
skyrtuermarnar og vinna, allt var
áhugavert fannst honum, og hann
var fljótur að læra. En sú breyting
sem varð á honum þegar hann fór
úr vinnufötunum og í sparigallann,
séntilmaður frá toppi til táar.
Ég á margar góðar minningar frá
því að ég var að alast upp í
Wilmette, Illinois. Ég man þegar
hann fór á snjóblásaranum um allt
nágrennið og hreinsaði allra inn-
keyrslur, nágrannarnir elskuðu
hann og virtu, og alltaf var hann
tilbúinn að rétta hjálparhönd. Einn
vetur var óvenjulega mikill snjór,
og var pabbi búinn að blása snjón-
um í stóran haug sem krakkarnir í
nágrenninu gátu notað til að renna
sér niður á sleðum. Ég veit ekki
hvort pabbi eða krakkarnir
skemmtu sér betur. Hann bjó líka
til skautasvell í bakgarðinum á vet-
urna, og þar kenndi hann okkur að
skauta, en það hafði hann lært þeg-
ar hann var strákur í Reykjavík.
Talaði hann oft um hvað það hefði
verið gaman á tjörninni í gamla
daga.
Sumrin voru líka skemmtileg, þá
breyttist gjarnan bílaþvotturinn í
vatnsslag, Einu sinni átti dr. Lei-
bold, fjölskyldulæknirinn okkar,
leið framhjá, og sá okkur öll renn-
andi blaut. Hann langaði í slaginn,
því hann sá hvað við skemmtum
okkur vel.
Elsku pabbi, ég á eftir að sakna
þess að fá ekki mjólk og köku með
þér fyrir háttinn. Einnig sakna ég
þess að geta ekki farið til þín út í
bílskúr og skoðað nýjustu uppfinn-
inguna þína, og margt fleira. En
góðar minningar eiga eftir að létta
mér söknuðinn.
Pabbi minn, þú munt alltaf eiga
sérstakan stað í hjarta mínu. Ég
elska þig.
Þín
Agnes.
Einar hefur kvatt þennan heim.
Innst inni vissum við að kallið kæmi
en að það væri svona stutt í það
hvarflaði ekki að okkur. Einar hafði
verið veikur í nokkra mánuði, en
var bjartsýnn og ekkert á þeim
buxunum að láta í minni pokann.
En lungnakrabbi er illvígur sjúk-
dómur og hafði betur að lokum.
Einar var góður maður, rólegur,
þolinmóður, útsjónarsamur og hlýr.
Við áttum góðar stundir saman
þrátt fyrir að búa hvort í sinni
heimsálfunni. Ég man sérstaklega
eftir góðum stundum þegar hann
fór í hjartauppskurð fyrir nokkrum
árum. Þá var mikið spjallað og
spekúlerað og í dag er ég þakklát
fyrir að hafa átt þann tíma með
honum. Það var líka gott að leita til
Einars og oft sá hann aðrar hliðar á
málunum sem aðrir komu ekki auga
á.
Einar var sérstaklega góður við
strákana mína, já, hann var góður
afi. Alltaf boðinn og búinn að dunda
við þá, leiðbeina og kenna. Þeir
báru virðingu fyrir honum. Hann
bjó yfir ómældri þolinmæði sem er
dýrmæt í hugum barna. Ég er líka
þakklát fyrir þann góða vinskap
sem þróaðist með Einari og mann-
inum mínum. Það var gagnkvæm
virðing sem þeir báru hvor fyrir
öðrum.
Ég kveð Einar með söknuði og
bið þess að Guð geymi góðan dreng.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama.
En orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum.)
Elísabet.
Góður vinur minn og tengdafaðir
er látinn. Mig setur hljóðan. Við
kvöddumst í desember sl. með þeim
orðum að við sæjumst hressir á Ís-
landi í vor, en ég var efins um að
það mundi rætast. Einar var veikari
en hann lét uppi og þessi illvígi
sjúkdómur hafði að lokum betur.
