Morgunblaðið - 28.06.2005, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
SKIPULAGSMÁL
OG VILJI FÓLKSINS
Skipulagsmál eru málaflokkursem án efa mun setja mark sittá umræður í aðdraganda næstu
borgarstjórnarkosninga. Í viðtali við
Morgunblaðið í gær skýrði Hanna
Birna Kristjánsdóttir, borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokks, m.a. sjónarmið sín
á þeim vettvangi. Fer vel á því að þau
komi svo snemma fram enda tíma-
bært að skapa sem fyrst vettvang fyr-
ir umræðu um þau málefni sem
brenna hvað mest á borgarbúum svo
þeir eigi auðvelt með að gera sér í
hugarlund hverju hin pólitísku öfl
telja raunhæft að áorka í málefnum
borgarinnar á næstunni.
Hanna Birna lagði áherslu á að það
væri sannfæring sín að „næsta stóra
breytingin í íslenskum stjórnmálum
[geti] falist í því að tryggja aukið val
íbúa“. Þetta aukna val telur hún að
eigi að „gilda á öllum sviðum þar sem
því verður við komið. Í skipulagsmál-
um á fólk til dæmis að hafa miklu
meira val en það hefur í dag“, segir
hún. Morgunblaðið tekur undir þessa
skoðun Hönnu Birnu, enda er hún í
fullu samræmi við hugmyndir blaðs-
ins um aukið og beinna lýðræði sem
þátt í samfélagsþróuninni. Niðurstöð-
ur úr kosningu um skipulagsmál á
Seltjarnarnesi eru til fyrirmyndar
hvað þetta varðar, þar sem bæjarbú-
ar fengu tækifæri til að hafa bindandi
áhrif á framtíð síns eigin bæjarfélags
og bæjaryfirvöld lýstu sig reiðubúin
til að hlíta ákvörðun þeirra sem þeir
eru umbjóðendur fyrir og sækja vald
sitt til.
Með tilliti til þessara hugmynda
um aukið val íbúa er tímabært að
borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins
tali skýrt um framtíð Vatnsmýrarinn-
ar. „Ástæðan fyrir því að við fjöllum
ekki með afdráttarlausari hætti um
þetta svæði í okkar hugmyndum nú
er sú að við viljum bera virðingu fyrir
þeim viðræðum sem eru í gangi á
milli ríkis og borgar,“ segir Hanna
Birna. „Við höfum alltaf sagt að borg-
aryfirvöld og samgönguyfirvöld verði
að setjast niður og koma sér saman
um hvernig á að halda á þessu máli.
Nú eru þær viðræður í gangi og við
teljum rétt og eðlilegt að menn fái
tækifæri til að klára það ferli, enda
ómögulegt að ná lendingu í þessu
mikilvæga máli án þess að ákveða
hvernig á að nýta núverandi flugvall-
arsvæði.“
Reykvíkingar hafa þegar tekið
ákvörðun um hvernig þeir vilja nýta
flugvallarsvæðið í Vatnsmýrinni. Það
var gert með atkvæðagreiðslu – á
borð við þá sem Seltirningar samein-
uðust um – og niðurstaðan var sú að
meirihluti borgarbúa vill flugvöllinn á
brott.
Sjálfstæðismenn í borgarstjórn
eiga nú að taka af skarið og viður-
kenna niðurstöðu þeirrar atkvæða-
greiðslu og byggja stefnumörkun
sína í skipulagsmálum á því, að um
þetta tiltekna mál hefur verið kosið í
almennri kosningu borgarbúa. Niður-
stöðu þeirrar kosningar ber að virða.
Það er ekki bara hægt að taka mark á
sumum úrslitum en ekki öðrum.
R-listinn hefur heldur ekki tekið
þessa ákvörðun borgarbúa nægilega
alvarlega og leitað leiða til að koma
Vatnsmýrinni í byggð sem fyrst. Í
rannsókn á húsnæðis- og búsetuósk-
um Reykvíkinga sem dr. Bjarni
Reynarsson stýrði og Morgunblaðið
fjallaði ítarlega um í ársbyrjun 2004
kom fram að komið væri að því að
huga að uppbyggingu Vatnsmýrar-
innar og annarra svæða í miðborg-
inni. Þar kom fram að þessi „svæði
reyndust njóta mestra vinsælda af
öllum nýbyggingarsvæðum innan
borgarmarkanna í könnuninni
(60%)“, eins og Bjarni orðaði það í
viðtali við Morgunblaðið í kjölfar þess
að rannsóknin var kynnt. Það er mik-
ilvægt að hunsa ekki vilja þessa fólks.
Þær hugmyndir sem Hanna Birna
setur fram lýsa eindregnum vilja
hennar og minnihluta sjálfstæðis-
manna til að vinna með borgarbúum
og sækja vald sitt til þeirra með þess-
um hætti. Þess vegna er þess að
vænta að á næstu mánuðum verði
með virkum hætti reynt að skapa
heilbrigðan umræðuvettvang; finna
leiðir til þess – ekki bara að tala um
„aukna samvinnu við íbúa“ – heldur
einnig „útfæra það af alvöru“, eins og
Hanna Birna orðar það.
ÍBÚARNIR MÓTA UMHVERFI SITT
Seltirningar gengu til kosninga álaugardag. Tilgangurinn var ekki
að velja nýja bæjarstjórn. Kosið var
um skipulagsmál. Til umræðu var
skipulag Hrólfsskálamels og Suður-
strandar. Ofan á varð tillaga um að
íþróttavöllur verði áfram á Suður-
strönd og eingöngu byggt á Hrólfs-
skálamel, en tillaga um að leggja
gervigrasvöll á Hrólfsskálamel og
byggja nokkuð þar og einnig á Suður-
strönd, þar sem nú er íþróttavöllur,
varð undir. Stjórnvöld á Nesinu höfðu
stutt seinni kostinn.
Viðbrögð Jónmundar Guðmarsson-
ar, bæjarstjóra á Seltjarnarnesi, sýna
kannski best kosti þess að halda íbúa-
kosningu um skipulagsmál. Hann
kvaðst eiga von á því að hugmyndirn-
ar yrðu settar í formlegt ferli strax í
þessari viku og hann ætti ekki von á
öðru en að það myndi ganga snurðu-
laust fyrir sig: „Við gætum jafnvel
náð að hefja einhverjar framkvæmd-
ir, í það minnsta við knattspyrnuvöll-
inn, með haustinu,“ segir hann.
52% þátttaka var í kosningunni og
var um 10% munur á fylgi tillagnanna.
Þessi leið sýnir að íbúakosning getur í
raun einfaldað afgreiðslu skipulags-
mála. Ef raunhæfir kostir eru bornir
undir kjósendur er ekki annað hægt
en að una niðurstöðunni. Gildir þá
einu hvort hinn kjörni meirihluti nær
sínu fram eða ekki. Meirihlutinn hef-
ur verið kjörinn til að starfa í umboði
kjósenda sinna. Í þessu tilfelli hefur
meirihlutinn hins vegar umboð til að
framkvæma þá hugmynd sem kjós-
endur studdu í íbúakosningunni. Hin
vel heppnaða kosning á Seltjarnar-
nesi sýnir kosti þess að taka upp beint
lýðræði og færa valdið og ákvarðanir í
auknum mæli til borgaranna og er
vísbending til stjórnvalda víðar um
landið um það sem koma skal.
„ÉG MYNDI alveg hiklaust hlaupa þetta aftur,“
segir Gunnlaugur Júlíusson, 52 ára hagfræðingur,
sem tók um nýliðna helgi þátt í Western States
100 mílna fjallahlaupinu í Bandaríkjunum.