Í þessu nútíma samfélagi sem við
lifum í gefum við okkur allt of lítinn
tíma til að vera góð hvert við annað
og hugsum sjaldan um tilgang lífs-
ins. Nú þegar Einar hefur kvatt
velti ég þessu fyrir mér og hug-
urinn reikar til þeirra stunda sem
við áttum saman. Ég sé hversu dýr-
mætar þær voru mér. Fjarlægðin á
milli okkar Einars var heilt úthaf
en hver mínúta sem við áttum sam-
an var ánægjuleg.
Minningarnar hrannast upp í
hugann um góðar samverustundir.
Það voru ófáar ferðirnar sem við
fjölskyldan fórum til ömmu og afa
„Kagó“ eins og strákarnir okkar
kölluðu þau. Alltaf voru móttökurn-
ar með eindæmum, Stefanía
tengdamóðir mín sá um kræsing-
arnar og Einar var alltaf boðinn og
búinn að snúast í kringum okkur.
Ekkert var of erfitt eða of mikið
mál fyrir þau. Allt var svo sjálfsagt.
Einar var rafvirkjameistari að
mennt og lék allt í höndunum á
honum. Fyrir mig og strákana mína
var það ævintýri líkast að fara með
Einari í skúrinn og fylgjast með
þegar hann vann. Það voru ekki
lætin eða fyrirferðin sem fylgdi
honum heldur yfirvegun og ná-
kvæmni í öllu því sem hann tók sér
fyrir hendur. Hann var algjör töfra-
maður í höndunum og útsjónarsam-
ur. Það var unun að horfa á hann
gera við hluti og aldrei hef ég séð
annað eins verkfærasafn hjá nokkr-
um manni.
Einar var þolinmóður maður og
ekki man ég ekki til þess að hann
hafi skipt skapi. Sjálfur sagði hann
mér að móðir hans hefði jafnan
sagt: „Einar getur stokkið upp á
nef sér en svo er rokið úr honum
áður en hann lendir.“ Mér er líka
minnisstætt þegar við heimsóttum
þau til Chicago ásamt foreldrum
Stefaníu. Gamli maðurinn átti það
til að vakna upp á nóttunni og
reykja. Tengdamamma hafði
áhyggjur af þessu, en Einar var
ekki lengi að sjá ljósa punktinn í
málinu og sagði það lítið mál að
stökkva út um gluggann ef það
kviknaði í, því báturinn væri fyrir
neðan gluggann.
Þannig var Einar, alltaf sá hann
jákvæðu hliðarnar á málunum. Eins
má ég til með að minnast á Lubba
kallinn. Þegar við fórum í göngu-
túra með Lubba þá réð þolinmæðin
ríkjum því Lubbi réð ferðinni og
var ekki við það komandi að reka á
eftir honum. Lubbi var hans uppá-
hald.
Einar hafði þann eiginleika að
geta talað við börn eins og jafn-
ingja. Þegar strákarnir voru að bar-
dúsa eitthvað í skúrnum með hon-
um, fór hann á hnén og leiðbeindi
þeim og útskýrði hvernig í pottinn
var búið. Einar var aldrei að flýta
sér og gaf sér alltaf góðan tíma, það
var ekki anað út í hlutina heldur
hugsað fyrst hvernig ætti að gera
þá og svo var framkvæmt.
Fátt fannst Einari skemmtilegra
en að fara í verkfærabúðir og síð-
asta ferð okkar Einars var einmitt í
eina slíka núna í desember. Þá
sagði hann við mig: „Alli, eigum við
ekki að fara og skoða verkfæri og
mæla svo lengdina á James River-
brúnni?“ sem og við gerðum. Brúin
var mæld og reyndist 7,8 km á
lengd og það fannst okkur stór-
merkilegt. Eftir mælinguna ókum
við heim á leið, tókum púlsinn á
heimilisfólkinu og settumst inn í
koníaksstofu. Einn fordrykkur var
skylda fyrir matinn og þá voru um-
ræðuefnin af heimspekilegum toga
og margar góðar sögur man ég sem
hann sagði mér af sínum uppvaxt-
arárum á Íslandi og svo þegar hann
kom fyrst til Ameríku.
Þegar ég hugsa til baka finn ég
hvað mér þótti vænt um Einar.