„Þetta er þvílík upplifun og í raun varla hægt
að lýsa því. Þeir halda vel um hlaupið og stemn-
ingin er góð. Þetta er ekkert sem maður klárar og
snýr sér síðan að næsta hlaupi. Landslagið er svo
tilkomumikið, félagsskapurinn er skemmtilegur,
allir eru þarna komnir til að ná sama takmarkinu
og hjálpa hver öðrum. Aðaláskorunin felst í því að
klára þetta.“
Hlaupnir eru 160 kílómetrar milli tveggja bæja,
Squaw Valley og Auburn sem eru norðarlega í
Kaliforníu. Leiðin liggur eftir gamalli gullgraf-
araleið en á þessum slóðum greip gullæðið um sig
svo um munaði á árum áður.
Hlaupið er eitt frægasta fjallahlaup í heimi og í
ár var það haldið í 32. sinn og tóku 400 manns
þátt.
„Vegalengdin er eitt en fjöllin eru annað,“ segir
Gunnlaugur. „Þetta er gríðarlega mikið klifur og
einnig hlaupið mikið niður í móti þannig að átökin
eru allt önnur en í venjulegu maraþoni. Þessu er
ekki saman að jafna.“
Fá 30 klukkustundir til að klára
Lagt er af stað kl. 5 að laugardagsmorgni frá
Squaw Valley og verða þátttakendur að vera
komnir til Auburn í síðasta lagi kl. 11 á sunnu-
dagsmorgni, 160 kílómetrum og 30 klukkutímum
síðar.
Á leiðinni verða þátttakendur að ná á ákveðna
staði fyrir ákveðinn tíma annars detta þeir út. Um
20% keppenda í ár hættu keppni á leiðinni.
Vel er fylgst með því að keppendur drekki nóg
og næri sig á leiðinni. Keppendur eru vigtaðir
reglulega í þessum tilgangi. Ef þeir detta niður í
vigt eru þeir stoppaðir og fylgst með því að þeir
nærist. Með vissu millibili geta keppendur nálgas
vökva og fæðu og er gríðarlega mikilvægt að þei
nýti sér það að sögn Gunnlaugs. „Það gengur ekk
upp öðruvísi. Þetta er keppni sem tekur á annan
sólarhring og maður verður að drekka og borða
nær stanslaust til að halda orkunni.“
Engin hvíld
Keppendur fá enga hvíld því hlaupið er einnig
um nóttina í svartamyrkri með vasaljós að vopni.
„Það er sagt að maður eigi að forðast stóla í svon
keppni,“ segir Gunnlaugur spurður um hvort
keppendur hvíli sig ekkert á leiðinni. „Ef maður
sest niður er mjög erfitt að standa upp aftur.“
Yfir daginn var um 30 stiga hiti og segir Gunn-
laugur hitann það sem hann gat síst búið sig undi
enda rétt komið stuttbuxnaveður á Íslandi þegar
hlaupið fór fram um helgina. En annars segir
hann undirbúninginn hafa falist í því að hlaupa á
íslensk fjöll og var Esjan mikið notuð í þeim til-
gangi. Þessi undirbúningur er mjög mikilvægur
þar sem stóran hluta leiðarinnar þarf að hlaupa
niður í móti, jafnvel fleiri kílómetra klukkutímum
saman eftir bröttum gljúfrum. „Landslagið er sv
yfirþyrmandi að það er erfitt að gera sér grein
fyrir þessu fyrr en maður sér það,“ segir Gunn-
laugur. En undirbúningurinn felst ekki síst í því
að kynna sér leiðina, ræða við fólk sem hefur tek
ið þátt og lesa reynslusögur annarra.
Hann segir að margt þurfi að varast til að ná a
komast á leiðarenda. Mjög mikilvægt sé að næras
og drekka vel alla leiðina og einnig að passa upp
að keyra sig ekki út, því endaspretturinn, ef svo
má segja, er erfiður. Klifra þarf upp háa kletta ti
að komast að vellinum þar sem marklínan er.
Myndi hiklaust
hlaupa leiðina aftur
Í 26 tíma, 14 mínútur og 14 sekúndur hljóp Gunnlaugur Júlíusson
160 kílómetra eftir gamalli gullgrafaraleið í Kaliforníu. Sunna
Ósk Logadóttir hleraði hjá honum hvernig hann hljóp með vasa-
ljós að vopni í hrikalegu landslaginu í niðamyrkri.
SIGURÐUR Örn Stefánsson og Kristján Friðrik
Alexandersson hlutu í gær 750.000 króna styrk
hvor úr verðlaunasjóði Guðmundar P. Bjarnasonar
frá Akranesi, en þeir brautskráðust með ágætis-
einkunnir frá Háskóla Íslands á laugardaginn.
Verðlaunin eru meðal þeirra veglegustu sem veitt
eru nemendum við háskóla á Íslandi, en Sigurður
og Kristján voru bekkjarfélagar í Mennta-
skólanum á Akureyri og útskrifuðust þaðan vorið
2002. Sjóðurinn var stofnaður árið 2000 og til-
gangur hans er að verðlauna efnilega útskrift-
arnema í eðlis- og efnafræði við Háskóla Íslands.
Guðmundur dvelst nú á Höfða sem er dvalarheim-
ili aldraðra á Akranesi. Hann átti þess ekki kost að
stunda háskólanám en starfaði sem netagerðar-
maður og fiskmatsmaður á Akranesi auk þess að
stunda útgerð í félagi við bróður sinn. Guðmundur
hefur einnig stofnað sjóði til stuðnings við efnilega
nemendur úr Brekkubæjarskóla, Grundarskóla og
Fjölbrautaskóla Vesturlands.
Stöðug vinna yfir veturinn
Sigurður lauk BS-gráðu í eðlisfræði með ein-
kunnina 9,41 og segir hann að margar vökunætur
séu að baki árangrinum. „Maður þarf að halda sér
vel við efnið og ekki gefast upp þótt klukkan sé
orðin margt. Ég hef unnið við fagið á sumrin en
þetta er stöðug vinna yfir veturinn“. Í sumar starf-
ar Sigurður hjá Íslenskum orkurannsóknum við
mælingar og úrvinnslu og hefur meðal annars
skoðað möguleika á göngum til Vestmannaeyja.
Sigurður og Kristján voru báðir í Ólympíu-
landsliði Íslands í eðlisfræði árin 2001 og 2002 og
segir Sigurður að starfið í kringum það hafi verið
mjög hvetjandi. „Okkur gekk báðum vel í seinna
skiptið og það skipti öllu máli að fá þá hvatningu á
þeim tíma.“ Sigurður segir að verðlaunin séu
vissulega vegleg, en þau skipti ekki sköpum fyrir
sig fjárhagslega. „Það er aðallega gaman að fá
þessa viðurkenningu“. Hann mun í haust hefja
meistaranám í fræðilegri eðlisfræði við raunvís-
indadeild Háskóla Íslands, en tekur fyrsta árið
sem skiptinemi við Kaupmannahafnarháskóla. Að
spurður um hvort áhugi eða metnaður ráði ferðin
segir hann það bland beggja. Hann gerir þó fleira
en að læra og söng með Háskólakórnum meðfram
náminu og tók þátt í öllu hans starfi. „Það gerði
mér mjög gott. Það er mikilvægt að geta litið upp
úr bókunum.“
Beint í doktorsnám
Kristján hlaut einkunnina 9,31 fyrir árangur
sinn í efnafræði. Hann hefur doktorsnám í fræði-
legri eðlisefnafræði við Oxfordháskóla í Englandi
haust og segir hann að verðlaunin geri það mun
Tveir afburðanemendur við Háskóla Íslands verðlaun
Mikilvægast að haf
því sem maður er a
Verðlaunahafarnir ásamt stjórn verðlaunasjóðs G
og fiskmatsmanns frá Akranesi. Frá vinstri eru G
Örn Stefánsson og Kristján Friðrik Alexandersso
Eftir Hrund Þórsdóttur
hrund@mbl.is