Þegar hann hafði kvatt sló ég á
þráðinn til tengdamóður minnar til
að votta henni samúð mína og
stappa í hana stálinu. Ég ætlaði nú
aldeilis að vera kaldur kall, en þeg-
ar til þess kom var það hún sem
stappaði í mig stálinu. Ég kom ekki
upp nokkru orði, tárin streymdu
niður kinnarnar og það var þá sem
tengdamóðir mín sagði: „Alli minn,
þetta er allt í lagi ég skil hvað þú
átt við.“
Ég vil með þessum fátæklegu
orðum kveðja góðan vin, tengda-
föður og afa drengjanna minna og
votta Stefaníu tengdamóður minni
mína innilegustu samúð.
Aðalsteinn Jónsson.
Rúmlega tvítugur hleypti Einar
Bachmann heimdraganum og hélt í
vesturátt, eins og margir Íslend-
ingar á undan og eftir honum. Vest-
an hafs eyddi hann næstu 50 árum
en nú er Einar kominn heim og
mun verða falinn íslenskri móður-
mold. Vestanhafs í litlu Íslend-
inganýlendunni í Virginíu er hans
sárt saknað enda leitun á öðrum
eins og greiðviknari manni en Ein-
ari Bachmann.
Einar og Stefanía kona hans voru
með þeim fyrstu sem buðu okkur
hjónin velkomin til Virginíu og
heimili þeirra var okkur ávallt opið
og ekki bara okkur, heldur og sér-
hverjum fjölskyldumeðlim og vin
sem heimsótti okkur. Þær eru ófáar
veislurnar sem við sátum á heimili
þeirra enda leitun að betri viður-
gjörningi í álfunni. Þau voru líka
mörg boðin sem Einar og Stefanía
sátu hjá okkur og þar fékk Einar
viðurnefni sem dóttursonur okkar
gaf honum. „Delicious“ hét hann á
okkar heimili og það var heiðurstit-
ill.
Einar var fallegur maður, hár og
grannur, með yfirvararskegg og
þykkt hár sem einhvern tímann
hafði verið rautt. Eftir að Einar
greindist með krabbamein og hóf
meðferð við því missti hann að
mestu hárið. Hann rakaði þá af sér
það sem eftir var og þá fauk líka yf-
irvararskeggið. Okkur fannst hann,
ef eitthvað var, ennþá glæsilegri
svona nauðasköllóttur en það var
sárt að horfa upp á hann verða
kraftminni og grennri eftir því sem
á leið.
Einar og Stefanía voru fyrstu
kvöldverðargestir okkar á nýju
heimili og þau voru líka gestir okk-
ar síðasta aðfangadagskvöldið sem
Einar lifði. Það kvöld mætti Einar
smókingklæddur með rauða þver-
slaufu og rauðan linda og þrátt fyr-
ir veikindin, var hann glæsilegur
eins og kvikmyndastjarna.
Þannig viljum við muna hann.
Einar hlýtur legstað við hlið for-
eldra sinna og systra. Honum fylgir
til Íslands lítill vinur sem einnig var
okkur einstaklega kær og það er vel
við hæfi. Við getum ekki fylgt höfð-
ingjanum og Lubba síðasta spölinn
en hugur okkar er heima.
Elín Káradóttir,
Hilmar B. Jónsson.
Ég minnist kærs og trausts vinar
Einars Bachmann. Íslensks manns
sem þegar við kynntumst hafði búið
í 40 ár í Bandaríkjunum, í útborg-
um Chicago-borgar. Hann fór þang-
að ungur maður fyrir 1950 og vann
sig í gott álit sem fagmaður og
verkstjórnandi. Hann hafðir verið
einn af yfirmönnum við byggingu
umferðarmesta flugvallar heims
Chicago O-Hare-flugvallar. Þegar
við kynntumst höfðu orðið árstíða-
skipti í lífi Einars. Hann hafði
stofnað nýtt heimili, var á hveiti-
brauðsdögum með seinni konu sinni
Stefaníu A. Magnúsdóttur Bach-
mann eftir að hafa misst fyrri konu
sína. Hann hafði einnig áður söðlað
um í starfi og vann sjálfstætt við
viðhald stórra vélasamstæða í verk-
smiðjum og málmvinnslu og var
mjög eftirsóttur vegna færni sinnar
og verksvits.
Heima í skúrnum setti hann upp
aðstöðu til að smíða varahluti vegna
starfs síns. Þar vafði hann spólur og
steypti í kefli fyrir heljarinnar raf-
magnskúplingar. Það voru varahlut-
ir sem ekki stóðu aðeins jafnfætis
keyptum vörum heldur tóku þeim
langt fram í endingu. En þó að
þetta yrði sérhæfing hans þá ein-
skorðaðist vinna hans ekki við það.
Þegar stórar vélasamstæður við-
skiptavina stöðvuðust var viðkvæði
eigenda gjarnan „Get Mr. Bach-
mann, he’ll know what to do.“ Þessi
starfi átti vel við Einar. Hann naut
glímunnar að leysa úr, greina og
finna lausn á vandamáli því sem við
var að eiga. Hugurinn sívirkur og
kvikur stýrði höndum sem unnu þar
til úrlausn var fundin. Að hætta eða
gefast upp var ekki valkostur. Sjálf-
ur naut ég þessa þegar ég færðist
of mikið fang í bílaviðhaldi. Það sem
hann þekkti ekki, það lærði hann og
naut hvað best að sigrast á því sem
óleysanlegt hafði virst.
Og innan við skúrinn í Arlington
Heights áttu þau Stefanía heimili
sem velflestir Íslendingar í Chicago
kynntust og nutu. Þau voru með
fleirum potturinn og pannan í fé-
lagsstarfi Íslendingafélagsins. Og
skúrinn fékk oft aukið hlutverk
þegar saltað var og súrsað til þorra-
blóts Íslendingafélagsins eða aðrar
veislur undirbúnar. Hugur þeirra
hjóna fylgdist að í því að skirrast
ekki við að tak þátt í stórum verk-
efnum enda voru þau í framvarð-
arsveit Íslendingafélagsins og Ein-
ar lengi formaður þess. Ég vil
þakka þau störf þeirra og ennfrem-
ur það að hafa fengið að eignast í
og hjá þeim fjölskyldu fyrir mína
litlu fjölskyldu, svo langt frá ætt-
ingjum og átthögum. Það athvarf
sem við áttum hjá Stefaníu og Ein-
ari og vinátta þeirra var okkur
hjónum og syni okkar ómetanlegt.
Við minnumst Einars H. Bachmann
með virðingu og þökk.
Gunnar Rúnar Matthíasson.
Kveðjustundin er runnin upp,
okkar kæri vinur Einar Bachmann
er látinn og við söknum hans sárt.
Við vorum nýflutt frá Íslandi til
Bandaríkjanna árið 1998, vorum að
flytja í nýtt húsnæði í Williamsburg
í Virginíuríki, vantaði rafvirkja og
Íslendingar á svæðinu bentu okkur
á Einar Bachmann sem bjó í næstu
borg með konu sinni Stefaníu. Við
höfðum samband við Einar og
skömmu síðar var hann, með aðstoð
sonar síns og lítillar afastelpu, bú-
inn að ganga frá öllum rafmagns-
tækjum og ýmsum öðrum hlutum
sem falla til við flutninga. Til að
gera langa sögu stutta var Einar
okkur oft hjálparhella og þau hjónin
tóku jafnvel að sér að passa fyrir
okkur börnin þegar á þurfti að
halda. Það var mikil gæfa fyrir ný-
búana að hitta fyrir þessi góðu hjón
í framandi landi og vináttan sem
spannst af kynnum okkar er dýr-
mæt í minningunni.
Allt fas Einars bar vott um fág-
aða framkomu og góðmennsku.
Hann talaði lágt og fallega, brosti
blíðlega og bar sig vel, grannur með
liðað hár.
Við eigum erfitt með að sætta
okkur við að samverustundirnar
með Einari verða ekki fleiri í þessu
lífi, en erum þakklát fyrir að hafa
kynnst honum og eignast hann að
vini.
Við sendum okkar innilegustu
samúðarkveðjur til Stefaníu og ætt-
ingja í Bandaríkjunum og á Íslandi.
Sif og Benedikt.
EINAR HELGI
BACHMANN